ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            Boeing E-4

E-4 «Nightwatch» - E-4B ფრენის დროს

Boeing E-4, ამჟამინდელი Boeing E-4B "Nightwatch" მოდელი; ასევე ცნობილია როგორც NEACP (National Emergency Airborne Command Post), გამოითქმის როგორც [niːkæp] და 1994 წლიდან მიიღო მეორე სახელი NAOC (National Airborne Operations Center) - საჰაერო სარდლობის პუნქტები (ACP). E-4B-ებს უწოდებენ "განკითხვის დღის თვითმფრინავებს", ან "განკითხვის დღის თვითმფრინავებს". ისინი განკუთვნილია პრეზიდენტის, თავდაცვის მდივნისა და შეერთებული შტატების უმაღლესი სამხედრო ხელმძღვანელობის სხვა წევრებისთვის ბირთვული ომის შემთხვევაში, თუ სახმელეთო კონტროლის სტრუქტურები განადგურდება ან დაზიანებულია.

აპოკალიფსური ძრავები შეიძლება დარჩეს ფრენაში ერთ კვირამდე საჰაერო საწვავის შევსებით. ბორტზე არსებული ყველა მოწყობილობა დაცულია ბირთვული აფეთქების დამაზიანებელი ფაქტორებისგან. თითოეულ მანქანას შეუძლია ასი ადამიანის ჰაერში აწევა.

ოთხი E-4B-დან ერთი ყოველთვის მზადაა აფრენისთვის რამდენიმე წუთში. პრეზიდენტის უცხოეთში მოგზაურობის დროს მას თან ახლავს „განკითხვის დღის თვითმფრინავი“, ისევე როგორც ადიუტანტი „ბირთვული ჩემოდნით“. სახელმწიფოს მეთაურის ან პენტაგონის მეთაურის გარდაცვალების შემთხვევაში გათვალისწინებულია ჯარების სარდლობის მყისიერი გადაცემის სცენარი სხვა მაღალი რანგის პირისთვის.

შეერთებულ შტატებში E-4B-ის სასაუბრო სახელია "განკითხვის დღის თვითმფრინავები" (განკითხვის დღის თვითმფრინავები). ოთხი თვითმფრინავი ემსახურება შეერთებული შტატების საჰაერო ძალებს (USAF) და მინიჭებული არიან 55-ე საჰაერო ფრთის 1-ელ ესკადრილიაში (1ACCS) Affet Base-ში, ნებრასკა. E-4B ეკიპაჟები და სახმელეთო მხარდაჭერა აშშ-ს საჰაერო ძალების საჰაერო საბრძოლო სარდლობის ნაწილია, რომელიც ურთიერთქმედებს აშშ-ს სტრატეგიულ სარდლობასთან USSTRATCOM-თან.

NEACP-ისა და NAOC-ის დანიშნულება განსხვავდება Looking Glass[en] (ABNCP) და TACAMO პროგრამების მსგავსი საჰაერო სამეთაურო პუნქტებისგან.

თვითმფრინავი - VKP E-4B NEACP და NAOC განკუთვნილია შეერთებული შტატების უმაღლესი პოლიტიკური და სამხედრო ხელმძღვანელობისთვის - პრეზიდენტის, თავდაცვის მდივნისა და სხვა გადაწყვეტილების მიმღებებისთვის.

თვითმფრინავი - VKP E-6B, რომელიც ერთდროულად ასრულებს Looking Glass [en] (ABNCP) და TACAMO პროგრამების ფუნქციებს, განკუთვნილია აშშ-ს შეიარაღებული ძალების უფროსი ოფიცრებისთვის - აშშ-ს სტრატეგიული სარდლობის USSTRATCOM და სხვა ბრძანებებისთვის. ისინი უზრუნველყოფენ სამხედრო კონტროლს და კომუნიკაციას აშშ-ს სტრატეგიულ ტრიადასთან: ICBM დანადგარები, SLBM წყალქვეშა ნავები და ბომბდამშენები და მათზე აშშ-ს პოლიტიკური ხელმძღვანელობის მიერ მიღებული ბრძანებების გადაცემა.

1980-იანი წლების შუა პერიოდამდე EC-130 გამოიყენებოდა როგორც TACAMO თვითმფრინავი.

EC-135s გამოიყენებოდა როგორც Looking Glass[en] (ABNCP) თვითმფრინავი 1990-იანი წლების შუა პერიოდამდე.

იხ. ვიდეო - Внутри «самолета судного дня» - Inside the Doomsday Plane - Итак представьте, что наступила ядерная война… Да, это и вправду малоприятное «событие», однако вы попытайтесь. Никогда не задумывались, как в таком случае управлять государством? Из бункера? Но что делать, если президент на саммите, на другом конце планеты? Оставить его там? Возможно. Однако есть куда более рациональная идея.So imagine that a nuclear war has begun ... Yes, this is indeed an unpleasant "event", but you try. Have you ever wondered how to manage the state in this case? From the bunker? But what if the president is at the summit, on the other side of the planet? Leave it there? Maybe. However, there is a much more rational idea.

ზედა გემბანი

ზედა გემბანი განლაგებულია შუა გემბანის ზემოთ, ზედნაშენში, ფიუზელაჟის წინა მხარეს, სადაც ჩვეულებრივი Boeing 747-ებს აქვთ კაბინეტი და ზედა სალონი.

ეკიპაჟის სალონი

კაბინაში შედის ეკიპაჟის მეთაურის, მეორე პილოტის, ნავიგატორის და ფრენის ინჟინრის სამუშაოები.

ზედა გემბანის დასაჯდომი ადგილი

კაბინის უკან არის დასასვენებელი ადგილი და საძილე ადგილები ფრენის პერსონალისთვის და ეკიპაჟის სხვა წევრებისთვის.

შუა გემბანი

შუა გემბანი მდებარეობს Boeing 747-ის მთავარი სამგზავრო სალონის ადგილზე.

წინა ზონა

წინა ნაწილში არის სამზარეულო, კიბეები ზედა გემბანზე, ქვედა გემბანზე წინა ტექნიკურ ზონაში. იქ დამონტაჟებულია მაცივრები, საყინულეები, საკვების მარაგი, ღუმელები და მიკროტალღური ღუმელები, რაც შესაძლებელს ხდის ეკიპაჟის ყველა წევრს ცხელი კერძებით მიაწოდოს ხანგრძლივი მრავალდღიანი ფრენები ფრენის დროს საწვავის შევსებით. წინა ტერიტორიის მარცხენა მხარეს არის ოთხი ადგილი სტიუარდებისთვის და უსაფრთხოებისთვის.

NCA ზონა

ფრონტის ზონას მოსდევს NCA (National Command Authority) ზონა, რომელიც ემსახურება აშშ-ს პრეზიდენტის, თავდაცვის მდივნის ან იმ პირების მუშაობას და დასვენებას, რომლებიც საჭიროების შემთხვევაში შეცვლის მათ კანონის შესაბამისად. მასში შედის სამუშაო ადგილი, დასასვენებელი ადგილი, საძილე ადგილები, გასახდელი. სატელეფონო აღჭურვილობა საშუალებას გაძლევთ დაამყაროთ საიმედო და უსაფრთხო კომუნიკაცია თვითმფრინავის სისტემების გამოყენებით ნებისმიერი სარდლობის სტრუქტურებთან და სხვა სახელმწიფოების ხელმძღვანელებთან.

სარდლობის საკონფერენციო დარბაზი (NCA)

ბრძანების საკონფერენციო ოთახი შეიცავს საკონფერენციო მაგიდას, სამ ბრძანების წარმომადგენლობით სკამს (NCAs), თვრამეტი დამატებით სკამს, ლექტორს და ორ საპროექციო ეკრანს.

კომუნიკაციებისა და კომუნიკაციების ზონა

საკომუნიკაციო და საკომუნიკაციო ზონა იყოფა ხმოვანი და მონაცემთა საკომუნიკაციო ზონებად. ხმოვანი კომუნიკაციის ზონა, რომელიც მდებარეობს მარჯვნივ, შედგება რადიოს ოპერატორის, ნახევრად ავტომატური გადამრთველის ოპერატორისა და კავშირგაბმულობის ოფიცრის სამუშაო ადგილებისგან. მონაცემთა ზონა მდებარეობს მარცხნივ.

საავიაციო აღჭურვილობის ზონა

საავიაციო აღჭურვილობის ზონა შეიცავს ელექტრო მოწყობილობებს საჰაერო ხომალდის სისტემების, ფრენის ავიონიკის, ჟანგბადის აღჭურვილობის, ბარგისა და სათადარიგო ნაწილების შესანახ ადგილებს.

შეხვედრების ოთახი და საპროექციო ოთახი

შეხვედრების ოთახი არის უსაფრთხო ადგილი საიდუმლო შეხვედრებისთვის. მას აქვს საკონფერენციო მაგიდა და ცხრა სკამი. შეხვედრების ოთახის ბოლოს არის საპროექციო ოთახი, რომელიც აჩვენებს კომპიუტერულ გრაფიკას, 35 მმ სლაიდებს ეკრანებზე შეხვედრების ოთახში და ბრძანების შეხვედრების ოთახში (NCA).

ოპერაციული გუნდის ზონა

საპროექციო ოთახის უკან არის სამუშაო ადგილების ზონა "ოპერაციების გუნდი", რომელიც შეიცავს 29 სამუშაო ადგილს, მონაცემთა დამუშავების მოწყობილობას. სამუშაო სადგურები უზრუნველყოფენ წვდომას მონაცემებზე, სატელეფონო და რადიო ხმოვანი საკომუნიკაციო არხებზე, პირდაპირ ("ცხელ") საკომუნიკაციო ხაზებზე, ოპერატორების შიდა კომუნიკაციაზე და ბრძანებაზე. არის ხმის ჩამწერი მოწყობილობა.

საკონტროლო ზონა

სალონის კუდის ნაწილში არის საკონტროლო ზონა, რომელიც დაყოფილია ტექნიკური კონტროლის ზონად და შუა გემბანის დასასვენებელ ზონად.

ტექნიკური კონტროლის ზონა

საკონტროლო ზონის სივრცის მარცხენა წინა ნაწილში არის კომუტატორი, SHF SATCOM სატელიტური საკომუნიკაციო სისტემები და სხვა აღჭურვილობა.

შუა გემბანზე დასაჯდომი ადგილი

საკონტროლო ზონის დარჩენილ სივრცეში არის დასასვენებელი ადგილი და საძილე ადგილები ფრენის ეკიპაჟისა და ეკიპაჟის სხვა წევრებისთვის.

ქვედა გემბანი

ქვედა წინა ტექნიკური ზონა

ქვედა ფრონტის ტექნიკურ ზონაში დამონტაჟებულია წყლის ავზები, 1200 კვა სიმძლავრის ელექტრომოწყობილობა, ქვევით ტრანსფორმატორები, ულტრა დაბალი სიხშირის გადამცემები, SHF SATCOM კოსმოსური საკომუნიკაციო მოწყობილობა. ქვედა ტექნიკური უბნის წინ, გარე კარების მარჯვენა მხარეს, მოწყობილია თვითმფრინავის მიწაზე შესვლისა და გასასვლელის ელექტრო კიბეები.

ქვედა უკანა ტექნიკური ზონა

უკანა ტექნიკურ ზონაში არის ოპერატორის სამუშაო ადგილი და სხვა აღჭურვილობა პენტაგონის სამეთაურო პუნქტთან კომუნიკაციისთვის.

ბუქსირებადი ანტენის ზონა

ბუქსირებადი ანტენის ზონა შეიცავს 8 კილომეტრიანი ბუქსირებადი ულტრაგრძელი ტალღის ანტენის ხვეულს წყალქვეშა ნავებთან კომუნიკაციისთვის, ოპერატორის სამუშაო ადგილს ანტენის გაფართოებისა და ამოღების კონტროლის მოწყობილობებით და ანტენის სტატუსის მითითებით.

იხ. ვიდეო - Inside The Military’s $223 Million 'Doomsday Plane' - The E-4B "Nightwatch" is nicknamed the Doomsday Plane. It's designed to survive a nuclear blast. In the event of nuclear war, the militarized Boeing 747 will become the command center for the US President, Secretary of Defense and the Joint Chiefs of Staff.

 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

               გრიპი და გაციება - სიმპტომები და                              დიფერენცირება

გრიპი და გაციება - სიმპტომები და დიფერენცირება იხ. ბმულზე წყარო

ცემინება, ხველა, დახშული ცხვირი, ტემპერატურის მატება, ზოგადი ინტოქსიკაცია, გამონადენი ცხვირიდან, საერთო სისუსტე, სახსრების ტკივილი - ცივ ამინდებთან ერთად ეს სიმპტომებიც იმატებს, რასაც ასევე ხელს უწყობს დახურულ სივრცეში დიდი დროის გატარება (საბავშო ბაღი, სკოლა, სამუშაო დაწესებულება).

საზოგადოების ერთი ნაწილი მიიჩნევს რომ ეს უბრალო გაციებაა, ხოლო მეორეს თვლის რომ გრიპი შეეყარა, თუმცა ეს ორი ერთმანეთისგან გასხვავდება. 

აუცილებელია ვიცოდეთ მათი დიფერენცირება, ვინაიდან გაციება მარტივად სამართავია, ხოლო გრიპი შესაძლოა გახდეს მიზეზი სხვადასხვა გართულებების და ჰოსპიტალიზაციის.

იხ. ვიდეო - Cold vs. Flu: What's The Difference?

 

 აღსანიშნავია, რომ გაციების დროს ტემპერატურა იშვიათად აჭარბებს 38 გრადუსს, ხოლო გრიპის დამახასიათებელი სწორედ მაღალი ცხელებაა, რომელიც ხშირად 39 გრადუსს აღემატება. ასევე გრიპის ერთ-ერთი მახასიათებელია საერთო სისუსტე, მომატებული ძილიანობა, უმადობა, კუნთების და სახსრების ტკივილი, რაც ჩვეულებრივი გაციების დროს ნაკლებად ფიქსირდება. გრიპმა ასევე შეიძლება გამოიწვიოს გართულებები, როგორიცაა ყურის ან ფილტვების ანთება, პნევმონია, სინუსიტი. რაც შეეხება გაციებას, მისი ძირითადი გამოვლინებაა: ცემინება, ხველა, ყელის და თავის ტკივილი, გაძნელებული სუნთქვა და გამონადენი ცხვირიდან.

 

 გრიპით დაინფიცირება ნებისმიერ ასაკშია შესაძლებელი, ინფექციის წყარო დაავადებული ადამიანია, რომელიც ვირუსს ჰაერწვეთოვანი გზით ავრცელებს და ის გადამდებია საინკუბაციო პერიოდის დასრულებიდან 4-5 დღის განმავლობაში. 

აღსანიშნავია, რომ ტემპერატურის მატება ორგანიზმის თავდაცვითი და ბუნებრივი რეაქციაა, ამით სხეული ვირუსების ორგანიზმში შეჭრას ეწინააღმდეგება. ტემპერატურის მაჩვენებელი ვირუსის ტიპსა და მის აგრესიულობაზე, ასევე ორგანიზმის რეაგირების უნარზეა დამოკიდებული.

 

სასარგებლო რჩევები:   ხშირად დაიბანეთ ხელები, გაანიავეთ ოთახი სადაც მეტ დროს ატარებთ, გაიკეთეთ პირბადე რათა დაიცვათ საკუთარი თავი და სხვა ბაქტერიების გავრცელებისგან. აუცილებლად მიმართეთ ექიმს თუ ტემპერატურა 39 გრადუსს მიაღწევს და არ დაინიშნოთ თვითნებური მკურნალობა.

იხ. ვიდეო - გაციების დროს რა გააკეთო და რა არა! - Giorgi Ghoghoberidze - გიორგი ღოღობერიძე

თუ გაცივდით, კვების რაციონი სეცვალეთ - ვირუსი სეიძლებათ ნებისმირ ადგილას აიკიდოთ - ჩიცვით თბილად, გაციებისას ყველაზე კარგი საშუალებაა სახლში დარჩენაა. მხიარულ კომპანიაზე  უარი უნდა თქვათ. წამლებიდან იხ ზემოთ ვიდეოში რეკომენდაცია.

სითხის ბევრი მიღება და ჩაი გემოვნებით. მასაჟი მსუბუქი, ლოცვა, ადაპტაცია.უარი თქვით მოწევაზე, უკუაგდეთ პესიმიზმი.

რჩევები სურდოს დროს და გრიპის დროს - არომათერაპია და ინჰილაცია. აეროფიტოთერაპია გაცივების მკურნალობის ახალი მეთოდია. ოთახში აანთეთ ევკალიპტის ან თავშავას ზეთის არომატული ლამპა. სწრაფად გამოჯამრთელდებით. პიდემიების დროს ისუნთქეთ რეჰანისა და ქინძის ზეთის ნარევს. ამ ნარევს 30-ჯერ უფრო მეტი ანტიბაქტერიული ეფექტი აქვს.

 სიცხემ აგიწიათ, გამცივნებთ, სახსრები გტეხთ -  სურდო ამ სიმპტომების გამოვლენისთანავე ორგანიზმს სჭრდება წოლითი რეჟიმი და სრულფასოვანო ძილი.

დღის გამნავლობაში მიიღეთ 8-10 ფინჯანი  ცხელი სითხე. ეს ყველაზე ეფექტური საშუალებაა გაცივების დროს, პიტნის ჩაის დაამატეთ თაფლი  და ლიმონის წვენი ხველა გაგივლით.

ყელის ტკივილს დროს ა) მიიღეთ  1 ჩ. ჭ. თაფლიანი თბილი რძე, ეს მოგიხსნით ტკივილს და ფხანის შერგძნებას.

 ბ) ყელში გამოივლეთ თაფლიანი წყალი ყოველ 0,5 სთ-ში ერთხელ.

სურდოს დროს ცხვირის გაჭედვა არც თ ისე იშვიათობაა ამ დროს სასარგებლოა ფეხების არა უმეტეს 5 წთ-ანიაბაზანა სისხლი გადადის ფეხებში, ცხვირის ძარღვები კი ვიწროვდება და სურდოც ქრება.

გაციების დროს აუცილებელია ოთახის განიავება სუფთა ჰაერით საჭიროა თვენთვის და ახლობლებისთვის თუ სიცხე არ გაქვთ შეგიძლიათ 5-10წთ გაოისერნიოთ  (არა თოვსა დ აქარწვიმაში) კარგი ამინდის დროს.

 მითები გაცივებისა და გრიპის შესახებ - მცდარია აზრი, თითქოს გრიპისა და გაცივებას იწვევს გადაციება, მათ იწვევს ვირუსები, ხოლო სიცივე და ორპირი ქარი ორგანიზმის დასუსტებული იმუნური სისტემისთვის დამატებითი ფაქტორია.

 მცდარია აზრი, რომ ვირუსული ინფექციების დროს აუცულებელია ანიბიოტიკებისმიღება, რადგან  ის ეფექტიანია იმ დაავადების დროს, რ-საც იწვევს ბაქტერიები და არა ვირუსული ინფექციები, ანტიბაქტერიული პრეპარატების მიღება მაშინ როდესაც არ არის საჭირო, ვნებს ჯამრთელობას,ხელს უწყობს ბაქტერიების გამრავლებას, რ-საც ვეღარ უმკლავდება ეს წამლები ექიმის დანიშნულების გარეშე.

 მცდარია აზრი,რომ ავადმყოფობის დროს საჭიროა გაძლიერებული კვება. ამ დროს ძნელად გადასამუშავებელი ცილოვანი და ცხიმიანი საკვები დიდ ენერგიას საჭიროებს, რ-იც სჭირდება ორგანიზმს ვირუსებისგან ბრძოლაში. ამიტომ უმჯობესია, რაციონში გავითვალისწინოთ ადვილად ასათვისებელი პროდუქები - ხილი, ბოსტნეული, თევზი.
 სწორია აზრი იმის შესახებ, რომ სწრაფად გამოსაჯანმრთებლად აუცილებელია ბევრი სითხის მიღება. სითხე გამოდევნის ორგანიზმიდან ტოქსინებს, ძალიან სასარგებლოა ლიმონიანი მწვანე და შავი ჩაი. ასნთებისაწინაამღდეგო და ოფლმდენი თვისებები აქვს ჟოლოს (გამხმარი კენკრა დაამატეთ მზა ჩაი) ასკილის ნახარში C ვიტამინის წყაროა, შეუცვლელია ბაქტერიოციდული, შარდმენი და ოფლმდენი თვისებები შტოშისა და მოცის ჩაი.

 უნდა დავწიოთსიცხე, მაღალი სიცხე ორგანიმს დაცველი ფუნქციაა, ცდილობს, დამოუკიდებლად შეებრძოლოს  ვირუსებს, ამიტომ სიცხის დამწევ საშუალებები უნდა მიიღოთ მხოლოდ 38 გრადუსი ცელსიუზე.

 აბანო და საუნა სპობს  ინფექციებს -  ეს პროცედურები კარგია პროფლიატიკის მიზნმით. თუ უკვე ავად ხართ, მაშინ ის ორგანიზმს უფრო ასუსტებს.

 გაცივების დროს სასარგებლოა ალკოჰოლის მირება , ალკოჰოლი აფაროვებს სისლძარებს, სიცხეს უმატებს და აძლიერებს გაცივებიტ დასუსტებულ იმუნურ სისტემას.

 თაფლი შეუცვლელი წამალია მართალია თაფლი ძალიან სასარგებლოა, თუმცავერ დაგვიცავს ვირუსული ინფექ1ციებისგან, მაგრამ შეამსუბუქებს ავადყოფის მდგომარეობას.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 კანი

                                                         Human skin - ადამიანის კანი

(ლათ. cutis; სხვა ბერძნ. δέρμα [ˈdɛrmə]) - ცხოველების (მათ შორის ადამიანების) სხეულის გარე საფარი  - ორგანო. ბიოლოგიაში ხერხემლიანების გარე საფარი. კანი იცავს ორგანიზმს გარეგანი ზემოქმედების ფართო სპექტრისგან, მონაწილეობს სუნთქვაში, თერმორეგულაციაში, მეტაბოლურ და ბევრ სხვა პროცესში. გარდა ამისა, კანი არის სხვადასხვა სახის ზედაპირის მგრძნობელობის მასიური მიმღები ველი (ტკივილი, წნევა, ტემპერატურა). კანი ყველაზე დიდი ორგანოა ფართობის მიხედვით. კანის ფართობი მოზრდილებში აღწევს 1,5-1,6 მ², წონა 4-6%, ხოლო კანქვეშა ქსოვილთან ერთად („ჰიპოდერმი“) სხეულის მთლიანი წონის 16-17%  . ადამიანის კანის სისქე, სხეულის ფართობიდან გამომდინარე: დერმისი - 0,5-5 მმ, ეპიდერმისი - 35 მიკრონი - 1,5 მმ . კანი 5 გრძნობიდან ერთ-ერთი - შეხების ორგანოა.

ადამიანის კანის ეპიდერმისი და დერმისი. ჰისტოლოგიური მომზადება, ჰემატოქსილინ-ეოზინის შეღებვა

 

ეპიდერმისი (კანი) ცხოველთა სხვადასხვა სახეობებში წარმოიქმნება სხვადასხვა ეპითელიუმით. ადამიანებში კანის უმეტესი ნაწილი წარმოიქმნება სტრატიფიცირებული ბრტყელი კერატინიზებული ეპითელიუმით [en] და მოიცავს ხუთ ფენას:

ბაზალური - ყველაზე დაბალი, რომელიც მდებარეობს სარდაფის მემბრანაზე და წარმოდგენილია პრიზმული ეპითელური უჯრედების 1 რიგით;

ეკლიანი - მდებარეობს ბაზალის ზემოთ (3-8 რიგის უჯრედები ციტოპლაზმური გამონაზარდებით);

მარცვლოვანი ფენა (1-5 რიგი გაბრტყელებული უჯრედები);

მბზინავი, ან ჰიალინი (2-4 რიგი არაბირთვული უჯრედები, განსაკუთრებით განვითარებული ხელისგულებსა და ტერფებზე);

რქოვანა შრე, რომელიც შედგება მთლიანად კერატინიზებული უჯრედებისგან (კერატინოციტები), გაჯერებულია ცხიმოვანი და საოფლე ჯირკვლების სეკრეციით.

იმ ადგილებში, სადაც კანი გადადის ლორწოვან გარსზე (ტუჩები, ნესტოები, გარე სასქესო ორგანოები (ქალებში საშოს წინა დღეს და მამაკაცებში ურეთრაში), ქუთუთოებში, ანუსში), ეპიდერმისის სტრუქტურა გარდამავალი წესით იცვლება. ეპიდერმისი ასევე შეიცავს მელანოციტებს, რომლებიც აგროვებენ მელანინს, რაც კანს აძლევს სხვადასხვა ჩრდილს გენეტიკური ინდივიდუალობისა და რასის მიხედვით, ცვლის კანის ფერს გარუჯვისას, ადამიანებში, ეპიდერმისის ნაწილი პერინეუმში და არეოლაში ჰიპერპიგმენტირებულია. რიგ სხვა ცხოველებში, სხვა ქრომატოფორებმა შეიძლება ასევე ითამაშონ როლი კანის შეფერილობაში. ეპიდერმისის სტრატიფიცირებული ამქერცლავი ეპითელიუმი ასრულებს სხეულის დამცავ ბარიერულ ფუნქციას, იცავს მას აგრესიული ქიმიკატების, პათოგენების (კანის მიკროფლორასთან ერთად) შეღწევისგან, ტენიანობის გადაჭარბებული აორთქლებისგან, ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან და ასევე მონაწილეობს D ვიტამინის სინთეზით და ა.შ. მთელი ცხოვრების მანძილზე, ისინი იყოფიან და იზრდებიან ქვედა ფენიდან ზედა შრისკენ გადაადგილებით, საიდანაც ხდება ზედა ფენის მექანიკური დესკვამაცია. ზოგიერთ ცხოველში, გარდა ამისა, ხდება ეპიდერმისის ან დანამატების პერიოდული ცვლილება დნობის დროს.

დერმი არის შემაერთებელი ქსოვილი, რომელშიც გამოიყოფა 2 ფენა - პაპილარული, რომელზედაც განლაგებულია მრავალი გამონაზარდი, რომელიც შეიცავს კაპილარების და ნერვული დაბოლოებების მარყუჟებს და რეტიკულურს, რომელიც შეიცავს სისხლსა და ლიმფურ გემებს, ნერვულ დაბოლოებებს, თმის ფოლიკულებს, ჯირკვლებს, აგრეთვე. ელასტიური, კოლაგენური და გლუვი კუნთების ბოჭკოები, რომლებიც ანიჭებენ კანს სიმტკიცეს და ელასტიურობას.

ზედაპირზე შეიძლება იყოს მისი ანატომიური წარმოებულები - წარმონაქმნები, რომლებიც ვითარდება კანიდან და მისი რუდიმენტებიდან. კანში მდებარე ჯირკვლების სხვადასხვა სეკრეცია ასევე სხეულის გარე საფარის ნაწილია.

კანის ქვეშ არის კანქვეშა ცხიმი (ზოგჯერ ჰიპოდერმისსაც უწოდებენ), რომელიც კანს აკავშირებს ქვედა სტრუქტურებთან და სხეულის სხვადასხვა ნაწილში განსხვავებულად არის გამოხატული. კანქვეშა ცხიმოვანი ქსოვილი შედგება ფხვიერი შემაერთებელი ქსოვილისა და ცხიმოვანი ქსოვილისგან, შეღწევაში სისხლძარღვებითა და ნერვული ბოჭკოებით. ცხიმოვანი ქსოვილის ფიზიოლოგიური ფუნქციაა საკვები ნივთიერებების დაგროვება და შენახვა, თბოიზოლაცია და მექანიკური დაცვა .

კანის სისქეში არის კუნთების გლუვი კუნთების ბოჭკოები, რომლებიც ამაღლებენ თმას [en] (ლათ. musculus arrectores pilorum) თმის ფოლიკულები, რომლებიც მონაწილეობენ პილოერექციაში, რომელიც ადამიანებში ძირითადად რუდიმენტული ხასიათისაა. მათ გარდა, კანში არის ჩაქსოვილი განივზოლიანი ჩონჩხის კუნთების კუნთოვანი და მყესის ბოჭკოები: დაწყვილებული კუნთები, რომლებიც ამწევენ სათესლე ჯირკვლებს, ჩართულია კრემასტერის რეფლექსში[en], კისრის და სახის კუნთების კანქვეშა კუნთები.

იხ. ვიდეო - კანი

კანის ფუნქციები შემდეგია:

რესპირატორული - დაკავშირებულია კანის უნართან ჟანგბადის შთანთქმისა და ნახშირორჟანგის გამოყოფის უნართან;

დამცავი - გამოიხატება სხეულის დაცვაში მექანიკური და ქიმიური ფაქტორების მოქმედებისგან, ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან, მიკრობების შეღწევისგან, გარედან წყლის დაკარგვისა და შეღწევისგან;

თერმორეგულაცია, ჰიპერთერმიისა და ჰიპოთერმიისგან დაცვა კონტაქტის სითბოს გადაცემის, თერმული გამოსხივებისა და ოფლის აორთქლების გამო, თბოიზოლაცია შალის და ბუმბულის საფარებში ჰაერის ფენის გამო, ცხიმოვანი ქსოვილი, კანის სისხლის მიმოქცევის მახასიათებლები;

მონაწილეობა წყალ-მარილის მეტაბოლიზმში, რომელიც დაკავშირებულია ოფლიანობასთან;

მეტაბოლური პროდუქტების, მარილების, წამლების ექსკრეციული გამოყოფა ოფლით; იზრდება თირკმელების ჰიპოფუნქციის შემთხვევაში;

სისხლის დეპონირება - 1 ლიტრამდე სისხლი დერმის ზედაპირულ და ქოროიდულ პლექსუსებში;

ენდოკრინული და მეტაბოლური - D ვიტამინის, ასევე ზოგიერთი ჰორმონის სინთეზი და დაგროვება;

რეცეპტორი, რომელიც ხორციელდება მრავალი ნერვული დაბოლოების არსებობის გამო;

იმუნური - ანტიგენების დაჭერა, დამუშავება და ტრანსპორტირება იმუნური პასუხის შემდგომი განვითარებით.

განასხვავებენ:

სქელი კანი (ხელებზე და ძირებზე) - წარმოიქმნება სქელი (400-600 მიკრონი) ეპიდერმისით, თმის გარეშე და ცხიმოვანი ჯირკვლები;

თხელი კანი (სხეულის სხვა ნაწილებზე) - შედგება თხელი (70-140 მიკრონი) ეპიდერმისისგან; აქვს თმის და კანის ჯირკვლები

                                                                            

თითოეული ფერი შეესაბამება ზურგის ტვინის შესაბამისი ნერვის მიერ ინერვირებულ კანის უბანს.

კანი შეიძლება განიხილებოდეს, როგორც სომატოვისცერალური სენსორული სისტემის მრავალი მიმღები ველის ერთობლიობა ან როგორც „უზარმაზარი რეცეპტორული ველი“. კანის რეცეპტორებიდან მიღებული სენსორული ინფორმაცია უზრუნველყოფს სხეულის კავშირს გარე გარემოსთან.

კანის ინერვაცია ხორციელდება „როგორც ცერებროსპინალური ნერვების ტოტებით, ასევე ავტონომიური ნერვული სისტემის ნერვებით“ . ვეგეტატიური ეფერენტული („ცენტრიფუგული“) ინერვაცია დამახასიათებელია სისხლძარღვებისთვის, გლუვი კუნთებისთვის და საოფლე ჯირკვლებისთვის.

სომატური  აფერენტული  ("ცენტრული") ინერვაცია მოიცავს სენსორულ ნერვულ ბოჭკოებს, რომლებიც ქმნიან მრავალ დაბოლოებას. ეს სენსორული ნერვული დაბოლოებები შეიძლება (პირობითად) დაიყოს:

თავისუფალი (ლოკალიზებულია როგორც ეპიდერმისში, ასევე დერმისში);

არათავისუფალი (ძირითადად დერმისში ლოკალიზებულია):

არაინკაფსულირებული (ნოციცეპტორები და თერმორეცეპტორები);

ინკაფსულირებული (მექანორეცეპტორები): ვატერ-პაჩინის, მაისნერის, რუფინის, კრაუზეს კოლბების სხეულები.

შედარებითი ანატომია და ფილოგენეზი

ზოგადად, ცხოველის თითქმის ნებისმიერი სახის გარე ქსოვილს შეიძლება ეწოდოს კანი, მაგრამ ნამდვილი კანი უნიკალურია აკორდებისთვის.

ართროპოდების დამახასიათებელი თვისებაა გარეგანი ჩონჩხი, რომელიც წარმოადგენს ჩიტინის შემცველ კუტიკულას. კუტიკულა წარმოიქმნება ექტოდერმის უჯრედებით და შედგება სამი შრისგან - ენდოკუტიკული, ეგზოკუტიკულა და ეპიკუტიკულა. დნობის დროს პროთორაკული ჯირკვლების მიერ გამოყოფილი სტეროიდული ჰორმონების ექდისონის გავლენით ჰიპოდერმისში წარმოიქმნება ახალი ეპიკუტიკა, მის ქვეშ კი ახალი ენდოკუტიკა. მოლუსკებში ექტოდერმისგან ასევე წარმოიქმნება მყარი გარე საფარი - კირქვოვანი გარსი. თუმცა, ამ ტიპის ქსოვილები ჯერ არ შეიძლება ჩაითვალოს კანად.

ნამდვილი კანის მქონე ცხოველების ყველაზე დაბალი წარმომადგენელი შეიძლება ჩაითვალოს ლანცელეტად. ლანცეტების კანი არის ერთშრიანი ეპითელიუმი (ეპიდერმისი), რომელიც შედგება მჭიდროდ შეფუთული კუბური უჯრედებისგან, რომლებიც განლაგებულია მის ქვეშ მდებარე თხელ სარდაფურ მემბრანაზე. ზემოდან, ეპიდერმისი დაფარულია კუტიკულით, ეპიდერმული ჯირკვლებიდან გამოთავისუფლებული მუკოპოლისაქარიდების ზედაპირის ფენით, რომელიც იცავს ლანცეტების თხელ კანს დაზიანებისგან. ეპითელიუმის ქვეშ არის ჟელატინის შემაერთებელი ქსოვილის თხელი ფენა - კორიუმი, ანუ კუტი. გარე საფარი გამჭვირვალეა, თითქმის არ არის პიგმენტირებული.

თევზებში, იშვიათი გამონაკლისის გარდა, გარე ნაწილი წარმოდგენილია ქერცლიანი კანით (ზოგიერთ თევზში ქერცლები არ არსებობს). როგორც ყველა სხვა ხერხემლიანი, თევზის კანი დაყოფილია დერმად და ეპიდერმისად (ექტოდერმული წარმოშობის კანის ზედა ფენა, რომელიც შედგება ეპითელური ქსოვილისგან). თევზის ეპიდერმისი არაკერატინიზებულია. ეპიდერმისის ჯირკვლები გამოყოფენ მუშკის მსგავს სეკრეტს, რომელიც იცავს ცხოველის გარე ნაწილს. ქერცლების ფორმირებაში მთავარ როლს ასრულებს კანის შიდა ფენა – დერმატი, რომელშიც ქერცლის რუდიმენტი კიროვანი დეპოზიტების სახით ჩნდება.

სასწორები იყოფა რამდენიმე ტიპად. ხრტილოვან თევზებს აქვთ პლაკოიდური ქერცლები, რომლებიც კბილებივით ვითარდება. ევოლუციის მსვლელობისას ყბებზე გადაადგილება, პლაკოიდური სასწორები, ფაქტობრივად, ზვიგენებსა და სხივებში კბილებად იქცევა. პლაკოიდური სასწორი შედგება დენტინისგან, რომელიც ქმნის სასწორის საფუძველს და ზემოდან დაფარულია მინანქრით. ზვიგენის დენტინი და მინანქარი ქიმიურად ჰგავს ადამიანის დენტინს და მინანქარს. ყველაზე პრიმიტიულ სასწორს განოიდი ეწოდება, ის შეინიშნება ყველაზე პრიმიტიულ თევზებში, მაგალითად, ზუთხებში. ასეთ სასწორებში, სასწორის ცალკეული ფირფიტები ერთმანეთს არ ეხურება, არამედ განლაგებულია ბოლომდე; ისინი იზრდება, როგორც თევზი იზრდება და იზრდება. ფირფიტები ზემოდან დაფარულია დენტინის მსგავსი ნივთიერების ფენით - განოინი; ხშირად ასეთი ქერცლები თევზის სხეულს ფარავს უწყვეტი დამცავი ნაჭუჭით, როგორც ეს ოჯახების Polypteridae და Lepisosteidae წარმომადგენლებშია. წიაღისეული და ფილტვის თევზებს, ისევე როგორც თანამედროვე წიწაწიან თევზებს, აქვთ დამახასიათებელი კოსმოიდური მასშტაბი, რომლის გარე ზედაპირს წარმოქმნის კოსმინის ფენა, მის ზემოთ კი - დენტინი. კოსმინი დაფარულია სპონგური ძვლის ფენით. თანამედროვე ძვლოვანი თევზის ქერცლებს ელასმოიდური ეწოდება და იყოფა ორ ჯიშად: კტენოიდად (კბილიანი, სავარცხლის ფორმის) და ციკლოიდი (მომრგვალებული) გარე კიდის ფორმის მიხედვით. პლაკოიდური და განოიდური ქერცლების უმეტესი ქვესახეობებისგან განსხვავებით, ციკლოიდური და ცტენოიდური ქერცლები ისეა მოწყობილი, რომ წინა ნაწილაკები უკანა ნაწილებს გადაფარავს, ხოლო სასწორები ანატომიურად თხელი ძვლოვანი ფირფიტებია.

ამფიბიებს აქვთ გლუვი, თხელი, რბილი კანი. ის მდიდარია კანის ჯირკვლებით, რომლებიც გამოყოფენ ლორწოს, რომელიც შედარებით ადვილად გამტარია სითხეებისა და აირების მიმართ. ზოგიერთში ლორწო შეიძლება იყოს შხამიანი ან აადვილებს გაზის გაცვლას. კანს მიეწოდება კაპილარების მკვრივი ქსელი, ის დამატებითი სასუნთქი ორგანოა. რქის წარმონაქმნები ძალზე იშვიათია, ასევე იშვიათია კანის ოსიფიკაცია: Ephippiger aurantiacus-ს და Ceratophrys dorsata-ს სახეობის რქოვან გომბეშოს აქვს ძვლის ფირფიტა ზურგის კანში, უფეხო ამფიბიებს აქვთ ქერცლები. კანზე ხშირად შეიმჩნევა გამოხატული პიგმენტაცია, რომელიც ქმნის დამცავ ფერს. ორგანიზმის განვითარების პროცესში კანი ცვივა ერთ ნაჭრად. ამფიბიებში, ისევე როგორც სხვა ხერხემლიანებში, განასხვავებენ მრავალშრიან ეპიდერმისს და კანს (კორიუმს). მიუხედავად იმისა, რომ ამფიბიებს უკვე აქვთ კერატინის დეპოზიტები კანის გარე ფენაში, ტენიანობის დაკარგვისგან დაცვა ჯერ არ არის შემუშავებული, რის გამოც მათ საკმაოდ ტენიან ადგილებში უწევთ ცხოვრება.

იხ. ვიდეო - Строение кожи. Изучаем в 3D

ქვეწარმავლებში პირველად ჩნდება კანის სრული უნარი, წინააღმდეგობა გაუწიოს გამოშრობას. ქვეწარმავლების გარე კანი, გასქელებისა და კერატინიზაციის შედეგად, წარმოქმნის ქერცლებს ან ნაოჭებს და შეიძლება იყოს ხისტი ან ელასტიური. ხვლიკებში რქოვანი ქერცლები ერთმანეთს გადაფარავს, სახურავის ფილებს წააგავს. კუებში შერწყმული ფარები ქმნიან მყარ, გამძლე გარსს. რქოვანი საფარის შეცვლა ხდება სრული ან ნაწილობრივი დნობის შედეგად, რაც ბევრ სახეობაში ხდება წელიწადში რამდენჯერმე. სქელი და მშრალი კანი შეიცავს რამდენიმე ჯირკვალს. სუნიანი ჯირკვლები ხშირად განლაგებულია კლოაკასთან ახლოს. ლორწოვანი ჯირკვლები არ არის.

კანის შიდა ფენის გარეთა ნაწილში ხშირად არის სპეციალური უჯრედები – ქრომატოფორები. ამ უჯრედებში გამოიყოფა პიგმენტები: ცარციანინები და კაროტინოიდები. ასევე ქრომატოფორებში გვხვდება გუანინი, რომელსაც შეუძლია სინათლის ასახვა. ქრომატოფორების წყალობით ზოგიერთ ქვეწარმავალს შეუძლია სხეულის ფერის შეცვლა შედარებით მოკლე დროში. ქამელეონები ამ ქონების ყველაზე ცნობილი წარმომადგენლები არიან.

ფრინველის კანი თხელი, ელასტიური, ცხიმებით მდიდარია. შემაერთებელი ქსოვილის შრეში არის გლუვი კუნთების უხვი შეკვრა, რომლებიც ემაგრება კონტურული ბუმბულის ბუმბულს და ცვლის მათ პოზიციას. კანის ჯირკვლები არ არსებობს, ფრინველებში ერთადერთი კანის ჯირკვალია კუდუსუნის ჯირკვალი, რომელიც მდებარეობს კუდის ხერხემლის ზემოთ (არ არსებობს ჯირკვლებში, ზოგიერთ ბუსტერში, მტრედში, თუთიყუშში და ა.შ.). ის გამოყოფს ზეთოვან საიდუმლოს, რომელსაც ჩიტები ნისკარტით აწებებენ და მისით ზეთობენ ბუმბულს, რაც ხელს უწყობს ბუმბულის ელასტიურობის შენარჩუნებას. ზოგიერთ ფრინველს ყურთან ახლოს გოგირდის ჯირკვლები აქვს. ფრინველის თათები წარმოშობით მსგავსია ქვეწარმავლების თათებით, დაფარული ქერცლებით.

ფრინველების დამახასიათებელი თვისებაა წვერის არსებობა. კუს ყბების რქოვანი საფარის მსგავსად, წვერები წარმოიქმნება ეპიდერმისის გარე ფენიდან, რომლებიც იცვლება მათი განვითარებისას. ვინაიდან ფრინველების წინა კიდურები ადაპტირებულია ფრენისთვის, წვერმა დაიწყო მათი ზოგიერთი ფუნქციის შესრულება. წვერის ფორმა და სტრუქტურა, რომელსაც აქვს შესანიშნავი მრავალფეროვნება, დამოკიდებულია ფრინველის კვებაზე.

ყველა სახეობის ფრინველისთვის დამახასიათებელია ბუმბულის საფარის არსებობაც, რომელიც სხვა თანამედროვე ცხოველებში არ გვხვდება. ბუმბული ფარავს ფრინველის მთელ სხეულს, გარდა წვერისა და უკანა კიდურების დისტალური ნაწილებისა. ბუმბულის ემბრიონის განვითარების საწყისი ეტაპები მსგავსია ქერცლების განვითარებისა, ის იწყებს ზრდას, როგორც კორიუმის შემაერთებელი პროტრუზია. მაშასადამე, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ბუმბული წარმოიშვა სასწორების ევოლუციური გარდაქმნების შედეგად, საპირისპიროდ, პროტრუზიამ დაიწყო არა ბრტყელება, არამედ ცილინდრის სახით ზრდა, რომელიც ამაღლდა ეპიდერმისზე. ბუმბულის ევოლუციური წარმოშობა შეიძლება მივიჩნიოთ ხორცისმჭამელ დინოზავრებში Sinosauropteryx და Dilong, რომლებიც დაფარულია ბოჭკოვანი ძირით. ნამდვილი ბუმბული შეიძლება შეინიშნოს Caudipteryx, Sinornithosaurus და Microraptor-ში.

ბუმბულის ფორმირებისას პიგმენტები დეპონირდება კერატინიზებულ უჯრედებში, რომლებიც განსაზღვრავენ თითოეული სახეობისთვის დამახასიათებელ ფერს. ყველაზე გავრცელებულია პიგმენტების ორი ტიპი: მელანინი და ლიპოქრომები. მელანინი იწვევს ბუმბულის შეფერილობას სხვადასხვა ფერებში შავი, ყავისფერი, მოწითალო-ყავისფერი და ყვითელი. ლიპოქრომები უფრო ნათელ ფერს იძლევა: წითელი, მწვანე, ყვითელი, ლურჯი და ა.შ. სხვადასხვა პიგმენტების ერთ კალმში შერწყმა ფერს ართულებს. თეთრი შეფერილობა იქმნება ბუმბულის ჰაერით სავსე გამჭვირვალე ღრუ რქის უჯრედებიდან სინათლის მთლიანი არეკვით პიგმენტების არარსებობის შემთხვევაში.

არსებობს ბუმბულის სამი ძირითადი ტიპი: კონტური, ქვედა და ფილა. კონტურული ბუმბული ფარავს ფრინველის მთელ სხეულს და აქვს კარგად განვითარებული მკვრივი ბირთვი, რომლის ფუძე - ღრუ კუტი დაფარულია კანში ბუმბულის ტომრით. ფრინველების უმეტესობას აქვს ბუმბული (ღერო რბილია) და ძირი (ღერო მთლიანად შემცირებულია), რომლის რბილ და გრძელ წვერს აქვს კაკვებისაგან მოკლებული რბილი წვერი, რის გამოც არ ყალიბდება შეკრული ვენტილი. ტიპურ ბუმბულს, ბუმბულსა და ძირს შორის არის სხვადასხვა შუალედური ტიპები. ძაფისებრი ბუმბული განლაგებულია კონტურის ბუმბულის ქვეშ, აქვს გრძელი თხელი ლილვი და შემცირებული წვერი. დიდი ალბათობით, ისინი ასრულებენ ტაქტილურ ფუნქციას.

ძუძუმწოვრების კანს ახასიათებს თმის (მატყლის) არსებობა და დიდი რაოდენობით სხვადასხვა ჯირკვლების შემცველობა - ოფლი, ცხიმოვანი, რძე, სუნიანი[en]. თმა გვხვდება ყველა ძუძუმწოვარში, გარდა ზოგიერთი წყლის ფორმისა (ვეშაპები, სირენები). თმის ხაზის ფუნქციებია თბოიზოლაცია, დაზიანებისგან დაცვა. სახეობების უმეტესობას, მათ შორის ყველა პრიმატს (ადამიანის გამოკლებით), აქვს ვიბრისები - სპეციალური თმა შეხებისთვის .

რქები - მსხვილფეხა რქოსანი რქების, ირმისა და ჟირაფების, აგრეთვე მარტორქების ოჯახების წარმომადგენლების თავებზე წარმოქმნა. ყველა სახის რქები მიღებულია ტყავისგან. ჩლიქოსნების უმეტესობაში რქები წარმოიქმნება ეპიდერმისის მოქმედებით, ისევე როგორც ფრჩხილები, კლანჭები და თმა.

კლანჭები - კანის წარმოშობის რქოვანი წარმონაქმნი თითის ბოლო ფალანგზე ხმელეთის ხერხემლიანებში: ქვეწარმავლების უმეტესობა, ყველა ფრინველი, ბევრი ძუძუმწოვარი და ზოგიერთი ამფიბია. კლანჭის ძირითადი ფუნქციებია მოძრაობის, თავდაცვისა და შეტევის გაადვილება. კლანჭები უდიდეს განვითარებას აღწევს ძუძუმწოვრებში. ადამიანის, მაიმუნის ფრჩხილები მოდიფიცირებული კლანჭებია.

კანის დაზიანებები

კანის მთლიანობისა და სტრუქტურის დარღვევა შეიძლება მოხდეს მექანიკური ტრავმის, თერმული დაზიანების (დამწვრობის, მოყინვის), ელექტროენერგიის, რადიაციის და აგრესიული ქიმიკატების ზემოქმედების გამო. გარდა ამისა, დაზიანებები შეიძლება გამოწვეული იყოს კანის დაავადებებით - დერმატოზებით .

იხ. ვიდეო - Anatomy and Physiology of the Skin, Animation

კანს ტკბილეული უყვარს - სხეუკს კბილეული ზიანს არ მიაყენებს თუ მას შინაგად კი არა გარეგანად  გაოვიყენებთ. თაფლი, რძე, შოკოლადი და შაქრის ფხვნილი არა მხოლოდ ბისკვიტებსა და ნამცხვრებში გამოიყენება მას თქვენი კანი შეუძლია გლუვი და მკვრივი ასევე ხავერდოვანიგახადონ, თნაც ყოველგვარი გვერდითი ეფექტების გარეშე.

რძე და რძის პროდუქტები საკვები ღირებულება უდავოა, ადვილად ასათვისებელი ცხიმების ვიტამინები, მინერალური ნივთიეერები. 

კლეოპატრას აბაზანა - 1 ლ თბილ რძეში 1 ფინჯანი შემთბარი თაფლი ერთანეთს შეურიეთ და თბილი წყლით სავსე აბაზანაში ჩაუშვით ამ პროცედურის შემდეგ თქვენი კანი უფრო გლუვი და ხავედოვანო გახდება.

მკვებავი ნიღაბი - ნახევარი ჩაის ჭიქა ნაღები და 1 ს.კ. ხორბლის ფქვილი ერთმანეთს აურიეთ, სახესა და დეკოლტეს მიდამოში დაიდეთ და 20 წთ. გაიჩერეთ. შემდეგ თბილი წყლით ჩამოიბანეთ.

თაფლიანი წყალი - უძველეს დროიდან იყენებდნე ჭრილობებისა და ანთების საწინაამღდეგოდ. - 1 ს.კ. თაფლი 2 ჭიქა თბილი წყალი გახსენითი 5 - 7 წთ მერე სახეზე იპკურეთ ბოლოს გრილი წყალი შეისხით.

შაქარი - ტკბილი პოლინგი კანისთვის 5 ს.კ. შაქრის ფხვნილი და 1 ჭიქა ნაღები კარგად ათქვიფეთ კანზე დაიდეთ და მსუბუქად შეიზილეთ და შემდეგ თბილი წყლით ჩამოიბანეთ.

შოკოლადი ახალგაზრდობის წყარო - აღიარებულია ანტიდეპრესანტად მეცნიერულად დამტკიცებულია. რომ ბედნიერების ჰორმონს შეიცავს. შოკოლადის ფხვნილი - კაკაოს ხციმი საუკეთესო კოსმეტიკური საშუალებაა. კანს ატენიანებს, გამოშრობისგან იცავს და ჭიმავს კიდეც. ამიტომ სხეულის ტემპ-ზე შემთბარი შოკოლადი შეგიძლიათ მშრალი და დანაოჭებული სახის კანისთვის განკუთვნილი ნიღბების შემადგენლობაში ჩართეთ.( წყარო სარკე 19 - 25 დეკემბერი 2006წ).

ნაწიბურები ადამიანის კანზე

როგორ მოვუაროთ კანს - ბოლო ხანებში გახშირდა კონტაქტური ალერგია და ნეიროდემიტიტი. ექიმებს მიაჩნიათ, რომ კანი ორგანიზმის სარკეა, რ-იც ასახავს ყველაფერს, რაც მასში ხდება ამიტომაც, თუკი გაირკვევა დაავადების ნამდვილი მიზეზი, შეიძლება მირწელ იქნას დადებიტიშედეგი.

 კონტაქტური ალერგიის მიზეზი იმ ნივთიერებებთან (ალერგენებითან) შეხება, რ-თაც კანი აძლიერებულ მგრძნობელობას ამჟღავნებს - ესენია: 

 კოსმეტიკური საშუალებები,რ-ბიც შეიცავენ არომატულ სუბსტანციებს და ლამოლინს.

ლატექსი და რეზინი, რ-საც იყენებენ საყოფაცხივრებო ხელთეტმანებისდაზადებისას

 ნიკელი, რსაც შეიცავს ლითონი, ს-ნაც ამზადებენ სამკაულებს, სათვალის ჩარჩიებს, რილბსა და საათებს.

შალი და მისი შემცვლელი ქსოვილები, ასვე ქსოვილების ზოგიერთისარებავი.

ლაქი და საღებავი, რიც ქრომის,ასევე სინტეტიკურ სარეცხი საშუალებები.

ალერგიასთან კონტაქტი იწვევს კანის ქავილს, შეშუპებას და გაწითლებას უმეტეს შემთხვევაში გამონაყარი ჩნდება სახეზე, ყელზე, მხრებზე, დეკოლტეზე, ხელისგულზე. ალერგიული რეაქციებისგან თავის დასაღწევად საჭიროა ,,გამოიცნოთ'' სახედლობრ  რა იწვევს მათ, რათა მომავალში აღარ შეეხოთ ამ ალრგენებს, თუ სიმპტომები არ ქრება მიმართეტ ალერგოლოგს, რ-იც სპეციალური ტესტებით გამოავლენს პროვოკატორ ნივთიერებებს, ახალი კრემი იდაყვის სახსრებში წაისვით და თუ 12 სთ-ის შემდეგ კანი არ გაწილთდება შეგიძლიატ იხაროთ.

 მეცნიერბმა ნეროდერმიტის მთავრი პროვოკატორებად მიიჩნიეს ძლიერი სტრესები და ალერგიული რეაქციებისადმი მიდრეკილება. გარდა ამისა , დაავადების გამწვავებაზე დიდ გავლენას ახდენს კუჭნაწლავის ტრაქტი, მკურნალობის, მოწესრიგებული დიეტის შემდეგ ნეიროდერმიტიტი ქრება. ამ დაავადების სიმპტომია კანის სიმშრალე, სხვადასხვა გამონაყარი მკურნალობა მიმდინარეობს კომპლექსურად. პრეპარატებთან ერთად ენიშნება ანტიჰისტამინური და დამამშვიდებელი საშუალებები, ანთები საწინაამღდეგო და ჰორმონული მალამოები, ფიზიოთერაპია 9სამკურნალო აბაზანები), ულტრაისფერი, ლურჯი სინათლით მკურნალობა. 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       კურო (ასტროლოგია)

კურო (♉︎) (ძველი ბერძნული: Ταῦρος, რომანიზებული: Taûros, lit. 'bull') არის მეორე ასტროლოგიური ნიშანი თანამედროვე ზოდიაქოსში. იგი მოიცავს ზოდიაქოს 30°-დან 60°-მდე. ეს ნიშანი მიეკუთვნება დედამიწის ელემენტს ან სამეულობას და აქვს ქალური ან უარყოფითი პოლარობა, ასევე ფიქსირებული მოდალობა, ხარისხი ან ოთხკუთხედი. ეს არის ვენერას მართული ნიშანი სასწორთან ერთად. მთვარე აქ თავის ამაღლებაშია ზუსტად 3°-ზე. დასავლურ ასტროლოგიაში მზე ამ ნიშნის ტრანზიტს ახორციელებს დაახლოებით 20 აპრილიდან 20 მაისამდე.  ზოდიაქოს ნიშანი. იგი არის რიგით მეორე ასტროლოგიური ნიშნების სისტემაში. 

იხ. ვიდეო  -  კუროს ნიშნისთვის, 2023 წლისთვის ასტროლოგიური პროგნოზი❤️ 

ზოდიაქოს პრინციპების მიხედვით, მზე ამ ნიშანში იმყოფება დაახლოებით 21 აპრილიდან 20 (ან 21) მაისამდე. კუროს ზოდიაქო განსხვავდება კუროს თანავარსკვლავედისგან, სადაც მზე 14 მაისიდან 19 ივნისამდე მოძრაობს. ასტროლოგიური თვალსაზრისით, კუროს მმართველი პლანეტაა — ვენერა. კუროს ზოდიაქოში „ეგზალტირებულია“ — მთვარე, „დაცემულია“ — ურანი, „გამოძევებულია“ — მარსი და პლუტონი. მინეროლოგიური თვალსაზრისით, კუროს ძირითადი მინერალია: საფირონი. მას ასევე შეესაბამება: აქატი, ავანტიურინი, ლაზურიტი, ფირუზი, ქრიზოპრაზი.

იხ. ვიდეო - კუროს ფსიქოლოგიური პორტრეტი

ისტორია

კუროს ნიშანი ასოცირდება რამდენიმე მითთან და ხარების თაყვანისცემასთან რამდენიმე უძველესი წარმართული კულტურისგან. ეს იყო მესოპოტამიელებში დამკვიდრებული ზოდიაქოს პირველი ნიშანი, რომლებმაც მას უწოდეს "ზეცის დიდი ხარი", რადგან ეს იყო თანავარსკვლავედი, რომლის მეშვეობითაც მზე ამოვიდა გაზაფხულის ბუნიობაზე იმ დროს,  ეს არის ადრეული ბრინჯაო. ასაკი, დაახლოებით ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 4000-დან 1700 წლამდე.

იხ. ვიდეო - 10 მიზეზი იმისა, თუ რატომ არის კურო იდეალური პარტნიორი ცხოვრებასა და სიყვარულში ▶️ TIA.GE

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             სარდიონი

გაპრიალებული კარნელიანი

მინერალური, მოწითალო-ვარდისფერი, ყვითელ-წითელი ან ნარინჯისფერ-წითელი ქალცედონის ჯიში. ნახევრადძვირფასი ქვა.აღწერა

კარნელის ფერთა თვისებები განისაზღვრება მინარევების განაწილების შემადგენლობითა და ბუნებით; მთავარი ქრომოფორია მინერალური ჰემატიტი, რომელიც გვხვდება კარნიანში წვრილად გაფანტული თანაბრად გაფანტული მიკრონაწილაკების სახით. ანათებს თხელი ჩიპებით.

კარნელიანის ახლო ნათესავია მინერალი სარდი ან სარდერი, რომელიც არის კარნელი შერწყმული აქატთან და კვარცთან. სარდის დამახასიათებელი თვისებაა წითელ-ნარინჯისფერ ფონზე გამოხატული თეთრი „ტალღები“, ანუ ზოლები, რაც აიხსნება აქატის არსებობით. ზოგჯერ გემოლოგები ამ მინერალს "სარდონიქსს" უწოდებენ.

მინერალის ფიზიკურ-ქიმიური თვისებები ემთხვევა ქალცედონის თვისებებს.

ეტიმოლოგია

მინერალის სახელწოდება დაკავშირებულია ქვის ფერთან (ლათინურიდან cornus - dogwood berry), და carnelian - ამ ქვის ბერძნული სახელიდან (ძველი ბერძნული σαρδόνυξ). ბიბლიაში - სარდის  (ძველი ბერძნული σαρδιω)  - პლინიუს უფროსი თვლიდა, რომ სახელი ეწოდა ლიდიის ქალაქ სარდისის პატივსაცემად, სადაც ის პირველად აღმოაჩინეს; მაგრამ ის ალბათ სპარსეთიდან მოვიდა ქვით.Დაბადების ადგილი

ინდოეთში (გუჯარატის შტატი), აშშ-ში (მონტანას შტატი). კარადაგის მასივი ყირიმში. იამალზე (არ არის დანაღმული). ქვის ულამაზესი ჯიშები მოდის ინდოეთიდან - სინათლეში ხანგრძლივი ყოფნის შემდეგ ფერი მოყავისფროდან ღრმა ნარინჯისფერ-წითელში გადადის.

                                                              

პოლონური ნიშნის ბეჭედი ღია ნარინჯისფერ კარნელიან ჭრილში, რომელზეც ნაჩვენებია კორვინის გერბი

ისტორია

პოლონური ნიშნის ბეჭედი ღია ნარინჯისფერ კარნელიან ჭრილში, რომელზეც ნაჩვენებია კორვინის გერბი

ქალკედონის წითელი ჯიში ცნობილი იყო, რომ გამოიყენებოდა როგორც მძივები ადრეული ნეოლითის ხანიდან ბულგარეთში. პირველი ფაფარიანი (მუდმივი 16+16=32 მძივის თითოეულ მხარეს) კარნელის მძივები აღწერილია ვარნის ქალკოლითური ნეკროპოლიდან (ძვ. წ. V ათასწლეულის შუა). მშვილდის საბურღი გამოიყენებოდა ძვ. კარნელი აღმოჩენილი იქნა ბრინჯაოს ხანის მინოსური ფენებიდან კნოსოსში, კრეტაზე, ისეთი ფორმით, რომელიც აჩვენა მისი გამოყენება დეკორატიულ ხელოვნებაში; ეს გამოყენება თარიღდება დაახლოებით 1800 წ. კარნელი ფართოდ გამოიყენებოდა რომაულ დროს, გრავირებული ძვირფასი ქვების დასამზადებლად, ან ბეჭდის ბეჭდებისთვის, კორესპონდენციაზე ან სხვა მნიშვნელოვან დოკუმენტებზე ცვილით ბეჭდის აღსაბეჭდად. ცხელი ცვილი არ ეწებება კარნიონს. სარდი გამოიყენებოდა ასურული ცილინდრიანი ბეჭდებისთვის, ეგვიპტური და ფინიკიური სკარაბებისთვის და ადრეული ბერძნული და ეტრუსკული თვლებისთვის.ებრაული ოდემი (ასევე ითარგმნება როგორც სარდიუსი), პირველი ქვა მღვდელმთავრის სამკერდეში, იყო წითელი ქვა, ალბათ სარდი, მაგრამ შესაძლოა წითელი იასპი. გამოცხადების 4:3-ში ნათქვამია, რომ ზეციურ ტახტზე მჯდომი, რომელიც ჩანს იოანე მოციქულის ხილვაში, „იასპისა და „სარდიῳ“ (სარდიუსი გადათარგმნილი) ჰგავს“. და ასევე არის გამოცხადების 21:20-ში, როგორც ერთ-ერთი ძვირფასი ქვა ზეციური ქალაქის კედლის საძირკველში.

Carnelian intaglio with a Ptolemaic queen, Hellenistic artwork, Cabinet des Médailles - კარნელის შრიფტი პტოლემეის დედოფალთან ერთად, ელინისტური ნამუშევრები, Médailles Cabinet

კარნელის შრიფტი პტოლემეის დედოფალთან ერთად, ელინისტური ნამუშევრები, Médailles Cabinet

ბრიტანეთის მუზეუმის დასავლეთ აზიური ბეჭდების კოლექციაში არის კარნელიანისგან დამზადებული ნეო-ასურული ბეჭედი, რომელიც აჩვენებს იშთარ-გულას, როგორც ვარსკვლავურ ქალღმერთს. მას უჭირავს სამეფო ხელისუფლების ბეჭედი და ზის ტახტზე. იგი ნაჩვენებია მარდუკის ყვავი (მისი სიმბოლო), სიბიტი (შვიდი) ღმერთი, ნაბუს სტილუსი და თაყვანისმცემელი. აშმოლეანის მუზეუმის კოლექციიდან ჩვენს წელთაღრიცხვამდე VIII საუკუნის კარნელის ბეჭედს ასახავს იშთარ-გულას ძაღლთან ერთად მარდუკის ყვავი და მისი წითელი დრაკონი.

იხ. ვიდეო - CARNELIAN • All You Need to Know About This Fascinating Gemstone

სარდიონი მკურნალი - ქალცედონის  ერთ-ერთი ნარსახეობა უხვად შეიცავს რკინას რ-იცმას მოწითალო ფერს აძლევს. ეგვიპტეში მასუძველს დროიდან სამკურალოდ იეყებდნენ.ექიმებს და სახალხო მკურნალებს მიაჩნიათ, რომ სარდიონი აძლიერებს ორგანიზმისდამ,ცველ ძალას, მის ემოციებს სარდიონი აქრობს თავის ტკივილის (ნაბახახუსევს) დადებითად მოქედებს გულის მუშაობაზე.

კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადების მოქოდების დროს 1 საღამოსსარდიონის ქვა ჩადევით წყლიანი ჭიქაში დილით დალიეთ.

ლეოკოპლასტილით დაიმაგრეთ სარდიონის ქვა ჭიპის ცოტა ქვემოთ მოგიხსნიტ კუწნაწლავის პრობლემებს მოგემატებატ მადა.

არითმიის დროს, ჰიპერტონიისდროს - სარდიონის მძივი ან სამკაული ატარეთ გულზე ღამით მოიხსენით

შაკიკის დროს - გახეხილ-გაპრიალებული სარიონის ქვა 10-15 წუთით დაიდევით თვალებზე.

ჰაიმორიტის დროს , ამცესის , შესივება- შეშუპების, კბილის ტკივილის დროს 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

ილონ მასკმა მარსზე დაშვების თარიღი გამოაცხადა. როგორი იქნება წითელი პლანეტის კოლონიზაცია?

კადრი : SpaceX / YouTube

ილონ მასკმა მარსის კოლონიზაციის დაწყების თარიღი გამოაცხადა იხ ბმულზე  წყარო

16 მარტს SpaceX-ისა და Tesla-ს დამფუძნებელმა ილონ მასკმა ირიბად დაადასტურა თავისი კორპორაციის გეგმები მარსის ადრეული კოლონიზაციის შესახებ. მეწარმემ კომენტარი გააკეთა Twitter-ზე ადამიანის პირველ დაშვებაზე წითელ პლანეტაზე. მასკი ლაკონური იყო: "2029". ამრიგად, პლანეტათაშორისი მოგზაურობის პოპულარიზატორმა მიუთითა შესაძლო მარსის ექსპედიციის დაწყების თარიღები.

SpaceX-ის ხელმძღვანელი არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც ის პროგნოზებს სხვა პლანეტის დაპყრობასთან დაკავშირებით აკეთებს. უფრო მეტიც, მარსზე ადამიანის დაშვების დრო მუდმივად იცვლებოდა. 2016 წელს მან პირობა დადო, რომ თუ ყველაფერი გეგმის მიხედვით წარიმართება, მაშინ მისი კორპორაცია შეძლებს მარსზე პირველი მიწიერების მიტანას 2024 ან 2025 წელს. 2020 წელს ილონ მასკმა თქვა, რომ მას ჰქონდა ამბიციები აეშენებინა ათასი კოსმოსური ხომალდი ათ წელიწადში, რათა 2050 წლისთვის პლანეტაზე მილიონი ადამიანი გადაასახლებინა. პირველი გაშვება 2026 წელს იყო დაგეგმილი. უახლესი პროგნოზი ბიზნესმენმა ცოტა ხნის წინ გააცნო ჟურნალ Time-თან ინტერვიუში, რომელმაც ის წლის ადამიანად აღიარა. "გაგიკვირდებათ, თუ მარსზე ხუთ წელიწადში არ ჩამოვჯდებით", - განუცხადა მასკმა ჟურნალისტებს.

2

რა სირთულეებს წააწყდა SpaceX?

მარსზე წარმატებული ფრენა რევოლუციას მოახდენს კოსმოსურ ინდუსტრიაში და, თეორიულად, დედამიწაზე გადაჭარბებული მოსახლეობის პრობლემის გადაჭრას შეუწყობს ხელს. წითელი პლანეტის შესწავლა ბიძგს მისცემს მეცნიერების განვითარებას, შესაძლებელს გახდის ახალი ელემენტების, მასალების, მინერალების აღმოჩენასა და აღმოჩენას და მნიშვნელოვნად გააფართოვებს ადამიანის ჰაბიტატს. თუ ვივარაუდებთ, რომ სწორედ მასკის კომპანია იქნება კოლონიზაციის სათავეში, მაშინ ახლა ადამიანების ნაწილობრივ განსახლებას ტექნიკური პრობლემები და ბიუროკრატიული სირთულეები აფერხებს.

იხ. ვიდეო - Старшип летит на Марс!  - Starship is flying to Mars!

მარსზე ფრენის გეგმები დაკავშირებულია Starship-თან, რომელიც დაინტერესებულია აშშ-ს ფედერალური საავიაციო ადმინისტრაციისთვის (FAA). 2020 წლის 9 დეკემბერს გემი ორბიტიდან დაბრუნების შემდეგ აფეთქდა გაშვების ბალიშთან შეხებისას. მიუხედავად ინციდენტისა, ილონ მასკმა ტესტს წარმატებულად უწოდა. სრულად მრავალჯერადი გამოყენებადი Starship სატრანსპორტო სისტემა თავის პირველ ორბიტალურ ფრენას 2022 წელს შეასრულებს. მეწარმეს არა მხოლოდ ტექნიკის სერვისის იმედი აქვს, არამედ ხელისუფლებისგან ნებართვას ელოდება. „მასკის საბოლოო პრობლემა არ არის ტექნიკური, არამედ მარეგულირებელი“, - თქვა კოსმოსური პოლიტიკის ექსპერტმა რენდ სიმბერგმა.

ნოემბერში მასკმა მიუთითა მეთანისა და ჟანგბადით მომუშავე Raptor ძრავებთან დაკავშირებული პრობლემები, რომლებიც ამუშავებენ Starship-ს. მეწარმის თქმით, კომპანიას სერიოზული წარმოების კრიზისი შეექმნა: "კატასტროფის" გამო, ბიზნესმენს მადლიერების შვებულების შეწირვაც კი მოუწია. „ჩვენ გაკოტრების რეალური რისკის წინაშე ვდგავართ, თუ მომავალ წელს ორ კვირაში ერთხელ მაინც ვერ მივაღწევთ Starship-ის ფრენების სიხშირეს“, - განუცხადა მასკმა თანამშრომლებს. SpaceX-ის ხელმძღვანელის თქმით, კორპორაციამ წელიწადში 800-დან 1000-მდე ძრავა უნდა აწარმოოს. Raptor-ის წარმოებასთან დაკავშირებულმა პრობლემებმა შესაძლოა შეანელოს Starship-ის გამოშვება - ამ უკანასკნელის დეფიციტი ემუქრება კონტრაქტების ჩაშლას და სახელმწიფოს და კერძო კლიენტების შემოსავლების შემცირებას.

                                                                      

ილონ მასკი SpaceX-ის საკონტროლო ცენტრში

კადრი: შაბათი ღამის პირდაპირ ეთერში

რატომ არის მარსი (არ არის) იდეალური პლანეტა კოლონიზაციისთვის?

SpaceX განმარტავს, რომ მარსი დედამიწის ყველაზე მოსახერხებელ მეზობლად ითვლება მისი დასახლების თვალსაზრისით. პლანეტა ჩვენგან დაახლოებით 225,3 მილიონი კილომეტრის მანძილზე მდებარეობს, კომფორტული მდებარეობა საშუალებას გაძლევთ მიიღოთ სიცოცხლისთვის საჭირო მზის შუქი. მარსის ატმოსფერო გაჯერებულია ნახშირორჟანგით, აზოტით, არგონით და სხვა კვალი ელემენტებით, რაც თეორიულად იძლევა პლანეტის სასარგებლო კულტურების დარგვის საშუალებას. SpaceX ამბობს, რომ მარსზე ცოტა ცივა, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია გავათბოთ. პლანეტაზე გრავიტაცია დედამიწაზე 2,6-ჯერ სუსტია, რაც საშუალებას გაძლევთ უპრობლემოდ აწიოთ მძიმე ობიექტები. დღის საათების ხანგრძლივობის თვალსაზრისით, ეს პლანეტაც შესაფერისია - აქ დღე 24 საათი და 37 წუთი გრძელდება.

მარსის კოლონიზაციის იდეის ნაკლოვანებები - ალბათ, როგორც ყველა ამბიციური პროექტის შემთხვევაში - ძალიან მნიშვნელოვანია იგნორირება. უფრო მეტიც, ექსპერტები არც კი ითვალისწინებენ, რომ ადრინდელ ისტორიაში ადამიანს არასოდეს უცდია აკვნიდან ამხელა მანძილის დაშორება. გარდა ამისა, SpaceX-ის სპეციფიკური პრობლემების გარდა, მარსი, როგორც ჩანს, უკიდურესად სახიფათო ადგილია მეცნიერებისთვის სარეზერვო ჰაბიტატად. „ადამიანებს არც კი უცდიათ ცხოვრება ანტარქტიდაში ან დედამიწის ზღვების ქვეშ, რომლებიც ადამიანებისთვის გაცილებით ნაკლებად საშიშია, ვიდრე კოსმოსი, ამიტომ რატომ უნდა ცდილობდნენ ისინი იცხოვრონ სხვა პლანეტაზე? ეკითხება კანადელი მეცნიერი ჯორჯ დვორსკი.

ილონ მასკი ხშირად ამბობს, რომ მარსი მიიღებს მიწიერებს, თუ მათი მშობლიური პლანეტა საცხოვრებლად დაუშვებელია. მეწარმე ასევე აღშფოთებულია, რომ სწავლის 50 წლის განმავლობაში კაცობრიობამ ვერ აითვისა უახლოესი თანამგზავრი - მთვარე. „კოლონიზაცია, როგორც ჩანს, არის გაქცევა იმ პრობლემებისგან, რომლებიც ჩვენ აქ შევქმენით“, - არ ეთანხმება მის დისერტაციას ჯონ ტრაფაგანი, დოქტორი. ჯონ ლოგსდონი, კოსმოსური პოლიტიკის ინსტიტუტის დამფუძნებელი, იხსენებს უფრო აქტუალურ საკითხებს: „რას გააკეთებენ ადამიანები იქ, რომ საარსებო მინიმუმი გამოიღონ? რა გახდება მარსის ეკონომიკის საფუძველი?

                                                                         

                                   SpaceX-ის დემო, რომელიც აჩვენებს მარსის კოლონიზაციას

                                                                    კადრი: CNET Highlights / YouTube

მასკს სურს მარსზე მილიონი ტონა ტვირთის გადატანა და იქ კოლონია დაარსება

თუ ვივარაუდებთ, რომ ფრენა მარსზე 2029 წელს ჩაიშლება, მაშინ შვიდ წელიწადში SpaceX აშკარად უფრო ახლოს იქნება პირველ გაშვებასთან, ვიდრე ახლა - ყოველ შემთხვევაში, თეორიულად. კორპორაციამ უკვე შეიმუშავა ფრენის გეგმა, რომლის მიხედვითაც ამერიკული კორპორაციის გემები განუწყვეტლივ იმოძრავებენ დედამიწასა და წითელ პლანეტას შორის. SpaceX თვლის, რომ მარსზე ადამიანების მთავარი გადამზიდავი იქნება Starship, ორეტაპიანი სუპერ მძიმე გამშვები მანქანა, რომელსაც შეუძლია ერთდროულად ათობით ტონა ტვირთის გადატანა. ელონ მასკის თქმით, რაკეტის ტევადობა ფრენის ღირებულებას ათეულობით მილიონ დოლარამდე შეამცირებს, რაც კოსმოსური გაშვებების თანამედროვე ფასებთან შედარებით ძალიან იაფია. გაშვებისა და დედამიწის დაბალ ორბიტაში შესვლის შემდეგ რაკეტა შეივსება ტანკერის დახმარებით, რომელიც შემდეგ დაბრუნდება დედამიწაზე.

SpaceX-ის ინჟინრები ცალმხრივი ფრენის ხანგრძლივობას ექვს თვეს აფასებენ. დაშვების შემდეგ, ვარსკვლავური ხომალდის საწვავის შევსება შესაძლებელია მარსის მარაგების გამოყენებით, შემდეგ კი შემდეგ ექსპედიციაში გაგზავნა. პლანეტაზე კოლონიის დასამყარებლად კაცობრიობას, ელონ მასკის თქმით, დაახლოებით მილიონი ტონა მასალა დასჭირდება. ამასთან დაკავშირებით, განვითარების პირველ ეტაპზე, მისი კორპორაციის ხომალდებს დედამიწასა და მარსს შორის განუწყვეტლივ სიარული მოუწევთ. "მე ვერ წარმომიდგენია უფრო საინტერესო, ვიდრე კოსმოსში გასვლა და ვარსკვლავებს შორის ყოფნა", - თქვა ელონ მასკმა. ფუტურისტები თვლიან, რომ თუ SpaceX არ გაუმკლავდება სირთულეებს გემების წარმოებაში და არ გადაჭრის სხვა აქტუალურ პრობლემებს, მარსზე ფრენები სამეცნიერო ფანტასტიკის საგანი დარჩება. ჯერჯერობით, კაცობრიობა დედამიწას უჭირავს რაღაც უფრო ძლიერს, ვიდრე გრავიტაცია.

იხ. ვიდეო -  video - Starship to Mars! What Will the Journey of the SpaceX Ship to the Red Planet Be Like?

ტოლმა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   კულინარია

                                  ტოლმა

ტოლმის მომზადება ბერძნულად

 (თურქ. dolma; ბერძ. ντολμαδες; სპარსულად Dolme (دلمه); სომხ. tolma (տոլմա); რუმინ. sarma) — ტოლმა მრავალი მეზობელი ქვეყნის სამზარეულოს განუყოფელი ნაწილია. მათ შორის: სომხურის, აზერბაიჯანულის, თურქული, ბერძნულის, ბანგლადეშურის და ა.შ. ის ძირითადად ვაზის ფოთლებში გახვეული ბრინჯის, ხახვის, გატარებული ხორცისა და სხვა ინგრედიენტთა ნარევია. პოპულარული წასახემსებელი კერძია აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირა ქვეყნებში. ითვლება, რომ კერძი წარმოშობით თანამედროვე აღმოსავლეთი თურქეთიდანაა და შემდეგ გავრცელდა ოსმალეთის იმპერიის სივრცეში.

თურქეთსა და სომხეთში ტოლმას უწოდებენ ნებისმიერ შეჭამადს, რომელიც კომბოსტოს, ყურძნის ფოთლებში, ბადრიჯანში, ან ბულგარულ წიწაკაშია გახვეული.

ტრადიციული ტოლმა ვაზის ფოთლებში გახვეული ცხვრის ხორცისა და ბრინჯის ნაზავია (სომხ. თფოვ ტოლმა - թփով տոլմա), ან იგივე კომბოსტოს ფურცლებში (კაღამბი ტოლმა - կաղամբի տոլմա). ხორცისა და ბრინჯის გარდა ტოლმას ამატებენ კორიანდრს, ქინძს, ნიახურს, პიტნას, ცხარე პილპილს და დამდნარ კარაქს. სუფრასთან როგორც წესი არაჟანთან მიართმევენ.

იხ. ვიდეო - ტოლმა ვაზის ფოთოლში - Tolma Vazis Fotolshi

თქვენ დაგჭირდებათ 500 გრ ცხვრის ხორცი (შიგიძლიათ ჩაანაცვლოთ საქონლის ხორცით და ღორის ხორცის ნაზავით). 4 ჭიქა ბრინჯი, 1 დიდი თავი ხახვი,  სხვა და სხვა მწვანილი (ოხრახუში, ქინძი, ქონდარი, რეჰანი). წიწაკა გემოვნებით, შავი დაფქვილი წიწაკა მარილი, ნიორი ნორჩი ვაზის ფოთოლი.

მომზადების წესი -   ხორცი თავისი ცხიმთან ერთად უნდა გავატაროთ და ხახვთან ერთად დავუმტებთ ნახევრად მოხარშული  ბრინჯი და დანარჩენი ინგრედიდები ფარშისთვის.

კარგად ავურიოთ ერთმანეთში და გავახვიოთ ვაზის ფოთოლში მჭიდროდ ჩავაწყოთ ქვაბში დაასხით წყალი ან ხოცის ბულიონი ისე, რომ ხორცი დაიფაროს ქვაბს დააფაეტ სახურავი და დაბალ ცეცხლზე ხარშეთ.

 შეგიძლიათ ტოლმასთან ერთად მიიტანოთ სუფრაზე მიიტანოთ ნირვიანი ან შაქრიანი და მიხაკდარჩინი მაწონი.