ბროწეული

                                        ბროწეული

              
                                                               ბროწეულის ნაყოფი თბილისი

 (ლათ. Punica granatum) — ბუჩქი ან ტანდაბალი ხე (სიმაღლით 5 მ-მდეა) ბროწეულისებრთა ოჯახისა. ფოთოლმცვივანი ეკლიანი მცენარე.

აქვს კიდემთლიანი ტყავისებრი ფოთლები, რომელთაგან ზოგი დიდია, სურისებრი; ნორმალურად განვითარებული ნასკვი, ბუტკო და სამტვრე აქვს, იძლევა ნაყოფს; ზოგი (85-95%) კი განუვითარებელი, მოკლებუტკოიანია და ცვივა. ყვავილობს მაის-აგვისტოში. დამტვერვა ჯვარედინია. დარგვიდან მესამე-მეოთხე წელს ისხამს ნაყოფს, სრულ მოსავალს მეშვიდე-მერვე წელს იძლევა. ნაყოფი კენკრასებრია, აქვს ყვითელი ან წითელი ნაყოფისაფარი, სფეროსებრნი მრავალი (400-700) წვნიანი თესლი, რომელიც მწიფდება სექტემბერ-ნოემბერში. კარგი მოვლისას ერთი ხის მოსავალი 50-60 კგ აღწევს.

              

                                           

ბოტანიკური ილუსტრაცია წიგნიდან  Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, 1885

ბროწეული ნიადაგისადმი ნაკლებმომთხოვნია, კარგად ხარობს ორგანული ნივთიერებებით მდიდარ ღრმა თიხნარ ნიადაგებზე. ყინვაგამძლეა (იტანს — 16⁰C), ველურად იზრდება მცირე აზიის, ჩრდილო-დასავლეთ ინდოეთის, ირანის, ამიერკავკასიის მთიან რაიონებში; საქართველოში 

— ივრის, ალაზნისა და მტკვრის ნაპირებზე და დასავლეთის ზოგიერთ რაიონებში. კულტივირებულია სუბტროპიკულ ზონაში. ბროწეულის ნაყოფს ნედლად იყენებენ. წვნისაგან, რომელიც 8-19% შაქარს, 0,3-9% ლიმონის მჟავას, ტანინსა და C ვიტამინს შეიცავს, ამზადებენ სიროფს, სასმელებს („გრენადინი“, „მაშარაბი“ და სხვა), სანელებელს.

ბროწეულის ღეროს, ტოტებსა და ფესვების ალკალოიდებით მდიდარ გამხმარი ქერქის ნახარშსა და ექსტრატს სამკურნალოდ იყენებენ. ნაყოფს კანით ზოგჯერ კოლიტს მკურნალობენ. ფოთოლი, ფესვისა და ღეროს ქერქი, ნაყოფის კანი დიდი რაოდენობით (32%-მდე) შეიცავს მთრიმლავ ნივთიერებებს, რომლებიც იხმარება ტყავის წარმოებაში და საღებრების დასამზადებლად. წითელი, ყვითელი ან თეთრი ბითხუზაყვავილებიანი ბროწეული გამოყენებულია დეკორატიულ მებაღეობაში.

საქართველოში ბროწეული გაშენებულია უმთავრესად კახეთში, ქართლში, იმერეთსა და აჭარაში. ნარგაობის საერთო ფართობი საბჭოთა დროს იყო 400,17 ჰა. დარაიონებული ჯიშებია: „ვარდისფერი გულოშა“, „ყირმიზი-ყაბუხი“, „ვარდისფერი გულოშა“, „ყირმიზი-ყაბუხი“, „შაჰ-ნარი“, „სალავათური“. ბროწეულს აზიანებს ნაყოფჭამია, ბუგრი, ტკიპა; ავადდება ფომოფსისით (ტოტების კიბო), ბრძოლის ღონისძიებანი: გამხმარი ტოტებისა და მკვდარი ფესვების მოცილება და დაწვა; გაზაფხულზე 1%-იანი ბორდოს სითხის, შემოდგომაზე 5%-იანი სპილენძის აჯასპის შესხურება.

                                                     იხ. ვიდეო

ბროწეული როგორც ყველა ცნობილი ხილი, გამოიყენება სამკურნალო მიზნისთვის უძველს დროიდან, ბაბილონში მესამე ათასწეულში ჩვ. წ. აღ. გამოიყენებოდა რპგპრც წამალი მცენარე.

რომელი და ბერძენი ექიმები მატ შორის მედივინაშიც ჰიპოკრატეს, მიაჩნდა ყველაზე ღირებული ნაყოფი, უნიშვადნენ პაცინტებს კუჭნაწლავების დაავადების დროს.

მოგვიანებით ავიცენმა ასევე შეაფასა სამკურნალო თვისებები ბროწეულის; ის რეკომენდაციას აძლევდა გამოყენება სამკურნალო დეზინტერიის დროს, ყელის დაავადებებისას, ძლიერო სიცხისას და სისხლდენისას. აღმოსავლეთ ქვეყნებში დღესაც გამოიყენება სამკურანოლო საშულებად.

                                            

                                                         ძველეგვიპტური ფრესკა ბროწეულით

ახალი წვენი ბროწეულის და ბროწეულის შეადგენლობა - როგორს კვებითი ღირებულება ერთორტი ძვირფასი პროსუქტია მისი ბილოგიურირად აქტიურობა მრავალჯერ მაღალია ვიდრე სხვა პროდუქტებს. მისი შეადგენლობაშია : ბევრი ორგანული მჟავა და უფრე მეტი ლიმონის ამიტომ ბროწეულს აქვს ასეთი დამახასიათებელი გემო, ასევე არის ამინომჟავები, წყალშჭი ხსნადი პოლიფენოლი, შაქარი დავიტამინები. ვიტამინებიდან ყველაზე მეტი ასკორბივის მჟავა და B ჯგუფის ვიტამინებია, შემდეგ A, E, PP, ასევე არის ფოლაცია, ბუნებრივი ფოლაციური მჟავა.

გარდა ამისა ასევე არის მიკროელემენტები: ფოსფორი, კალციუმი, კალიუმი, რკინა, ნატრიუმი, ტანინები და პექტინების ნივთიერებები. კალიუმი კი ყველაზე მეტია ვისდრე სხვა ხილშია.

                             

                                                                      ბროწეულის ყვავილი

                                               

ბროწეულის წვენი განსაკუთრებით ახალში ონახება ყველა დადებითი ის თვისებების რაც ნაყოფშია. იმათ ვისაც აწუხებთ ანემიის დროს ბროწეულის წვენის მიღებისას ხშირად ჰემოგლობინს ნორმაში მოყავს ასევე ვისავ აწუხებს ჰიპერტოანია. ცნობილია, რომ თიტქმის ყველა შარდმდენი პრეპარატი რეცხავს ორგანიზმიდან კალიუმს,რაც ძალიან საშიშია, განსაკუთრებით ადამიენბი ვინც გულის დაავადებისკენ არის მიდრეკილნი. ბროწეულის წვენის შემთხვევაში კი პირიქით არის ის კალიუმით ამარაგებს ორგანიმს არეგულირებს წნევას და გულს კვებავს.

ახლად მოკრეფილ ბროწეულის წვენში შემავალი პოლიფენოლები ხასიათდება გამოხატული ანტიოქსიდანტური მოქმედებით. როგორც წესი, წითელი ყურძნის ღვინო, მწვანე ჩაი, მოცვი და მოცვი არის ნახსენები, როდესაც საქმე ეხება თავისუფალი რადიკალებისგან დაცვას, მაგრამ გამოდის, რომ ბროწეულის წვენი ამ მხრივ უფრო აქტიურია. სწორედ ამიტომ, ბროწეულის წვენს, როდესაც რეგულარულად იკვებება, შეუძლია შეაჩეროს ორგანიზმში სიმსივნური სიმსივნეების წარმოქმნა და განვითარება, განსაკუთრებით კი პროსტატის კიბო, ამიტომ ის ძალიან სასარგებლოა მამაკაცებისთვის.
ბროწეულის წვენს საკმაოდ გამოხატული ეფექტი აქვს საჭმლის მომნელებელ სისტემაზე. ტანინები, პექტინის ნაერთები და ფოლაცინი, რომელთა წვენში ბევრია, სრულყოფილად ეხმარება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დიარეასა და ანთებით დაავადებებს, ააქტიურებს კუჭს, აუმჯობესებს კუჭს, მადის გაუმჯობესებას და საჭმლის მონელებას.
უკუჩვენება - როგორც ბროწეული ასევე მისი წვენი ბევრ დიატაში შედის, თუმცა ის არც ისე უსაფრთხოა, როგორც შეიძლება გვეგონოს თუ გვაქს გარკვეული სახეობის დაავადებები ესენია: გასტრიტი ნაღალ მჟავიაბით, პანკრეატიტი  ან კუჭის წყლული და თორმედგოჯა ნაწლავის.
ადამიენს ვისაც აწუხებს საჭმელ მომნელებელი სიტემის ორგანოები ფრთხილად უნდა ვიყოთ უფრო უმჯობესია შერეული კობინორებული წვენი მივირთვათ ჭარხალთან და სტაფილოსთან ერთად.

საქმე იმაშია, რომ ბროწეულის წვენის რომელიც კარგ თვისებებს, ამჟღავნებს , დიარეის დროს , ჯანმრთელი მონელების მქონე ადამიანის, განსაკუთრებით დიდი რაოდენობით მოხმარებისას, შეუძლია ყაბზობის პროვოცირება. ამიტომ ორსულ ქალებს, ვისთვისაც ბროწეულის წვენი ძალიან სასარგებლოა, აუცილებლად უნდა დალიოთ იგი განზავებული, ოპტიმალურად - 1: 3, ჭარხლისა და სტაფილო წვენის კომბინაციაში.
                                    
                                                                                            ბროწეულის წვენი

ბროწეულის წვენის სასარგებლო თვისებები -  ბროწეულის წვენი ადამიანის ორგანიზმს ეხმარება წინაამღდეგობის გაძიეერბაში რადიიცისგან. რესპირატორული ინფექციებისას, ისეთი როგორიც არის ანგინა და ბრონხული ასტმა უკან იხევს თუ ადამიანს უყვარს ბროწეულის წვენის დალევა ვიანიდა იმუნიტეტს აძლიერებს და საგრძნობლად აუმჯობესებს ორგანიზმის წინაამღდეგობას.
ტკბილი ბროწეული განსხვაავდება მუქი-ბორდოს ფერის  ფერით რბილობიანი ფერით, ფლობს განსაკუთრებით მარგებელი თვისებები, ამიტომ მას რეკომენდაციას უწევენ დაალევინონ ავადყოფებს და გამოჯართელებულებს მძიმე დაავადების შემდეგ. ჩვეულებრივ, თუ ექიმს სხვა რეკომენდაციები არ მიუცია, განზავებული ბროწეულის წვენი დღეში 3-ჯერ ჭიქაში სვამს, დაამატეთ სუფრის კოვზი თაფლი. ტკბილი ბროწეულის წვენი კი გამოიყენება პროფილაქტიკისთვისაც როგორც - ლოსიონების სახით.
                                        
                                      ბროწეულის ნახევარი მექანიკური საჭრელი პრესზე.
ანემიისას  (ანემიით), ბროწეულის წვენის სვამენ  კურსებში 2-4 თვის განმავლობაში, 3 ჯერ დღეში ჭამამდე ნახევარი საათით ადრე, 1 ან 0.5 ჭიქა. ასეთი კურსის დასრულების შემდეგ, საჭიროა ერთი თვის განმავლობაში შესვენება, შემდეგ კი გაიმეორეთ ყველაფერი. მთელი ამ ხნის განმავლობაში, თქვენ უნდა დაიცვას სპეციალური დიეტა, რომელიც ხელს უშლის ყაბზობას, რადგან ბროწეულის წვენს ახლავს წებივანი  თვისებები.
ბროწეულის წვენი კიბოს წინაამღდეგ -  ამერიკული მეცნიერებმა კალიფორნიის უნივერსიტეტიდან ჩასტაარეს ძალინ სერიოზული კვლევები. ამ კვლევებში მონაწილეობას იღებდა, 50 მამაკაცი - პაცინეტი გაავდებული პროსტატის კიბოთი. ყოველი მთგანს ან ოპერაცია ჰქონდა გაკეთებული ან მიღებული ჰქონდათ სხივური თერაპია.
მეცნიერები თვალყურს ადევებდნენ ანტიგენების დონეს, რ-იც შესაძლებლობას იძლევა შეაფასო სიმსივნეს სიდიდე, ის თუ რამდენად შეიძლება დავცელდეს დაარის თუ არა მეტასტაზები.
ჩვეულებრივ ხოლმე ასეთი პაციენტებს როგორც მონაცემები არსებობს, უორმაგდებათ ხოლმე 15 თვის შემდეგ, თუმცა მონაწილეები კალიფორნიის კვლევებისას სვავდნენ ბროწეულის წვენს - სულ ერთ ჭიქას დღეში, ყოველ დღე.  შედეგად ანტიგენის დონის მათ გაოურმაგდებათ 54 თვის შემდეგ.
კვლევების ხელმძღვანელობას მიაჩნია, რომ ხანში შესული ადამინები, რ-იც პროსტატის კიბოთი არიან დაავადებულები შეუძლიათ საგრძნობლად დიდხანს იგრძნონ თავი უკეთესად, თუ ერთ ჭიქა ბროწელის წვენს მიირთმევენ დღეში. შესაძლოა მომავალში ასეთი დამატება შეამცირებს კიბოს მკურნალობის სხვა, ტრადიციული მეთოდების პროპორციას: ქიმიოთერაპია ან ჰორმონოთერაპია, რაც ხშირად იწვევს ჯანმრთელობის მძიმე შედეგებს.
ბროწეულის წვენის რომელი კომპონენტი საშუალებას იძლევა შეაჩეროს  სიმსივნეების ზრდა, მკვლევარებმა ჯერ ვერ გაიგეს, მაგრამ ვარაუდობენ, რომ ის  არა ერთი ნივთიერება ერთი მუშაობს, არამედ მათი მთელი ერთობლიობა.
ამ კვლევების შედეგებს უკვე შეიძლება ეწოდოს საოცარი, თუმცა, აღინიშნება, რომ პაციენტებს ამგვარი მკურნალობის რეკომენდაცია ჯერ კიდევ ნაადრევია: უფრო დეტალური და ვრცელი გამოკვლევა უნდა ჩატარდეს ისე, რომ შეძლოთ დარწმუნებული ლაპარაკი კიბოს მკურნალობის შესახებ. თუმცა, არავინ უშლის ხელს, როგორც ქალები, ასევე ქალები და ბავშვები, გემრიელი და ჯანსაღი ბროწეულის წვენის დალევაში, მათი ჯანმრთელობის გასაძლიერებლად და მრავალი საშიში დაავადებისგან თავის დასაცავად.
ბროწეულის წვენის გამოყენება - სიროფი, სასმელები, სხვადასხვა სანელებლები, და კიდევ პანჩი და ღვინო მზადდება ბროწეულის წვენის საფუძველზე. მოხარშული ბროწეულის წვენი დიდი ხანია გამოიყენება კავკასიის ხალხების სამზარეულოში, როგორც კერძების, განსაკუთრებით ბოსტნეულის სუნელი, მიუხედავად იმისა, რომ ხორცისთვისაც. ალბათ ამიტომაა, რომ კავკასიელები კაცები ამდენი ხნის განმავლობაში რჩებიან მამაკაცებად და დაინტერესებულნი არიან ქალებით, თავიანთი ძალიან ძველი წლები. შეგიძლიათ ბროწეულის წვენი შეურიოთ სახლის ხელის პრესით ან წვნიანთან ერთად. მას შემდეგ, რაც წვენის პირველი ნაწილი გაფილტრულია, დარჩენილი ნამცხვარი წყლით არის შეზავებული, ნებადართულია დგომა ცოტა ხნით და გაცხელდეს, შემდეგ კვლავ დაჭერით. ამ "მეორადი" წვენიდან შეგიძლიათ უგემრიელესი ვიტამინის ჟელე გააკეთოთ.

რატომ არის ბროწეული სასარგებლო: 8 თვისება

ანტიოქსიდანტის პუნიკალაგინის წყალობით, ბროწეული აძლიერებს იმუნურ სისტემას და ხელს უშლის ანთებას. წვენი ხელს უწყობს ჰიპერტენზიას, ხოლო თესლისგან დამზადებული ზეთი ეხმარება ტიპი 2 დიაბეტის დროს. ბროწეულში შემავალი ნივთიერებები ანეიტრალებს ბაქტერიული და სოკოვანი ინფექციების პათოგენებს. გარდა ამისა, ბროწეულის წვენის ყოველდღიური მიღება აუმჯობესებს მეხსიერებას და ზრდის ფიზიკურ გამძლეობას.

ბროწეული ძლიერი ანტიოქსიდანტია

ბროწეული შეიცავს ორ ნივთიერებას, რომლებიც ეფექტურად იცავს მავნე ზემოქმედებისა და ტოქსინებისგან და ასევე ხელს უშლის ნაადრევ დაბერებას:

იხ. ვიდეო - შემოდგომის ნობათის სასარგებლო თვისებები - ბროწეული, ფეიხოა, ხურმა/კარალიოკი და კომში

პუნიკალაგინი, რომელიც გვხვდება ბროწეულის წვენსა და ქერქში, აქვს უფრო დიდი ანტიოქსიდანტური მოქმედება, ვიდრე მწვანე ჩაი და წითელი ღვინო .

პუნიკის მჟავა გამოიყენება ბროწეულის ზეთის მოსამზადებლად, რომელიც ხშირად გამოიყენება კოსმეტიკური მიზნებისთვის.

ორივე ეს კომპონენტი სასარგებლო გავლენას ახდენს სხეულზე, ამცირებს სხვადასხვა დაავადების რისკს და ხელს უწყობს უჯრედების რეგენერაციას.

2. ამცირებს ანთებას

ქრონიკულმა ანთებამ შეიძლება გამოიწვიოს მრავალი სერიოზული დაავადება. ბროწეულს აქვს ძლიერი ანთების საწინააღმდეგო თვისებები პუნიკალაგინების მაღალი შემცველობის გამო. კვლევებმა აჩვენა, რომ ეს კომპონენტი აჩერებს ანთებით პროცესებს და აძლიერებს იმუნურ სისტემას.

3. აქვეითებს არტერიულ წნევას

ჰიპერტენზია იწვევს გულის შეტევას და ინსულტს. სამედიცინო ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ ამ დაავადებით დაავადებული ადამიანები თავს უკეთ გრძნობდნენ მას შემდეგ, რაც დღეში 150 მლ ბროწეულის წვენი სვამდნენ ორი კვირის განმავლობაში. და მათი არტერიული წნევა ნორმალურ დონეზე დაეცა.

4. ეხმარება ართრიტთან ბრძოლაში

ბროწეულში შემავალ მცენარეულ ნაერთებს აქვთ ანთების საწინააღმდეგო ეფექტი, რაც ხელს უწყობს ართრიტის სიმძიმის შემსუბუქებას. თაგვებზე ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ბროწეულის ექსტრაქტი აუმჯობესებს დაავადების პროგრესირებას და ასევე შეუძლია დაბლოკოს სახსრების დაზიანება ოსტეოართრიტისგან.

5. ამცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს

გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები მსოფლიოში სიკვდილის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მიზეზია. ბროწეულის შემადგენლობაში შემავალი პუნიკის მჟავის წყალობით, ის ორგანიზმს ამ დაავადებების განვითარებისგან იცავს. კვლევამ აჩვენა, რომ 51 ადამიანმა მაღალი ტრიგლიცერიდების შემცველობით (სისხლში ჭარბი ცხიმის საზომი) შეამცირა ტრიგლიცერიდების დონე, როდესაც ისინი ყოველდღიურად მოიხმარდნენ 800 მგ ბროწეულის თესლის ზეთს. კიდევ ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბროწეულის წვენის დალევის შემდეგ, ტიპი 2 დიაბეტის მქონე ადამიანებს სისხლში "ცუდი" ქოლესტერინის დონის შემცირება აღენიშნებოდათ.

6. ეხმარება ბაქტერიულ და სოკოვან ინფექციებთან ბრძოლაში

ბროწეულში შემავალი ნივთიერებები ხელს უწყობს ბაქტერიული და სოკოვანი ინფექციების გამომწვევი მიკროორგანიზმების რაოდენობის შემცირებას. ხილის ჭამა დადებითად მოქმედებს პირის ღრუს ლორწოვანზე და ხელს უშლის გინგივიტის, პერიოდონტიტისა და სტომატიტის განვითარებას.

7. აუმჯობესებს მეხსიერებას

კვლევებმა აჩვენა, რომ ბროწეულის სამკურნალო თვისებებს შეუძლია მეხსიერების გაუმჯობესება. ამ ხილის ექსტრაქტის ორი გრამი ხელს უწყობს მის აღდგენას ქირურგიული ანესთეზიის შემდეგ. კიდევ ერთმა ექსპერიმენტმა 28 ხანდაზმულთან ერთად დაადგინა, რომ ერთი ჭიქა ბროწეულის წვენი დღეში აუმჯობესებს ვერბალურ და ვიზუალურ მეხსიერებას. და თაგვებზე ჩატარებული ექსპერიმენტების დახმარებით შესაძლებელი გახდა იმის დადგენა, რომ ბროწეულს შეუძლია დაეხმაროს ალცჰეიმერის დაავადების წინააღმდეგ ბრძოლაში.

8. ზრდის გამძლეობას

ბროწეული მდიდარია დიეტური ნიტრატებით, რომლებიც აუმჯობესებენ ფიზიკურ მუშაობას. სპორტსმენებს ვარჯიშამდე 30 წუთით ადრე აძლევდნენ 1 გ ბროწეულის ექსტრაქტს. შედეგად, მნიშვნელოვნად გაიზარდა მათი სისხლის ნაკადი, გაიზარდა მათი გამძლეობა და გაიზარდა მათ მიერ შესრულებული ვარჯიშების ეფექტურობა.

იხ. ბმულზე წყარო

იხ. ვიდეო - ბროწეული - ბუნებრივი ინსული და ანტიჰიპერტენზიული საშუალება

მეად სასარგებლო მცენარეა,მისიკურკაც კი სამკურნალოა. ასომულირებს ,,ზარმაც''კუჭნაწლავს დაუძვირფაცესი ბროწეულის ზეთის წყაროა რადგან მდიდარია ცხიმის გამხსნელი (ომეგა-6) და E ვიტამინებით. ბიოქიმიკოსებმა ბროწეულში აღმოაჩინეს 15 ამინომჟავა მათ შორის 4 მნიშვნელოვანი ვიტამინს, C ამაგრებს იმუნიტეტს P - სისხლძარღვებს, B6 - ნერვულ სისტემას, B12 - აუმჯობესებს სისხლის წარმოქმნის პროცესს, მას აქვს შემკვრელი და მადეზინფიცირებული თვისებები. ეს ნივთიერებები უფრო ბევრია ფოთლებსა და ხის ქერქში, ვიდრე მარცვალში. გარდა ამისა, ამ ნივთიერებებს აქვს ანტისეპტიკური და ანტიბიოტიკუირი თვისებები., ამიტომ მათი გამოყენება შეიძლება ინფექციური დაავადების დროს.

ბროქეული წვენი სასარგებლოა წყლულების ან დაბალი მჟავიანობის გასტრიტის დროს., მაგრამ არ არის რეკომინდებული მაღალი მჟავიანობის დროს, მავნებელია კბილის მინანქრისთვის რადგან დიდი რაოდენობით ₾იმონის მჟავას შეიცავს.

 ტოქსინების გასაწმენდად წელოიწადში 2-3-ჯერ 3 კვირის განმავლობაში სვით ბროწეულის წვენი. პირველი კვირას 1/2 ჩ/ჭ დღეში 3-ჯერ, მეორე კვირას 2-ჯერ დღეში, მესამე კვირას ჭამამდე ჭუალედში დღეში ერთხელ

 როგორც შარმდენი და ნაღვლმდენი საშუალება, მიიღეთ 1/3 ჩ/ჭ ბროწეული წვენი დღეში ერთხელ.

თუ მუცლის ჭიაბი გყავთ , ყოველდღე მიიღეთ 30გ ბროწეულისს დაფქვილი ქერქი ცხელი წყლით.