გოგირდი
ბუნებრივი გოგრდის კრისტალების ჯგუფი
(laT. Snlfur), S elementTa periosuli
sistemis VIjg. qim. elementi. at. nomeri16, at. masa 32,064, tduR 444,6°C. yviTeli feris kristaluri
nivTiereba Sedegeba 4mdgradi izotopisagan, ³²S(95,02%),³³S(0,76%),³4 S(4,21%), ³6 S(0,02%), xelov. miRebuli g-is
radioaqtiuri izotipobebia: ³¹S, B,³5S, ³7S. g. cnobilia uZvelesi droian. (Zv.w. 2000w-an). g-is Semcvleloba
dedamiwis qerqSi Seadgens 0,05 woniT %, zRvis wyalSi 0,08-0,09%-s. bunebSi g.
moipoveba, rogorc Tavisufal mdgomareobaSi, ise naerTebis (gogirdovani
liTonebisa da gogirdmJava marilebis) saxiT, r-Tagan samrwv. mniSvnelobisaa
piriti FeS2, TuTiis kriala
ZnS, TabaSiri (ASO4.2H2O, glauberis
marili Na2SO4.10H2O
da
sxv. gogirds Seicavs navTobi, bunebrivi airebi, cxovelebisa da mcenareTa
organizmebi. cnobilia g-is mineralebi. TviTnabadi g. gvxdeba rus-Si, aSS-Si,
ital-Si, meqsikaSi, iapon-Si.. arsebobs g-is kristaluri da amorfuli saxesxvaobani,
r-gan yvelaze ukeT Sescavlilia ori alotropuli saxesxvaoba: rombuli a=S, r-is tdn 112,8°C. (mdgradia 95,6°C-m°C de), da monoklinuri B=S r-is tdn119,3°C. orive am formisaTvis damaxasiaTebelia cikluri
molekula S8. gaxurebisas es
molekula iSleba.
გოგირდის ატომის სქემა
900°C°-is dros rCeba mxolod S2 molekulebi. g. cudi eleqtro da siTburi gamtaria. wyalSi uxsnadia, kargad ixsneba gogirdwyalbadsa da zogierT org. gamxsnelSi. qim. aqt. elementia. g-is valentoba icvleba_2-dan (H2 S-Si)+6-mde (H2 S4-Si). maRal temp-ze g-is orTqli urTierTqmedebs gavarvarebul naxSirTan da gogirdnaxSirbads warmoqmnis CS2. oTaxis temp-ze g. ftors. xolo gacxelebisas qlors, broms, Jangbads, wyalbads da liTonTa umetesobas. g-is orJangi S2 anu gogirdovani anhrididi. wyalbaTan g. garda gogirdwyalbadisa H2 S. warmoqmnis mravalgogirdovan wyalbadebs, e.w. sulfanebs saerTo formuliT H2 Sχ , liTonebTan_gogirdovan (polisulfatebi) liTonebs. g. azotTan uSualod ar uerTierTqmedebs. g-is halogenaerTebidan praqt. gamoyeneba aqvs S2 CI2. g-is mniSvnelovan naerTebs ekuTvnis gogirdmJava, glauberis marili, gogirdanxSirbadi da sxv. elementaruli g. miiReba TviTnabadi g-dan, gogirdwyalbadis daJangviT, gogirdovani anhidritis aRdgeniT da sxv. g-is madnebidan gamodnobili atarebs koStovani g-is saxelw. mopovebuli g. xmardeba gogirdmJavas warmoebas, sulfitcelozis miRebas, sof. meirneobaSi, rezinis warmoebas, xelovn. boWkos, feTqebadi nivTierebebis da sxv. prep. momzadebaSi.
გოგირდის ატომის სქემა
900°C°-is dros rCeba mxolod S2 molekulebi. g. cudi eleqtro da siTburi gamtaria. wyalSi uxsnadia, kargad ixsneba gogirdwyalbadsa da zogierT org. gamxsnelSi. qim. aqt. elementia. g-is valentoba icvleba_2-dan (H2 S-Si)+6-mde (H2 S4-Si). maRal temp-ze g-is orTqli urTierTqmedebs gavarvarebul naxSirTan da gogirdnaxSirbads warmoqmnis CS2. oTaxis temp-ze g. ftors. xolo gacxelebisas qlors, broms, Jangbads, wyalbads da liTonTa umetesobas. g-is orJangi S2 anu gogirdovani anhrididi. wyalbaTan g. garda gogirdwyalbadisa H2 S. warmoqmnis mravalgogirdovan wyalbadebs, e.w. sulfanebs saerTo formuliT H2 Sχ , liTonebTan_gogirdovan (polisulfatebi) liTonebs. g. azotTan uSualod ar uerTierTqmedebs. g-is halogenaerTebidan praqt. gamoyeneba aqvs S2 CI2. g-is mniSvnelovan naerTebs ekuTvnis gogirdmJava, glauberis marili, gogirdanxSirbadi da sxv. elementaruli g. miiReba TviTnabadi g-dan, gogirdwyalbadis daJangviT, gogirdovani anhidritis aRdgeniT da sxv. g-is madnebidan gamodnobili atarebs koStovani g-is saxelw. mopovebuli g. xmardeba gogirdmJavas warmoebas, sulfitcelozis miRebas, sof. meirneobaSi, rezinis warmoebas, xelovn. boWkos, feTqebadi nivTierebebis da sxv. prep. momzadebaSi.
g. warmoqmneba
wmnidad danayli (daleqili) g. Sedis sxvadasxva malamos SedgenilobaSi, r-ebic
gamoiyeneba kanis davadebaTa samkurnalod. g-is
Semcvlel naerTebs axasiaTebs agreTve antiparazituli, dezinseqciuri da
dezinfeqciuri Tvisebebi.
ქიმიურად გოგირდი აქტიური მეტალოიდია. ის მრავალ ელემენტს უერთდება, ელექტრონული გარე გარსის შევსებამდე გოგირდის ატომს ორი ელექტრონი აკლია. მაშასადამე, გოგირდი უერთდება ისეთ ელემენტებს, რომლებიც ადვილად გასცემენ თავის სავალენტო ელექტრონებს. ასეთია უპირველეს ყოვლისა მეტალები და წყალბადი. მაშასადამე, გოგირდი ძლიერი მჟანგავია. ამას გარდა გოგირდი მრავალ მეტალოიდსაც უერთდება. ის ადვილად შედის რეაქციაში ჟანგბადთან. ჰაერზე ანთებისას გოგირდი ცისფერი ალით იწვის და წარმოქმნის ძირითადად გოგირდის ორჟანგს:
S + O2 → SO2
ამ შემთხვევაში გოგირდი აღმდგენ თვისებებს იჩენს, თვითონ კი S+4 იჟანგება.
ჟანგბადის არეში გოგირდის წვა ენერგიულად მიმდინარეობს. გოგირდის ორჟანგის დაჟანგვით მიიღება გოგირდის ანჰიდრიდი SO3.
ქლორთან გოგირდი წარმოქმნის S2Cl2, SCl2–ს. ნახშირბადთან – გოგირდნახშირბადს CS2–ს, ფოსფორთან P2S3–ს და ა. შ.
გოგირდი მრავალგვარ გამოყენებას ჰპოვებს. სოფლის მეურნეობაში დიდი გამოყენება აქვს გოგირდის მტვერს ვაზის მავნებლებთან ბრძოლაში. გოგირდი ხმარდება შავი დენთისა და ასანთის წარმოებას. იხმარება აგრეთვე მედიცინაში, დიდი რაოდენობით ხმარდება გოგირდი გოგირდმჟავას და გოგირდის სხვა ნაერთების დამზადებას.
ნედლი კაუჩუკის გოგირდთან გაცხელებით მიიღება რეზინი. კაუჩუკის რეზინად გარდაქმნას ვულკანიზაცია ეწოდება. გოგირდის დახმარებით კაუჩუკიდან მზადდება საბურავები, მილები, შლანგები, ჩექმები და სხვ.
იხ.ვიდეო ყველაზე ვალიოტური ელემენტი დედამიქაზე
Комментариев нет:
Отправить комментарий