დრო

                              დრო

                          

                                                                              მზის ამოსვლა

მატერიის არსებობის ერთ-ერთი ძირითადი ფორმაა, რომელიც მოვლენების კანონზომიერი მონაცვლეობით გამოიხატება.

სივრცე და დრო განუყოფელადაა ერთმანეთთან დაკავშირებული — ყველაფერი სადღაც და ოდესღაც ხდება.

კლასიკური მექანიკის კანონების მიხედვით, დრო არასდროს ჩერდება — ის ყოველთვის უცვლელი სიჩქარით მიდის, კვანტურ მექანიკაში კი — დროის მსვლელობა დამოკიდებულია სხეულის სიჩქარეზე, ათვლის სისტემის მიმართ.
                                                    
               დროისთვის მიდევნებისთვის იყენებენ ქრონომეტრს (მაგ., მაღვიძარას)

    სიგრძე შეიძლება მეტრებითა და კილომეტრებით გავზომოთ, წონა - ტონებით, კილოგრამებით, გრამებით... ყველა ეს საზომი პირობითია და ისინი მოფიქრებულია ადამიანის მიერ, დროის ძირითადი საზომი კი ბუნებამ თვითონ მოგვცა.

კერძოდ, დროის აღრიცხვას საფუძვლად დაედო ციურ სხეულთა მოძრაობით განპირობებული ისეთი მოვლენები, რომლებთაც მეტ-ნაკლებად თანაბარი პერიოდულობით მეორდება. ეს არის დედამიწის ღერძული ბრუნვა, მთვარის ფაზათა ცვლა, რაც დედამიწის ირგვლივ მთვარის გარემოქცევას უკავშირდება, და დედამიწის წლიური სრბოლა მზის ირგვლივ.
   იხ. ვიდეო

                                    

დროის ხანგრძლივი შუალედის საზომად იქცა მზის გარშემო დედამიწის ერთი სრული გარემოქცევის დრო - წელიწადი, რომელთანაც დაკავშირებულია წლიური სეზონური ცვლილებების ციკლი.

მთვარის ფაზების ცვალებადობის პერიოდი - სინოდური თვე და მისგან მომდინარე, ახლანდელი კალენდარული თვე, ემსახურება დროის ათვლას წელიწადის ფარგლებში.

დროის ძირითადი საზომი ერთეულია დედამიწის ღერძული ბრუნვის პერიოდი - დღე-ღამე. ეს პერიოდი იყოფა ორ ნაწილად - დღედ და ღამედ (მათი ხანგრძლივობა იცვლება წლის განმავლობაში). თავდაპირველად თითოეულ მათგანს ყოფდნენ 12 თანაბარ ნაწილად - დღის საათებად და ღამის საათებად. შემდეგ მთელი დღე-ღამე დაყვეს 24 სტაბილურ საათად, საათი - წუთებად (საათის 1/60 ნაწილი) და წამებად (წუთის 1/60 ნაწილი).
                                                            
შუშის ქვიშის საათი ნალადის გამოყენების საშუალებით დროის გასვლის შემდეგ. იგი ასევე წარმოადგენს კონკრეტულად  აწყმოს, როგორც წარსულსა და მომავალს

თუ დროის აღრიცხვა ემყარება დედამიწის ბრუნვას ვარსკვლავების მიმართ, საქმე გვაქვს ვარსკვლავიერ დროსთან, ხოლო თუ მზის მიმართ ბრუნვაზეა დამყარებული, მაშინ - ჭეშმარიტ მზისიერ დროსთან.

ვარსკვლავიერ დროს ასტრონომები გეოდეზიურ სამუშაოებისა და ასტრონომიული დაკვირვებისათვის იყენებენ, მაგრამ ყოველდღიური საქმიანობისთვის მისი გამოყენება არ არის მიზანშეწონილი. ამისთვის არც ჭეშმარიტი მზისიერი დრო ვარგა არასტაბილურობის გამო. ამიტომ შემოღებულია თანაბრად მიმდინარე საშუალო მზისიერი დრო.

იხ. ვიდეო

• დედამიწა მზის ირგვლივ ტრიალებს. პლანეტის იმ მხარეს, რომელიც მზისკენ არის მიმართული - დღეა, მეორე მხარეს - ღამე.
• ერთი წლის განმავლობაში დედამიწა ერთხელ შემოტრიალდება მზის ირგვლივ. დედამიწის სხვადასხვა ადგილებს მზე არათანაბრად ანათებს.
• მარტიდან სექტემბრამდე დედამიწის ჩრდილოეთი ნახევარსფეროა მზისკენ გადახრილი. ამ დროს აქ გაზაფხულს ზაფხული მოსდევს.
• სექტემბრიდან მარტამდე მზისკენ უფრო გადახრილია სამხრეთი ნახევარსფერო და ამიტომ აქ ზაფხულს შემოდგომა ცვლის. ამ დროს ჩრდილოეთ ნახევარფსეროში შემოდგომას ზამთარი მოსდევს.

                                                  

               ჯეინის ტექსტებში დროის მაშტატებები ნაჩვენებია ლოგარითმულად

მოცულობითი სამყაროში ვცხოვრობთ, ყოველდღე ვხედავთ და ვგრძნობთ ობიექტებს, რომლებსაც აქვთ სიგრძე, სიგანე და სიმაღლე - სამი აშკარა განზომილება. მაგრამ მეოთხე გვავიწყდება - არც ისე აშკარა, მაგრამ არანაკლებ მნიშვნელოვანია. მართლაც, მის გარეშე ჩვენი სამყარო ვერ იარსებებს.
დრო ...
რამდენი საიდუმლო იმალება მეტრიკის ამ საიდუმლოებით მოცულ მეოთხე განზომილებაში !
დაწყებული იმ მომენტიდან, როდესაც ხალხის თავში მიზეზების ცეცხლი წარმოიშვა, მათ დაიწყეს ფიქრი "უფრო ადრე" და "მოგვიანებით", "საწყისიდან" და "დან" კონცეფციებზე ...
არ არსებობს მარტივი და ამავე დროს უფრო რთული კითხვა, ვიდრე "რა არის დრო?"
დრო ფიზიკისა და ფილოსოფიის ერთ – ერთი ძირითადი კონცეფციაა, სივრცე – დროის ერთ – ერთი კოორდინატი, რომლის გასწვრივ არის გაჭიმული ფიზიკური სხეულების მსოფლიო ხაზები, ისევე როგორც ცნობიერება.
ფილოსოფიაში - შეუქცევადი ნაკადი (მიედინება მხოლოდ ერთი მიმართულებით - წარსულიდან, აწმყოდან მომავლისკენ), რომლის ფარგლებშიც ხდება მიმდინარე პროცესებში არსებული ყველა პროცესი, რაც არის ფაქტები.
დიალექტიკური მატერიალიზმის დროს დრო მოძრავი მატერიის არსებობის ობიექტურად რეალური ფორმაა, რომელიც ახასიათებს მატერიალური პროცესების განვითარების თანმიმდევრობას, ერთმანეთისაგან განცალკევებას ამ პროცესების სხვადასხვა ეტაპზე, მათ ხანგრძლივობასა და განვითარებაზე.
რაოდენობრივი (მეტროლოგიური) გაგებით, დროის ცნებას ორი ასპექტი აქვს:
1. ღონისძიების კოორდინატები დროის ღერძზე (მიმდინარე დრო). პრაქტიკაში, ეს არის მიმდინარე დრო: კალენდარული დრო, კალენდრის წესებით განსაზღვრული და დღის დრო, რომელიც განისაზღვრება დროის რიგითი სისტემით (მასშტაბით) (მაგალითები: ადგილობრივი დრო, უნივერსალური დრო);
2. ნათესავი დრო, დროის ინტერვალი ორ მოვლენას შორის.