ოზონის შრე

                                                        

                                                                             ოზონ-ჟანგბადის შრე

 დედამიწის ატმოსფეროს ნაწილი, სადაც ექსპერიმენტული მეთოდით შესაძლებელი ხდება ოზონის დადგენა. იკავებს სივრცეს დედამიწის ზედაპირიდან და ვრცელდება ზღვის დონიდან 70-80 კმ-მდე.
იხ. ვიდეო

უფრო ვიწრო გაგებით, ოზონის შრეს ან ოზონოსფეროს უწოდებენ მთლიანად სტრატოსფეროს ან მის ფენას 20-იდან 30 კმ-მდე, სადაც წარმოდგენილია ოზონის ყველაზე დიდი რაოდენობა. ოზონის შრე წარმოადგენს ბუნებრივ ეკრანს და იცავს დედამიწას და მთელ ბიოსფეროს მზის ულტრაიისფერი გამოსხივების მავნე ზემოქმედებისაგან. შეშფოთება ოზონის შრის გათხელების თაობაზე მეცნიერებმა პირველად XX საუკუნის 70-იან წლებში გამოთქვეს. ოზონის შრის დაშლის ყველაზე თვალსაჩინო ფაქტია ეგრეთ წოდებული ოზონის ხვრელი.

                                                           

NASA-ს სტრატოსფერული ოზონის კონცენტრაციის პროექცია თუკი არ იქნება აკრძალული ქლორ-ფთორ-ნახშირბადები

თუკი მთელ ატმოსფეროში შენარჩუნდებოდა ნორმალური პირობები და შესაძლებელი იქნებოდა მისი დაყოფა შრეებად, რომელთაგან თითოეული იქნებოდა მხოლოდ ერთი აირის შემცველი, მაშინ მთელი ატმოსფერო დაიკავებდა დაახლოებით 8 კმ სისქის შრეს, ხოლო ოზონის შრის სისქე დაახლოებით 3 მმ იქნებოდა. ამ ჰიპოთეტური ოზონის შრის სისქე კონკრეტულ ადგილზე განსაზღვრავს ოზონის შრის უმნიშვნელოვანეს მახასიათებლებს, — ოზონის საერთო შემცველობას, რომელიც დობსონის ერთეულებში იზომება და რომელსაც სახელი ეწოდა ბრიტანელი ფიზიკოსისა და მეტეოროლოგის გორდონ მილერ ბორნ დობსონის პატივსაცემად.
                                              ეკოლოგია დედამიწის

                                                                            

                                                           სტრასფერული ქიმია ოზონის

გზა ოზონის სიკვდილის გარდა მექანიზმისა, ჩეპმანის შემავალში, გააჩნია მთელი რიგი რექციები სხვა რექციის რ-საც ოზონის განადგურება მოზდევს. მათ ყველას აერთიანებს რადენიმე ოჯახს, მთავარი კი არის აზოტის, ჟანგბადის (ჩეპმენის მექანიზმიდან) წყალბადისა და ჰალოგენური. ეს რეაქციები წარმოადგენს რეაქციას თავსითავად ციკლს, ამიტომ მას ასევე ეძახიან ციკლებს

აზოტური ციკლი

 (NO_x):

${\displaystyle {\mathsf {N_{2}O+O\cdot (\Delta ^{1})\rightarrow 2NO}}}$

${\displaystyle {\mathsf {O_{3}+NO\rightarrow NO_{2}+O_{2}}}}$

${\displaystyle {\mathsf {NO_{2}+O:\rightarrow NO+O_{2}}}}$

წყალბადური ციკლი 

(HO_x):

${\displaystyle {\mathsf {H_{2}O+O:\rightarrow 2HO\cdot }}}$

${\displaystyle {\mathsf {HO\cdot +O_{3}\rightarrow HO_{2}\cdot +O_{2}}}}$

${\displaystyle {\mathsf {HO_{2}\cdot +O_{3}\rightarrow HO\cdot +2O_{2}}}}$

ქლორის ციკლი 

(ClO_x):

${\displaystyle {\mathsf {CFCl_{3}+h\nu \rightarrow CFCl_{2}\cdot +Cl\cdot }}}$

${\displaystyle {\mathsf {Cl\cdot +O_{3}\rightarrow ClO\cdot +O_{2}}}}$

${\displaystyle {\mathsf {ClO\cdot +O:\rightarrow Cl\cdot +O_{2}}}}$

იხ. ლიკზე

დობსონის ერთეული წარმოადგენს ოზონის მოლეკულების იმ რაოდენობას, რომელიც საჭიროა 0,01 მილიმეტრი სისქის სუფთა ოზონის შრის წარმოსაქმნელად 0 გრადუს ცელსიუსსა და 1 ატმოსფერო ჰაერის წნევის პირობებში. მოყვანილი ოზონის შრის 3 მმ-იანი სისქე შეესაბამება დობსონის 300 ერთეულს. ეკვატორიდან დაცილებისას ოზონის საერთო შემცველობა ჩვეულებრივ იზრდება; ოზონის მაქსიმალური საერთო შემცველობა შეინიშნება გაზაფხულის დასაწყისში, მინიმალური — შემოდგომაზე. ეს დამოკიდებულება არამტკიცეა ანტარქიდისთვის. ოზონის საერთო შემცველობა შეიძლება იცვლებოდეს დობსონის 80 ერთეულიდან (ანტარქტიდაზე გაზაფხულის ოზონურ ანომალიამდე) დობსონის 650 ერთეულამდე (შორეულ აღმოსავლეთზე ზამთრის ბოლოდან — გაზაფხულის დასაწყისამდე). ატმოსფერული ოზონის ძირითადი ნაწილი მდებარეობს სტრატოსფეროში, 1 %-ზე ნაკლები მეზოსფეროში, 10-15 % ტროპოსფეროში. ატმოსფეროში ოზონის მოლეკულები მუდმივად გადაადგილდებიან. ატმოსფეროში ოზონის მთავარი წყაროა ზედა სტრატოსფერო, სადაც იგი წარმოიქმნება მოლეკულური ჟანგბადისაგან მზის ულტრაიისფერი გამოსხივების ზემოქმედებით.

იხ. ვიდეო

                               სელენიუმი

                                                      

                                                            სელენის ატომის სქემა

(სელენიუმი) — დიმიტრი მენდელეევის პერიოდული სისტემის მე-4 პერიოდის მე-16 ჯგუფის (ძველი კლასიფიკაციით VI ჯგუფის), მთავარი ქვეჯგუფის ქიმიური ელემენტი, რომლის ატომური ნომერია 34, აღინიშნება სიმბოლოთი Se (ლათ. Selenium), შავი ფერის მყიფე გარდატეხვაზე ბზინვარე არალითონი (მდგრადი ალოტროპიული ფორმა, არამდგრადი ფორმა — კინოვალ-წითელი ფერის).

34Se 78,96[Ar] 3d10 4s2 4p4 სელენი (სელენიუმი)

ელემენტი აღმოჩენილია იენს იაკობ ბერცელიუსის მიერ 1817 წ.

                                                 

                                    შავი რუხი და წითელი სელენის ალოტროპები

სახელწოდება მოდის ბერძ. σελήνη — მთვარედან. ელემენტზე ეს სახელი დარქმეულია იმიტომ რომ ბუნებაში ის წარმოადგენს მსგავსი თვისებების ლითონის ტელურის თანამგზავრს (რომელზეც შერქმეულა ეს სახელი დედამიწის პატივსაცემად).

სელენის შემცველობა დედამიწის ქერქში მიახლოებით 500 მგრ/ტ. სელენიუმის გეოქიმიის ძირითადი თვისებები დედამიწის ქერქში განისაზღვრება მისი იონების რადიუსის სიახლოვით გოგირდის იონების რადიუსთან. სელენიუმი წარმოქმნის 37 მინერალს, რომელთა შორის, უპირველეს ყოვლისა, აღსანიშნავია აშავალიტი FeSe, კლაუსტალიტი PbSe, ტიმანიტი HgSe, გუანახუატიტი Bi₂(Se, S)₃, ხასტიტი CoSe₂, პლატინიტი PbBi₂(S, Se)₃, რომლებიც ასოცირდებიან სხვადასხვა სულფიდებთან, ზოგჯერ კასიტერიტთან. იშვიათად გვხვდება თვითნაბადი სელენიც. მთავარი სამრეწველო მნიშვნელობა სელენზე აქვს სულფიდურ საბადოებს. სელენის შემცველობა სულფიდებში მერყეობს 7-დან 110 გ/ტ. სელენის კონცენტრაცია ზღვის წყალში არის 4×10⁻⁴ მგ/ლ.

                                                  

                                                                 მონოკრისტალური სელენი (99,9999%)

სელენი — არის გოგირდის ანალოგი და ავლენს შემდეგ დაჟანგვის ხარისხს −2 (H₂Se), +4 (SeO₂) და +6 (H₂SeO₄). თუმცა, გოგირდისაგან განსხვავებით, სელენის ნაერთები დაჟანგვის ხარისხით +6 — ძლიერი მჟანგავები არიან, ხოლო სელენ (-2)-ის ნაერთები — უფრო ძლიერი აღმდგენებია, ვიდრე გოგირდის შესაბამისი ნაერთები.

მარტივი ნივთიერება — სელენი გაცილებით ნაკლებად აქტიურია ქიმიურად, ვიდრე გოგირდი. გოგირდთან განსხვავებით, სელენს არ შეუძლია ჰაერზე დამოუკიდებლად წვა. სელენის დაჟანგვა ხერხდება მხოლოდ დამატებითი გახურებისას, რომლის დროსაც ის ნელა იწვის ლურჯი ალით, და გარდაიქმნება SeO₂ ორჟანგად. ტუტე ლითონებთან სელენი რეაგირებს მეტად აქტიურად მხოლოდ გამდნარ მდგომარეობაში.

იხ. ვიდეო

SO₂-საგან განსხვავებით, SeO₂ — არა აირია, არამედ კრისტალური ნივთიერება, რომელიც კარგად იხსნება წყალში. სელენიან მჟავის მიღება (SeO₂ + H₂O → H₂SeO₃) არ არის რთული ისევე როგორც გოგირდოვანი მჟავისა. ხოლო მასზე ძლიერი დამჟანგავის ზემოქმედებით (მაგალითად, HClO₃), მიიღებენ სელენმჟავას H₂SeO₄, თითქმის ისეთივე ძლიერს, როგორიც გოგირდმჟავაა.

• სელენის მოპოვების და გამოყენების ტექნოლოგიის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მიმართულებას წარმოადგენს ნახევარგამტარების თვისებები როგორც თვითონ სელენისა ისე მისი მრავალრიცხოვანი ნაერთები (სელენიდები), მათი შენადნობები სხვა ელემენტებთან, სადაც სელენი თამაშობს გადამწყვეტ როლს. სელენის ეს როლი თანდათან იზრდება, იზრდება მოთხოვნა და ფასებიც მასზე (ამის გამო არის ამ ელემენტის დეფიციტი).
• იხ. ვიდეო რა შეიცავს სელენს და მისი მიღება

ნახევარგამტარების თანამედროვე ტექნოლოგიებში გამოიყენება ბევრი ელემენტის სელენიდები, მაგალითად კალას, ტყვიის, ბისმუტის, სტიბიუმის და ლანთანოიდების სელენიდები. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია თვითონ სელენისა და მისი სელენიდების ფოტოელექტრული და თერმოელექტრული თვისებები.

• სელენ-74-ის სტაბილური იზოტოპის საფუძველზე შესაძლებელი გახდა პლაზმური ლაზერის შექმნა, რომელსაც გააჩნია კოლოსალური გაძლიერებით ულტრაიისფერ დიაპაზონში (მიახლოებით მილიარდჯერ).
• სელენ-75-ის რადიოაქტიური იზოტოპი გამოიყენება გამაგამოსხივების ძლიერ წყაროდ დეფექტოსკოპიისათვის.
• მედიცინაში, ასევე სოფლის მეურნეობაში გამოიყენება სელენის მიკროდანამატები სამკურნალო პრეპარატებში, ვიტამინის პრეპარატებში, ბიოლოგიურად აქტიურ დანამატებში|ბად-ებში, და ა.შ.
• იხ. ვიდეო რაში შედის სელენი და მისი თვისებები

კალიუმის სელენიდი ვანადიუმის ხუთჟანგთან ერთად წყალბადისა და ჟანგბადის მიღებისას წყლიდან თერმოქიმიური ხერხით (სელენური ციკლი, ლოურენსის სახ. ლივერმორის ეროვნული ლაბორატორია, ლივერმორი, აშშ).

შედის ზოგიერთი ცილების აქტიური ცენტრების შემადგენლობაში, ამინომჟავების სელენოცისტეინის ფორმით.

მიკროელემენტი, თუმცა უმრავლესი ნაერთი საშუალო კონცენტრაციითაც კი საკმაოდ ტოქსიკურია (სელენწყალბადი, სელენმჟავა და სელენური მჟავა) .
იხ. ვიდეო

                        კატატუმბოს ელვა

                                                 

                                                           ელვა ღამით

(ესპ. Relámpago del Catatumbo)— ბუნებრივი მოვლენა, რომელიც წარმოიქმნება მდინარე კატატუმბოს შესართავთან, მარაკაიბოს ტბაში.

ფენომენი გამოიხატება ზედაპირიდან დაახლოებით 5 კმ-ის სიმაღლეზე წარმოქმნილი ელვარებით, რომელსაც აკუსტიკური ეფექტები არ მოყვება. ელვა ჩნდება ღამით (წელიწადში 140–160 დღე), სადაც განმუხტვა გრძელდება 10 საათის განმავლობაში. ჯამში გამოდის დაახლოებით 1,2 მლნ. განმუხტვა წელიწადში. კატატუმბოს ელვა შეინიშნება დაახლოებით 400 კმ-ის მანძილზე. ელვარებას ნავიგაციისთვისაც იყენებდნენ, რის გამოც იგი ცნობილია ასევე როგორც „კატატუმბოს შუქურა“. საინტერესოა, რომ 2010 წელს ელვა იანვრიდან აპრილის ჩათვლით არ შეინიშნებოდა, რაც სავარაუდოდ გვალვიანობით იყო განპირობებული.

იხ. ვიდეო

მიიჩნევა, რომ კატატუმბოს ელვა არის მსოფლიოს უდიდესი ცალკეული ოზონის ტროპოსფერული ნაწილის გენერატორი.

 (ესპ. Río Catatumbo) — მდინარე სამხრეთ ამერიკაში, კოლუმბიასა და ვენესუელაში. სათავეს იღებს კოლუმბიის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში (ნორტე-დე-სანტანდერის დეპარტამენტი). ერთვის მარაკაიბოს ტბას ვენესუელის ტერიტორიდან. სიგრძე 500 კილომეტრი, აუზის ფართობი 22,317 კმ², რომელთაგან 16 626 კმ² კოლუმბიის ტერიტორიაზეა, დანარჩენი — ვენესუელაში. მდინარე იბადება აღმოსავლეთ კორდილიერას ჩრდილოეთ ნაწილში, ზღვის დონიდან 3850 მ სიმაღლეზე. კატატუმბოს გასწვრივ დასახლებულები არიან ხალხი — ბარები. მდინარე კატატუმბო უპირველეს ყოვლისა ცნობილია თავისი განთქმული ატმოსფერული მოვლენით, რომელიც ლიტერატურაში ცნობილია როგორც კატატუმბოს ელვა. აღნიშნული ფენომენი ფიქსირდება მდინარე კატატუმბოს შესართავთან, მარაკაიბოს ტბაში.

იხ.ვიდეო

(ესპ. Lago de Maracaibo) — მარილიანი ყურე ვენესუელაში, ვენესუელის ყურის (კარიბის ზღვა) სამხრეთით, რომელთანაც შეერთებულია წყალმარჩხი სრუტით. მდებარეობს სიერა-დე-პერიხის (დასავლეთი) და კორდილიერა-მერიდის (აღმოსავლეთი) ქედების მთათაშუა ქვაბულში. სამხრეთ ნაწილში წყალი მტკნარია, ჩრდილოეთში – მომლაშო. მარაკაიბოს ნაპირები დაბალია და დაჭაობებული. საზრდოობს მრავალრიცხოვანი მდინარეებით, რომელთაგან უდიდესია კატატუმბო. მარაკაიბო ჩვეულებრივ განიხილება როგორც ტბა, და არა ყურე ან ლაგუნა. ფართობი 13,210 კმ². მოცულობა 280 კმ³. გეოლოგიური მონაცემების საფუძველზე ცნობილია, რომ მარაკაიბო წარსულში ტბას წარმოადგენდა, რომლის ქვაბულის ასაკი ერთ-ერთი უძველესია მსოფლიოში (მარაკაიბოს ასაკი განისაზღვრება 20-36 მლნ. წლით). საპორტო ქალაქების მარაკაიბოსა და კაბიმასისთვის ტბა წარმოადგენს სავაჭრო გემების მთავარ მარშრუტს. მარაკაიბოს აუზში არის ნავთობის დიდი მარაგი, რითაც ტბას ეკონომიკური თვალსაზრისით ვენესუელის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ცენტრად აქცევს. მარაკაიბოს ტბაში მდებარეობს გენერალ რაფაელ ურდანეტას სახელობის ხიდი (სიგრძე 8.7 კმ), რომელიც მარაკაიბოს აკავშირებს ქვეყნის დანარჩენ დიდ ნაწილთან.

მდინარე კატატუმბოს შესართავთან, მარაკაიბოს ტბაში წარმოიქმნება ატმოსფერული ფენომენი – კატატუმბოს ელვა. სანაპიროზე გაშენებულია ქალაქები: მარაკაიბო, კაბიმასი, სიუდად-ოხედა და სხვ.

იხ. ვიდეო

ევროპელთაგან პირველმა მარაკაიბოს ტბა მოინახულა ალონსო დე ოხედამ 1499 წელს. 1529 წელს ტბის დასავლეთ სანაპიროსთან დაარსდა ქალაქი მარაკაიბო. 1821 წელს ტბასთან გაიმართა ბრძოლა, რომელმაც დიდი როლი ითამაშა ქვეყნის დამოუკიდებლობის მოპოვების საქმეში. ნავთობის წარმოება დაიწყო 1914 წელს პატარა ჭაბურღილებით, რომელიც გაითხარა კომპანია „Bataafsche Petroleum Maatschappij“-ის მიერ. 1964 წლის 6 აპრილს 236 000 ბარელის ტევადობის დატვირთულმა სუპერტანკერმა „Esso Maracaibo“ გენერალ რაფაელ ურდანეტას სახელობის ხიდთან ავარია განიცადა. ტანკერი ხიდს შეეჯახა, რომლის შედეგად ჩამოიქცა ხიდის 259 მეტრიანი სექცია. ტანკერს სერიოზული დაზიანება არ მიუღია. სამაგიეროდ დაზიანდა ხიდი.

2004 წლის მონაცემებით ტბის ზედაპირის 18% დაფარულია წყლის პერით

                            რენე დეკარტი

                                                  

(ფრანგ. René Descartes; დ. 31 მარტი, 1596, ლაე (ტურენი) ― გ. 11 თებერვალი, 1650, სტოკჰოლმი), აგრეთვე ცნობილი როგორც კარტესიუსი — ფრანგი ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი და მეცნიერი. თანამაედროვე ევროპის ფილოსოფიის მიმართულებაXVII ს. მეტაფიზიკისა და ეპისტოლოგიის დამფუძნებელი.   საყოველთაოდ აღიარებული, როგორც თანამედროვე ფილოსოფიის ფუძემდებელი და „თანამედროვე მათემატიკის მამა“. დეკარტმა შექმნა ანალიზური გეომეტრიის საფუძვლები, შემოიღო ცვლადი სიდიდის ცნება, დაამუშავა კოორდინატთა მეთოდი და აგრეთვე, დაამყარა კავშირი ალგებრასა და გეომეტრიას შორის.  იხ.ვიდეო

მნიშვნელოვანი  Cogito ergo sum, (ლათ.  — „ვაზროვნებ, მაშასადამე ვარსებობ“) — რენე დეკარტის ფილოსოფიური მტკიცება, ახალი დროის დასავლური რაციონალიზმის ფუნდამენტური ელემენტი.

ეს მტკიცება დეკარტმა წამოაყენა როგორც პირველადი უტყუარობა, ჭეშმარიტება, რომელშიც შეუძლებელია ეჭვის შეტანა — და რომელზე დაყრდნობითაც, შესაბამისად, შეგვიძლია სარწმუნო ცოდნის შენობის ხელახლა აშენება.

                                                 

დისპუტი დეკარტის (მარჯვნივ) და დედფალი ქრიტინა, სურათი პიერა-ლუი დიუმენილია

არგუმენტი არ უნდა გავიგოთ როგორც დასკვნა („ის, ვინც აზროვნებს, არსებობს; მე ვაზროვნებ, მაშასადამე, მე ვარსებობ“); პირიქით, მისი არსი მის სიცხადეშია, ჩემი არსებობის, როგორც მოაზროვნე სუბიექტის, თვითუტყუარობაში (res cogitans — „მოაზროვნე საგნები“): აზროვნების ყოველგვარი აქტი (უფრო ფართოდაც — ცნობიერების ყოველგვარი წარმოდგენა, განცდა, ვინაიდან cogito არ შემოიფარგლება მხოლოდ აზროვნებით), მასზე რეფლექსური დაკვირვების შემთხვევაში, აღმომაჩენს მე, მოაზროვნეს, რომელიც ვახორციელებ ამ აქტს. არგუმენტი მიუთითებს აზროვნების (ცნობიერების) აქტის დროს სუბიექტის თვითაღმოჩენაზე: მე ვაზროვნებ და საკუთარ აზროვნებაზე დაკვირვებისას აღმოვაჩენ საკუთარ თავს, მოაზროვნეს, რომელიც დგას ამ აქტებისა და მისი შემცველობების უკან. 

                                              

                                            განხილვა მეთოდოლოგიის შესახებ

                                                     

                                                                        Principia philosophiae, 1685

                     იეზუიტთა ორდენი

                                        

                                                    იეზუიტთა ორდენის ბეჭედი (ჯვარი).

(ლათ. Societas Jesu - „იესოს საზოგადოება“) — რომაულ-კათოლიკური ეკლესიის ქრისტიანული რელიგიური ორდენი, რომელიც პირდაპირ დაქვემდებარებაში იყო რომის პაპთან. დაარსდა 1534 წელს პარიზში ესპანელი კარისკაცი იგნასიო ლოიოლას მიერ, ხოლო 1540 წელს პავლე III-მ დაამტკიცა. იეზუიტები აქტიურად მოღვაწეობდნენ მეცნიერებაში, განათლებაში და მისიონერულ საქმიანობაში.წესრიგის მშენებლობის ძირითადი პრინციპები: მკაცრი დისციპლინა, მკაცრი ცენტრალიზაცია, უფროსებისადმი უფროსისადმი უდავო მორჩილება, უფროსების მიმართ თანამდებობის დაცვა, უფროსის აბსოლუტური ავტორიტეტი - უვადოდ არჩეული გენერალი ("შავი პაპი"), უშუალოდ პაპის დაქვემდებარებაში. უდავო მორჩილებამ იპოვნეს ფორმულა Erit sicut cadāver- ში, რომელიც დაწერილია ბრძანების წესდებაში  იეზუიტების მიერ შემუშავებული ზნეობრივი სისტემა, მათ თვითონ უწოდეს "ადაპტაციური" (აკომპოდატივა), რადგანაც ეს ფართო შესაძლებლობას ქმნიდა, გარემოებებიდან გამომდინარე, თავისუფლად ინტერპრეტაცია გაუწიოს ძირითადი რელიგიური და ზნეობრივი მოთხოვნები. მათი საქმიანობის მეტი წარმატების მისაღწევად, მრავალ იეზუიტს საშუალებას აძლევს უხელმძღვანელონ საერო ცხოვრების წესს, საიდუმლოდ ინახონ თავიანთი წევრობა. პაპიზმის მიერ იეზუიტებისთვის მიცემულ ფართო პრივილეგიებს (მრავალი რელიგიური რეცეპტისა და აკრძალვებისგან გათავისუფლება, პასუხისმგებლობა მხოლოდ წესრიგის ორგანოებისთვის და ა.შ.) შეუწყო ხელი უაღრესად მოქნილი და ძლიერი ორგანიზაციის შექმნას, რომელმაც მოკლე დროში თავისი საქმიანობა გაავრცელა მრავალ ქვეყანაში. სიტყვა "იეზუიტმა" ფიგურალური მნიშვნელობა შეიძინა.
იხ. ვიდეო

                        იგნატიუს ლოიოლა

                                                      

(ლათ. Ignatius de Loyola), ერისკაცობაში ინიაგო ლოპეს დე ლოიოლა (ბას. Eneko Oinaz Loiolako, ესპ. Íñigo López de Loiola; დ. 24 დეკემბერი, 1491 — გ. 31 ივლისი, 1556) — წარმოშობით ბასკი, იეზუიტთა ორდენის მთავარი დამფუძნებელი და პირველი მამამთავარი. ეს რელიგიური ორდენი კათოლიკურ ეკლესიას ეკუთვნოდა და რომის პაპის პირდაპირ დაქვემდებარებაში იყო მისიით. ორდენის წევრებს იეზუიტები ჰქვიათ. იგნატიუს ლოიოლა ასევე ცნობილი იყო როგორც სულიერი ვარჯიშების შემდგენი, იმხანად საყოველთაოდ აღიარებული სულიერი მამა. აქტიურად იბრძოდა პროტესტანტული რეფორმაციის წინააღმდეგ და ხელს უწყობდა შემდგომ კონტრრეფორმაციას.

                                                         

                                                             იესოს საზოგადობა

ეკლესია - კათოლიციზმი, დევიზი - 

2007 წლის 1 იანვრის მიხედვით მათი რაოდენობა შეადგენდა 19,216-ს, რომელთაგანაც: 13,491 არის კლერკი (სასულიერო პირი), 3,049 სტუდენტი (მომავალი სამღვდელოება), ძმა (არა მღვდელი) და 866 ახალბედა. იეზუიტები მსახურობენ 112 ქვეყანაში ექვს კონტინნტზე, უმეტესობა ინდოეთსა და ამერიკის შეერთებულ შტატებში. მათი საშუალო ასაკი იყო 57.3, მღვდლების 63.4, სტუდენტობის 29.9 და 65.5 ძმებისთვის.

იეზუიტები მთლს მსოფლიოში(2007 წლის 1 იანვარი)

რეგიონი	იეზუიტები	პროცენტი
სამხრეთ აზია	4,018	20.9%
ამერიკის შეერთებული შტატები	2,952	15.4%
სამხრეთ ევროპა	2,448	12.7%
დაავლეთ ევროპა	1,958	10.2%
აღმოსავლეთ ოკეანია	1,672	8.7%
სამხრეთი ლათინური ამერიკა	1,513	7.9%
აფრიკა	1,430	7.4%
ჩრდილოეთი ლათინური ამერიკა	1,374	7.2%
აღმოსავლეთ ევროპა	1,119	5.8%
ცენტრალური ევროპა	732	3.8%

                                        2013 წლის იანვრის მდგომარეობით

იეზუიტები მსოფლიოში — იანვარი2013

რეგიონი	იეზუიტები	პროცენტი
აფრიკა	1,509	9%
სამხრეთი ლათინური ამერიკა	1,221	7%
ჩრდილოეთი ლათინური ამერიკა	1,226	7%
სამხრეთი აზია	4,016	23%
აზია-ოკეანეთი	1,639	9%
ცენტრალური და აღმოსავლეთი ევროპა	1641	10%
სამხრეთი ევროპა	2,027	12%
დასავლეთი ევროპა	1,541	9%
ამერიკის შეერთებული შტატები	2,467	14%

კათოლიკურმა ეკლესიამ წმინდანის წოდება მიანიჭა 1622 წლის 12 მარტს, მისი ხსენების დღეა 31 ივლისი