მაგნოლია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                   მაგნოლია

Magnolia sieboldii

(ლათ. Magnolia) — მცენარეთა გვარი მაგნოლიასებრთა ოჯახისა. მარადმწვანე ან ფოთოლმცვივანი ხეები და ბუჩქებია. მეტწილად დიდი ფოთლები აქვთ. ყვავილები კენწრული და ორსქესიანია, უმეტესად სურნელოვანი, იშვიათად მყრალი.

ნაყოფი გირჩისებრი, მრავალფოთლურაა, საიდანაც ძაფზე ჩამოკიდებული, წითელ გარსში მოქცეული თესლი. ცნობილია მაგნოლიის 80-მდე სახეობა, მათგან 20-მდე სახეობა ჩრდილოეთ ამერიკაში იზრდება, დანარჩენი — სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში.

მაგნოლია კულტურაში ფართოდ არის დანერგილი. კარგად ხარობს ნოყიერ, ტენიან, დრენირებულ ნიადაგზე. ამრავლებენ თესლით, კალმით (სათბურში). ყოფილ სსრკ-ში კულტივირებულია 16 სახეობა, უმეტესად დიდყვავილა მაგნოლია (ლათ. Magnolia grandiflora), რომელიც შეიცავს ეთერზეთებს, გლიკოზიდებსა და ალკალოიდებს. საქართველოში მაგნოლია მოშენებულია თბილისში, წინანდალში, ქუთაისში და სხვა ადგილებში, უფრო მეტად კი შავი ზღვის სანაპიროზე.

განაწილება და ეკოლოგია - გვარის წარმომადგენლები იზრდება ჩრდილოეთ ამერიკასა და აღმოსავლეთ აზიაში (ჩინეთი, კორეა, იაპონია). მაგნოლიის კვერცხუჯრედი, მშობლიური რუსეთი, გვხვდება ველურ ბუნებაში კუნძულ კუნაშირზე . კიდევ ორი ​​სახეობა ითვლება ყველაზე ზამთარში: Siebold მაგნოლია და გრძელწვერა მაგნოლია

მაგნოლიები მიეკუთვნება უძველეს აყვავებულ მცენარეებს - ცარცულ და მესამეულ პერიოდებში ისინი ფართოდ იყო გავრცელებული თანამედროვე არქტიკაში . გვარი იზოლირებული იყო იმ დროს, როდესაც ჯერ ფუტკარი არ იყო, ამ მცენარეების ყვავილები ადაპტირებულია ხოჭოების დახმარებით დასაბინძურებლად: კარპელები საკმარისად მკაცრია, რათა თავიდან აიცილონ ხოჭოების დაზიანება ან შეჭმა. მაგნოლიებში კიდევ ერთი პრიმიტიული ნიშანი არის მკაფიოდ გამოხატული სეპალების და ფურცლების არარსებობა.

ნაპოვნი Magnolia acuminata-ს გაქვავებული ნიმუშები დაახლოებით 20 მილიონი წლისაა, ხოლო სხვა აღმოჩენილი მცენარეები, რომლებიც უდავოდ მიეკუთვნებიან მაგნოლიას ოჯახს, დაახლოებით 95 მილიონი წლისაა. რუსეთის ტერიტორიაზე ნაპოვნია შემდეგი ნამარხი სახეობები:

Magnolia capellinii Heer და Magnolia regalis Heer - ნაპოვნია სახალინის ცარცულ საბადოებში;

Magnolia inglefieldii Heer - ობის აუზის ქვედა მესამეულ ან ზედა ცარცულ ნალექებში და ურალებში;

Magnolia nordenskioldii Heer? - სახალინის ქვედა მესამეული საბადოებში;

Magnolia dianae Unger და Magnolia primigenia Unger ოლიგოცენურ საბადოებში ვოლგისა და დონის აუზებში;

Magnolia paiivlensis Krassn. - ქვედა დონის პალეოცენის საბადოებში.

მაგნოლია მრავლდება თესლის თესვით, მყნობით და კალმით. თესლი უნდა დაითესოს მომწიფებისთანავე მიწაში ან ქვიშაში სტრატიფიცირება გრილ ოთახში. დათესვამდე თესლს ქვიშით ფქვავენ, რომ ხორციანი ნაჭუჭი ამოიღონ და წყალში რეცხავენ. საგაზაფხულო თესვა III, IV-ში საკრეფ ყუთებში, რომლებიც მოთავსებულია სათბურში 15-18°C ტემპერატურაზე. მესამე ფურცლის გამოჩენის შემდეგ ნერგები ჩაყვინთვის სანერგე საწოლებში, სადაც მათ უტარდებათ ნორმალური მოვლა.

იხ. ვიდეო - МАГНОЛИЯ. Уход за магнолией - топ 5 советов.

ბოტანიკური აღწერა

მარადმწვანე ან ფოთლოვანი ხეები ან ბუჩქები. ქერქი ნაცრისფერი ან ყავისფერია, გლუვი, ქერცლიანი ან დაბურული. ისვრის ფოთლის დიდი ნაწიბურებით და ვიწრო რგოლისებრი ნაწიბურებით ღეროებიდან.

თირკმელები დიდია, ვიწრო კონუსური ან ფუზიფორმიანი, 1 ან 2 ქერცლით. ფოთლები დიდია, უმეტესად ელიფსური ან კვერცხუჯრედისებრი, მთლიანი, ფრჩხილისებრი ვენტით; მეორე რიგის ვენები, რომლებიც არ აღწევს ფოთლის კიდეს, ანასტომოზი. ღეროები ფარავს ახალგაზრდა ფოთოლს.

ყვავილები ორსქესიანია, ჩვეულებრივ ძალიან დიდი, სურნელოვანი, თეთრი, კრემისფერი ან მეწამული, ცალმხრივი, ტერმინალური; პერიანთი სამფოთლიანი თაიგულიდან და 6-9-12 ფურცლებიდან, რომლებიც ერთმანეთს უხვად გადაფარავს, განლაგებულია 2, 3 ან 4 წრეში. მტვრიანები და ბუშტები მრავალრიცხოვანია, თავმოყრილია ღერღილი ფორმის, წაგრძელებულ კონტეინერზე. ყვავილის მტვერი ცალღერიანია, რაც მისი პრიმიტიულობის ნიშანია, წაგრძელებული.

მრავალი სახეობის ყვავილი ადაპტირებულია ხოჭოების მიერ დამტვერვისთვის, კერძოდ, ასეთი ყვავილების ბუშტების სტიგმას შეუძლია დამტვერვა უკვე კვირტში და ყვავილის გახსნის შემდეგ ისინი კარგავენ ამ უნარს, ხოჭოებს შეუძლიათ შეაღწიონ ყვავილში მანამდე. ის იხსნება და მონაწილეობს დამტვერვაში .

ნაყოფი კონუსის ფორმის კომბინირებული ფურცელია, რომელიც შედგება დიდი რაოდენობით 1-2-თესლიანი ფურცლებისგან, რომელიც იხსნება დორსალური ნაკერის გასწვრივ. თესლები არის სოლი კვერცხისებრი, სამკუთხა, შავი, პატარა ემბრიონით ჩაეფლო ზეთოვან ენდოსპერმში და ხორციანი წითელი ან ვარდისფერი თესლით, რომელიც ჩამოკიდებულია თესლ თხელ ძაფებზე ფურცლების გახსნის შემდეგ.

იხ. ვიდეო - Cum se planteaza Magnolia