ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

              მერი უოლსტოუნკრაფტი

დაბადების თარიღი 27 აპრილი, 1759

დაბადების ადგილი Spitalfields, Middlesex, დიდი ბრიტანეთის სამეფო

გარდაცვალების თარიღი 10 სექტემბერი, 1797 (38 წლის)

გარდაცვალების ადგილი სომერს-ტაუნი, Middlesex, დიდი ბრიტანეთის სამეფო

დასაფლავებულია St Pancras Old Church და ბორნმუთის წმინდა პეტრეს ეკლესია

ფსევდონიმი Mr. Cresswick

საქმიანობა მწერალი , მთარგმნელი, ფილოსოფოსი, ისტორიკოსი, რომანისტი, ესეისტი, გუვერნანტი, ბიზნესმენი, მოგზაური მწერალი და საბავშვო მწერალი

ენა ფრანგული ენა, გერმანული ენა და ინგლისური ენა

მოქალაქეობა Union flag 1606 (Kings Colors).svg დიდი ბრიტანეთის სამეფო

ჟანრი ფემინიზმი

Magnum opus A Vindication of the Rights of Woman და Letters Written During a Short Residence in Sweden, Norway, and Denmark

მეუღლე უილიამ გოდვინი და Gilbert Imlay

პარტნიორ(ებ)ი Gilbert Imlay

შვილ(ებ)ი მერი შელი და Fanny Imlay

 (ინგლ. Mary Wollstonecraft; დ. 27 აპრილი, 1759, მურსტაუნი – გ. 10 სექტემბერი, 1797) — XVIII საუკუნის ინგლისელი მწერალი, ფილოსოფოსი და ქალთა უფლებების დამცველი. მას თავისი ხანმოკლე კარიერის განმავლობაში დაწერილი აქვს ნოველები, ტრაქტატები, მოგზაურობანი, საფრანგეთის რევოლუციის ისტორია და საბავშვო წიგნები.

ბავშვობა და ახალგაზრდობა

უოლსტონკრაფტი დაიბადა 1759 წლის 27 აპრილს ლონდონის სპიტალფილდსში. მამამისმა ოჯახური ქონება გაფლანგა სხვადასხვა სპეკულაციებში მონაწილეობით და მძიმე ფინანსური მდგომარეობის გამო Wollstonecrafts-ს ხშირად უწევდა გადაადგილება. მოგვიანებით მარიამი მამამ აიძულა დაეტოვებინა ფულის ნაწილი, რომელიც მას მემკვიდრეობით მიიღებდა სრულწლოვანებამდე. გარდა ამისა, ოჯახის უფროსი სვამდა და ხშირად სცემდა ცოლს. ახალგაზრდობაში მარიამი დედის საძინებლის კართან დასაძინებლად წავიდა მის დასაცავად. მთელი თავისი ცხოვრების განმავლობაში მერი ძლიერ გავლენას ახდენდა მის დებზე, ევერინაზე (ევერეინზე) და ელიზაზე. ასე, მაგალითად, 1784 წელს მან დაარწმუნა ელიზა, რომელიც მშობიარობის შემდგომი დეპრესიით იყო დაავადებული, დაეტოვებინა ქმარი და ბავშვი. მიღებული ნორმების ზიზღით მარიამმა ყველაფერი მოამზადა, რათა დას გაშვებულიყო. ასეთი საქციელი იმ დროს წარმოუდგენელი იყო: ელიზას აღარ შეეძლო დაქორწინება და საარსებო მინიმუმის დაკარგვის გამო, იძულებული გახდა გროშებით ემუშავა.

უოლსტონკრაფტის ადრეული ცხოვრება აღინიშნა ორ ქალთან მეგობრობით. პირველი იყო ჯეინ არდენი ბევერლიდან. ისინი ხშირად ერთად კითხულობდნენ წიგნებს და ესწრებოდნენ თვითნასწავლი ფილოსოფოსის მამა არდენის ლექციებს. უოლსტონკრაფტი სარგებლობდა არდენის ოჯახის ინტელექტუალური ატმოსფეროთი, დიდად აფასებდა ჯეინთან მეგობრობას და მეგობარსაც კი ფლობდა. მან ჯეინს მისწერა: „მე განვავითარე მეგობრობის რომანტიული გაგება... მე ცოტათი იდიოსინკრატული ვარ სიყვარულსა და მეგობრობაზე ჩემს იდეებში; ან პირველი ადგილი უნდა დავიკავო, ან არცერთი. ზოგიერთ წერილში აშკარად ჩანს ემოციური არასტაბილურობა და დეპრესიისკენ მიდრეკილება, რომელიც აწუხებდა მარიამს მთელი მისი ცხოვრების განმავლობაში .

მეორე და ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი იყო მისი მეგობრობა Fanny Blood-თან, რამაც, მერი უოლსტონკრაფტის თქმით, ხელი შეუწყო მისი ჰორიზონტის გაფართოებას. ოჯახური ცხოვრებით უკმაყოფილო უოლსტონკრაფტმა დატოვა მშობლების სახლი 1778 წელს და გახდა ბათში მცხოვრები ქვრივის სარა დოუსონის თანამგზავრი. უოლსტონკრაფტს უჭირდა რთული ხასიათის ქალის სამსახურში ყოფნა, მაგრამ მოგვიანებით მიღებული გამოცდილება დიდად დაეხმარა მის ნაშრომში „ფიქრები ქალიშვილების განათლებაზე“ (ინგლისური) (1787). 1780 წელს მერი სახლში დაბრუნდა მომაკვდავი დედის მოსავლელად, ხოლო დედის გარდაცვალების შემდეგ სამსახური დატოვა და სისხლს წავიდა. Bloods-ში ყოფნის ორი წლის განმავლობაში უოლსტონკრაფტმა გააცნობიერა, რომ იდეალიზაცია მოახდინა ფანის, რომელიც იცავდა ტრადიციულ ქალურ ღირებულებებს. მაგრამ უოლსტონკრაფტი ყოველთვის ერთგული დარჩა ფანისა და მისი ოჯახისადმი.

Blood-თან ერთად ის ოცნებობდა „ქალთა უტოპიაში“ ცხოვრებაზე: გოგონები ერთად აპირებდნენ ოთახების დაქირავებას და ერთმანეთის ემოციურად და ფინანსურ მხარდაჭერას, რაც, თუმცა, უსახსრობის გამო შეუძლებელი იყო. საარსებო წყაროს გამო უოლსტონკრაფტმა, მისმა დებმა და ფანი ბლადმა დააარსეს სკოლა ნიუინგტონ გრინში, დისიდენტური საზოგადოება. სისხლი მალევე დაინიშნა და, ქორწინების შემდეგ, მისმა ქმარმა, ჰიუ სკასემ ის ევროპაში წაიყვანა სამკურნალოდ. ამის მიუხედავად, სისხლის ჯანმრთელობა ორსულობის შემდეგ კიდევ უფრო გაუარესდა. 1785 წელს უოლსტონკრაფტმა დატოვა სკოლა, წავიდა მეგობართან მის მოსავლელად, მაგრამ ფანი მალევე გარდაიცვალა. მას შემდეგ, რაც მერი წავიდა, სკოლა ნიუინგტონ გრინში დაიხურა. სისხლის სიკვდილმა დიდი გავლენა მოახდინა უოლსტონკრაფტზე და შთააგონა პირველი რომანი, მერი (ინგლისური) (1788).

იხ. ვიდეო - Мэри Уолстонкрафт: жизнь поверх барьеров

წერილები დაწერილი შვედეთში, ნორვეგიასა და დანიაში (1796)

შვედეთში, ნორვეგიასა და დანიაში დაწერილი წერილების კრებული (ინგლისური) არის მოგზაურობის ჩანაწერების ღრმად პირადი კოლექცია. ეს ოცდახუთი წერილი მოიცავს თემების ფართო სპექტრს: სოციალური რეფლექსია სკანდინავიასა და მის ხალხებზე, ფილოსოფიური კითხვები, იმლეისთან ურთიერთობა (მისი სახელი არ არის ნახსენები ტექსტში). ამაღლებულის რიტორიკის გამოყენებით, უოლსტონკრაფტი იკვლევს ურთიერთობას საკუთარ თავსა და საზოგადოებას შორის. რუსოს ძლიერი გავლენის ასახვით, შვედეთში, ნორვეგიასა და დანიაში დაწერილი წერილები ავითარებს მის „მარტოხელა მეოცნებე გასეირნებაში“ (1782) წამოჭრილ თემებს: „...ადამიანური ბედნიერების წყაროს ძიება, მატერიალური სიკეთეების სტოიკური უარყოფა, ექსტაზური ჩახუტება. ბუნებისა და არსებითი განცდების გაგებაში“. თუმცა, სანამ რუსო საბოლოოდ ეწინააღმდეგება საზოგადოებას, უოლსტონკრაფტი ადიდებს ოჯახის ინსტიტუტს და ტექნოლოგიურ პროგრესს.

                                                                        

ფრედერიკ ედვინ ჩერჩის "აისბერგები" (1861)

უოლსტონკრაფტი ხელს უწყობს სუბიექტურ გამოცდილებას, განსაკუთრებით, როდესაც ის ეხება ბუნებას, იკვლევს კავშირებს ამაღლებულსა და მგრძნობელობას შორის. ბევრი წერილი აღწერს სკანდინავიის თვალწარმტაცი პეიზაჟს და ავტორის სურვილს შექმნას ემოციური კავშირი ამ ბუნებრივ სამყაროსთან. ამრიგად, აქ იგი უფრო მეტ მნიშვნელობას ანიჭებს ფანტაზიას, ვიდრე წინა თხზულებებში. როგორც ყოველთვის, Wollstonecraft მხარს უჭერს ქალების განთავისუფლებასა და განათლებას. თუმცა, ადრინდელი ნამუშევრებისგან განსხვავებით, იგი ასახავს საზოგადოებაზე ვაჭრობის სულის დამანგრეველ გავლენას, აპირისპირებს მხატვრულ კავშირს მატერიალური კავშირების სამყაროსთან, რაც გადააქვს მის ურთიერთობაზე იმლეისთან.

შვედეთში დაწერილი წერილები... იყო Wollstonecraft-ის ყველაზე პოპულარული წიგნი 1790-იან წლებში. ის კარგად გაიყიდა და კრიტიკოსების უმეტესობისგან დადებითი შეფასებები მიიღო. მის შესახებ გოდვინმა დაწერა, რომ ეს წიგნი შექმნილია იმისთვის, რომ „კაცს მწერალი შეუყვარდეს“ . წერილებმა გავლენა მოახდინა რომანტიკულ პოეტებზე, როგორებიც იყვნენ უილიამ უორდსვორთი და სამუელ ტეილორ კოლრიჯი, რომლებიც იყენებდნენ მსგავს თემებსა და ესთეტიკას.

იხ. ვიდეო - Mary Wollstonecraft, Writer and Philosopher | Biography

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              მერი შელი

დაბადების თარიღი 30 აგვისტო, 1797

დაბადების ადგილი სომერს-ტაუნი, Middlesex, დიდი ბრიტანეთის სამეფო

გარდაცვალების თარიღი 1 თებერვალი,  წლის)

გარდაცვალების ადგილი ჩესტერის მოედანი, St George Hanover Square, დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო

დასაფლავებულია ბორნმუთის წმინდა პეტრეს ეკლესია

საქმიანობა მოგზაური მწერალი, რომანისტი , ესეისტი, დრამატურგი, ბიოგრაფი, მწერალი , სამეცნიერო ფანტასტი მწერალი და პოეტი

ენა ინგლისური ენა

მოქალაქეობა Flag of the United Kingdom.svg დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო

Union flag 1606 (Kings Colors).svg დიდი ბრიტანეთის სამეფო

ჟანრი მოგზაურობანი, მოთხრობა, გოთიკური ლიტერატურა, გოთიკური პროზა, ფანტასტიკა და რომანი

Magnum opus უკანასკნელი ადამიანი და ფრანკენშტაინი

ჯილდოები სამეცნიერო ფანტასტიკის და ფენტეზის დიდების დარბაზი

მეუღლე პერსი ბიში შელი

შვილ(ებ)ი Clara Everina Shelley , უილიამ შელი , პერსი ფლორენს შელი და Clara Shelley.

იხ. ვიდეო -მერი შელი - კოდექს აუდიოს ფარგლებში /“კატოს საღამოები“/რადიო იმედი, Radio Imedi - ინგლისის საუკეთესო პოეტის მშვენიერი მუზა და მარადიული თანამგზავრი, საოცრად რომანტიული, ლამაზი, ჭკვიანი, ახალგაზრდა მწერალი ქალი და ივლისის თოვლში დაბადებული საშინელება. „ფრანკენშტაინი“ გადაცემაში „კატოს საღამოები“,მიშა მიმინოშვილთან ერთად, რადიო იმედის პროექტ „კოდექს აუდიოს“ ფარგლებში

 (ინგლ. Mary Wollstonecraft Shelley, ქალიშვილობის გვარი გოდვინი; დ. 30 აგვისტო, 1797 — გ. 1 თებერვალი, 1851) — ინგლისელი მწერალი ქალი. ცნობილია გოთიკური რომანით „ფრანკენშტაინი“ (1818). მწერლის მამა პოლიტიკური ფილოსოფოსი უილიამ გოდვინი იყო, დედა კი — ფილოსოფოსი და ფემინისტი მარი ვოლსტოუნკრაფტი. ცნობილი ფაქტია, რომ მერი შელი ხელს უწყობდა თავისი მეუღლის, რომანტიკოსი პოეტისა და ფილოსოფოსის პერსი ბიში შელის შემოქმედებას.

შელის დედა მისი დაბადებიდან ერთ თვეში გარდაიცვალა, ამიტომ მას მამა ზრდიდა. უილიამ გოდვინი საკმაოდ შეძლებული იყო და შეეძლო საკუთარი ქალიშვილი ყოველივეთი უზრუნველყო. მერი არაფორმალურ განათლებას იღებდა მამის ხელით, რომელიც მას აგულიანებდა, რომ თავისი ანარქისტული პოლიტიკური შეხედულებები გაეზიარებინა და დაეცვა. როდესაც მერი 4 წლის იყო, მამამისი დაქორწინდა მათ მეზობელზე, რომელთანაც შელის მუდმივად დაძაბული ურთიერთობა ჰქონდა.

1814 წელს მერიმ სასიყვარულო ურთიერთობა წამოიწყო მამამისის ერთ-ერთ პოლიტიკურ მიმდევართან პერსი ბიში შელთან, რომელიც იმ დროს უკვე დაქორწინებული იყო. მის ნახევარდასთან, კლერ კლერმონტთან ერთად შელი და პერსი საფრანგეთში გაემგზავრნენ. იმ დროისათვის, როდესაც ისინი ინგლისში დაბრუნდნენ, მერი უკვე ორსულად იყო. შემდეგი ორი წლის განმავლობაში მერი და პერსი ოსტრალიზმის, გამუდმებული ვალებისა და ნაადრევად დაბადებული ქალიშვილის გარდაცვალების პირისპირ აღმოჩნდნენ. ისინი 1816 წლის მიწურულს დაქორწინდნენ მას შემდეგ, რაც პერსის ცოლმა, ჰარიეტმა, თავი მოიკლა.

1816 წელს წყვილმა ზაფხული ჯორჯ ბაირონთან, ჯონ უილიამ პოლიდორთან და კლერ კლერმონტთან ერთად ჟენევასთან ახლოს, შვეიცარიაში გაატარა. სწორედ აქ მოუვიდა მერის „ფრანკენშტაინის“ დაწერის იდეა. 1818 წელს შელების ოჯახმა დატოვა ბრიტანეთი და იტალიაში გაემგზავრა, სადაც მათი მეორე და მესამე შვილები დაბადებამდე დაიღუპნენ, თუმცა მათ საბოლოოდ ეყოლათ უკანასკნელი და ერთადერთი გადარჩენილი შვილი, პერსი ფლორენს შელი. 1822 წელს შელის ქმარი დაიხრჩო მას შემდეგ, რაც მისი ნავი ვიარეჯიოსთან ახლოს შტორმის შედეგად ჩაიძირა. ერთი წლის შემდეგ მერი შელი ინგლისში დაბრუნდა და იმ დროიდან საკუთარი თავი მთლიანად შვილის აღზრდასა და კარიერულ წინსვლას მიუძღვნა, რაც მისი, როგორც პროფესიონალი მწერლის, განვითარებას გულისხმობდა. მძიმედ დაავადმყოფდა თავის ტვინის სიმსივნით. გარდაიცვალა 53 წლის ასაკში.

1970-იან წლებამდე მერი შელი ძირითადად ცნობილი იყო მხოლოდ საკუთარი მეუღლის შემოქმედების გამოცემითა და მისი რომანით „ფრანკენშტაინი“, რომელიც კვლავ რჩება ერთ-ერთ ყველაზე ფართომასშტაბიან წიგნად ურიცხვი მკითხველითურთ. იგი მრავალი ფილმისა თუ თეატრალური დადგმის ინსპირატორი გახდა.

იხ. ვიდეო - Мери Шелли, дочь писателя и жена поэта Перси Шелли. История литературы, Англия, XIX век

რეპუტაცია

მერი შელის, როგორც მწერალს, სერიოზულად აღიქვამდნენ, თუმცა რეცენზენტები ხშირად გამოტოვებდნენ მისი ნაწარმოების პოლიტიკურ აქცენტს. თუმცა მისი გარდაცვალების შემდეგ მას ძირითადად ახსოვთ როგორც პერსი ბიშე შელის ცოლი და როგორც ფრანკენშტეინის ავტორი. 1945 წელს გამოქვეყნებულ მერი შელის წერილების შენიშვნებში რედაქტორი ფრედერიკ ჯონსი წერდა: „ყველა სახის ნაწარმოების დღევანდელი ზომის კოლექცია არ შეიძლება გამართლდეს წერილების ზოგადი ხარისხით ან მერი შელის, როგორც მწერლის მნიშვნელობით“. მაგრამ ის ფაქტი, რომ ის პერსი ბიშე შელის ცოლია, ჩვენს ინტერესს იწვევს. პერსი ბიშე შელის ცოლი, რომ ის აღძრავს ჩვენს ინტერესს.

იხ. ვიდეო - Mary Shelley documentary -  Mary Wollstonecraft Shelley (30 August 1797 – 1 February 1851) was an English novelist who wrote the Gothic novel Frankenstein; or, The Modern Prometheus (1818), which is considered an early example of science fiction.[2] She also edited and promoted the works of her husband, the Romantic poet and philosopher Percy Bysshe Shelley. Her father was the political philosopher William Godwin and her mother was the philosopher and feminist activist Mary Wollstonecraft.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 MRAP

MRAP Cougar 6x6 US Navy SeaBee სამშენებლო ჯარები (2007)

(ინგლისური mine resistant ambush protected - mine resistant ambush protected, ანუ მდგრადია ნაღმების აფეთქების მიმართ და დაცულია ჩასაფრებისგან) - ბორბლიანი ჯავშანტექნიკა გაძლიერებული ნაღმების დაცვით.

უმეტესწილად, ამ ტიპის ჯავშანტექნიკას აქვს მაღალი კლირენსი, V- ფორმის ფსკერი, რომელიც კარგად ეწინააღმდეგება ფრაგმენტებს და საშუალებას გაძლევთ ეფექტურად გაანადგუროთ ნაღმის აფეთქების ენერგია (გამონაკლისია გერმანული Dingo 2 ჯავშანმანქანა, სადაც არის ბრტყელი ფსკერი. დაცულია კომპოზიციური ჯავშნით, ხოლო უკრაინული Dozor-B ცილინდრული ფორმის ქვედაბოლოებით).

იხ. ვიდეო - Броневики для контрнаступления: ВСУ получили MRAP. Почему они так важны именно сейчас?

ისტორია - პირველად, ასეთი ჯავშანტექნიკის გამოყენება დაიწყო სამხრეთ აფრიკის შეიარაღებული ძალების მიერ ანგოლასა და ნამიბიაში საომარი მოქმედებების დროს, მოგვიანებით სხვა სახელმწიფოებმა მიიღეს გამოცდილება (შეერთებულმა შტატებმა დაიწყო MRAP მანქანების მასობრივი წარმოება მას შემდეგ, რაც ჯარები შევიდნენ ერაყში). ამ ტიპის რუსული ჯავშანტექნიკა არის VPK-3924 "დათვი" და "ტაიფუნის" ოჯახი.

MRAP მანქანები გამოიყენება პერსონალის გადაადგილებისას იმ ტერიტორიებზე, სადაც ფუნქციონირებს სხვადასხვა არარეგულარული ფორმირებები, VIP მგზავრების გადასაყვანად გაზრდილი ტერორისტული საფრთხის პირობებში, დისტანციური დასაყრდენებისა და გარნიზონების მომარაგებისთვის და სხვა მსგავს შემთხვევებში. თანამედროვე პირობებში, როდესაც კონფლიქტების უმეტესობა არ მიმდინარეობს როგორც ორი რეგულარული არმიის შეტაკება, არამედ პარტიზანები (აჯანყებულები) მოქმედებენ როგორც ერთ-ერთი მხარე, MRAP მანქანების როლი სულ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება.

ექსპერტები პროგნოზირებენ ამ კლასის მანქანების ბაზრის გაფართოებას, მათ შემდგომ გაუმჯობესებას, მწარმოებელი კომპანიებისა და ქვეყნების სიის გაფართოებას, სადაც ეს აღჭურვილობა იწარმოება (ამჟამად, MRAP წარმოება ხორციელდება აშშ-ში, გერმანიაში, პოლონეთში, ისრაელში, უკრაინაში, რუსეთსა და ყაზახეთში).

იხ. ვიდეო - MRAP Vehicles Facts

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              შტეფან ცვაიგი

დაბადების თარიღი 28 ნოემბერი, 1881

დაბადების ადგილი ვენა

გარდაცვალების თარიღი 22 თებერვალი, 1942 (60 წლის)

გარდაცვალების ადგილი პეტროპოლისი

დასაფლავებულია ბრაზილია

საქმიანობა მწერალი , მთარგმნელი , ჟურნალისტი, დრამატურგი, პოეტი , ლიტერატურული კრიტიკოსი, ისტორიკოსი, ბიოგრაფი, რომანისტი, პროზაიკოსი და ესეისტი

ენა გერმანული ენა

ეროვნება ავსტრიელები

მოქალაქეობა Flag of the United Kingdom.svg გაერთიანებული სამეფო

ავსტრია-უნგრეთის იმპერია

Flag of the United Kingdom.svg დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო

ალმა-მატერი ვენის უნივერსიტეტი

Magnum opus საჭადრაკო ნოველა, The World of Yesterday, უცნობი ქალის წერილი, The Post Office Girl და Beware of Pity

ჯილდოები სამხრეთის ჯვრის ორდენი

მეუღლე ფრიდერიკ მარია ცვაიგი

იხ. ვიდეო - СТЕФАН ЦВЕЙГ: Что убило еврейского гения в изгнании?

     ბიოგრაფია

ცვაიგი დაიბადა ავსტრიაში, კერძოდ ქალაქ ვენაში. ვენის უნივერსიტეტში იგი სწავლობდა ფილოსოფიას და ფსიქოანალიზის თეორიას, სადაც ასევე მოღვაწეობდა ცნობილი ფსიქიატრი და ნევროლოგი, ფსიქოანალიზის მამამთავარი — ზიგმუნდ ფროიდი, რომელიც ცვაიგის უფროსი თანამედროვე, მისი მეგობარი და მკურნალი ექიმიც კი იყო. ცვაიგმა თავიდან მოკლე მოთხრობების წერა დაიწყო, რამაც საქვეყნოდ ცნობილი და პოპულარული გახადა. ამავე დროს იგი ძალიან აქტიურად თარგმნიდა მრავალ ფრანგულ ნამუშევარს გერმანულად. 1927 წელს, როდესაც შტეფან ცვაიგის ნოველების ციკლ „ჯაჭვის“ სამივე ტომი ერთდროულად გამოიცა, ავტორის მოთხოვნის შესაბამისად, სამივე წიგნი სხვადასხვა ფერის ყდაში ჩასვეს: მწვანეში, ნარინჯისფერსა და ცისფერში. მწერალს ამ მხრივაც უნდოდა ხაზი გაესვა, რომ საქმე ეხებოდა ადამიანის განცდათა ტიპოლოგიურ გამას, დალაგებულს ასაკობრივი თანამიმდევრობით: მწვანე ხატოვნად გამოხატავდა ბავშვობას, ნარინჯისფერი — სიმწიფის ხანას, ხოლო ღია ლურჯი — კლიმაქტერიული ხანდაზმულობის პერიოდს. და საერთოდაც, ემოციების ანალიზი, განცდათა ეტიოლოგიის შესწავლა ცვაიგის უდიდესი გატაცება იყო. პირველმა მსოფლიო ომმა მას დიდი ტკივილი მიაყენა, როგორც ადამიანს და ასევე როგორც მწერალს. იქიდან გამომდინარე, რომ იგი ებრაელი იყო, იძულებული გახდა ავსტრიიდან წასულიყო. მან ვერსად ჰპოვა სულიერი სიმშვიდე და 1942 წლის 22 თებერვალს პეტროპოლისში თავი მოიკლა.

ბიბლიოგრაფია

რომანი

„მოუთმენლობა გულისა“

„მარია სტიუარტი“

ნოველები

„უცნობი ქალის წერილები“

„ამოკით შეპყრობილი“

„მწველი საიდუმლო“

„საჭადრაკო ნოველა“

„შიში“

„მთვარის შუქით განათებული ქუჩაბანდი“

„უხილავი კოლექცია“

„ფანტასტიკური ღამე“

იხ. ვიდეო 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                   სოციალური ფსიქოლოგია

სოციალური ფსიქოლოგია

 ფსიქოლოგიის დარგი, რომელიც ცდილობს ახსნას თუ როგორ ახდენს საზოგადოება გავლენას ინდივიდის კოგნიციაზე, მოტივაციაზე, განვითარებასა და ქცევაზე, და თავის მხრივ, საზოგადოება როგორ განიცდის ინდივიდის ზეგავლენას. სოციალური ფსიქოლოგია შეისწავლის ადამიანის სოციალურ ქცევებს, მათ მიზეზებს, ადამიანებს შორის ურთიერთობებსა და ჯგუფებს, ადამიანის ქცევას საზოგადოებაში.

იხ. ვიდეო - სოციალური ფსიქოლოგია 1

სოციალური ფსიქოლოგიის, როგორც მეცნიერების, ისტორია გაცილებით „ახალგაზრდა“ ვიდრე ის ისტორია, რასაც შეიძლება ეწოდოს „სოციალური ფსიქოლოგიური აზროვნება“. სოციალური ფსიქოლოგიის სამეცნიერო ისტორიის შექმნის სირთულე იმაში მდგომარეობს იმაში, რომ ეს დისციპლინა მრავალი წყაროდან ჩამოყალიბდა და ძნელია იმის დადგენა, თუ რა საზღვრებში მოხდა ამა თუ იმ მეცნიერების ფარგლებში სოციალურ-ფსიქოლოგიური ცოდნის ელემენტები იზოლირებული. სოციალური ფსიქოლოგიის, როგორც ცოდნის დამოუკიდებელი ფილიალის გაჩენისას, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა სამეცნიერო დისციპლინის გაჩენისას, ორმა მიზეზმა ითამაშა თავისი როლი: როგორც სოციალური, ისე წმინდა თეორიული. სოციალური ფსიქოლოგიის დამოუკიდებელ სტატუსზე მსოფლიოში მითითებულია 1908 წლიდან - ვ. მაკდუგალის წიგნების „შესავალი სოციალურ ფსიქოლოგიაში“ ევროპაში და ე. როსის „სოციალური ფსიქოლოგია“ ამერიკაში  ერთდროული გამოცემა.

XIX საუკუნის ბოლოს - XX საუკუნის დასაწყისის ევროპელი სოციალური ფსიქოლოგების მიერ შესწავლილი მთავარი პრობლემა არის მასების და ბრბოს ფსიქოლოგია [3]:12.

ექსპერიმენტული მეცნიერება (XX საუკუნის 20-იანი წლები) და მისი თანამედროვე განვითარება.

ექსპერიმენტული სოციალური ფსიქოლოგიის ფუძემდებლები არიან ვ.მ.ბეხტერევი, ვ.მედე, ფ.ოლპორტი[3]:8. ბეხტერევმა აღიარა სოციალური ფსიქოლოგია, მაგრამ ამის ნაცვლად შესთავაზა კოლექტიური რეფლექსოლოგიის შესწავლა (პროცესების შესწავლა ადამიანთა ჯგუფებში).

როგორც დამოუკიდებელი მეცნიერება, სოციალური ფსიქოლოგია წარმოიშვა მე-19 საუკუნის მეორე ნახევარში, რომელიც გამოეყო ფილოსოფიას. მისი გამოჩენა და აღიარება დაკავშირებულია ორ სწავლულ ენათმეცნიერთან და ფილოსოფოსთან: ჰ. სტეინტალთან (1823-1893) და მ. ლაზარესთან (1824-1903)[3]:11. ამ მეცნიერებმა პირველებმა დაუჭირეს მხარი ახალი მეცნიერების შექმნას და უწოდეს მას „ხალხთა ფსიქოლოგია“. ხალხთა ფსიქოლოგია საკითხების თვალსაზრისით ძალიან ახლოს იყო სოციალური ფსიქოლოგიის ზოგიერთ მონაკვეთთან[3]:11. ამ მეცნიერებაში თავისი წვლილი შეიტანა W. Wundt-მაც (1832-1920), რომელმაც დაწერა ნაშრომი 10 ტომად „ხალხთა ფსიქოლოგია“ (1900 წ.) .

ზოგადად, სოციალური ფსიქოლოგიის ისტორიაში შეიძლება გამოიყოს სამი პერიოდი:

I პერიოდი - ფილოსოფიის და ზოგადი ფსიქოლოგიის დარგებში ცოდნის დაგროვების პერიოდი (ძვ. წ. VI ს. - XIX საუკუნის შუა ხანები).

II პერიოდი - აღწერითი სოციალური ფსიქოლოგიის ფილოსოფიიდან (სოციოლოგია) ცოდნის დამოუკიდებელ სფეროდ გამოყოფის პერიოდი (XIX ს. 50 - 60 - XX ს. 20-იანი წლები).

III პერიოდი - სოციალური ფსიქოლოგიის ექსპერიმენტულ მეცნიერებად ჩამოყალიბების პერიოდი (XX საუკუნის 20-იანი წლები) და მისი თანამედროვე განვითარება.

მილგრემის ექსპერიმენტი: ექსპერიმენტატორი (E) არწმუნებს მონაწილეს (T) მისცეს ის, რაც მონაწილეს თვლის, რომ მტკივნეული ელექტროშოკია სხვა მონაწილეს (L), რომელიც რეალურად არის მსახიობი. ბევრი მონაწილე აგრძელებდა შოკების მიცემას, მიუხედავად მსახიობის მოწყალების თხოვნისა.

სოციალური ფსიქოლოგიის სექციები

სოციალური ფსიქოლოგია G.M. Andreeva-ს მიხედვით მოიცავს 3 მთავარ განყოფილებას:

ჯგუფების სოციალური ფსიქოლოგია;

კომუნიკაციის სოციალური ფსიქოლოგია;

პიროვნების სოციალური ფსიქოლოგია.

ჯგუფური ფენომენები

მრავალი ექსპერიმენტის შედეგად, დღემდე, გამოვლინდა რიგი ცვლილებები, რომლებიც თან ახლავს ადამიანის ქცევას ჯგუფში ყოფნის შედეგად, მაგალითად: შესაბამისობა, სოციალური ფასილიტაცია, სოციალური დათრგუნვა, სოციალური ზეწოლა, პასუხისმგებლობის გავრცელება ან ე.წ.

მე-20 საუკუნის დასაწყისში ფსიქოლოგმა ნორმან ტრიპლეტმა, რომელიც პარკში სეირნობდა, შენიშნა, რომ ველოსიპედისტები უფრო სწრაფად მიდიან, თუ პარკში ხალხია და მნიშვნელოვნად ანელებს სვლას, თუ არავინ არის. ამით დაიწყო ექსპერიმენტების სერია, რომელშიც სუბიექტები ეწეოდნენ სხვადასხვა აქტივობებს, მარტო ან „მაყურებლის“ თანდასწრებით. ამრიგად, გაჩნდა დასკვნა, რომ ადამიანი უკეთესად უმკლავდება მექანიკურ სამუშაოს, თუ მას უყურებთ, და ისეთს, რომელიც მოითხოვს შემოქმედებით და ინტელექტუალურ ხარჯებს - მოწმეების გარეშე.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             VFTS 102

                                                                ვარსკლავი

                                                                        

VFTS 102, როგორც ჩანს მხატვრის მიერ.

ვარსკვლავი ოქროს თევზის თანავარსკვლავედში. ის მდებარეობს ტარანტულას ნისლეულში, მაგელანის დიდი ღრუბლის ვარსკვლავთწარმომქმნელ რეგიონში, მეზობელი ჯუჯა გალაქტიკა. მისგან მზემდე მანძილი დაახლოებით 163 ათასი სინათლის წელია.

VFTS 102-ის მდებარეობა ტარანტულას ნისლეულში.

VFTS 102 არის O-კლასის თავისებური ვარსკვლავი. მიუხედავად მისი დიდი სიკაშკაშისა (ნათობის თვალსაზრისით ის მზეს 100000-ჯერ აჭარბებს), მას აქვს აშკარა სიდიდე 15,8 და შეუიარაღებელი თვალით არ ჩანს. ვარსკვლავს აქვს უკიდურესად მაღალი ზედაპირის ტემპერატურა - დაახლოებით 36 ათასი კელვინი . თუმცა, მისი ყველაზე მნიშვნელოვანი მახასიათებელია მისი სწრაფი ბრუნვა ღერძის ირგვლივ: ეკვატორული ბრუნვის სიჩქარე აღემატება 500 კმ/წმ-ს, რაც 100-ჯერ უფრო სწრაფია, ვიდრე მზის სიჩქარე . 2020 წლის მდგომარეობით, VFTS 102-ს აქვს ყველაზე ცნობილი ბრუნვის სიჩქარე ნებისმიერი მასიური ვარსკვლავისგან (მხოლოდ ნეიტრონული ვარსკვლავები ბრუნავენ უფრო სწრაფად). 

იხ. ვიდეო - video - VFTS 102 – самая быстро вращающаяся звезда во Вселенной

ამ სიჩქარის მიზეზს ასტრონომები უწოდებენ ორი ვარსკვლავის ერთში შერწყმას. გამოთვლებმა აჩვენა, რომ წინამორბედი იყო ორობითი ვარსკვლავი, რომლის კომპონენტები თანდათან უახლოვდებოდნენ ერთმანეთს და ცვლიდნენ ვარსკვლავურ მატერიას ერთმანეთთან. რაღაც მომენტში ისინი იქცნენ მჭიდრო ორობით სისტემად და შემდეგ გაერთიანდნენ ერთ მასიურ, სწრაფად მბრუნავ ვარსკვლავად. VFTS 102-დან არც თუ ისე შორს, 12 პარსეკის დაშორებით არის პულსარი PSR J0537-6910, რომელიც მისგან შორდება. ვარაუდობენ, რომ წარსულში იგი გრავიტაციულად შეკრული სისტემის ნაწილი იყო, მაგრამ მისგან ვარსკვლავთა კატასტროფული შერწყმის დროს გამოიდევნა.

იხ. ვიდეო - VFTS 102

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   ჩვენ ვიკლევთ სამყაროს და მის ბუნებაის არსს.

       ერიდანუსის თანავარსკვლავედი

ერიდანუსის თანავარსკვლავედი

 (ლათ. Eridanus) — ცის სამხრეთ ნახევარსფეროს თანავარსკვლავედი, მისი ყველაზე ბრწყინვალე ვარსკვლავი — აქერნარი პირველი ვიზუალური ვარსკვლავიერი სიდიდისაა. ერიდანუსის თანავარსკვლავედი შეიცავს 187 ვარსკვლავს, რომელთა ხილვა შეუიარაღებელი თვალითაც არის შესაძლებელი.

მხატვრის შთაბეჭდილება იუპიტერის მასის პლანეტაზე, რომელიც ბრუნავს ახლომდებარე ვარსკვლავ ეპსილონ ერიდანის გარშემო

დაკვირვების პირობები

ერიდანუსი ერთ-ერთი ყველაზე გაშლილი თანავარსკვლავედია სამხრეთ ციურ ნახევარსფეროში. ნაწილობრივ დაფიქსირდა მთელ რუსეთში; რაც უფრო სამხრეთით არის დაკვირვების წერტილი, მით უფრო დიდი ჩანს ფრაგმენტი. თუმცა, ყველაზე სამხრეთი ნაწილი (ის, რომელშიც მდებარეობს ერიდანუსის ყველაზე კაშკაშა ვარსკვლავი, აჩერნარი) არ ჩანს არა მხოლოდ რუსეთში, არამედ მთელ პოსტსაბჭოთა ტერიტორიაზე: ის არ ამოდის კუშკაში (ახლანდელი სერჰეტაბატი). თანავარსკვლავედის სრული ხილვადობა - მხოლოდ + 32 ° სამხრეთით განედებზე; აჩერნარის ხილვადობა მხოლოდ +32°46' სამხრეთ განედებზეა. ხოლო სამხრეთით -32°46' აჩერნარი არასოდეს ჩადის ჰორიზონტს მიღმა. ქალაქები, სადაც ეს ვარსკვლავი არ ჩადის, მოიცავს სანტიაგო, ბუენოს აირესი, მონტევიდეო, კეიპტაუნი, კანბერა, სიდნეი, მელბურნი. დაკვირვების საუკეთესო პირობები ნოემბერშია

                                                                       

ცეტუსი ურანიას სარკეში (1825) ამ თეფშში ერიდანუსს თათებს ასველებს.

იხ. ვიდეო - Созвездие Эридан | история созвездия | Астрономия для начинающих | Федор Бережков

"Созвездие, о котором сегодня пойдёт речь в видео Фёдора Бережкова, не отличается особой популярностью, в отличие от Созвездия Большой или Малой Медведицы. Но при этом оно занимает шестое место по размеру среди созвездий, расположено в Южном полушарии и имеет большое вытянутое строение.

Это Созвездие Эридан. Не будем больше пересказывать суть ролика Фёдора Бережкова – пусть лучше он сам всё вам расскажет. Астрономия для начинающих, всё об устройстве Вселенной простым языком – это принципы-основоположники его видео на канале Ботаниус.

Предлагаем вам посмотреть хотя бы одно и решить для себя: интересна ли вам тема астрономии?

ვარსკვლავები

თანავარსკვლავედის სამხრეთით არის პირველი სიდიდის ვარსკვლავი Achernar (α Eri, 0,46m), B3 Vpe სპექტრული ტიპის მოლურჯო სუპერგიგანტი. სახელი არაბულიდანაა. ბოლოს النهر‎ (āxir an-nahr - "მდინარის დასასრული"). ის არის ერთ-ერთი ყველაზე ნაკლებად სფერული ვარსკვლავი, რომელიც ცნობილია - ის ისე სწრაფად ბრუნავს, რომ მისი ეკვატორული რადიუსი 1,5-ჯერ აღემატება პოლარულს.

                                                                                 

სპირალური გალაქტიკა LO95 0313-192 მდებარეობს ჩვენგან დაახლოებით ერთი მილიარდი სინათლის წლის მანძილზე და აქვს ირმის ნახტომის მსგავსი სპირალური ფორმა.

კიდევ ერთი ცნობილი ვარსკვლავი არის ε ერიდანი, რომელიც მახასიათებლებით ახლოსაა მზესთან. ეს არის ერთ-ერთი უახლოესი ვარსკვლავი ჩვენს მზესთან - ის 10,7 სინათლის წლის მანძილზეა. 2009 წლის ბოლოს, ε ერიდანის სისტემაში ერთი პლანეტის არსებობა დადასტურდა და არსებობს მეორე პლანეტის არსებობა .

ο² ერიდანის სამმაგი სისტემა შედგება მე-4 სიდიდის ნარინჯისფერი ჯუჯისგან, მე-9 სიდიდის თეთრი ჯუჯისგან და მე-11 მაგნიტუდის წითელი ჯუჯისგან. თეთრი ჯუჯა ამ სისტემაში არის მეორე ყველაზე კაშკაშა თეთრი ჯუჯა დედამიწის ცაზე (მეორე მხოლოდ სირიუს B-ს შემდეგ) და ერთადერთი, რომლის დანახვაც შესაძლებელია პატარა ტელესკოპით.

 იხ. ვიდეო - Eridanus - The Constellation - A look at one of the larger constellations that sits in the tropics...Eradinus the River