ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          დეჟა ვუ (ფილმი)

თეატრალური გამოშვების პოსტერი

რეჟისორი	ტონი სკოტი
პროდიუსერი	ჯერი ბრუკჰეიმერი ტედ ელიოტი ტერი როსიო
სცენარის ავტორი	ბილ მარსელი ტერი როსიო
როლებში	დენზელ ვაშინგტონი ველ კილმერი ბრუს გრინვუდი მეთ კრავენი ჯეიმზ კევიზელი პაულა პეტონი ადამ გოლდბერგი
კომპოზიტორი	ჰარი გრეგსონ-უილიამსი
სტუდია	Touchstone Pictures Jerry Bruckheimer Films Scott Free Productions
დისტრიბუტორი	Buena Vista Pictures
გამოსვლის თარიღი	22 ნოემბერი, 2006
ხანგრძლივობა	126 წუთი
ქვეყანა	აშშ
ენა	ინგლისური
ბიუჯეტი	$75 მილიონი აშშ დოლარი
შემოსავალი	180,557,550 აშშ დოლარი

„დეჟა ვუ“ — 2006 წლის ამერიკული დეტექტიური, სათავგადასავლო და სამეცნიერო ფანტასტიკური ჟანრების ფილმი. ფილმის რეჟისორი ტონი სკოტია, პროდიუსერი ჯერი ბრუკჰეიმერი, ხოლო სცენარის ავტორები ბილ მარსილი და ტერი როსიო არიან. ფილმში მთავარ როლს დენზელ ვაშინგტონი ასრულებს. ფილმის პრემიერა 2006 წლის ნოემბერში, ნიუ-იორკში შედგა. ამავე წლის ნოემბრის მიწურულს ფილმის პრემიერა მექსიკასა და კანადაშიც შედგა. ფილმს კრიტიკოსებისგან არაერთგვაროვანი შეფასება მოყვა, ფილმმა არცთუ კარგი შეფასება დაიმსახურა. ამის მიუხედავად ფილმი 2006 წლის 23 ყველაზე წარმატებულ ფილმს შორის მოხვდა და მსოფლიო მასშტაბით $180 მილიონ ამერიკულ დოლარამდე მოგება მიიღო. ფილმი 5 ჯილდოზე იყო ნომინირებული და მიიღო Golden Reel-ის მთავარი ჯილდო.

ფილმის გადაღება ნიუ ორლეანში

სიუჟეტი 

ერთ დილას, დაახლოებით 10:50-ზე საზღვაო ბორანზე დიდი აფეთქება ხდება. მსხვერპლი დიდია. დაიღუპა 543 ადამიანი. გამოძიებას აწარმოებს ამერიკის ფედერალური საგამოძიებო ბიურო, პოლიცია და ATF ბიურო — Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives (ალკოჰოლის, თამბაქოს, ცეცხლსასროლი იარაღისა და ასაფეთქებელი ნივთების ვაჭრობის მონიტორინგის ბიურო).

გამოძიებაში ჩართულია ბიუროს აგენტი დაგ კარლინი. გამოძიებისას კარლინი იგებს, რომ ტერაქტისას დაღუპულებს შორის მისი მეწყვილეცაა — ლარი მინუტი. ასევე ირკვევა, რომ აფეთქებამდე ერთი საათით ადრე ბიუროში დარეკა ქალმა, გამომძიებელ დაგ კარლინის გარეგნობის აღწერა ითხოვა და თავის ტელეფონის ნომერიც დატოვა. კარლინმა გადარეკა ამ ნომერზე, თუმცა ტელეფონს არავინ იღებს, ყურმილიდან მხოლოდ ავტომოპასუხის ხმა ისმის.

მალე კარლინი მორგში გამოიძახეს. ნაპირზე აღმოაჩინეს ახალგაზრდა ქალის გვამი. ის შეიძლება იყოს ტერაქტისას გარდაცვლილი, თუმცა ირკვევა, რომ გვამი აფეთქებამდე აღმოუჩენიათ. გარდაცვლილს დამწვრობის მრავალი კვალის გარდა, ტუჩებზე წებოვანი ლენტის კვალიც ამჩნევია. ცხედარს ცალი საყურე მოგლეჯილი აქვს. პოლიციის განყოფილებაში დაბრუნებული დაგი სწორედ ამ გარდაცვლილის მამას ხვდება, რომელიც შვილის, კლენ კუჩევერის დაკარგვის შესახებ აცხადებს. კარლინი მას შვილის დაღუპვის შესახებ აცნობებს და თხოვს მას კლერის სახლის გასაღებს, სადაც აგენტი ბევრ საინტერესო რამეს აღმოაჩენს: ნაგვის ყუთში არის უამრავი სისხლიანი დოლბანდი და ბამბა, საბავშვო სათამაშოს ასოები მაცივრის კარზე წარწერას ადგენს: «შენ შეგიძლია მისი გადაარჩენა» (U CAN SAVE HER), ავტომოპასუხის ჩანაწერებს შორისაა მისი ბოლო ზარიც.

მალე ექსპერტები ადგენენ იმ ავტომობილის ფერსა და მარკას, რომლითაც ტერორისტმა ბორანზე ასაფეთქებელი საშუალება აიტანა. სწორედ ამ ავტომობილს ჰყიდდა კლერ კუჩევერი და ამის გამო გაზეთებშიც გამოაქვეყნა რეკლამა. დაგ კარლინი ასეთ ვერსიას ამუშავებს: ტერორისტმა კლერი მისივე ავტომობილით მოიტაცა, კვალის დასაფარად მოკლა და ცდილობდა მოეწყო ისე რომ თითქოს კლერიც ტერაქტის მსხვერპლი იყო.

კარლინი ძალიან გაკვირვებულია, როდესაც კლერის სახლში ძალიან ბევრი თითის ანაბეჭდს აღმოაჩენენ, რომელიც გამოძიებელსვე ეკუთვნის. სხვა გამომძიებლები თვლიან, რომ კარლინი კლერის სახლში პირველი ვიზიტისას მრავალჯერ შეეხო ნივთებს, თუმცა თავად დაგ კარლინს კარგად ახსოვს რომ მან ძალიან ფრთხილად იმოქმედა და არაფერს შეხებია შიშველი ხელებით.

საღამოს აგენტ კარლინს საიდუმლო ლაბორატორიაში მიიწვევენ. კომპიუტერის ეკრანზე დაგი ხედავს სანაპიროს და ბორანს ხედავს. დრო — დილა, გასაოცარია მაგრამ კამერა თითქოს ჰაერში ლივლივებს და ლაბორატორიიდან ბრძანებებსაც ემორჩილება. მას უხსნიან, რომ ეს საიდუმლო პროექტი „ფიფქიაა”. პირველადო მონაცემები 7 თანამგზავრიდან („ჯუჯა”) მოდის. მინიმუმ ოთხი ერთ ადგილს იწერს, რადგან ბევრი მოწმე იყოს. კომპიუტერი ახდენს რეალური მსოფლიოს სრულ კოპირებას და გამოსახულებასა და ხმას ოპერატორს უგზავნის, სისტემის მოქმედების ზონის ნებისმიერი წერტილიდან, დახურული სივრცის შიგნიდანაც კი. თუმცა გაანგარიშების სისტემა ძალიან რთულია და სურათის შექმნას 4.5 დღე სჭირდება (ანუ გამოსახულება და ხმა 4.5 დღით გვიან მოდის და ამის გამო შესაძლებელია წარსულში ჩახედვა), არ შეიძლება თუნდაც 10 წუთითაც უკან გადახვევა, არ შეიძლება იმის ამორჩევა რას უყურონ, მხოლოდ დროა მუდმივი — ყოველთვის 4 დღითა და 6 საათით უკან. ეს არის ერთგვარად აწმყოს წარსულში ასახვა. ამიტომ საჭიროა კომპეტენტური პირი — დაგ კარლინს შეუძლია განსაზღვროს, კამერის საშუალებით როდის საითკენ გაიხედონ. ტერორისტი დაგმა უნდა იპოვოს.

კარლინი გადაწყვეტს, რომ დააკვირდნენ კლერის სახლს, რომელიც, საბედნიეროდ, სისტემის მოქმედების ზონაშია. ასევე კარლინი გასცემს ბრძანებას ლაბორატორიაში მიიტანონ კლერის ყველა დღიური და პირადი ნივთები. ეკრანზე ჩანს რომ კლერს ტერორისტი ურეკავს. მას ავტომობილის ყიდვა აინტერესებს. „ფიფქია” ზარის საშუალებით ტერორისტის ადგილმდებარეობას ადგენს. ტერორისტის ვინაობა დგინდება

რამდენიმე საათის შემდეგ დაგი მიატოვებს მსხვერპლის თვალთვალს „ფიფქიას” დახმარებით, რადგან სისტემის მუშაობაში, რომელიც იძლევა საშუალებას დადგინდეს სიმართლე, ბევრი უცნაურობას აღმოაჩენს. აღმოჩნდება რომ, „ფიფქია„” არა კომპიუტერული მოდულაცია, არამედ ღია არხია წარსულში. იქ, სადღაც წარსულში კლერი ჯერ კიდევ ცოცხალია. დაგი არწმუნებს თავის ახალ კოლეგებს, შეცვალონ წარსული, შეაჩერონ დამნაშავე და აღკვეთონ ტერაქტი. ერთნი ამბობენ, რომ წარსულის შეცვლა შეუძლებელია, სხვები კი თვლიან, რომ წარსულის შეცვლით წარმოიქმნება პარელელური სამყარო. დაგი ითხოვს, რომ მოსალოდნელი ტერაქტის შესახებ გააკეთონ ჩანაწერი ფურცელზე და გააგზავნონ წარსულში, ისევ დაგთან, მის სამუშაო მაგიდაზე, რადგან ახსოვს რომ იმ დღეს ის ბიუროში იმყოფებოდა. ჩანაწერის ტექსტს დაგი ადგენს: - „არსებობს ტერორისტული აქტის საფრთხე, ეჭვმიტანილი ბორანის დოკში დილის ოთხ საათსა და ორმოც წუთზე იქნება. მიიღე უსაფრთხოების ზომები”. სანამ სპეციალისტები ჩანაწერის გაგზავნას და მის დაგის მაგიდაზე მოხვედრას ახერხებენ, კარლინი ტოვებს ბიუროს შენობას, ჩანაწერს კი მისი მეწყვილე, ლარი მინუტი კითხულობს. ის გადაწყვეტს თვითონ, მარტომ დააპატიმროს ტერორისტი, თუმცა დამნაშავე მას მკერდში ესვრის, გვამს საბარგულში დებს და თან მიაქვს. ტერორისტის მანქანა მალე დატოვებს „ფიფქიას” მოქმედების ზონას, ამიტომ დაგი იძულებულია ჩაჯდეს „ჰამერში” და ვირტუალურად გაედევნოს მას.

„ჰამერში” არის „კიბერ თვალი” — ვიდეოკამერის მსგავსი მოწყობილობა, რომელიც აჩვენებს წარსულს „ფიფქიას” დახმარებით. ავტომობილის მართვისას დაგი „კიბერთვალის” საშუალებით, ერთდროულად ხედავს რეალურ გზას და იმავე გზას, 4.5 დღის წინანდელი სურათით. ტერორისტის დევნაში, დაგი უახლოვდება ქალაქგარე აგარაკს, რომელიც დიდი აფეთქების გამო სრულად განადგურებულია და ამ ნანგრევებში სასწრაფო დახმარების აფეთქებული მანქანაა — „კიბერთვალში” ჩანს რომ 4.5 დღის წინ სახლი ჯერ კიდევ ხელუხლებელია. დაგი ეზოში ერთ ადგილას ამჩნევს ხანძრის კვალს — სწორედ აქ დაიღუპა მისი მეგობარი, ტერორისტმა ცხედარს საწვავი გადაასხა და გაანადგურა. კარლინი კლერის საყურეს პოულობს.

იხ. ვიდეო - Deja Vu (2006) - Infrared Thermal Imaging Track

გამოძიებას უკვე აქვს საკმარისი ინფორმაცია, ტერორისტის დასაკავებლად. ეს უკანასკნელი დაკითხვაზე გულწრფელად აღიარებს დანაშაულს და დაგს უყვება ამის მოტივებს ტერორისტი დარწმუნებულია, რომ სამუდამოდ დარჩება ისტორიაში, თუმცა დაგი სხვაგვარად ფიქრობს. ის გადაწყვეტს წარსულში დაბრუნდეს და შეცვალოს იგი. „ფიფქიას” ჯგუფის ერთი სპეციალისტის დახმარებით, დიდი რისკის ქვეშ, დაგი 4.5 დღით უკან, წარსულში ინაცვლებს. ძლიერი ელექტრომაგნიტური იმპულსი დაგის გულის მუშაობას აჩერებს, თუმცა საავადმყოფოში, სადაც ის მოხვდა, აღუდგენენ გულის მუშაობას. დაგი სწრაფად დატოვებს კლინიკას და გაიტაცებს საწრაფო დახმარების ავტომობილს. მიდის ტერორისტის სახლში და ცდილობს გადაარჩინოს კლერს. ტერორისტი ესვრის მათ, დაგი მხარში დაიჭრება. ორმხრივი სროლისას ბუნებრივი აირის ბალონები ფეთქდება. ტერორისტი ჩათვლის, რომ დაგი და კლერი დაიღუპა და მიდის ბორნის ასაფეთქებლად.

დაგი კლერთან ერთად, კუჩევერის სახლში მიდის და შეიხვევს ჭრილობას. კარლინი მაცივრის კარზე აწყობს წარწერას: „შენ შეგიძლია მისი გადარჩენა” ის ცდილობს აუხსნას კლერს, რომ სპეციალური მოწყობილობის დახმარებით მომავლიდან დაბრუნდა, რათა ხელი შეუშალოს ტერორისტს ბორნის აფეთქებაში. კლერს თავდაპირველად არ სჯერა დაგისა, თუმცა რეკავს ბიუროში და გამომძიებელ დაგ კარლინის გარეგნობის აღწერა ითხოვს და ოპერატორს თავის ტელეფონის ნომერსაც უტოვებს. დადასტურების შემდეგ ქალი დაგს უჯერებს. დაგი, სისხლიანი დოლბანდების დანახვის შემდეგ, რომელიც თვითონვე ჩააგდო სანაგვე ყუთში, ჭრილობის შეხვევისას, ხვდება რომ სპეციალისტების მიერ აღმოჩენილი ანაბეჭდები მართლაც მან დატოვა, რამდენიმე წუთის წინ, და რომ წარსულის შეცვლა შეუძლებელია — ასე რომ მან ჯერ ვერაფრის შეცვლა მოახერხა, და რომ მან ადრე განახორციელა ზუსტად ასეთი ნახტომი წარსულში, რომელიც წარუმატებლად დასრულდა, რის შესახებაც ფილმის დასაწყისში შევიტყვეთ. ბორანზე დაღუპულთაგან ერთ-ერთის ტელეფონი რეკავდა. ზარის მელოდია ისეთივე იყო, როგორი მელოდიაც დაგის ტელეფონს ზარს აქვს. კლერის დაცვის მიზნით დაგს იგი თავისთან მიჰყავს.

ასაფეთქებლით სავსე ავტომობილის ბორანზე მოთავსების შემდეგ, ტერორისტი ჩამოდის ბორნიდან და ამჩნევს ნაცნობ მანქანას, რომელიც იქ არ უნდა იყოს. ტერორისტი ბრუნდება ბორანზე.

კლერი დაგის დასახმარებლად ადის ბორანზე, თუმცა მას ტერორისტმა ჩაავლო ხელი და იმ მანქანაში ჩასვა, რომელშიც ბომბი იყო. ამის შემდეგ ტერორისტმა ბორნის დაცვის წევრებს სროლა აუტეხა და დახოცა ისინი. კლერმა დაგის მითითებით მანქანა დაძრა და ტერორისტს დაეჯახა.

დაგი და კლერი შეეცადნენ ბომბი ბორნიდან წყალში გადაეგდოთ. ავტომობილი, და მასთან ერთად კუჩევერიცა და კარლინიც წყალში აღმოჩნდებიან. დაგი ათავისუფლებს კლერს, მაგრამ თვითონ აფეთქებისას იღუპება.

მომხდარისგან თავზარდაცემული კლერი სანაპიროზე ზის. მასთან პოლიციის ოფიცერი მიდის და ეუბნება, რომ ყველაფერი რაც თავს გადახდა გამომძიებელს უნდა მოუყვეს. ეს გამომძიებელი დაგ კარლინია, აგენტი — უკვე „აწმყოდან”. ისინი სხდებიან მანქანაში. და აი დეჟა ვუ: რადიოში ჟღერს ნაცნობი მელოდია. დაგი ჩაფიქრდება და რაღაცას იხსენებს. მაშინ კლერი დაგს უსვამს იმ შეკითხვას, რომელიც რამდენიმე საათის წინ დაგმა დაუსვა კლერს. კარლინი მრავალმნიშვნელოვნად იღიმება. ის მას თავისივე სიტყვებით პასუხობს.

ფინალი ღია რჩება, თუმცა შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ორი რეალობა გაერთიანდა, და დაგმა ყველაფერი გაიხსენა. იხ. ბმულზე ფილმი რუსულ ენაზე 

    

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            AH-64 Apache

აშშ-ის AH-64 Apache ერაყში 2006 წლის 24 თებერვალს აშშ-ის ჯარისკაცებისთვის საჰაერო მხარდაჭერისას

AH-64 Apache — ორ ძრავიანი მოიერიშე შვეულმფრენი ოთხ ბოლოიანი პროპელერით, შებრუნებული განლაგების სამთვლიანი დასაჯდომი მექანიზმით და კაბინის ტანდემით რამდენიმე ან ორ კაციანი ეკიპაჟისთვის. Apache ჩამოყალიბდა როგორც Model 77 Hughes Helicopters-ის მიერ აშშ-ის არმიის პროგრამის მოწინავე ტექნოლოგიების შემტევი შვეულმფრენის ფარგლებში AH-1 Cobra-ს შესაცვლელად. AH-64-ს გააჩნია ცხვირზე დამონტაჟებული სენსორული სისტემა სამიზნის აღმოჩენისთვის და ღამის ხედვის მოწყობილობა. შვეულმფრენი შეიარაღებულია 30 მილიმეტრიანი კალიბრის M230 ტყვიამფრქვევით, ოთხ სამაგრზე დამაგრებული AGM-114 Hellfire და Hydra 70 სარაკეტო მოწყობილობებით, რომლებიც განთავსებულია ციცქნა ფრთების პილონებზე. AH-64-ს აქვს ასევე სათვითმფრინავო სისტემების ორმაგი და სამმაგი რეზერვი, რაც ზრდის შვეულმფრენისა და მისი ეკიპაჟის გადარჩენის უნარს, ასევე პილოტების გადარჩენის ალბათობას ავარიისას.

1976 წელს აშშ-ის არმიამ AH-64 ამჯობინა Bell YAH-63-ს და წინასაწარმოო ხელშეკრულება გააფორმა კომპანიასთან Hughes Helicopters, რომელიც ითვალისწინებდა კიდევ ორი შვეულმფრენის წარმოებას მათთვის. 1982 წელს არმიამ გააფორმა კონტრაქტი მთლიან პროდუქციაზე. შვეულმფრენის წარმოება და განვითარება განაგრძო კომპანიამ McDonnell Douglas, მას მერე რაც შეიძინა Hughes Helicopters კორპორაციისგან Summa Corporation 1984 წელს. შვეულმფრენის AH-64D Apache Longbow პირველი პროდუქცია, ძლიერ განახლებული ვერსია ორიგინალთან შედარებით, ექსპლუატაციაში შევიდა 1997 წლის მარტში აშშ-ის არმიაში. AH-64-ის წარმოება გააგრძელა კომპანიამ Boeing Defense, Space & Security; ათას ცალზე მეტი ეგზემპლარი იქნა გამოშვებული დღევანდელ დღემდე.

AH-64-ის ძირითადი მომხმარებელი აშშ-ის არმიაა, თუმცა იგი წარმოადგენს მთავარ შემტევ შვეულმფრენს კიდევ რამდენიმე ქვეყნისთვის, რომლებშიაც მოხდა მისი ექსპორტირება, მათ შორის გაერთიანებული სამეფო, ისრაელი, იაპონია და ნიდერლანდები. აშშ-ის AH-64-ები მონაწილეობდნენ რამდენიმე კონფლიქტში: პანამაში, სპარსეთის ყურეში, ავღანეთში და ერაყში. ისრაელი აქტიურად იყენებს Apache-ებს სამხედრო კონფლიქტებში ლიბანთან და ღაზის სექტორში.

იხ. ვიდეო - Вертолёт-легенда: Украинцы получат AH-64 Apache. Что они умеют?

მოდიფიკაციები - 

YAH-64 არის ექსპერიმენტული პროტოტიპი. აშენდა 5 ეგზემპლარი ტესტირებისთვის.

AH-64A - პირველი სერიული მოდიფიკაცია. აშენდა 827 ვერტმფრენი. 1995-2005 წლებში 501 ვერტმფრენი გადაკეთდა AH-64D ვარიანტად.

GAH-64A - AH-64A-ის ვარიანტი, რომელიც გადაკეთდა სახმელეთო ტრენაჟორად. გადაკეთებულია 17 ვერტმფრენი.

JAH-64A - მოდიფიკაცია სპეციალური ფრენის კვლევისთვის. აშენებულია 7 მანქანა.

WAH-64[en] - Agusta-Westland-ის მიერ წარმოებული ვარიანტი ბრიტანული არმიისთვის Rolls-Royce-ის ძრავებით, ჩაშენებული HIDAS SPRA. გაერთიანებული სამეფოს თავდაცვის დეპარტამენტის მიერ კონტრაქტორის ძებნა განხორციელდა კონკურენტულ საფუძველზე, ორი ინდუსტრიული გუნდის მონაწილეობით, ერთს ხელმძღვანელობდა Agusta, მეორეს ხელმძღვანელობდა Shorts, პირველი იყო უპირატესობა, მეორე გახდა ასოცირებული კონტრაქტორი. სტრუქტურული ელემენტების წარმოება და ვერტმფრენის ფიუზელაჟი.

AH-64B არის ვერსია, რომელიც განახლებულია ოპერაციის უდაბნოს ქარიშხლის საბრძოლო გამოცდილების ასახვის მიზნით. მას ჰქონდა გაფართოებული ფრთა, კომუნიკაციისა და ნავიგაციის ახალი საშუალებები, გაძლიერებული ჯავშანტექნიკა. განვითარება 1992 წელს შეწყდა.

ისრაელის AH-64D "Saraf" ისრაელის საჰაერო ძალების მუზეუმში

AH-64C - განახლებული AH-64A. 1993 წელს პროგრამის დახურვამდე მხოლოდ ორი ვერტმფრენი განახლდა.

AH-64D Apache Longbow ("longbow") - "აპაჩის" მეორე ძირითადი მოდიფიკაცია. მთავარი მახასიათებელია AN / APG-78 Longbow მილიმეტრიანი ტალღის რადარი, რომელიც მდებარეობს გამარტივებულ კონტეინერში მთავარი როტორის კერის ზემოთ. გარდა ამისა, დამონტაჟდა გაძლიერებული ძრავები და ახალი საბორტო აღჭურვილობა. მომსახურებაში შევიდა 1995 წელს, თუმცა, 1997 წლამდე, ამ მოდიფიკაციის აპაჩებს არ დაუყენებიათ ზედმეტად ჰაბის რადარი. დაგეგმილია ყველა დარჩენილი AH-64A-ის განახლება ამ ვარიანტზე 2008 წელს.

AH-64D Apache Block III, 2012 წლიდან AH-64E Apache Guardian ("მცველი") - პროპელერის პირები დამზადებულია კომპოზიციური მასალებისგან, T700-GE-701D ძრავებისგან (2000 ცხ.ძ.), უფრო თანამედროვე ელექტრონული ფრენის კონტროლი. სისტემა, რომელსაც შეუძლია რამდენიმე უპილოტო საფრენი აპარატის მართვა, სიჩქარე 300 კმ/სთ-მდე, ფრენის დიაპაზონი 1,9 ათას კმ-ზე მეტი. განახლებები მოიცავს გაუმჯობესებულ ხანძარსაწინააღმდეგო რადარს (FCR), სამიზნეების შეძენის პროცესორს, მონაცემთა ტაქტიკურ კონტროლს (TCDL), ამინდის პირობების სენსორს (IMC), უპილოტო საფრენი აპარატების მართვის ოთახს. გაუმჯობესებული ტრანსმისია. ტვირთამწეობა გაიზარდა 9000 კგ-მდე.

იხ. ვიდეო- AH-64 Apache in Action

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                  იერარქია

"კაპიტალისტური საზოგადოების კლასები", მულტფილმი, 1911 წ

ზემოდან ქვემოთ:

თავადაზნაურობა (მეფის ჩათვლით) – „ჩვენ ვმართავთ თქვენ“;

სასულიერო პირები - „გვატყუებთ“;

ჯარი - "ჩვენ გესვრით"

ბურჟუაზია - „შენთვის ვჭამთ“;

მუშები და გლეხები - "ჩვენ ვმუშაობთ ყველასთვის", "ჩვენ ყველას ვკვებავთ"

(ძველი ბერძნული ἱεραρχία - "იერარქია", სხვა ბერძნულიდან ἱερός - "წმინდა" და სხვა ბერძნული ἀρχή - "დასაწყისი; ავტორიტეტები; ძალაუფლება" ) - რაღაცის ნაწილების ან ელემენტების პოზიცია უმაღლესიდან ყველაზე დაბალამდე.

„იერარქიის“ ცნება შემოიტანა ძველმა ბერძენმა ავტორმა ფსევდო-დიონისე არეოპაგელმა თავის ნაშრომებში „ზეციური იერარქიის შესახებ“ და „ეკლესიის იერარქიის შესახებ“.

XIX საუკუნის მეორე ნახევარში ცნება დაიწყო საბუნებისმეტყველო და სოციალურ მეცნიერებებში, ხოლო მე-20 საუკუნეში - სისტემების ზოგად თეორიაში.

იხ. ვიდეო - ზეციური იერარქია

მეცნიერებაში, როგორც კლასიფიკაციის მეთოდი (მაგალითად, ბიოლოგიური სახეობების კლასიფიკაცია), იგი შეესაბამება ზოგად და კონკრეტულ მახასიათებლებს. ხშირად კლასიფიკაციის ეს მეთოდი ასოცირდება გენეზისთან.

სოციალურ სტრუქტურებში იგი შეესაბამება ქვედა საფეხურების ზემოზე დაქვემდებარების პრინციპს.

ტექნიკური ობიექტების დიზაინსა და ექსპლუატაციაში ეს შეესაბამება „დეტალიზაციას“ - დიდი ობიექტების დაყოფას უფრო პატარაებად.

დაგეგმვაში, როგორც გეგმების დეტალიზაციის მეთოდი.

პროგრამირებაში, როგორც საერთო წინაპრისგან ობიექტების გენერირების მეთოდი, რომლებსაც აქვთ უფრო და უფრო დეტალური მახასიათებლები (მემკვიდრეობა).

იერარქიის მაგალითები

Ბუნებაში

ცხოვრების ორგანიზების დონეები

ორგანული სამყაროს სისტემა

ლინეის იერარქია

ბიოლოგიური იერარქია შეიძლება იყოს როგორც შიდასახეობრივი, ასევე ინტერსპეციფიკური. მაგალითად, აფრიკის ტყეებში აგებულია შემდეგი იერარქია - ზედა საფეხური ეკუთვნის ბაბუნებს, ქვემოთ არის რქები, უფრო დაბლა კი გერანები და მათ ქვემოთ მაიმუნები. ძუძუების შერეულ სამწყსებში იერარქია ასეთია - დიდი ძუძუები ჭარბობენ, საფეხურის ქვემოთ - ტიტუნა, ქვემოთ კი - შავთავიანი წიწილები .

იხ. ვიდეო - Власть и карьера | Социальная иерархия

Საზოგადოებაში

სოციალური მწერების იერარქია

იერარქიული ორგანიზაცია

სოციალური იერარქია

სოციალური კლასები

კასტები

ვასალაჟი

წოდებების ცხრილი

ეკლესიის იერარქია

ეთნიკური იერარქია - ლევ გუმილიოვის ვნებიან თეორიაში

ციხის კასტები

იხ. ვიდეო - Hierarchy

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            ფიტოგეოგრაფია

ფიტოგეოგრაფიის ძირითად მონაცემებს წარმოადგენს მცენარეული ნიმუშების შეგროვება.

( ბერძ. phyton — მცენარე და გეოგრაფია, იგივე მცენარეთა გეოგრაფია) — ბოტანიკის და ფიზიკური გეოგრაფიის დარგი, რომელიც შეისწავლის მცენარეთა გეოგრაფიულ გავცელებას დედამიწაზე და ადგენს ამ გავრცელების კანონზომიერებებს.

პირველი ცნობები მცენარეთა გავცელების შესახებ გვხვდება ანტიკური ხანის მეცნიერთა (თეოფრასტე) შრომებში. XVIII საუკუნეში გაჩნდა უფრო მნიშვნელოვანი მონაცემები ფრანგი ბოტანიკოსი ჟოზეფ ტურნეფორის, შვედი ბუნებისმეტყველის კარლ ლინეს და სხვა ნაშრომებში. XVIII-XIX სს. მიჯნაზე ფიტოგეოგრაფიას ცოდნის საგანგებო ხასიათი მიეცა, რაც დაკავშირებულია გერმანელი ნატურალისტების კ. ვილდენოვის და ალექსანდერ ჰუმბოლდტის სახელებთან.

ფიტოგეოგრაფიის განვითარებისათვის დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა დანიელი მეცნიერის ი. სკოუს (1822), შვეიცარიელი ბოტანიკოსის ა. დეკანდოლის (1855) და გერმანელი მეცნიერის ა. გრიზებახის (1866) შრომებს, რომლებიც ფლორისა და ნაწილობრივ მცენარეულობის სისტემატიკური შემადგენლობის ეკოლოგიურ-გეოგრაფიული ხასიათის პირველ მიმოხილვას წარმოადგენდა.

იხ. ვიდეო - Растения под микроскопом часть1( Colonising Plants)Колонизация Растений

ჩარლზ დარვინის თეორიამ ორგანული სამყაროს ევოლუციის შესახებ მეცნიერული საფუძველი მისცა ფიტოგეოგრაფიის გენეზისურ მიმართულებას. მასზე დაყრდნობით გერმანელმა ბოტანიკოსმა ა. ენგლერმა ფიტოგეოგრაფიაში დაამკვიდრა ფლორის შესწავლის ისტორიულ-გენეტიკური მეთოდი და პირველმა მოახდინა დედამიწის ფლორების დაყოფა მათი ისტორიული განვითარების თვალსაზრისით (1879-1882).

დიდად მნიშვნელოვანია ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობები, საქართველოს ცნობები ცალკეული ველური თუ კულტურული მცენარის გავცელებისა და მცენარეული ზონების განლაგების შესახებ.

კვლევის საგანი და დიფერენციაცია

ფიტოგეოგრაფიის კვლევის ობიექტია მთლიანად დედამიწის ან მისი ცალკეული ნაწილის ფლორა და მისი სისტემატიკური ერთეულების (ფიტოტაქსონების ) არეალები.

ფიტოგეოგრაფიის ძირითადი დანაყოფებია:

ფლორისტული ფიტოგეოგრაფია (რომელიც შეისწავლის ფლორას და ინვენტარიზაციის გზით ადგენს მის შემადგენელ სისტემატიკურ ერთეულებს);

ფიტოქოროლოგია (ადგენს ფიტოტაქსონებს, კერძოდ სახეობების არეალს);

ეკოლოგიური ფიტოგეოგრაფია (სწავლობს ფლორების განვითარების ისტორიას);

ისტორიული ფიტოგეოგრაფია (შეისწავლის დედამიწაზე მცენარეული სამყაროს ევოლუციასთან კავშირს).

იხ. ვიდეო -Plant Cells and Tissues Part 1

კოსმოსური ხომალდების ბირთვული ძრავები უახლოეს წლებში რეალობად იქცევა. NASA და DARPA 2027 წლისთვის შექმნიან ექსპერიმენტულ აპარატს

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

კოსმოსური ხომალდების ბირთვული ძრავები უახლოეს წლებში რეალობად იქცევა. NASA და DARPA 2027 წლისთვის შექმნიან                       ექსპერიმენტულ აპარატს

                                   

რამდენიმე წელიწადში NASA აპირებს კოსმოსურ ხომალდზე ბირთვული ძრავის მუშაობის გამოცდას. იხ ბმულზე წყარო

ასეთი ძრავები მასზე მოგზაურობის ხაგრძლოვობას გაანახევრებს და 6 თვეში იქნება შესაძლებელი მიფრენა მარსზე. რაც კიდევ უფრო დაგვაახლოვებს კოსმოსს. 

პროექტზე სახელწოდებით დემონსტრაციული რაკეტა სწრაფი ცისმთვარის ოპერაციებისთვის (DRACO), დეპარტამენტი იმუშავებს DARPA-სთან ერთად და უსასყიდლო პირობებით, რადგან ასეთი განვითარება ორივე მხარისთვის სასარგებლო იქნება.

NASA იმუშავებს ჩვენს დიდი ხნის პარტნიორთან, DARPA-სთან, რათა განავითაროს და აჩვენოს მოწინავე ბირთვული თერმული ძრავის ტექნოლოგია 2027 წელს. ამ ახალი ტექნოლოგიით, ასტრონავტები შეძლებენ ღრმა კოსმოსში გამგზავრებას და გასვლას უფრო სწრაფად, ვიდრე ოდესმე, რაც მნიშვნელოვანი შესაძლებლობაა მოემზადონ პილოტირებული მისიებისთვის მარსზე.

იხ. ვიდეო - Ядерный движок NASA, Starship укоротили, Световое загрязнение неба: #Космодайджест 200 - NASA-ს ბირთვული ძრავა, ვარსკვლავური ხომალდი შემცირდა, ცის სინათლის დაბინძურება: #Spacedigest 200

NASA იქნება პასუხისმგებელი თავად ძრავის განვითარებაზე, ხოლო DARPA შექმნის კოსმოსურ ხომალდს ამ ძრავისთვის და წარმართავს პროგრამას მთლიანობაში, რაკეტების სისტემების ინტეგრაციისა და შესყიდვის ჩათვლით, კოორდინაცია, დაგეგმვა და უსაფრთხოება, უზრუნველყოფს უსაფრთხოებას და მთლიან აწყობას. და ძრავის ინტეგრაცია კოსმოსურ ხომალდთან. ახლა NASA აცხადებს, რომ მოწყობილობა მზად იქნება კოსმოსში დემონსტრირებისთვის უკვე 2027 წელს.

ბირთვულ ძრავას შეუძლია დაეხმაროს ადამიანებს ნაწილობრივ გადაჭრას კოსმოსური მოგზაურობის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა ამ მომენტში: დაბალი სიჩქარე და, შედეგად, ასტრონავტები ძალიან დიდხანს რჩებიან რადიაციის გავლენის ქვეშ. NASA არ იძლევა რაიმე მონაცემს გათვალისწინებული პროექტის შესახებ, მაგრამ, მაგალითად, ახლა შესაძლებელია მარსზე მოხვედრა იდეალურ პირობებში მინიმუმ ხუთ-ექვს თვეში.

იხ. ვიდეო - Is NASA planning to test a nuclear-powered rocket engine? | WION Originals

მცირე ანალიზი - ზოგადა კოსმოსური ბირთვული ხომალდის ძრავების შექმნაზე დიდი ხანია მუშაობენ და აქაც არაფერია ახალი შეგიძლიათ  ჩემს ბლოგზე იხ. ბმულზე სატია

21 საუკუნე დამახასიათებელია ძველი გამოგონების ახალი ტეხნლოგიური ეტაპზე ასვლაზე. შესაძლებელი გახდა ახალი ტეხნოლოგისს გამოყენება და  უფრო მაღალგანვითარებული საფეხურზე ასვლა.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -

                             ონტოლოგია

პლატონი, კანტი, ნიჩე, ბუდა, კონფუსი, ავეროსი

მეტაფიზიკაში ონტოლოგია არის ყოფიერების ფილოსოფიური შესწავლა, ისევე როგორც დაკავშირებული ცნებები, როგორიცაა არსებობა, გახდომა და რეალობა.

ონტოლოგია განიხილავს კითხვებს, როგორებიცაა, როგორ ჯგუფდებიან ერთეულები კატეგორიებად და ამ ერთეულებიდან რომელი არსებობს ყველაზე ფუნდამენტურ დონეზე. ონტოლოგები ხშირად ცდილობენ დაადგინონ რა არის კატეგორიები ან უმაღლესი ტიპები და როგორ ქმნიან ისინი კატეგორიების სისტემას, რომელიც მოიცავს ყველა ერთეულების კლასიფიკაციას. საყოველთაოდ შემოთავაზებული კატეგორიები მოიცავს ნივთიერებებს, თვისებებს, ურთიერთობებს, ვითარებას და მოვლენებს. ამ კატეგორიებს ახასიათებს ფუნდამენტური ონტოლოგიური ცნებები, მათ შორის განსაკუთრებულობა და უნივერსალურობა, აბსტრაქტულობა და კონკრეტულობა, ან შესაძლებლობა და აუცილებლობა. განსაკუთრებულ ინტერესს იწვევს ონტოლოგიური დამოკიდებულების კონცეფცია, რომელიც განსაზღვრავს, არსებობს თუ არა კატეგორიის ერთეულები ყველაზე ფუნდამენტურ დონეზე. ონტოლოგიაში უთანხმოება ხშირად არის იმის შესახებ, არსებობს თუ არა ერთეულები, რომლებიც მიეკუთვნებიან გარკვეულ კატეგორიას და თუ ასეა, როგორ არიან ისინი დაკავშირებული სხვა ერთეულებთან.

როდესაც გამოიყენება როგორც თვლადი არსებითი სახელი, სიტყვები ონტოლოგია და ონტოლოგია ეხება არა ყოფიერების მეცნიერებას, არამედ ყოფიერების მეცნიერებაში არსებულ თეორიებს. ონტოლოგიური თეორიები შეიძლება დაიყოს სხვადასხვა ტიპებად მათი თეორიული ვალდებულებების მიხედვით. მონოკატეგორიული ონტოლოგიები თვლიან, რომ არსებობს მხოლოდ ერთი ძირითადი კატეგორია, მაგრამ პოლიკატეგორიულმა ონტოლოგიამ უარყო ეს შეხედულება. იერარქიული ონტოლოგიები ამტკიცებენ, რომ ზოგიერთი ერთეული არსებობს უფრო ფუნდამენტურ დონეზე და რომ სხვა ერთეულები მათზეა დამოკიდებული. მეორეს მხრივ, ბრტყელი ონტოლოგიები უარყოფენ ასეთ პრივილეგირებულ სტატუსს ნებისმიერ სუბიექტს.

იხ. ვიდეოი - What are Ontology & Epistemology? - 

When you are trying to figure out your own ontological and epistemological orientation it is vital to know what exactly these things mean. This video will help you understand ontology and epistemology and begin your search for your own.

რა არის ონტოლოგია?

ონტოლოგიის მთავარი კითხვაა "რა არსებობს?"

ონტოლოგიის ძირითადი ცნებები: ყოფა, ყოფა, სტრუქტურა, თვისებები, ყოფიერების ფორმები (მატერიალური, იდეალური, ეგზისტენციალური), სივრცე, დრო, მოძრაობა.

ამრიგად, ონტოლოგია არის არსებული სამყაროს ყველაზე ზოგადი აღწერის მცდელობა, რომელიც არ შემოიფარგლება მხოლოდ ცალკეული მეცნიერებების მონაცემებით და, შესაძლოა, არც მათზე დაყვანილიყო.

ონტოლოგიის განსხვავებულ გაგებას გვაძლევს ამერიკელი ფილოსოფოსი უილარდ კუინი: მისი თვალსაზრისით, ონტოლოგია არის ზოგიერთი თეორიის შინაარსი, ანუ ობიექტები, რომლებიც ამ თეორიის მიერ პოსტულირებულია, როგორც არსებული.

იხ. ვიდეო -  ОНТОЛОГИЯ. Основы философии.

ონტოლოგია მჭიდრო კავშირშია არისტოტელეს საკითხთან „ყოფნა, როგორც არსება“: საკითხი იმის შესახებ, თუ რა აქვს საერთო ყველა ერთეულს ფართო გაგებით. ელეასტური პრინციპი არის ერთი პასუხი ამ კითხვაზე: იგი აცხადებს, რომ ყოფა განუყოფლად არის მიბმული მიზეზობრიობასთან, რომ „ძალა ყოფნის ნიშანია“. ამ პასუხის ერთი პრობლემა ის არის, რომ ის გამორიცხავს აბსტრაქტულ ობიექტებს. კიდევ ერთი ცალსახა, მაგრამ ნაკლებად მისაღები პასუხი გვხვდება ბერკლის სლოგანში, რომ „იყოს, უნდა იყოს აღქმული“. კატეგორიების პრობლემა არის მჭიდროდ დაკავშირებული, მაგრამ არა იდენტური კითხვასთან „ყოფნის კვალობაზე“. კატეგორიები, როგორც წესი, განიხილება, როგორც უმაღლესი სახეობები ან გვარები. კატეგორიების სისტემა იძლევა ერთეულების კლასიფიკაციას, რომელიც არის ექსკლუზიური და ამომწურავი: ყველა ერთეული ეკუთვნის ზუსტად ერთ კატეგორიას. შემოთავაზებულია სხვადასხვა ასეთი კლასიფიკაცია, ისინი ხშირად მოიცავს კატეგორიებს ნივთიერებების, თვისებების, ურთიერთობების, ვითარების ან მოვლენების შესახებ. კატეგორიებს შორის დიფერენციაციის ბირთვში დგას სხვადასხვა ფუნდამენტური ონტოლოგიური ცნებები და განსხვავებები, მაგალითად, განსაკუთრებულობისა და უნივერსალურობის, აბსტრაქტულობისა და კონკრეტულობის, ონტოლოგიური დამოკიდებულების, იდენტობისა და მოდალობის ცნებები. ეს ცნებები ზოგჯერ განიხილება, როგორც თავად კატეგორიები, გამოიყენება კატეგორიებს შორის განსხვავების ასახსნელად ან სხვა ცენტრალური როლის შესასრულებლად სხვადასხვა ონტოლოგიური თეორიების დასახასიათებლად. ონტოლოგიაში არ არსებობს ზოგადი კონსენსუსი იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა განისაზღვროს სხვადასხვა კატეგორიები. სხვადასხვა ონტოლოგები ხშირად არ ეთანხმებიან იმის თაობაზე, აქვს თუ არა რომელიმე კატეგორიას საერთოდ წევრები ან არის თუ არა მოცემული კატეგორია ფუნდამენტური.

იხ. ვიდეო - თორნიკე ქოროღლიშვილის "1 ლექცია" - "ონტოლოგიის ძირითადი პრობლემა" |

დეტალები და უნივერსალი

ცალკეულები ან ინდივიდები ჩვეულებრივ უპირისპირდება უნივერსალურებს. უნივერსალიები ეხება მახასიათებლებს, რომლებიც შეიძლება აისახოს სხვადასხვა დეტალებით. მაგალითად, პომიდორი და მარწყვი არის ორი დეტალი, რომელიც ასახავს უნივერსალურ სიწითლეს. უნივერსალი შეიძლება ერთდროულად იმყოფებოდეს სივრცეში სხვადასხვა განსხვავებულ ადგილას, ხოლო დეტალები შეზღუდულია ერთდროულად ერთ ადგილას. გარდა ამისა, უნივერსალი შეიძლება იყოს სრულად წარმოდგენილი სხვადასხვა დროს, რის გამოც მათ ხანდახან მოიხსენიებენ, როგორც განმეორებადს, არაგანმეორებადი დეტალებისგან განსხვავებით. უნივერსალთა ეგრეთ წოდებული პრობლემა არის იმის ახსნის პრობლემა, თუ როგორ შეიძლება სხვადასხვა ნივთების შეთანხმება თავის მახასიათებლებში, მაგ. როგორ შეიძლება პომიდორიც და მარწყვიც წითელი იყოს. რეალისტები უნივერსალებზე თვლიან, რომ არსებობს უნივერსალი. მათ შეუძლიათ გადაჭრან უნივერსალთა პრობლემა საერთოობის ახსნით უნივერსალურის მეშვეობით, რომელსაც ორივე ერთეული აქვს. რეალისტები ერთმანეთში იყოფიან იმის თაობაზე, შეიძლება თუ არა უნივერსალურები არსებობდეს რაიმეთი („ante res“) მაგალითებით დამოუკიდებლად, თუ არა („in rebus“). მეორე მხრივ, ნომინალისტები უარყოფენ, რომ არსებობს უნივერსალი. მათ უნდა მიმართონ სხვა ცნებებს, რათა ახსნან, თუ როგორ შეიძლება მახასიათებელი იყოს საერთო რამდენიმე ერთეულისთვის, მაგალითად, ერთეულებს შორის ფუნდამენტური მსგავსება-დამოკიდებულების დაყენებით (მსგავსება ნომინალიზმი) ან საერთო ბუნებრივ კლასში საერთო წევრობის (კლასობრივი ნომინალიზმი).

აბსტრაქტული და კონკრეტული

მთავარი სტატია: აბსტრაქტი და კონკრეტული

ბევრი ფილოსოფოსი თანხმდება, რომ არსებობს ექსკლუზიური და ამომწურავი განსხვავება კონკრეტულ ობიექტებსა და აბსტრაქტულ ობიექტებს შორის. ზოგიერთი ფილოსოფოსი ამას ყოფიერების ყველაზე ზოგად დაყოფად მიიჩნევს. კონკრეტული ობიექტების მაგალითები მოიცავს მცენარეებს, ადამიანებს და პლანეტებს, ხოლო ისეთი საგნები, როგორიცაა რიცხვები, სიმრავლეები და წინადადებები აბსტრაქტული ობიექტებია. მაგრამ პარადიგმის შემთხვევებთან დაკავშირებით ზოგადი შეთანხმების მიუხედავად, ნაკლები კონსენსუსია იმის თაობაზე, თუ რა არის კონკრეტულობისა და აბსტრაქტულობის დამახასიათებელი ნიშნები. პოპულარული წინადადებები მოიცავს განსხვავების განსაზღვრას (1) არსებობას შორის სივრცე-დროის შიგნით ან მის გარეთ, (2) მიზეზებისა და შედეგების არსებობას თუ არა და (3) პირობით ან აუცილებელ არსებობას შორის.

ონტოლოგიური დამოკიდებულება

მთავარი სტატია: დასაბუთება (მეტაფიზიკა)

ერთეული ონტოლოგიურად დამოკიდებულია სხვა ერთეულზე, თუ პირველი ერთეული ვერ იარსებებს მეორე ერთეულის გარეშე. ონტოლოგიურად დამოუკიდებელ ერთეულებს, მეორე მხრივ, შეუძლიათ არსებობდნენ თავისთავად. მაგალითად, ვაშლის ზედაპირი ვაშლის გარეშე ვერ იარსებებს და ონტოლოგიურად მასზეა დამოკიდებული. ერთეულები, რომლებიც ხშირად ხასიათდებიან ონტოლოგიურად დამოკიდებულებად, მოიცავს თვისებებს, რომლებიც დამოკიდებულია მათ მატარებლებზე, და საზღვრებზე, რომლებიც დამოკიდებულია ერთეულზე, რომელსაც ისინი განასხვავებენ მის შემოგარენში. როგორც ეს მაგალითები გვთავაზობს, ონტოლოგიური დამოკიდებულება უნდა განვასხვავოთ მიზეზობრივი დამოკიდებულებისაგან, რომელშიც ეფექტი დამოკიდებულია მიზეზზე მისი არსებობაზე. ხშირად მნიშვნელოვანია განასხვავოთ ონტოლოგიური დამოკიდებულების ორი ტიპი: ხისტი და ზოგადი. ხისტი დამოკიდებულება ეხება ერთ კონკრეტულ ერთეულზე დამოკიდებულებას, რადგან ვაშლის ზედაპირი დამოკიდებულია მის კონკრეტულ ვაშლზე. მეორეს მხრივ, ზოგადი დამოკიდებულება მოიცავს დამოკიდებულების უფრო სუსტ ფორმას, მხოლოდ გარკვეული ტიპის ერთეულზე. მაგალითად, ელექტროენერგია ზოგადად დამოკიდებულია დამუხტულ ნაწილაკებზე, მაგრამ ეს არ არის დამოკიდებული რომელიმე კონკრეტულ დამუხტულ ნაწილაკზე. დამოკიდებულების ურთიერთობები რელევანტურია ონტოლოგიაში, რადგან ხშირად ითვლება, რომ ონტოლოგიურად დამოკიდებულ ერთეულებს აქვთ ყოფიერების ნაკლებად ძლიერი ფორმა. ამ გზით სამყაროში შემოდის იერარქია, რომელსაც თან მოაქვს განსხვავება მეტ-ნაკლებად ფუნდამენტურ ერთეულებს შორის.

იდენტობა

იდენტობა არის ძირითადი ონტოლოგიური კონცეფცია, რომელიც ხშირად გამოიხატება სიტყვით „იგივე“. მნიშვნელოვანია განვასხვავოთ ხარისხობრივი იდენტობა და რიცხვითი იდენტობა. მაგალითად, განიხილეთ ორი ბავშვი იდენტური ველოსიპედებით, რომლებიც მონაწილეობენ რბოლაში, სანამ დედა უყურებს. ორ ბავშვს ერთი გაგებით ერთი და იგივე ველოსიპედი აქვს (ხარისხობრივი იდენტობა) და ერთი და იგივე დედა მეორე გაგებით (რიცხობრივი იდენტურობა). ხშირად ამბობენ, რომ ორი თვისობრივად იდენტური რამ შეუმჩნეველია. იგივეობის ორ გრძნობას აკავშირებს ორი პრინციპი: იდენტურთა შეუცნობლობის პრინციპი და განუხილველთა იდენტურობის პრინციპი. იდენტურების განუკითხავადობის პრინციპი უდავოა და აცხადებს, რომ თუ ორი ერთეული რიცხობრივად იდენტურია ერთმანეთთან, მაშინ ისინი ზუსტად ემსგავსებიან ერთმანეთს. მეორე მხრივ, განუსაზღვრელების იდენტურობის პრინციპი უფრო საკამათოა საპირისპირო მტკიცების წარმოდგენისას, რომ თუ ორი ერთეული ზუსტად ჰგავს ერთმანეთს, მაშინ ისინი რიცხობრივად იდენტური უნდა იყვნენ. ეს გულისხმობს იმას, რომ „არც ერთი ორი განსხვავებული რამ ზუსტად არ ჰგავს ერთმანეთს“. ცნობილი კონტრმაგალითი მოდის მაქს ბლეკისგან, რომელიც აღწერს სიმეტრიულ სამყაროს, რომელიც შედგება მხოლოდ ორი სფეროსგან ერთი და იგივე მახასიათებლებით. ბლეკი ამტკიცებს, რომ ეს ორი სფერო შეუცნობელია, მაგრამ არა იდენტური, რითაც არღვევს განუხილველთა იდენტურობის პრინციპს.

დროთა განმავლობაში იდენტურობის პრობლემა ეხება მდგრადობის საკითხს: შეიძლება თუ არა ან რა გაგებით ორი ობიექტი სხვადასხვა დროს რიცხობრივად იდენტური იყოს. ამას ჩვეულებრივ უწოდებენ დიაქრონიულ იდენტობას სინქრონული იდენტობისგან განსხვავებით. განცხადება, რომ „გვერდით ოთახში არსებული მაგიდა იდენტურია იმ მაგიდასთან, რომელიც შარშან იყიდეთ“ ამტკიცებს დიაქრონიულ იდენტობას ახლა და მაშინდელ მაგიდას შორის. დიაქრონიული იდენტობის უარყოფის ცნობილი მაგალითი მომდინარეობს ჰერაკლიტესისგან, რომელიც ამტკიცებს, რომ შეუძლებელია ერთსა და იმავე მდინარეში ორჯერ შესვლა, მათ შორის მომხდარი ცვლილებების გამო. გამძლეობის პრობლემისადმი ტრადიციული პოზიცია არის ენდურანტიზმი, თეზისი, რომ დიაქრონიული იდენტობა მკაცრი გაგებით შესაძლებელია. ამ პოზიციის ერთ-ერთი პრობლემა ის არის, რომ ის არღვევს იდენტურთა განუკითხაობის პრინციპს: შესაძლოა ობიექტმა იმავდროულად განიცადა ცვლილებები, რის შედეგადაც იგი თავისთავად შესამჩნევი იყო. პერდურანტიზმი ან ოთხგანზომილებიანობა არის ალტერნატიული მიდგომა, რომელიც ამტკიცებს, რომ დიაქრონიული იდენტობა შესაძლებელია მხოლოდ თავისუფალი გაგებით: მიუხედავად იმისა, რომ ორი ობიექტი ერთმანეთისგან მკაცრად რომ ვთქვათ, ისინი ორივე დროებითი ნაწილებია, რომლებიც მიეკუთვნებიან ერთსა და იმავე დროებით გაფართოებულ მთლიანობას. პერდურანტიზმი გაურბის ბევრ ფილოსოფიურ პრობლემას, რომლებიც აწუხებს ენდურანტიზმს, მაგრამ ენდურანტიზმი, როგორც ჩანს, უფრო კავშირშია იმასთან, თუ როგორ წარმოვიდგენთ ჩვეულებრივ დიაქრონიულ იდენტობას.

მოდალობა

მოდალობა ეხება შესაძლებლობის, აქტუალურობისა და აუცილებლობის ცნებებს. თანამედროვე დისკურსში ეს ცნებები ხშირად განსაზღვრულია შესაძლო სამყაროების თვალსაზრისით. შესაძლო სამყარო არის სრული გზა, თუ როგორ შეიძლებოდა ყოფილიყო ყველაფერი. ფაქტობრივი სამყარო სხვათა შორის ერთი შესაძლო სამყაროა: ყველაფერი შეიძლებოდა განსხვავებული ყოფილიყო იმისგან, რაც სინამდვილეში არის. წინადადება შესაძლოა იყოს ჭეშმარიტი, თუ არსებობს ერთი შესაძლო სამყარო, რომელშიც ის ჭეშმარიტია; ის აუცილებლად მართალია, თუ ის ჭეშმარიტია ყველა შესაძლო სამყაროში. აქტუალისტები და პოსიბილისტები არ ეთანხმებიან შესაძლო სამყაროების ონტოლოგიურ სტატუსს. აქტუალისტები თვლიან, რომ რეალობა არის მისი ძირითადი აქტუალური და რომ შესაძლო სამყაროები უნდა იქნას გაგებული ფაქტობრივი ერთეულების თვალსაზრისით, მაგალითად, როგორც ფიქცია ან როგორც წინადადებების ნაკრები. პოსიბილისტები, თავის მხრივ, შესაძლო სამყაროებს ანიჭებენ იგივე ფუნდამენტურ ონტოლოგიურ სტატუსს, რაც რეალურ სამყაროს. ეს არის მოდალური რეალიზმის ფორმა, რომელიც თვლის, რომ რეალობას აქვს შეუქცევად მოდალური მახასიათებლები. ამ სფეროში კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი ეხება პირობით და აუცილებელ არსებებს შორის განსხვავებას. პირობითი არსებები არიან არსებები, რომელთა არსებობა შესაძლებელია, მაგრამ არა აუცილებელი. საჭირო არსებები, მეორე მხრივ, არ შეიძლებოდა არ არსებობდნენ. ვარაუდობენ, რომ ეს განსხვავება არსების უმაღლესი დაყოფაა.

ნივთიერებები

ფილოსოფიის ისტორიის მანძილზე ბევრ ონტოლოგიურ თეორიაში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ნივთიერებების კატეგორიაში. "ნივთიერება" არის ტექნიკური ტერმინი ფილოსოფიაში, რომელიც არ უნდა აგვერიოს უფრო გავრცელებულ გამოყენებასთან ისეთი ქიმიური ნივთიერებების გაგებით, როგორიცაა ოქრო ან გოგირდი. მოცემულია სხვადასხვა განმარტებები, მაგრამ სუბსტანციებს შორის ყველაზე გავრცელებულ მახასიათებლებს შორის ფილოსოფიური გაგებით არის ის, რომ ისინი ონტოლოგიურად დამოუკიდებელნი არიან: მათ შეუძლიათ არსებობდნენ თავისთავად. ონტოლოგიურად დამოუკიდებელ ნივთიერებებს შეუძლიათ შეასრულონ ფუნდამენტური ერთეულების როლი ონტოლოგიურ იერარქიაში. თუ „ონტოლოგიური დამოუკიდებლობა“ განისაზღვრება როგორც მიზეზობრივი დამოუკიდებლობის ჩათვლით, მაშინ მხოლოდ თვითგამომწვევი ერთეულები, როგორიცაა სპინოზას ღმერთი, შეიძლება იყვნენ სუბსტანციები. „დამოუკიდებლობის“ კონკრეტულად ონტოლოგიური განმარტებით, ბევრი ყოველდღიური ობიექტი, როგორიცაა წიგნები ან კატები, შეიძლება კვალიფიცირდეს როგორც სუბსტანციები. კიდევ ერთი განმსაზღვრელი თვისება, რომელიც ხშირად მიეკუთვნება ნივთიერებებს, არის მათი უნარი განიცადონ ცვლილებები. ცვლილებები მოიცავს რაღაც არსებულს ცვლილებამდე, დროს და მის შემდეგ. ისინი შეიძლება აღწერილი იყოს მდგრადი ნივთიერების თვისებების მიღების ან დაკარგვის, ან მატერიის ფორმის შეცვლის თვალსაზრისით. ამ თვალსაზრისით, პომიდვრის დამწიფება შეიძლება შეფასდეს, როგორც ცვლილება, რომლის დროსაც პომიდორი კარგავს სიმწვანეს და იძენს სიწითლეს. ზოგჯერ ითვლება, რომ ნივთიერებას შეიძლება ჰქონდეს თვისება ორი გზით: არსებითად და შემთხვევით. ნივთიერებას შეუძლია გადაურჩოს შემთხვევითი თვისებების ცვლილებას, მაგრამ მას არ შეუძლია დაკარგოს თავისი არსებითი თვისებები, რაც მის ბუნებას წარმოადგენს.

თვისებები და ურთიერთობები

ძირითადი სტატიები: საკუთრება (ფილოსოფია) და ურთიერთობები (ფილოსოფია)

თვისებების კატეგორია შედგება ერთეულებისაგან, რომელთა მაგალითები შეიძლება იყოს სხვა სუბიექტები, მაგ. ნივთიერებების მიხედვით. თვისებები ახასიათებს მათ მატარებლებს, გამოხატავენ როგორია მათი მატარებელი. მაგალითად, წითელი ფერი და ვაშლის მრგვალი ფორმა ამ ვაშლის თვისებაა. შემოთავაზებული იქნა სხვადასხვა გზა იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა წარმოვიდგინოთ საკუთარი თვისებები და მათი ურთიერთობა ნივთიერებებთან. ტრადიციულად დომინანტური შეხედულებაა, რომ თვისებები უნივერსალურია, რომელიც მათ მფლობელებშია. როგორც უნივერსალური, ისინი შეიძლება იყოს გაზიარებული სხვადასხვა ნივთიერებებით. მეორე მხრივ, ნომინალისტები უარყოფენ უნივერსალთა არსებობას. ზოგიერთი ნომინალისტი ცდილობს აღწეროს თვისებები მსგავსების ურთიერთობების ან კლასის წევრობის თვალსაზრისით. ნომინალისტებისთვის კიდევ ერთი ალტერნატივა არის თვისებების კონცეპტუალიზაცია, როგორც მარტივი დეტალები, ე.წ. ეს პოზიცია გულისხმობს, რომ ვაშლიც და მისი სიწითლეც განსაკუთრებულია. სხვადასხვა ვაშლი შეიძლება მაინც ზუსტად ჰგავდეს ერთმანეთს მათი ფერის მიხედვით, მაგრამ ისინი არ იზიარებენ ერთსა და იმავე თვისებას ამ თვალსაზრისით: ორი ფერის ტროპი რიცხობრივად განსხვავებულია. თვისებათა ნებისმიერი თეორიისთვის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია, თუ როგორ უნდა წარმოვიდგინოთ კავშირი მატარებელსა და მის თვისებებს შორის. სუბსტრატის თეორეტიკოსები თვლიან, რომ არსებობს რაიმე სახის სუბსტანცია, სუბსტრატი ან შიშველი კონკრეტული, რომელიც მოქმედებს როგორც მატარებელი. Bundle თეორია არის ალტერნატიული შეხედულება, რომელიც საერთოდ აშორებს სუბსტრატს: ობიექტები აღქმულია მხოლოდ თვისებების ერთობლიობად. ისინი ერთად იმართება არა სუბსტრატით, არამედ ე.წ. ორივე სუბსტრატის თეორია და შეკვრის თეორია შეიძლება გაერთიანდეს კონცეპტუალიზებულ თვისებებთან, როგორც უნივერსალებად ან დეტალებად.

თვისებებს შორის მნიშვნელოვანი განსხვავებაა კატეგორიულ და დისპოზიციურ თვისებებს შორის. კატეგორიული თვისებები ეხება იმას, თუ როგორია რაღაც, ე.ი. რა თვისებები აქვს. დისპოზიციური თვისებები, მეორეს მხრივ, მოიცავს იმას, თუ რა ძალა აქვს რაღაცას, რისი გაკეთება შეუძლია მას, მაშინაც კი, თუ ის ამას რეალურად არ აკეთებს. მაგალითად, შაქრის კუბის ფორმა კატეგორიული თვისებაა, ხოლო წყალში დაშლის ტენდენცია დისპოზიციური თვისებაა. ბევრი თვისებისთვის არ არის კონსენსუსი იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა იყოს კლასიფიცირებული, მაგალითად, არის თუ არა ფერები კატეგორიული თუ განლაგებული თვისებები. კატეგორიალიზმი არის თეზისი, რომ ფუნდამენტურ დონეზე არსებობს მხოლოდ კატეგორიული თვისებები, რომ დისპოზიციური თვისებები ან არ არსებობს ან დამოკიდებულია კატეგორიულ თვისებებზე. დისპოზიციონალიზმი საპირისპირო თეორიაა, რომელიც ონტოლოგიურ უპირატესობას ანიჭებს დისპოზიციურ თვისებებს. ამ ორ უკიდურესობას შორის არსებობენ დუალისტები, რომლებიც თავიანთ ონტოლოგიაში უშვებს როგორც კატეგორიულ, ისე დისპოზიციურ თვისებებს.

ურთიერთობები არის გზები, რომლითაც საგნები, რელატა, ერთმანეთს დგანან. ურთიერთობები მრავალი თვალსაზრისით ჰგავს თვისებებს, რადგან ორივე ახასიათებს იმ საგნებს, რომლებსაც ისინი მიმართავენ. თვისებები ზოგჯერ განიხილება, როგორც ურთიერთობის განსაკუთრებული შემთხვევა, რომელიც მოიცავს მხოლოდ ერთ რელატუმს. ონტოლოგიაში მთავარია განსხვავება შიდა და გარე ურთიერთობებს შორის. მიმართება შიდაა, თუ იგი სრულად განისაზღვრება მისი რელატას მახასიათებლებით. მაგალითად, ვაშლი და პომიდორი დგანან ერთმანეთთან მსგავსების შინაგან მიმართებაში, რადგან ორივე წითელია. ზოგიერთმა ფილოსოფოსმა აქედან გამოიტანა დასკვნა, რომ შინაგან ურთიერთობებს არ გააჩნიათ სათანადო ონტოლოგიური სტატუსი, რადგან ისინი შეიძლება დაიყვანონ შინაგან თვისებებამდე. მეორეს მხრივ, გარე ურთიერთობები არ არის დაფიქსირებული მათი რელატას მახასიათებლებით. მაგალითად, წიგნი დგას გარე მიმართებაში მაგიდასთან, მასზე დაწოლით. მაგრამ ეს არ არის განსაზღვრული წიგნის ან ცხრილის მახასიათებლებით, როგორიცაა მათი ფერი, ფორმა და ა.შ.

საქმეები და მოვლენები

საქმეების მდგომარეობა რთული ერთეულებია, განსხვავებით სუბსტანციებისა და თვისებებისგან, რომლებიც, ჩვეულებრივ, მარტივია. კომპლექსური ერთეულები აგებულია ან შედგება სხვა ერთეულებისგან. ატომური მდგომარეობები შედგება ერთი კონკრეტული და ერთი თვისებით, რომელიც ასახავს ამ კონკრეტულს. მაგალითად, მდგომარეობა, რომ სოკრატე ბრძენია, შედგება კონკრეტული „სოკრატეს“ და საკუთრების „ბრძენის“ მიერ. ურთიერთობების მდგომარეობა მოიცავს რამდენიმე დეტალს და მათ დამაკავშირებელ ურთიერთობას. მოპოვებული მდგომარეობები ასევე მოიხსენიება როგორც ფაქტები. საკამათოა, თუ რომელი ონტოლოგიური სტატუსი უნდა მიენიჭოს იმ მდგომარეობებს, რომლებიც არ მიიღება. მე-20 საუკუნის ონტოლოგიაში გამორჩეული იყო საქმის მდგომარეობები, რადგან შემოთავაზებული იყო სხვადასხვა თეორიები, რათა აღწერდნენ სამყაროს, როგორც საქმის მდგომარეობებისგან შემდგარს. ხშირად მიჩნეულია, რომ საქმეების მდგომარეობები ასრულებენ სიმართლის შემქმნელების როლს: განსჯა ან მტკიცება ჭეშმარიტია, რადგან საქმეების შესაბამისი მდგომარეობა დგება.

მოვლენები ხდება დროში, ისინი ზოგჯერ განიხილება, როგორც საკუთრების შეძენის ან დაკარგვის ფორმის ცვლილება, როგორიცაა გაზონის გაშრობა. მაგრამ ლიბერალური თვალსაზრისით, ქონების შენარჩუნება ყოველგვარი ცვლილების გარეშე შეიძლება ასევე ჩაითვალოს მოვლენად, მაგ. გაზონი სველი რჩება. ზოგიერთი ფილოსოფოსი ხედავს მოვლენებს, როგორც უნივერსალურს, რომელიც შეიძლება განმეორდეს სხვადასხვა დროს, მაგრამ უფრო დომინანტური შეხედულებაა, რომ მოვლენები არის დეტალები და, შესაბამისად, განუმეორებელი. ზოგიერთი მოვლენა რთულია იმით, რომ ისინი შედგება მოვლენების თანმიმდევრობისგან, რომელსაც ხშირად უწოდებენ პროცესს. მაგრამ მარტივი მოვლენებიც კი შეიძლება ჩაითვალოს, როგორც რთული ერთეულები, რომლებიც მოიცავს ობიექტს, დროს და თვისებას, რომელიც ასახულია ამ დროს ობიექტის მიერ. ეგრეთ წოდებული პროცესის ფილოსოფია ან პროცესის ონტოლოგია ონტოლოგიურ პირველობას ანიჭებს ცვლილებებსა და პროცესებს, განსხვავებით ტრადიციულად დომინანტური ნივთიერების მეტაფიზიკაში სტატიკური ყოფნის აქცენტისაგან.

საგნების რეალობა

სიტყვა "რეალური" მომდინარეობს ლათინური სიტყვიდან res, რომელიც ხშირად ითარგმნება როგორც "საგანი". სიტყვა „ნივთი“ ხშირად გამოიყენება ონტოლოგიურ დისკურსში, თითქოს მას აქვს სავარაუდო მნიშვნელობა და არ საჭიროებს მკაფიო ფილოსოფიურ განმარტებას, რადგან ის მიეკუთვნება ჩვეულებრივ ენას. მიუხედავად ამისა, რა არის ნივთი და რა არის რეალური ან არსებითი არის ონტოლოგიის საზრუნავი. ამასთან დაკავშირებით განსხვავებული შეხედულებები არსებობს. პლატონმა თქვა, რომ კონკრეტულად გამოცდილი სამყაროს საფუძველში და რეალურ საფუძველს წარმოადგენს „ფორმები“ ან „იდეები“, რომლებიც დღეს ზოგადად განიხილება, როგორც მაღალი აბსტრაქცია. ადრინდელ დღეებში ფილოსოფოსები იყენებდნენ ტერმინს „რეალიზმი“ პლატონის რწმენის აღსანიშნავად, რომ მისი „ფორმები“ „რეალურია“; დღესდღეობით ტერმინ „რეალიზმს“ ხშირად თითქმის საპირისპირო მნიშვნელობა აქვს, ამიტომ პლატონის რწმენას ზოგჯერ „იდეალიზმსაც“ უწოდებენ. ფილოსოფოსები მსჯელობენ იმაზე, უნდა ჩაითვალოს თუ არა ისეთები, როგორიცაა მაგიდები და სკამები, ლომები და ვეფხვები, ფილოსოფიური დოქტრინები, რიცხვები, ჭეშმარიტება და სილამაზე, როგორც „ნივთები“, ან როგორც რაღაც ან არაფერი „რეალური“.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 Strf 90

Strf 90 Mk IV მალაკის საჰაერო ბაზაზე, 2022 წ

(შვედური Stridsfordon 90, stridsfordon - საბრძოლო მანქანა, ინგლისური Combat Vehicle 90, საბრძოლო მანქანა - საბრძოლო მანქანა), შემოკლებით Strf 90 (შვედური Strf 90, ინგლისური CV90) - შვედური ქვეითი საბრძოლო მანქანა.

Strf 90-ის შემუშავება 1984 წლიდან განხორციელდა Hägglunds-ის მიერ (მოგვიანებით შეიძინა ბრიტანულმა კორპორაციამ BAE Systems) Bofors-თან ერთად, შვედეთის არმიის მიერ დაკვეთილი სატრანსპორტო საშუალებების ოჯახისთვის სხვადასხვა მიზნებისთვის საერთო შასიზე. Strf 90-ის სერიული წარმოება 1993 წელს დაიწყო. სულ დამზადდა დაახლოებით 1170 ავტომობილი სხვადასხვა მოდიფიკაციით, რომელთა უმეტესობა ექსპორტირებული იყო სხვა ქვეყნებში. IFV-ის რამდენიმე ვარიანტის გარდა, Strf 90-ზე დაფუძნებული ასევე შემუშავდა არაერთი სპეციალიზირებული საბრძოლო მანქანა, მათ შორის მსუბუქი ტანკი 120 მმ გლუვლიანი იარაღით. ნორვეგიული, დანიური და შვედური CV 90-ები გამოიყენეს ავღანეთის ომში საბრძოლო მოქმედებებში.

იხ. ვიდეო - Хорошая пушка: Шведские БМП CV90 идут в Украину

სტრიდსფორდონ 90-ის ჯავშნიანი კორპუსი და კოშკი დამზადებულია ნაგლინი ფოლადის ჯავშანტექნიკისგან, დაშორებული ჯავშნის გამოყენებით. მანქანის უსაფრთხოების დონის გასაზრდელად, ძირითადი ჯავშანტექნიკის გარდა, შეიძლება გამოყენებულ იქნას კომპოზიტური ჯავშნის დამონტაჟებული მოდულები სხვადასხვა მწარმოებლისგან და აქტიური დაცვის სისტემებისგან (KAZ).

შვედეთი საკუთარი BMP CV 9040C-სთვის იყენებს AMAP ჯავშანტექნიკის მოდულებს გერმანული კომპანიის IBD Deisenroth Engineering-ისგან, როგორც გამაგრება. ჩამოკიდებული ჯავშნის კომპლექტით (კომპოზიტური ჯავშანი კერამიკული ჯავშანტექნიკით) CV 9040B-დან მოყოლებული მოდიფიკაციისთვის, უზრუნველყოფილია დაცვა 30 მმ-იანი ჯავშანსატანკო ბუმბულიანი ჭურვისაგან . AMAP დამცავი ნაკრები, კორპუსის და კოშკურისთვის დამონტაჟებული პასიური ჯავშანტექნიკის მოდულების გარდა, მოიცავს ჯავშანტექნიკის ქვედა ნაწილში განლაგებულ ნაღმზე დაცვას, ასევე საბრძოლო განყოფილების ფრაგმენტაციის საწინააღმდეგო ფენას. პასიური დაცვის გარდა, CV 9040C იყენებს Barracuda შენიღბვის სისტემას, იგივე სახელწოდებით შვედური დეველოპერი Barracuda Company.

                                                                             

ნიდერლანდების შეიარაღებული ძალების CV 9035. აშკარად გამოირჩევა ჯავშანტექნიკის ჰორიზონტალური პროექციების (სახურავების) RoofPRO-P და გვერდითი ჯავშანტექნიკის მოდულები SidePro.

ნორვეგიამ გააუმჯობესა დაცვა CV 9030N-ის შეძენისთანავე MEXAS-ის დაკიდებული ჯავშნის დაყენებით. 2002 წელს, ავტომობილის საბრძოლო ეფექტურობის მატება მოჰყვა უფრო მოწინავე AMAP ჯავშანტექნიკის დაყენებას CV 9030N-ის ჭურვის საწინააღმდეგო და ნაღმსაწინააღმდეგო წინააღმდეგობის გაზრდის მიზნით.

CV 9035 MKIII-ის მოდიფიკაციისთვის დანიამ შეიძინა MEXAS-ის დანამატი ჯავშანტექნიკის ნაკრები (მოგვიანებით შეიცვალა TenCate-ის დამატებითი მოდულები), რომელიც ავსებდა მას Barracuda შენიღბვის სისტემით და L-ROD ჯავშანტექნიკის გრილების კომპლექტით. ამავდროულად, CV 9030N აღჭურვილია ელექტრონული ჩახშობის სისტემით, რომელიც ერევა რადიო და მობილური ტელეფონის სიხშირეებზე, რაც უზრუნველყოფს რადიომართვადი თვითნაკეთი ასაფეთქებელი მოწყობილობების დისტანციური აფეთქების დარღვევას.

                                                                    

                                             ნორვეგიული CV 9030NF1 ავღანეთში, 2010 წლის მარტი.

ნიდერლანდები. მისი კონფიგურაციის მიხედვით, ნიდერლანდების Mk III შეესაბამება დანიის შეიარაღებული ძალების კონფიგურაციას. გარეგანი განსხვავებაა RUAG Defense hinged ჯავშნის დაყენება ნიდერლანდების CV9035 Mk III-ზე. ნიდერლანდებმა შეიძინა RoofPRO-P იატაკის გეგმის 184 კომპლექტი და 100 SidePro მიმაგრება. ჩამოკიდებული ჯავშანტექნიკის ახალმა კომპლექტმა შესაძლებელი გახადა ქვეითი საბრძოლო მანქანის დაცვა ზედა ნახევარსფეროდან მოქმედი საბრძოლო მასალისგან, გაზარდა ნაღმების წინააღმდეგობა და უზრუნველყოს დაცვა კინეტიკური მოქმედების ჯავშანსატანკო საბრძოლო მასალისგან . დამონტაჟებული პასიური დაცვის ნაკრების მასა (თითო მანქანაზე) არის 6 ტონა, ქვედა და ცალკე აფეთქებაგამძლე სავარძლების ნაღმზე დაცვა უკვე სტანდარტულად არის ჩაშენებული MkIII მოდელებში. მანქანა აღჭურვილია Hägglunds-ის მიერ შემუშავებული ოპტოელექტრონული ჩახშობის DAS (თავდაცვითი შიდსის სუიტა) მრავალფუნქციური კომპლექსით, მათ შორის ლაზერული გამოსხივების გამოვლენის სენსორებითა და ჩახშობის აღჭურვილობით.

იხ. ვიდეო -  CV90 Infantry Fighting Vehicle | The finest Swedish steel