ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ადამის პროექტი ფილმი
ადამის პროექტი არის ამერიკული სამეცნიერო ფანტასტიური სამოქმედო კომედიური ფილმი, რეჟისორი შონ ლევის და სცენარის ავტორი ჯონათან ტროპერი, ტი. როლებში: რაიან რეინოლდსი (ასევე პროდიუსერი), მარკ რუფალო, ჯენიფერ გარნერი, უოკერ სკობელი, კეტრინ კინერი და ზოი სალდანა. სიუჟეტი მოგვითხრობს პილოტს, რომელიც მიემგზავრება წარსულში, სადაც ხვდება საკუთარი თავის ახალგაზრდა ვერსიას.
ფილმის წარმოება 2012 წელს დაიწყო, მთავარ როლში ტომ კრუზი შეასრულა. პროექტი მაშინ წარმოების ჯოჯოხეთში იყო, სანამ Netflix-მა არ მოიპოვა უფლებები Paramount Pictures-ისგან 2020 წლის ივლისში. გადაღებები 2020 წლის ნოემბრიდან 2021 წლის მარტამდე მიმდინარეობდა. ფილმი გამოვიდა Netflix-ზე 2022 წლის 11 მარტს. ფილმმა მიიღო ძირითადად დადებითი შეფასებები კრიტიკოსებისგან თავისი მსახიობობის, სიუჟეტისა და ვიზუალებისთვის.
იხ. ვიდეო - Rob Simonsen - The Adam Project | The Adam Project (Soundtrack from the Netflix Film)
სიუჟეტი - 2050 წელს, პილოტი ადამ რიდი იტაცებს თავის დროზე მებრძოლს და მიემგზავრება 2018 წელს. თუმცა, ის იძულებულია დაეშვას 2022 წელს, სადაც ხვდება საკუთარი თავის 12 წლის ვერსიას, რომელიც ცდილობს შეეგუოს მამის ლუისის სიკვდილს ავტოკატასტროფაში. ადამი სთხოვს საკუთარ თავს, დაეხმაროს მას საბრძოლო თვითმფრინავის შეკეთებაში და უმხელს, რომ ის გაემგზავრა წარსულში, რათა ეპოვა ცოლი ლორა, რომელიც 2018 წელს მისიის დროს გარდაიცვალა.
2022 წელს ადამს გაუსწრო დისტოპიური სამყაროს მმართველი მაია სორიანი და მისი ლეიტენანტი ქრისტოსი, რომლებიც ცდილობენ ადამის ხელში ჩაგდებას და 2050 წელს დააბრუნონ. ადამოვს გადაარჩენს ლორა, რომელიც ცხადყოფს, რომ მან ხელი შეუშალა საკუთარი მკვლელობის მცდელობას და წარსულშია ჩარჩენილი. ლორამ შეიტყო, რომ სორიანმა დროში იმოგზაურა და შეცვალა წარსული, რათა დაეცვა კონტროლი მომავალში დროში მოგზაურობაზე. ლორა არწმუნებს ადამს წავიდეს 2018 წელს და გაანადგუროს დროში მოგზაურობა, რომელიც აღმოაჩინა მამამისმა ლუისმა, რათა ყველაფერი გამოსწორდეს და გადაარჩინოს მომავალი. სორიანი თავს ესხმის და ლორა თავს სწირავს, რაც ადამებს გაქცევის საშუალებას აძლევს. სორიანის მიერ მოსვენებული და მხოლოდ ერთი გადახტომით, ადამი და მისი უმცროსი მე გადაყვანილნი არიან 2018 წელს.
2018 წელს ადამსები ცდილობენ ლუისის დახმარებას, მაგრამ ის უარს ამბობს დროის პარადოქსის გამოწვევის შიშით. ახალგაზრდა ადამი აწყდება თავისი მომავალი მე-ს რისხვას და ბრაზს და ხვდება, რომ ამ ემოციების წყარო მამის სიკვდილია. როდესაც ისინი გეგმავენ ლუისის ნაწილაკების ამაჩქარებლის განადგურებას, ის იცვლის აზრს და შეუერთდება გმირებს და მოუწოდებს მათ ამოიღონ მყარი დისკი, რომელიც შეიცავს ალგორითმის ერთადერთ ასლს, რომელიც დროში მოგზაურობას შესაძლებელს ხდის. ბრძოლა იწყება ადამსს, ლუისს, სორიანს, მის ახალგაზრდა მეს, სორიელ ჯარისკაცებსა და ქრისტოს შორის, რაც იწვევს გამაძლიერებლის გადატვირთვას. სორიანი ცდილობს ლუისს ესროლოს ჯავშანსატანკო ტყვიით, მაგრამ ამაჩქარებლის მაგნიტური ველი მიიზიდავს მას თავისკენ, რითაც იცვლება მისი ფრენის ტრაექტორია, რის შედეგადაც ახალგაზრდა სორიანი კვდება, მისი ვერსია მომავლისგან ქრება და ლერწამი მოახერხა ოთახიდან გაქცევა.
დროში მოგზაურობა განადგურებულია და მოვლენების მიმდინარეობა აღდგენილია, ლუისი გადაწყვეტს არ გაიგოს მისი მომავლის შესახებ და ითამაშებს შვილის ორივე ვერსიას, სანამ ისინი საკუთარ ვადებს დაუბრუნდებიან. 2022 წელს ადამი ათავისუფლებს თავის ბრაზს და რისხვას და უერთდება დედას, რომელთანაც ლუის სიკვდილის შემდეგ მას თითქმის არ ჰქონდა კონტაქტი. წლების შემდეგ, უფროსი და ბევრად ბედნიერი ადამი ხვდება ლორას ისეთ სიტუაციაში, რომელიც ასახავს მათ პირველ შეხვედრას თავდაპირველ ვადებში.
იხ.ვიდეო - The Adam Project | Official Trailer | Netflix
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
Red Bull
ენერგეტინული სასმელი. აწარმოებს ავსტრიული კომპანია Red Bull GmbH, რომელიც 1987 წელს შეიქმნა. შედგება კოფეინისგან, ტაურინისგან, საქაროზისგან, გლუკოზისგან, B ვიტამინებისგან და წყლისგან.
ისტორია - Red Bull" მოვიდა ენერგეტიკული სასმელიდან ტაილანდიდან ("Red Bull" არის პირდაპირი თარგმანი ტაილანდური "Krating Daeng"-დან). ავსტრიელმა მეწარმემ დიტრიხ მატეშიცმა დააარსა ბრენდი "Red Bull Energy Drink". მატეშიცი იყო ბლენდაქსის საერთაშორისო მარკეტინგის დირექტორი, როდესაც ის ეწვია ტაილანდს 1982 წელს და აღმოაჩინა, რომ კრატინგ დაენგი ეხმარებოდა რეაქტიული ჩამორჩენის განკურნებას . 1984 წლიდან 1987 წლამდე მატეშიცი მუშაობდა TC Pharmaceutical-თან (Blendax-ის ლიცენზიატი) კრატინგ დაენგის ევროპული ბაზრისთვის ადაპტაციისთვის.
ამავე დროს, მატეშიცმა და ჩალეო ჯუვიჯამ დააარსეს Red Bull GmbH. თითოეულმა 500 000 დოლარის ინვესტიცია ჩადო და მიიღო 49% ახალ კომპანიაში. დარჩენილი 2% გადაეცა ჩალეოს შვილ შალემს, იმ პირობით, რომ კომპანიას მატეშიცი უხელმძღვანელებდა. პროდუქტი გამოვიდა 1987 წელს, როგორც გაზიანი სასმელი.
Red Bull პირველად შემოვიდა უცხოურ ბაზრებზე (უნგრეთი) 1992 წელს, ხოლო აშშ (კალიფორნიაში) 1997 წელს[4]. 2008 წელს Forbes-მა ჩალეო და მატეშიცი შეიყვანა მსოფლიოს უმდიდრესი ადამიანების სიაში 260-ე ადგილზე 4 მილიარდი დოლარის ღირებულებით . 2009 წელს ავსტრალიაში გამოვიდა 60 მლ Red Bull Shot. ეს იყო პასუხი მათ კონკურენტებზე Mother-სა და Monster-ზე, რომლებმაც გაზარდეს ქილის ზომა 500 მლ-მდე, შეამცირეს მოგება და გაზარდეს მათი ბაზრის წილი.
იხ. ვიდეო - Энергетические напитки: вред или польза? Как влияют энергетики на организм человека? ⚡ენერგეტიკული სასმელები: ზიანი თუ სარგებელი? როგორ მოქმედებს ენერგიის წყაროები ადამიანის სხეულზე? ⚡
იხ. ვიდეო -video - The Benefits of Energy Drinks...Are There Any? Effects of Energy Drinks – Dr.Berg
ჯანმრთელობაზე გავლენა
მთავარი სტატია: ენერგეტიკული სასმელი
2009 წლის მაისში გერმანიის ექვს ფედერალურ შტატში შემოღებულ იქნა აკრძალვა Red Bull Cola-ს გაყიდვაზე, რომელიც შეიცავდა კოკაინის ელემენტებს (0,4 მიკროგრამი ლიტრზე) . უკვე იმავე წლის აგვისტოში, სამეცნიერო კვლევის შემდეგ, სასმელი დაბრუნდა გერმანული მაღაზიების თაროებზე. კვლევის დროს დადგინდა, რომ სასმელში კოკაინი საერთოდ არ არის და წინა ტესტის დადებითი შედეგი სასმელის ერთ-ერთი კომპონენტის დეგრადაციამ მიიღო . 2009 წლის ივნისში Red Bull Cola-ს გაყიდვა ასევე აიკრძალა ტაივანში.
სასმელი არ არის რეკომენდებული 18 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის, ორსული და მეძუძური ქალების, აგრეთვე ნერვული აგზნებადობის, უძილობის, არტერიული ჰიპერტენზიის მქონე ადამიანებისთვის.
ენერგეტიკული სასმელი
ენერგეტიკული სასმელის სხვადასხვა ბრენდი
მატონიზირებელი, რომელიც ადამიანს აძლევს ენერგიის მცირეხნიან მოზღვავებას. მისი ზემოქმედებით ადამიანის შინაგანი რესურსები მობილიზდება, თუმცა ენერგეტიკული სასმელის მუდმივმა სტიმულირებამ ადამიანის ორგანიზმში შეიძლება გამოიწვიოს საპირისპირო შედეგი: სიფხიზლისა და ენერგიის მოზღვავების მაგივრად ადამიანი შეიძლება მოითენთოს და დაიღალოს, სასმელმა მის ორგანიზმში შეიძლება გამოიწვიოს გულისცემის აჩქარება (ტაქიკარდია), მაღალი წნევა, უძილობა, საშინელი დეპრესიული მდგომარეობა.
ენერგეტიკული სასმელების შემცველობა:
ნივთიერებები ნერვული სისტემის ტონიზირებისთვის (კოფეინი, ზრდადი ექსტრაქტი გუარანი და ჟენშენი)
ნახშირწყლები — ენერგიის მატარებლები, როგორებიცაა: გლუკოზა, საქაროზა.
ნივთიერებათა მასტიმულირებელი ელემენტები: ვიტამინი B და მსგავსი ვიტამინები, მაგალითად ტაურინი.
არომატიზატორები და საკვები დანამატი
იხ. ვიდეო - რედ ბული მართლა ხარის სპერმისგან მზადდება? ენერგეტიკული სასმელების შედარება: რედ ბული, იქსელი, ბუმი
უკუჩვენებები
ყველა ენერგეტიკული სასმელი შეიცავს კოფეინს ან კოფეინის შემცველ ზრდად ექსტრაქტებს, ისეთს, როგორიცაა გუარანი. ერთი ქილა ასეთი სასმელი შეიცავს საშუალოდ 90 მილილიტრ კოფეინს — შესაბამისად დიდ ფინჯან მუქ ყავაში არის 100 მილილიტრი კოფეინი.
კოფეინი და მატონიზირებელი ზრდადი ექსტრაქტები (გუარანი, ჟენშენი), სამკურნალო კვების სპეციალისტების თქმით, უკუჩვენებადია ადამიანებზე რომლებსაც აქვთ სუსტი ნერვები, ასევე მათთვის, ვინც დაავადებულია გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დაავადებებით (გულის იშემიური დაავადებები, არითმია და ა.შ.).
აგრეთვე კოფეინი უარყოფითად მოქმედებს კუჭსა და მის მიდამოებზე და შეიძლება გამოიწვიოს წყლული და გასტრიტი.
იზოტონიკი
ზემოთხსენებული ენერგეტიკული სასმელების გარდა არსებობს სპორტსმენებისთვის შემუშავებული ენერგეტიკული სასმელები, მათ უწოდებენ იზოტონიკებს. იზოტონიკები არ არის გაზირებულები და სხვა ენერგეტიკული სასმელებისგან განსხვავებით არ შეიცავს კოფეინისა და გუარინის მსგავს გამოსაფხიზლებელ ნივთიერებებს. მათ შემადგენლობაში შედის ელკარინი, რომელიც ეხმარება ცხიმის დაწვასა და კუნთების ტონუსის შენარჩუნებას, ამასთანავე აუმჯობესებს გულის კუნთის მუშაობას, ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ აღადგენს ვიტამინებსა და მინერალებს. იზოტონიკებს არ გააჩნია აღსანიშნავი უკუჩვენებები. ერთადერთი — ეს არის ინდივიდუალური შეუთავსებლობა რომელიმე კომპონენტთან, რომელიც სასმელის შემადგენლობაში შედის.
უარყოფითი მოქმედება.
ენერგეტიკული სასმელების უმეტესობის ერთი პორცია შეიცავს კოფეინის ნახევარს, რომელიც გვხვდება ერთ ფინჯან ყავაში. ენერგეტიკული სასმელების ხშირი გამოყენებისას შეიძლება მოხდეს გვერდითი მოვლენები:
თავის ტკივილი, შაკიკი.
გაზრდილი შფოთვა.
უძილობა, ძილის დარღვევა.
სისხლში შაქრის დონის მატება.
არტერიული წნევის მატება.
გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დარღვევა.
კოფეინზე დამოკიდებულება.
ღებინება, დიარეა.
ალერგია სასმელის ინგრედიენტებზე.
მოზარდებისა და ბავშვების მიერ ენერგეტიკული სასმელების გამოყენებამ შეიძლება ზიანი მიაყენოს გულ-სისხლძარღვთა და ნერვულ სისტემას. მოზარდებისთვის ენერგეტიკული სასმელის მაქსიმალური დასაშვები დოზა შეადგენს 250 მლ დღეში.
იხ. ვიდეო - Энергетический напиток: польза или вред?
მერილენდის უნივერსიტეტმა ჩაატარა კვლევა, რომელმაც აღმოაჩინა კავშირი ენერგეტიკული სასმელის რეგულარულ მოხმარებასა და ახალგაზრდებში ნარკოტიკების შემდგომ მოხმარებას შორის. ანალოგიურად, ენერგეტიკული სასმელების რეგულარულმა მოხმარებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს კბილების ეროზიას და სიმსუქნეს.
2009 წელს რუსი სტუდენტი გარდაიცვალა, გამოძიების ერთ-ერთი ვარაუდით, ენერგეტიკული სასმელების გადაჭარბებული დოზირებით
2017 წლის აპრილში 16 წლის ამერიკელი მოზარდი დევის კრიპი კოფეინირებული სასმელების უყურადღებოდ მოხმარების შედეგად გარდაიცვალა. გაკვეთილის დროს დევისმა მოულოდნელად დაკარგა გონება და გარდაიცვალა გულის არითმიით. როგორც ექსპერტიზამ დაადგინა, სიკვდილამდე მოზარდმა დალია მაკდონალდსის ლატე ყავა, დიდი Mountain Dew გამაგრილებელი სასმელი და ენერგეტიკული სასმელი. ექსპერტების აზრით, კრიზისი წარმოიშვა იმით, რომ დაზარალებულმა სამივე სასმელი ორ საათში დალია.
იხ. ვიდეო - Energy Drinks: Why Are They Sending So Many People to the ER?
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
დავით კლდიაშვილი
(დ. 10 სექტემბერი [ ძვ. სტ. 29 აგვისტო], 1862, ზედა სიმონეთი, ახლანდ. თერჯოლის მუნიციპალიტეტი ― გ. 24 აპრილი, 1931, იქვე, დაკრძალულია თბილისში, მთაწმინდის პანთეონში) — ქართველი მწერალი, საქართველოს სახალხო მწერალი (1930).
ბიოგრაფია
დავით კლდიაშვილი დაიბადა იმერეთში, გაღარიბებული აზნაურის ოჯახში. ბავშვობა სიმონეთსა და დედულეთში, სოფ. ხომულში (ახლანდ. წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი) გაატარა. დედამისი კესარია ღოღობერიძე იყო ხომულელი შეძლებული აზნაურის ნიკო ღოღობერიძის ერთადერთი ქალიშვილი. მამა სამსონ კლდიაშვილი იყო აქციზის სამმართველოს მოხელე. იგი 70 წლის ასაკში დაქვრივდა და მეორე ცოლი შეირთო.
7 წლის კლდიაშვილი ქუთაისში რუსი ექიმის ოჯახში მიაბარეს რუსული ენის შესასწავლად. ამის შემდეგ მამამ პატარა დავითი გიმნაზიაში შესასვლელად მოსამზადებლად სამრევლო სკოლაში მიიყვანა. ხელმოკლე სამსონ კლდიაშვილმა გადაწყვიტა 9 წლის დავითი გაეგზავნა სამხედრო სასწავლებელში. 1872 წელს სახელმწიფო ხარჯით გაიგზავნა კიევის სამხედრო გიმნაზიაში, რომლის წარჩინებით დამთავრების შემდეგ (1880) მოსკოვის სამხედრო სასწავლებელი დაასრულა (1882). ამავე წლიდან სამხედრო სამსახურში გააწესეს ბათუმში. დავით კლდიაშვილმა თავისი ცხოვრების დიდი ნაწილი ბათუმში გაატარა (1882-1908 წწ.). 1905-1907 რევოლუციის შემდეგ, როგორც არაკეთილსაიმედო ვიცე-პოლკოვნიკი, აიძულეს გადამდგარიყო სამხედრო სამსახურიდან.
1905 წლიდან ჯერ ქუთაისში, მერე ჭიათურის შავი ქვის მრეწველობის სამმართველოში მუშაობდა. 1915 მობილიზაციით გაიწვიეს ოსმალეთის ფრონტზე. თურქეთში გადასახლებული ჭანების გამოსარჩლებისათვის მას საველე სასამართლო მოელოდა, მაგრამ 1917 წლის თებერვლის რევოლუციამ მოუსწრო და კლდიაშვილი მშობლიურ სოფელს დაუბრუნდა, თუმცა უკვე ჯანგატეხილი და დაავადებული.
სოფელ ზედა სიმონეთში არის დავით და სერგო კლდიაშვილების სახლ-მუზეუმი.
შემოქმედება
დავით კლდიაშვილი ჯერ კიდევ სრულიად პატარა იყო, როდესაც კალამი აიღო ხელში და წერა დაიწყო. წერა რომ დაუწუნეს სხვის თარგმნას მიჰყო ხელი. ნიკო ლომოურის „ალი“ გადათარგმნა რუსულად. 1885 წელს ჟურნალში „თეატრი“ პირველად დაიბეჭდა მისი თარგმანი. ამას მოჰყვა ორიგინალური ნაწარმოებები. მოთხრობები „შერისხვა“ და „მსხვერპლი“ დავით კლდიაშვილის ლიტერატურული დებიუტია. სოფლის ცხოვრება ძირითადი თემაა მწერლისა. მისი მხატვრული სიტყვა მოთხრობა „შერისხვა“ არის, რომელიც დაიწერა და დაიბეჭდა 1893 წელს ჟურნალ „მოამბეში“. 1897 წელს დავით კლდიაშვილმა გამოაქვეყნა მოთხრობა „მრევლში“.
დავით კლდიაშვილმა ხელი მოჰკიდა იმერეთის გაღატაკებულ აზნაურთა ცხოვრების ასახვა, ამან თავისი პირველი გამოხატულება ჰპოვა მოთხრობაში „სოლომან მორბელაძე“, შემდეგ მოყვა „სამანიშვილის დედინაცვალი“, „ქამუშაძის გაჭირვება“, „ბაკულას ღორები“, „როსტომ მანველიძე“ და სხვა.
კლდიაშვილის კრიტიკულმა რეალიზმმა თავი იჩინა დრამატურგიაშიც. დ. კლდიაშვილი იუმორის ბუნებრივი გრძნობით, დაკნინებული აზნაურის ცხოვრების მხილებით ქმნის საინტერესო კომიკურ სურათებს: „დარისპანის გასაჭირი“, „ირინეს ბედნიერება“, „უბედურება“ ამჟღავნებენ დ. კლდიაშვილის მიერ დრამატული სიტუაციების შესანიშნავ უნარსა და ძალას.
სამანიშვილის დედინაცვალი
დავით კლდიაშვილის ნაწარმოები, რომელიც მან 1897 წელს დაწერა. მასში სატირული ფორმით არის აღწერილი ბატონყმობის გაუქმების შემდეგ დაუძლურებული აზნაურების ცხოვრება
სიუჟეტი
მოთხრობა ასახავს XIX საუკუნის საქართველოს. „ბეკინა სამანიშვილი, რასაკვირველია, ღარიბი აზნაური იყო, გვარიანი ღარიბიც“. აქ სიტყვა „რასაკვირველია“ აღნიშნავს, თუ რა სავალალო მდგომარეობა იყო იმდროინდელ საქართველოში და, კერძოდ იმერეთში, ეკონომიკის მხრივ. ერთ მხარეს ბეკინა სამანიშვილია, რომელიც გადაწყვეტს სიბერეში ცოლი მოიყვანოს, მეორე მხარეს კი პლატონ სამანიშვილი, მისი შვილი და რძალი მელანო. პლატონი ამბობს, რომ თუ მამამისს შვილი შეეძინება მისი ისედაც რუდუნებით შეკოწიწებული ქონება გაიყოფა და ის ცარიელ ტარიელი დარჩება. ბევრი თხოვნის შემდეგ პლატონი მაინც ვერ შეძლებს მის დარწმუნებას. საბოლოოდ ის გადაწყვეტს მამამისს შეურჩიოს ისეთი ქალი, რომელიც ორჯერ იქნება გათხოვილი და შვილი არ ეყოლება, რადგან ეს მანიშნებელია იმის, რომ თუ ამდენ ხანს სხვებთან არ გაუჩნდა შვილი, აღარც მამამისთან არ ეყოლება. ამ მიზნის ასრულებისთვის ის მის დას დარიკოს მიაკითხავს და მოუყვება მის ისტორიას. დარიკოს ქმარი კირილე, რომელიც სულ კარგ ხასიათზეა ამ ფაქტშიც თავისთვის სასიკეთოს ნახავს, რადგანაც იგი ქორწილში კარგად მოილხენს. საბოლოოდ კირილე და პლატონი შეარჩევენ პლატონისთვის სასურველ კანდიდატს. ბეკინასაც მოეწონება და იქორწინებენ. თუმცა შვილი მაინც გაუჩნდებათ. ჭკუიდან შეშლილი პლატონი ბეკინას ცოლს ფეხმძიმე მუცელში ფეხის ჩარტყმას სცდის, მაგრამ ააცილებს და ელენეს მუცელი მაინც არ მოეშლება.
სამანიშვილის დედინაცვალი (1977 წლის ფილმი)
ქართული მხატვრული ფილმი, ტრაგიკომედია. გადაღებული კინოსტუდია „ქართული ფილმის“ მიერ 1977 წელს. კინოპროდუქციის დაცვის და განვითარების ასოციაციის მოთხოვნით შეჩერებულია კინოს ჩვენება. ფილმი გადაღებულია დავით კლდიაშვილის ამავე სახელწოდების მოთხრობის მიხედვით. რეჟისორი — ელდარ შენგელაია.
სიუჟეტი
ქვრივი აზნაური ბეკინა სამანიშვილი სიბერეში ცოლის შერთვას გადაწყვეტს. მამის სურვილი თავზარს დასცემს ბეკინას ვაჟს, გაღატაკებულ პლატონს, რომელიც გაჭირვებით ახერხებს საკუთარი წვრილშვილის რჩენას. ქონების მოზიარის გაჩენის შიში აიძულებს პლატონს, მამას საცოლე თავად გამოუძებნოს. სოფელ-სოფელ სიარულით ის სასურველ სადედინაცვლოს მიაგნებს, მაგრამ წვალება და დამცირება ფუჭად ჩაუვლის — ქალი, რომელიც ბეკინას ცოლობამდე ორჯერ ისე დაქვრივდა, რომ შვილი არ ჰყოლია, სამანიშვილებს მემკვიდრეს შესძენს.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
მიგელ დე უნამუნო
(ესპ. Miguel de Unamuno; დ. 29 სექტემბერი, 1864 — გ. 31 დეკემბერი, 1936) — ესპანელი ესსეისტი, ნოველისტი, პოეტი, დრამატურგი და ფილოსოფოსი.
ავტობიგრაფია - ფელიქს დე უნამუნოსა და სალომე იუგოს ვაჟი მიგელი ბილბაოს შუასაუკუნოვან ცენტრში, ბასკეთში დაიბადა. სიჭაბუკეში ბასკურმა ენამ დააინტერესა და ბილბაოს ინსტიტუტში სასწავლო მდგომარეობის კონკურენციასაც ეწეოდა საბინო არენას წინააღმდეგ. შეჯიბრი საბოლოოდ ბასკმა სწავლულმა რეზურექსიონ მარია დე ასკუემ მოიგო. უნამუნომ ყველა მთავარი ჟანრი სცადა: ესსეისტიკა, რომანი, პოეზია და დრამატურგია, და როგორც მოდერნისტმა სცადა ჟანრებს შორის მკვეთრი საზღვრები გაექრო. დღემდე გრძელდება დებატები იყო თუ არა უნამუნო '98-იანთა თაობის წევრი (ესპანეთის პოსტ ფაქტო ინტელექტუალ და ფილოსოფოს ლიტერატორთა ჯგუფი, რომელიც ხოსე მარტინეს რუისმა შექმნა, მაგალითად : ანტონიო მაჩადო, აზორინი, პიო ბაროჯა, რამონ დელ ვალე-ინკლანი, რამირო დე-მაეცუ და ანგელ გავინე მათ შორის.
სამწერლობო საქმიანობას უნამუნო ესპანეთის ინტელექტუალურ ცხოვრებაში მთავარი როლის თამაშს უხამებდა. ის სალამანკას უნივერსიტეტის რექტორად ორჯერ იქნა არჩეული 1900-დან 1924 წლამდე და 1930-დან 1936 წლამდე. ეს პერიოდი ესპანეთში დიდი სოციალურ-პოლიტიკური ვნებათაღელვის ხანად მოიხსენიება. უნამუნო პოსტიდან 1924 წელს მთავრობამ გადააყენა დანარჩენი ინტელიგენციის წინააღმდეგ პროტესტის გამოხატვის გამო. ის 1930 წლამდე დევნილობაში ცხოვრობდა ფუერტევენტურაში (კანარის კუნძულები) საიდანაც საფრანგეთს შეაფარა თავი. უნამუნო სამშობლოში გენერალ პრიმო დე რივერას დიქტატორობის დასასრულ დაბრუნდა და რექტორის თანამდებობაც დაიბრუნა. გადმოცემის თანახმად, უნივერსიტეტში დაბრუნების დღეს ლექციის დასაწყისში უნამუნოს თავისი გამოსვლა ამ ფრაზით დაუწყია : „როგორც გუშინ ვამბობდით...“.
იხ.ვიდეო - Unamuno
რივერას დიქტატურის დამხობის შემდეგ ესპანეთმა მეორედ გამოაცხადა რესპუბლიკა, რაშიც ესპანელმა ხალხმა კიდევ ერთხელ სცადა ხელთ აეღო საკუთარი ქვეყნის მართვის დემოკრატიული სადავეები, თუმცა, მცდელობა დღენაკლული აღმოჩნდა. უნამუნო ინტელექტუალთა მცირე პარტიის - Al Servicio de la República-ის (რესპუბლიკის სამსახურში) წევრი გახდა. აყვავების პირზე მყოფი რესპუბლიკა ლამის დაქუცმაცდა, როდესაც სამხედრო გადატრიალების შედეგად სათავეში მოსულმა გენერალმა ფრანცისკო ფრანკომ სამოქალაქო ომის ესკალაცია გამოიწვია. ინტერნაციონალისტური იდეებით დაწყებული კარიერა უნამუნომ თანდათან ვიწრო ნაციონალიზმზე გაცვალა, რადგან მიაჩნდა, რომ საგარეო ფაქტორთა მოძალება ესპანეთს თვითმყოფადობას გაუნადგურებდა. ამგვარად, რაღაცა დროით უნამუნო კიდევაც მიესალმებოდა ფრანკოს ამბოხებას, როგორც აუცილებელს ესპანეთის გარე ძალთაგან დაცვის საქმეში
ფრანკოს აჯანყების მხარდაჭერით პირველ კვირებში, 1936 წლის 12 ოქტომბერს, მან მკაცრად დაგმო იგი. ამის მიზეზი იყო ფალანგისტი გენერლის ხოსე მილან-ასტრაის შოვინისტური გამოსვლა სალამანკას უნივერსიტეტის დიდ დარბაზში. უნამუნომ მას შემდეგი სიტყვით უპასუხა:
ისმინეთ ჩემი სიტყვები, ყველა თქვენ. ყველა თქვენგანი მიცნობთ და იცით, რომ გაჩუმება არ შემიძლია. ხანდახან დუმილი ნიშნავს ტყუილს. რადგან დუმილი შეიძლება გავიგოთ, როგორც თანამონაწილეობა. მინდა დავაფასო - თუ შეიძლება ასე დავარქვათ - ჩვენს შორის მყოფი გენერალი მილიან-ასტრაის გამოსვლა. მოდით გვერდზე გადავდოთ პიროვნული შეურაცხყოფა ბასკებისა და კატალონიელების წინააღმდეგ შეურაცხყოფის ამ უეცარ აფეთქებაში. მე თვითონ დავიბადე, რა თქმა უნდა, ბილბაოში. ეპისკოპოსი, მოსწონს თუ არა, კატალონიელია ბარსელონადან. და სწორედ ახლა გავიგე უაზრო ნეკროფილი ძახილი: "გაუმარჯოს სიკვდილს!" მე კი, რომელმაც მთელი ცხოვრება უაზრო სიბრაზისგან ან სხვა ემოციებისგან წარმოშობილ პარადოქსებზე ფიქრში გავატარე, უნდა გითხრათ ჭკვიან და გამოცდილ აუდიტორიას, რომ ეს სასაცილო პარადოქსი მეზიზღება. გენერალი მილიან-ასტრაი ინვალიდია. მოდით ვთქვათ ეს ისე, რომ უხეშად ვიყოთ. ის ინვალიდი ვეტერანია. სერვანტესის მსგავსად. სამწუხაროდ, ახლა ესპანეთში ძალიან ბევრი ინვალიდია. და თუ ღმერთი არ შეისმენს ჩვენს ლოცვებს, მალე ისინი კიდევ უფრო გაიზრდება. და მტკივა იმის ფიქრი, რომ გენერალი მილიან-ასტრაი განსაზღვრავს მასების ფსიქოლოგიას. ინვალიდი, მოკლებული სერვანტესის სულიერ სიდიადეს, ის განიცდის ავისმომასწავებელ შვებას, ხედავს დეფორმაციას და დასახიჩრებას მის გარშემო. ეს არის გონების ტაძარი. და მე ვარ მისი მღვდელმთავარი. სწორედ თქვენ შეურაცხყოფთ მის წმინდა საზღვრებს. თქვენ შეგიძლიათ გაიმარჯვოთ, რადგან თქვენ გაქვთ უამრავი უხეში ძალა. მაგრამ ვერასოდეს დარწმუნდებით. რადგან ამისთვის დარწმუნება უნდა შეძლო. ამას დასჭირდება ის, რაც გაკლიათ ბრძოლაში - მიზეზი და სამართლიანობა. მე ყველაფერი ვთქვი."
- ჰიუ ტომასი. სამოქალაქო ომი ესპანეთში. 1931–1939 წწ
მილიან-ასტრაიმ უნამუნოს გამოსვლა შეაწყვეტინა ძახილით „სიკვდილი ინტელიგენციას! გაუმარჯოს სიკვდილს! მისი ანტიფრანკოს დემარშისთვის უნამუნო უნივერსიტეტის რექტორის თანამდებობიდან გაათავისუფლეს და ფაქტობრივად შინაპატიმრობაში მოათავსეს. გარდაცვალების წინა დღეს მან დაწერა: ”მე არ ვიცი არაფერი უფრო ამაზრზენი, ვიდრე ეკლესიასთან ყაზარმის სულის შეერთება, რომელიც ამყარებს ახალ მთავრობას”.
ფრანკომ მას შინაპატიმრობა მიუსაჯა და 31 დეკემბერს გარდაიცვალა. უნამუნო ძილში გარდაიცვალა, რაც მას სიკვდილის საუკეთესო და უმტკივნეულო გზად მიაჩნდა.
თითქმის ოცდაათი წლის შემდეგ, ფრანკომ უთხრა თავის ბიძაშვილს, რომ უნამუნოს საქციელი იყო "საკმაოდ შემაშფოთებელი, მიუღებელი პატრიოტულ ცერემონიაზე, ასეთ მნიშვნელოვან დღეს, ნაციონალისტურ ესპანეთში, რომელიც ებრძოდა სასტიკ მტერს და გადალახა დიდი სირთულეები გამარჯვების გზაზე".
იხ. ვიდეო - მიგელ დე უნამუნო /კატოს ლიტ.საღამოები / radio imedi
ფილოსოფიური შეხედულებები
1880-90 წლებში უნამუნო ბაკუნინის, ლასალიას, მარქსის სოციალისტურმა იდეებმა გაიტაცა. ის აქტიურ მონაწილეობას იღებდა სოციალისტურ ყოველკვირეულში „ლუჩა დე კლასე“ (კლასობრივი ბრძოლა). 1898 წელს, სამი წლის ვაჟის მენინჰიტის ინფექციით გარდაცვალებით გამოწვეული რელიგიური კრიზისის შემდეგ, სოციალიზმს ჩამოსცილდა და ფილოსოფიური კონცეფციის შემუშავებას მიჰყო ხელი. დიდი გავლენა იქონია უნამუნოზე ავგუსტინის შემოქმედებამ და იდეებმა, დაეწაფა შუასაუკუნეების ესპანელ მისტკოსებს, გატაცებით კითხულობდა ბ.პასკალსა და ს. კერკეგორას, რისთვისაც მან დანიური შეისწავლა ტექსტების ორიგინალში საკითხავად.
ვაჟის დაღუპვა დონ მიგელმა აღიქვა როგორც მსოფლიო ტრაგედია, რაც იმაში მდგომარეობს, რომ ადამიანს მარადიულად სურს ცხოვრება, მაგრამ არ ძალუძს. 1897 წლიდან დაწყებული და მთელი მისი შემოქმედების მანძილზე მის ნაწარმოებებში შეიმჩნევა ფიქრი რწმენასა და ურწმუნობაზე, სიკვდილსა და უკვდავებაზე, მის ყველა ტექსტს ტრაგიკული ნოტა გასდევს.
უნამუნო ავითარებს ღმერთის იდეას როგორც ფუნდამენტური ყოფიერების წყურვილის პროექციას უნივერსუმის უსასრულობასა და პირადი უნივერსუმისა და პირადი უკვდავების გარანტიაზე. უკვდავების რწმენის შენარჩუნების სურვილმა და ამავდროულად რელიგიურ ჭეშმარიტებებში დაეჭვებამ განსაზღვრა უნამუნოს მისწრაფება ე.წ. „კიჰოტიზმისკენ“, ანუ არარსებული იდეალის სახელით ბრძოლისაკენ რასაც გონება უაზრობად აღიქვამს. უნამუნოს ფილოსოფიის ცენტრალური პრობლემა - პიროვნების სულიერი ცხოვრებაა, რომელიც, მისი აზრით, მიმართულია სასრულისა და უსასრულოს წინააღმდეგობრიობაზე: პირადი უკვდავების სურვილს ეწინააღმდეგება რაციონალისტური დარწმუნებულობა არსის მოკვდავობაში, რწმენის მოთხოვნილებას კი - თანამედროვე გონებისთვის რწმენის შეუძლებლობაში.
უნამუნოს „აგონიის“ ცნება შემოაქვს, როგორც ცხოვრების განსაკუთრებით ტრაგიკული აღქმა, რაც გონისა და რწმენის შეურიგებელი დუალიზმით არის გამოწვეული. („ხალხისა და ადამიანების სიცოცხლის ტრაგიკული შეგრძნების შესახებ 1913“, „ქრისტიანობის აგონია“ 1924).
იხ.ვიდეო - Мигель де Унамуно, Трагическое чувство жизни | Трагический смысл жизни | Основные понятия философии -
მიგელ დე უნამუნო, ცხოვრების ტრაგიკული განცდა | ცხოვრების ტრაგიკული აზრი | ფილოსოფიის ძირითადი ცნებები
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
გაბრიელ მარსელი
(ფრანგ. Gabriel Honoré Marcel; დ. 7 დეკემბერი, 1889 — გ. 8 ოქტომბერი, 1973) — ფრანგი ფილოსოფოსი, დრამატურგი, მუსიკის კრიტიკოსი და ქრისტიანული ეგზისტენციალიზმის წამყვანი ფიგურა, საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერი. მარსელის შემოქმედება, რომელიც ათეულობით წიგნსა და ოცდაათზე მეტ პიესას მოიცავს, ტექნოლოგიურად დეჰუმანიზებულ საზოგადოებაში თანამედროვე ადამიანის გადარჩენისთვის ბრძოლას ეხება. მიუხედავად იმისა, რომ იგი ხშირად პირველ ფრანგ ეგზისტენციალისტად მოიხსენიება, იგი უარყოფდა მის ასოცირებას ისეთ ფიგურებთან, როგორიცაა ჟან-პოლ სარტრი. თავისი ფილოსოფიური პოზიციის განსაზღვრებისთვის იგი ამჯობინებდა ტერმინს ეგზისტენციის ფილოსოფოსი ან ნეო-სოკრატისტი. მარსელის ცნობილი ნაშრომია „ყოფის მისტერია“ (1951), რომელიც ორი ნაწილისგან შედგება.
გაბრიელის ხსოვნის მემორიალური დაფა
იხ. ვიდეო - Габриэль Марсель «К трагической мудрости и за ее пределы» [Аудиокнига]
პირველი მსოფლიო ომის დროს მსახურობდა წითელ ჯვარში. მუშაობდა რამდენიმე ლიტერატურულ ჟურნალში, ათვალიერებდა უცხოურ ლიტერატურას. 1920-იან წლებში დაწერა პარიზში დადგმული რამდენიმე პიესა. თავდაპირველად მასზე დიდი გავლენა მოახდინა სორენ კირკეგორიმ, მაგრამ 1929 წელს იგი გულმოდგინე კათოლიკე გახდა. ღრმა რელიგიურობამ და ჰუმანიზმმა გამოყო მარსელი შემდგომი ფრანგი ეგზისტენციალისტებისაგან (როგორიცაა ჟან-პოლ სარტრი). 1945 წლიდან მას უყვარდა მუსიკის შედგენა (შარლ ბოდლერისა და რაინერ მარია რილკეს ლექსების სიტყვებით).
ფილოსოფიური შეხედულებები
მარსელის ფილოსოფიის ძირითადი კატეგორიებია „ყოფნა“ და „მფლობელობა“. ყოველი ადამიანი არსებობს როგორც პიროვნება, როგორც „მე“; მისი არსება მისგან განუყოფელია, ეს არ არის რაღაც ობიექტური, გარეგანი, არამედ რაღაც შინაგანი, გამოცდილი. პირიქით, საგნები, საგნები, საგნები, რომლებსაც ადამიანი ფლობს, შეიძლება გაუცხოდეს მისგან. მარსელის სწავლებაში განსაკუთრებულ როლს თამაშობს „სხეულის“ ცნება. ჩემი სხეული არ არის მხოლოდ ის, რაც მე მაქვს, ის ასევე ჩემი არსების ელემენტია. ჩემი სხეული არის საზღვარი „იყოს“ და „ქონას“ შორის, რადგან სხეულის არსებობა აუცილებელი პირობაა ნებისმიერი ფლობისთვის. სხეულისგან განსხვავებით სული იდეალური არსებაა.
საკუთრების სამყარო მეორეხარისხოვანია ყოფიერების სფეროსთან შედარებით. მაგრამ თანამედროვე ეკონომიკა და ტექნოლოგია უბიძგებს კაცობრიობას, ჩაძიროს საკუთრების სამყაროში, დაივიწყოს ყოფიერების სამყარო. და ამიტომ მარსელმა მოუწოდა ამ ფატალური ტენდენციის დაძლევას. გარდა ამისა, მან ჭეშმარიტი არსების სამყაროდან ადამიანის გამგზავრება სახელმწიფოს არსებობას დაუკავშირა. მან, როგორც უდიდესმა და უძლიერესმა სოციალურმა და პოლიტიკურმა ინსტიტუტმა, შეცვალა თვით ღმერთი ადამიანების გონებაში, რამაც გამოიწვია სწორი ფასეულობების დაკარგვა და ადამიანის ცხოვრების გარდაქმნა მისთვის დაკისრებული ფუნქციების შესრულებად. მან თანამედროვე საზოგადოებას ორი გზა უწინასწარმეტყველა: იმედის გზა ან სასოწარკვეთა. მოაზროვნე მთელი კაცობრიობის ამჟამინდელი ეგზისტენციალური კრიზისიდან გამოსავალს ხედავდა პიროვნების, როგორც პიროვნების ღირებულების აღდგენაში, ინდივიდუალიზაციაში, ცხოვრების იდეიდან, როგორც ფუნქციების სერიიდან დაშორებით, უსახო პროგრესის სასარგებლოდ.
მარსელმა ასევე აღწერა თანამედროვე ადამიანის მდგომარეობა, როგორც მისი „მეს“ დაკარგვა, მისი არსებობის მნიშვნელობის დაკარგვა. მან დაინახა საზოგადოების გაღრმავება მასობრივი ბუნება, პიროვნებისა და საკუთარი თავის პირადი ცხოვრების გაუფასურება. ასეთი ცვლილებების შედეგი იყო იმ ფუნქციის ტრანსფორმაცია, რომელსაც ინდივიდი ასრულებს საზოგადოებაში, მისი არსებობის მიზნად. ამის შედეგად თანამედროვე ადამიანმა დაკარგა თავისუფლება, რადგან. ის აღარ ქმნის რაიმეს თავისთვის, არ გრძნობს სიხარულს შემოქმედებითი პროცესისგან, არამედ მხოლოდ ასრულებს თავის სოციალურ როლს.
მეცნიერის აზრით, ადამიანური პრობლემები არ შეიძლება გადაწყდეს ერთი ობიექტური, წმინდა მეცნიერული ცოდნით. ამასთან დაკავშირებით მან „პრობლემის“ ცნება „საიდუმლოების“ ცნებას დაუპირისპირა. პრობლემა არის ის, რაც ჩემს გზაზე მოდის, ის მთლიანად ჩემს წინაშეა. საიდუმლო მიპყრობს, ჩემს ნაწილს ქმნის; მასში წმინდა რაციონალური გზით შეღწევა შეუძლებელია. გარდა ამისა, მარსელი მეცნიერების პრობლემას მის გადაჭარბებულ ობიექტურობაში ხედავდა. მას ეს ესმოდა, როგორც სუბიექტის ტოტალური გაუცხოება მისი ცოდნის ობიექტისგან, ასოცირებული მეცნიერული დასკვნების მიუკერძოებლობის საჭიროებასთან. თუმცა, მეცნიერებამ შექმნა მრავალი მომაკვდინებელი ობიექტი: ბირთვული იარაღი, სამეცნიერო და ტექნიკური პროგრესის სხვადასხვა მიღწევა და ა. ეწოდოს მწვავე პრობლემების გადაწყვეტას.
ყოფიერების სფეროში, საგნებთან, ობიექტებთან სხვადასხვა მიმართების ადგილი უჭირავს ინტერსუბიექტურ პირდაპირ ურთიერთობებს „მე“ და „შენ“. სხვა პირის მოპყრობა როგორც „შენ“ ავთენტურია; ის ეწინააღმდეგება მოპყრობას, როგორც „ის“, რაც ნიშნავს მის დაცემას ნივთის დონეზე. სხვა ადამიანის, როგორც „შენ“ მოპყრობა გზას უხსნის ღმერთს, როგორც აბსოლუტურ „შენს“.
კაცობრიობის ისტორიაში ორ ყველაზე სისხლიან ომში მონაწილეობამ აიძულა ფილოსოფოსი დაეფიქრებინა ადამიანის პოზიცია თანამედროვე სამყაროში. მან სისასტიკის დონის ასეთი ამაღლების მიზეზს ადამიანთა გონებაში გარკვეული აბსოლუტის დაკარგვაში ხედავდა (რომელიც ადრე ღმერთი იყო). იგი შეცვალა კერძო აბსტრაქტულმა იდეალებმა, რომლებსაც წინა პლანზე აყენებენ სხვადასხვა ადამიანები (იქნება ეს კაპიტალი, რასა, ერი და ა.შ.). აღარ არსებობს სავალდებულო აგენტი, რომელიც აერთიანებს კაცობრიობას.
ამრიგად, მისი ფილოსოფიური კვლევის ერთ-ერთი საგანია კაცობრიობის მიერ დაკარგული აბსოლუტი, ანუ რწმენა. ფილოსოფოსს ესმოდა, რომ ტრადიციული რელიგია ვეღარ აკმაყოფილებდა ადამიანის სულს თანამედროვე სამყაროში. ამიტომ მან განავითარა ყოფიერების კონცეფცია სხვადასხვა რელიგიური ჭეშმარიტების სინთეზის გამოყენებით, ხოლო თანამედროვე მოთხოვნილებებთან „ადაპტაციით“. ამის გამო ჟან-პოლ სარტრმა მას ათეისტური ეგზისტენციალიზმის წარმომადგენელიც კი უწოდა „ქრისტიანი ეგზისტენციალისტი.
იხ.ვიდეო - video - Gabriel Marcel, On The Ontological Mystery | The Mystery of Hope | Philosophy Core Concepts
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ქინქლები
(ლათ. Simuliidae) — სისხლმწოვი ორფრთიანი მწერების ოჯახი. მათი სხეულის სიგრძე 1,5-7 მმ აღწევს. ცნობილია ქინქლების 1800-ზე მეტი სახეობა. გავრცელებულია ყველგან. მამლები იკვებებიან მცენარეთა წვნით, დედლები წუწნიან სისხლს. მათი ნერწყვი შხამიანია. ქინქლები ადამიანისა და ცხოველების ჰელმინთოზების, ქათმის, ბატის, იხვის, მტრედის, ინდაურის ლეიკოციტოზოოზის, აგრეთვე ადამიანის ზოგიერთი ინფექციური დაავადების გამომწვევების არასპეციფიკური გადამტანები არიან. ნამარხი ქინქლები ცნობილია შუა იურული პერიოდიდან.
შავი ბუზების უმეტესობა კვებას ძუძუმწოვრების, მათ შორის ადამიანების სისხლით იკვებება, თუმცა მამრები ძირითადად ნექტარით იკვებებიან. ისინი ჩვეულებრივ პატარაა, შავი ან ნაცრისფერი, მოკლე ფეხებით და ანტენებით. ისინი ჩვეულებრივი უსიამოვნოა ადამიანებისთვის და აშშ-ის ბევრ შტატს აქვს პროგრამები შავი ბუზის პოპულაციის ჩასახშობად. ისინი ავრცელებენ რამდენიმე დაავადებას, მათ შორის მდინარის სიბრმავეს აფრიკაში (Simulium damnosum და S. neavei) და ამერიკაში (S. callidum და S. metallicum ცენტრალურ ამერიკაში, S. ochraceum ცენტრალურ და სამხრეთ ამერიკაში).
იხ. ვიდეო - Как избавиться от мошек на кухне, в доме быстро. Завелись маленькие мошки, дрозофилы - как вывести - Мошки на кухне? Покажу классный лайфхак, как избавиться от мошки. Кстати, их еще называют плодовые мошки, мушки или дрозофилы. Как избавиться от мошек на кухне, в доме очень простым способом.
Если у вас появились мелкие мошки на кухне - не расстраивайтесь. Никакое средство от мошки и ничего прочего покупать не придется. Просто возьмите кусок подгнившего фрукта, ну или то, на что они слетаются, и у вас получится классная ловушка для мошек. В общем, если вы не знали, чем вывести мошек на кухне, то теперь ваша проблема быстро решится.
კვერცხებს დებენ გამდინარე წყალში და ლარვები თავს იმაგრებენ კლდეებზე. გამრავლების წარმატება ძალზე მგრძნობიარეა წყლის დაბინძურების მიმართ. ლარვები იყენებენ პაწაწინა კაუჭებს მუცლის ბოლოებზე სუბსტრატს დასაჭერად, აბრეშუმის სამაგრებსა და ძაფებს იყენებენ თავიანთი ადგილის გადასაადგილებლად ან შესანარჩუნებლად. მათ აქვთ დასაკეცი ვენტილატორები პირის ღრუს გარშემო. ვენტილატორები ფართოვდებიან კვების დროს, იჭერენ გამვლელ ნამსხვრევებს (წვრილი ორგანული ნაწილაკები, წყალმცენარეები და ბაქტერიები). ლარვა გულშემატკივართა ნაჭერს პირში ყოველ რამდენიმე წამში აწებება. შავი ბუზები დამოკიდებულია ლოტიკურ ჰაბიტატებზე მათთვის საკვების მოსატანად. ისინი ჭუჭყიან წყლის ქვეშ და შემდეგ გამოჩნდებიან ჰაერის ბუშტში, როგორც მფრინავი მოზრდილები. აღმოცენების დროს მათ ხშირად ნადირობენ კალმახი. ცნობილია, რომ სამხრეთ აფრიკის ზოგიერთი სახეობის ლარვა ფორეზულია ბუზის ნიმფებზე.
A female black fly
ზრდასრული მამრები ნექტარით იკვებებიან, მდედრები კი ანაუტოგენურობას ავლენენ და კვერცხების დადებამდე სისხლით იკვებებიან. ზოგიერთ სახეობას აფრიკაში შეუძლია 40 მილი (64 კმ) დაშორება წყლის გამრავლების ადგილებიდან სისხლის საკვების საძიებლად, ხოლო სხვა სახეობებს უფრო შეზღუდული დიაპაზონი აქვთ.
სხვადასხვა სახეობა უპირატესობას ანიჭებს სხვადასხვა მასპინძელ წყაროს მათი სისხლის საკვებისთვის, რაც ზოგჯერ აისახება სახეობის საერთო სახელში. ისინი იკვებებიან დღისით, სასურველია, როცა ქარის სიჩქარე დაბალია.
შავი ბუზები შეიძლება იყოს უნივოლტინი ან მულტივოლტინი, სახეობიდან გამომდინარე. თაობების რაოდენობა, რომელსაც აქვს კონკრეტული მავნებელი სახეობა ყოველწლიურად, როგორც წესი, კორელაციაშია ადამიანის ძალისხმევის ინტენსივობასთან ამ მავნებლების კონტროლისთვის.
პორტსმუთის უნივერსიტეტში 1986–1987 წლებში ჩატარებული სამუშაოები [საჭიროა ციტატა] მიუთითებს Simulium spp. ქმნიან მაღალ მჟავე პირობებს შუა ნაწლავებში. ეს მჟავე გარემო უზრუნველყოფს პირობებს, რომლებიც იდეალურად შეეფერება ბაქტერიებს, რომლებიც მეტაბოლიზებენ ცელულოზას. მწერებს არ შეუძლიათ ცელულოზის დამოუკიდებლად მეტაბოლიზება, მაგრამ ამ ბაქტერიების არსებობა საშუალებას აძლევს ცელულოზას მეტაბოლიზდეს ძირითად შაქარში. ეს კვებავს შავი ბუზის ლარვას, ისევე როგორც ბაქტერიებს. ეს სიმბიოზური ურთიერთობა მიუთითებს სპეციფიკურ ადაპტაციაზე, რადგან ახალი ნაკადები სხვაგვარად ვერ უზრუნველყოფენ მზარდ ლარვას საკმარის კვებას.
იხ.ვიდეო - Insect Repellent Techniques : How to Stop Black Flies From Biting - Keeping black flies from biting is done by protecting the skin with long-sleeved shirts, long pants and a skin product, such as Deet. Avoid getting bitten by a black fly, which can have a very painful bite, with information from a Florida state-certified pest control operator in this free video on insect repellents.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
როგორ მოხვდეთ ერთი სამყაროდან მეორეში
ფრთხილად იყავით, თანამედროვე თეორიულმა ფიზიკამ შეიძლება გაგაგიჟოთ.
ფოტო SCANcoo.com- Be careful, modern theoretical physics can drive you crazy.
Photo SCANcoo.com
იხ.ბმულზე წყარო რამდენი განზომილება აქვს ისეთ უცნაურ ნივთს, როგორიცაა „სივრცე-დრო“? რამდენად არსებობს „სიგრძის“ ცნება მცირე ხარვეზების რეგიონში? როგორ განვითარდა სამყაროს ევოლუცია დიდი აფეთქებიდან დღემდე და საერთოდ - იყო თუ არა ეს დიდი აფეთქება? რა როლი აქვს ელემენტარულ ნაწილაკებს კოსმოლოგიაში და რა მოჰყვება ახლახანს ექსპერიმენტულად დადგენილ ფაქტს, რომ რელიქტური გამოსხივება, როგორც ირკვევა, თანაბრად არ სწვდება ჩვენს სამყაროს?
ვინმე ამ კითხვებზე პასუხის გაცემის მცდელობას თანამედროვე ფიზიკის თეორიულ აბსურდს უწოდებს. რატომ, თავად ალბერტ აინშტაინმა, რომელმაც დიდი წვლილი შეიტანა სივრცე-დროის კონტინუუმის შესახებ კლასიკური იდეების შეცვლაში, ერთხელ აღნიშნა: „ნორმალური ზრდასრული ადამიანი არასოდეს ფიქრობს სივრცესა და დროს“. ამ შემთხვევაში, ნორმალურ ზრდასრულ მეცნიერებს, რომლებიც შეიკრიბნენ მაღალი ენერგიის ფიზიკის ინსტიტუტში (Protvino) საერთაშორისო კონფერენციაზე "სივრცე-დროის სტრუქტურა სუბბირთვულ და კოსმოლოგიურ მასშტაბებზე" შეიძლება ყველას ეწოდოს "არანორმალური". ყოველ შემთხვევაში, ამ ადამიანებისთვის ზემოთ ჩამოთვლილი კითხვები, ალბათ, მათი ყოველდღიური ცნობიერების ნაწილი გახდა. უმიზეზოდ, NG-ის კორესპონდენტთან საუბარში, ვლადიმერ პეტროვმა, IHEP-ის თეორიული დეპარტამენტის უფროსის მოადგილემ, ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორმა, ხაზგასმით აღნიშნა: „ამ კონფერენციის იდეა არის კოსმოსის სტრუქტურასთან დაკავშირებული პრობლემები. დრო რა არის ეს, თუ ჩვენ ვსაუბრობთ „ნორმალური“ ტერმინებით? სივრცე-დროის განზომილებების რაოდენობა, განზომილებების ახალი რაოდენობის დანახვის შესაძლებლობა, ვთქვათ - მეხუთე, მეექვსე და ა.შ.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თანამედროვე თეორიული ფიზიკა ცდილობს ახსნას ის, რისი წარმოდგენაც კი შეუძლებელია. აიღეთ ეს ამბავი სივრცე-დროის განზომილებების რაოდენობით...
თუ ჩვეულებრივ ევკლიდეს სივრცეს (სიგრძე - სიგანე - სიმაღლე) - დროს დავუმატებთ კიდევ ერთ განზომილებას, მივიღებთ ოთხგანზომილებიან სივრცეს. ჩვენი ტვინი ამას როგორმე უმკლავდება. მაგრამ „მეხუთე, მეექვსე და ასე შემდეგ“ განზომილება... მაგრამ, ზოგიერთი ფიზიკური მოდელის მიხედვით, არსებობს ორი ოთხგანზომილებიანი სამყარო, რომლებიც გამოყოფილია მეხუთე განზომილებით. რაღაც შეიძლება "გაფრინდეს" ერთი სამყაროდან მეორეში, ვთქვათ, გრავიტაცია. ნაწილაკებს შეუძლიათ გადაფრინდნენ დამატებით ზომებში. და არა მხოლოდ ნაწილაკები, არამედ საკმაოდ მაკროსკოპული ობიექტებიც. უფრო მეტიც, პრინციპში, ნებისმიერ ჩვენგანს შეუძლია ნებისმიერ მომენტში ჩაყვინთა სივრცე-დროში: აი, ვიღაც დგას შენს გვერდით, მაგრამ ის შეიძლება გაქრეს შემდეგ მომენტში და კვლავ გამოჩნდეს ნებისმიერ მომენტში. გასაკვირია, რომ თანამედროვე ფიზიკური თეორიები ამას არ კრძალავს.
"რა თქმა უნდა, ეს ძალიან მცირე ალბათობაა, მაგრამ პრინციპში ის არ არის ნული", - ხაზს უსვამს ვლადიმერ პეტროვი. "ასეთი ეფექტების შესწავლა მოითხოვს დიდ სიზუსტეს და მაღალ ენერგიას, რაც მიიღება LHC (დიდი ადრონული კოლაიდერი) ამაჩქარებლით. ამჟამად მიმდინარეობს ჟენევის ბირთვული კვლევის ევროპულ ცენტრში, მაგრამ მოქმედ ამაჩქარებლებშიც კი, როგორიცაა ამერიკაში, ფიზიკოსები ცდილობენ შეამოწმონ, არის თუ არა შეზღუდვები სივრცე-დროის დამატებითი განზომილებების რაოდენობაზე. ახლა არის დრო, როდესაც ფილოსოფიას აქვს გახდე ექსპერიმენტული კვლევის ობიექტი ოცი წლის წინ დაცინვით დაგეწყო ვიზუალიზაციის მეხუთე განზომილებაზე საუბარი.
”დავუშვათ, რომ ჩვენ ვზომავთ მართკუთხედის ფართობს,” განმარტავს ვლადიმერ პეტროვი. ”ჩვენ გავზომეთ გვერდები, გავამრავლეთ ისინი და მივიღეთ ფართობი. უფრო მეტიც, თქვენ შეგიძლიათ გაზომოთ გვერდები ნებისმიერი თანმიმდევრობით - ფართობი იქნება იგივე. არ აქვს მნიშვნელობა რა თანმიმდევრობით გაზომავთ მას. ამას ჰქვია არაკომუტაციური გეომეტრია და ეს ყველაფერი შეესაბამება კვანტურ მექანიკას."
შედარებით ცოტა ხნის წინ ფიზიკოსები ფიქრობდნენ, რომ ეს ეფექტები ვლინდება ეგრეთ წოდებული პლანკის სიგრძის მანძილზე, დაახლოებით 10-33 სმ. მაგრამ მრავალგანზომილებიანი გრავიტაციის თეორიაში, რომელიც ასევე განიხილეს პროტვინოში კონფერენციაზე, ეს მანძილი შეიძლება იყოს კიდევ უფრო ნაკლები. . სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ფიზიკის საფუძველი, პლანკის ფუნდამენტური მუდმივი, არც ისე მუდმივია. და რეალური ფუნდამენტური გრავიტაციული მასა გაცილებით ნაკლებია. მაგრამ ის უკვე მიუწვდომელია თანამედროვე ელემენტარული ნაწილაკების ამაჩქარებლების, იგივე LHC. ანუ ექსპერიმენტული ფიზიკოსები მზად არიან გამოსცადონ თავიანთი თეორიული კოლეგების ყველაზე ფანტასტიკური მოდელები. მეცნიერები მიუახლოვდნენ სასწორს, სადაც ამ დამატებითი ზომების დაკვირვება შესაძლებელია.
მართლაც, ელექტრონის მასა, მაგალითად, არის 10-27 გ - როგორც ჩანს, არ არის ნაკლები. გამოდის, რომ ეს ხდება, უფრო სწორად, შესაძლოა... გრავიტაციის რელატივისტურ თეორიაში (RTG), რომელსაც აქტიურად ავითარებენ აკადემიკოსი ანატოლი ლოგუნოვი და მისი კოლეგები, გრავიტაციული ურთიერთქმედების მატარებელს - ჯერჯერობით ჰიპოთეტური - გრავიტონს უნდა ჰქონდეს მასა ... 10-67 გ.შეეცადეთ წარმოიდგინოთ ასეთი ობიექტი.
იხ.ვიდეო- video - You May Travel to Parallel Universes Everyday Without Knowing - While the “universe” technically means everything that exists, the “multiverse” means an infinite number of those “everythings.” Yes, there’s not just one alternate or parallel universe like you see in movies, TV shows, and so on. There’s an uncountable number of universes that exist side by side in higher dimensions that we can’t even perceive or observe.
In each of these universes, there’s an alternate copy of yourself that looks a lot like you. Only, they make different choices that lead to different outcomes on a daily basis. All of this sounds pretty awesome as it gives endless opportunities. But is there any scientific proof it could be real? - SUMMARY:
- There’s an uncountable number of universes that exist side by side in higher dimensions that we can’t even perceive or observe.
- In each of these universes, there’s an alternate copy of yourself that looks a lot like you. Only, they make different choices that lead to different outcomes on a daily basis.
- In the universe, be it ours or some parallel kind, everything is connected. The smallest things directly influence the largest things.
- Anything that can happen actually does happen somewhere out there. Every possible combination of particles and every possible scenario gives birth to a different universe.
- Before the Big Bang, the universe was a super hot, small, and dense point with no stars or any form or structure whatsoever.
- To this day, galaxies keep moving away from each other as the space fabric between them is being stretched.
- While this is happening, other universes pop up into existence. Some of them have no atoms, galaxies, or living beings because they may be expanding or collapsing way too fast.
- Because space-time constantly begins and stretches, it just has to repeat itself at some point. At least that’s what mathematics says.
- According to Einstein's famous theory, you can make a loop out of space-time and travel through it.
- As for traveling to the future, it’s also possible according to the same theory. Einstein believed time is not an absolute.
- Another possible option to travel to the future is based on gravity. According to Einstein’s theory, gravity slows down time. So time is technically passing by faster on a mountain top than at its bottom.
- If the theory of parallel universes is true – you’re making every possible choice you can all the time. And in this way, you’re constantly traveling between parallel universes without even knowing it.
- With the technology that currently exists, humans can’t see what’s beyond our observable universe.
- In 2012, scientists at the Large Hadron Collider discovered the Higgs boson – an elementary particle that gives other particles their mass. Without it, atoms and humans never would’ve formed!
- Scientists can’t see these particles yet, but CERN, the European Organization for Nuclear Research, has announced their plan to build a larger more powerful collider to discover those particles
თუმცა, სხვა ობიექტთან, სამყაროსთან დაკავშირებით, სიტუაცია არ არის ადვილი
ისე, RTG, ჩვენი სამყარო უსასრულოა დროში და სივრცეში და გარდა ამისა, ის ასევე პულსირებს - მიმდინარე გაფართოების ციკლი უნდა დასრულდეს, როგორც 1000 მილიარდი წლის განმავლობაში. მაგრამ ეს ყველაფერი არ არის. სამყარო, რომელშიც ჩვენ ვცხოვრობთ, ბრტყელია.
"ეს არის RTG-ის ერთ-ერთი ძირითადი პოსტულატი: სამყარო ბრტყელია და უსასრულო", - ამბობს ვლადიმერ პეტროვი. გასაკვირია, რომ აქამდე ყველა ექსპერიმენტული მონაცემი შეესაბამება სამყაროს, როგორც ბრტყელი სივრცის კონცეფციას."
"მაგრამ რა შეიძლება ითქვას ედინგტონის ცნობილ დაკვირვებაზე, რომელმაც 1919 წელს ექსპერიმენტულად დაადასტურა, რომ სინათლის სხივები მზის გრავიტაციულ ველში შეღწევისას იხრება?" მე ვეკითხები პეტროვს. "და ეს ფაქტი აიხსნება ზუსტად იმით, რომ მასა ამრუდებს სივრცის გეომეტრიას, როგორც ეს ფარდობითობის ზოგად თეორიაშია ნაწინასწარმეტყველები."
”ეს დაკვირვება არაფერში არ ეწინააღმდეგება, - განმარტავს ვლადიმერ ალექსეევიჩი, - ყოველივე ამის შემდეგ, თქვენ შეგიძლიათ შეხედოთ ამ ყველაფერს სხვადასხვა გზით. მაგალითად, სინათლის სხივი ბრტყელ სივრცეში მოძრაობს და ეხვევა ძალის ქვეშ. მაგრამ მე ასე არ ვარ. იმის თქმა, რომ სივრცე არაევკლიდურია. RTG-ში, ყველაფერში, რაც არ ეხება თავად გრავიტაციის გავრცელებას, სიტუაცია ძალიან ჰგავს ფარდობითობის ზოგად თეორიას. უბრალოდ მატერიის მოძრაობის აღწერაში არის ორმაგობა: შეიძლება აღწერილი იყოს მოხრილ რიმანის სივრცეში და შესაძლებელია სიბრტყეში, მაგრამ ძალების მოქმედების ქვეშ.
თურმე მართალი იყო ცნობილი რუსი ფიზიკოსი იური მანინი, როცა ერთხელ აღნიშნა: „გეომეტრია მალფუჭებადი ფიზიკური იდეების დამცავია“. თანამედროვე თეორიული ფიზიკა, მიუხედავად მთელი თავისი „დაბნეულობისა“, სიცხადისაკენ ისწრაფვის. "თუ ადრე ფიზიკოსებისთვის მთავარი კითხვა იყო რისგან შედგება მატერია - ატომები, ბირთვი და ა. , მათ შორის დროის მანქანაზე, ახლა მიმდინარეობს გამოძიება აბსოლუტურად სერიოზულ დონეზე."
