დეტერმინიზმი

                          დეტერმინიზმი

                                 

დეტერმინიზმის მრავალი ფილოსოფიური თეორიის   იმ აზრს, რომ რეალობა ერთგვარ წინასწარ განსაზღვრულ გზას მისდევს.

 (ლათ. Determinare – განსაზღვრა), ან წინასწარგანჩინება — შეხედულება სამყაროს კანონზომიერების შესახებ, რომლის მიხედვითაც სამყაროში ყველაფერი მიზეზ-შედეგობრივი კავშირით არის განპირობებული, დეტერმინირებული. ამიტომ სამყაროში არ არსებობს არავითარი უმიზეზო მოვლენა ანუ შემთხვევითობა. შემთხვევითობა, მხოლოდ სუბიექტური არცოდნის გამო მოიხმარება მეცნიერებაში, თორემ თავისთავად სამყაროში არავითარი შემთხვევითობა არ არსებობს, სამყაროს მხოლოდ მკაცრი აუცილებლობა და მიზეზობრიობა მართავს.

იხ. ვიდეო

დეტერმინიზმი შეიძლება ასევე იქნას გაგებული, როგორც ფატალიზმი. დეტერმინიზმის საპირისპიროა ინდერდეტერმზი..

აბსოლუტური დეტერმინიზმის მიმდევარი იყო პიერ-სიმონ ლაპლასი. მან ჩათვალა, რომ თუ რაიმე რაციონალურ არსებას შეეძლო ცოდნა მსოფლიოში ყველა ნაწილაკის პოზიცია და სიჩქარე, მას შეუძლია ზუსტად განსაზღვროს სამყაროს ყველა მოვლენა. მოგვიანებით, ასეთ ჰიპოთეტურ არსებას ლაპლაზის დემონი დაერქვა.

ვოლუნტარიზმი

                         ვოლუნტარიზმი

                         

                                                                     ვოლუნტარიზმის სიმბოლო

პოლიტაკაში (ინგლ. voluntary - მოხალისეები) - ეს არის პოლიტიკური პოზიცი, რ-ის თანახმადაც ყველა ფორმის ადამნითა გაერთიანება უნდა იყოს ნებაყოფლობითი იმდენად რადენადაც ეს შესაძლეებლია.  ვოლუნტარიზმი უპირისპირდება ინიცირებული ვისგანც არ უნდა იყოს აგრესიას ძალადობას ან ძალდატანებას, რაც ჩადებულია არძალდანების პრინციპში. ,,ინიციარიბაში'' მოცემულ კონტექსტში ნიშნავს იმას, რომ ვოლუტარისტები არ ეწინაამღდეგებიან თვდაცვას. ვოლუნტარიზმი წარმოადგენს საბაზრო ანარქიზმის ფორმას.

იდეოლოგიისა და ფსიქოლოგიის, პოლიტიკისა და პრაქტიკის თვისება, რომელიც მომდინარეობს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ნების გადამწყვეტ ფაქტორად აღიარებიდან და ამ ნების გონებისა და საზოგადოებრივი კანონებისადმი დაპირისპირებიდან. დამახასიათებელია სუბიექტურის ობიექტურისაგან მოწყვეტა, ირაციონალურობის, იმპულსურობის, სტიქიურობის, სპონტანურობის როლის გაზვიადება, პოლიტიკასა და პრაქტიკაში ისტორიული განვითარების რეალური პირობებისა და შესაძლებლობების და პირობების იგნორირება, განუკითხაობა და სუბიექტივიზმი. ბუნებრივია, რომ ვ. განსაკუთრებით დამახასიათებელია სოციოლოგიისა და პოლიტიკური მეცნიერების სუბიექტივისტური მიმართულებისათვის, ხოლო პოლიტიკასა და პრაქტიკაში – ავტორიტარიზმის, ბონაპარტიზმის, ტოტალიტარიზმისათვის. მან არაერთხელ პოვა თავისი გამოვლინება ხალხოსნების, ანარქისტების, ესერების, ბოლშევიკების რევოლუციურ მოღვაწეობაში ოქტომბრამდე და ოქტომბრის შემდეგ, სტალინიზმის თვითნებობასა და განუკითხაობაში, ხრუშჩოვის სუბიექტივიზმსა და არაპროგნოზირებად პოლიტიკაში, როგორც პერესტროიკის, ისე უკანასკნელი ათწლეულის რეფორმატორი მოღვაწეების არაკომპეტენტურ, გაუთვლელ, დაუფიქრებელ, უსაფუძვლო და წინააღმდეგობებით აღსავსე პროექტებსა და პრაქტიკულ მოქმედებებში. იხ.ვიდეო

ფილოსოფიაში - (ლათ. voluntas  - ნება) იდელისტური  მიმართულების ფილოსოფია. ღვთიური ან ადამიანური ნების გამოხატვა მთავარ როლს ბუნების და საზოგადოების განვითარებაში

ვალჰალა

                                       ვალჰალა

                                                       

                                                                       ,,ვალჰალა'' (1896) მაქს ბრუკნერი

იხ. ბმულზე სკანდინავიურ მითოლოგიაში დიდებული დარბაზი, რომელიც მდებარეობდა ასგარდში და იმართებოდა ოდინის მიერ. ოდინის მიერ რჩეული ხალხის ნახევარი, რომელიც ბრძოლაში იღუპებოდა ვალკირიებს სასახლეში მოჰყავდა, ხოლო მეორე ნახევარი ქალღმერთ ფრეიასთან ფოლკვანგრში. ვალჰალაში გარდაცვლილი უერთდებოდა ხალხის მასას  რომლებიც სახელგანთქმული მეომრები იყვნენ. ოდინი მართავს ვალჰალას. ლეგენდის თანახმად, ვალჰალა არის გიგანტური დარბაზი, რომელსაც ფარებით ეკიდა ხმლების კიდეები . ამ დარბაზს აქვს 540 კარი და თითოეული 800 მეომრის მეშვეობით გამოვა ბოლო ბრძოლის დროს ღმერთ ჰიმდალის ზარზე.

იხ. ვიდეო

                                                                         

                                     ასები

                                                     

                   ასები ბალდარის გვამთან - მხატვარი კრისტოფერ ვილჰელმ ეკერსბერგი 1817

ღმერთების უძლიერესი მოდგმა, ჩრდილოეთის (გერმანულ) მითოლოგიაში. განაგებენ ასგარდის სასახლეს, ემორჩილებიან მხოლოდ ოდინს. სულ თორმეტნი არიან: ოდინი, თორი, ბალდრი, ჰოედრი, ტირი (თორი), ჰერმოდრი, ბრაგი, ჰაიმდალი, ვიდჰარი, ვალი, ულრი, და ფორსეტი; თორმეტი აზინიც — ქალღმერთია: ფრიგი, ფრეია, იდუნი, ზაგა... აზები და აზინები, ციური მსაჯულები, ებრძვიან ვანებს და ბუმბერაზებს. შემდეგ ვანებს ურიგდებიან, რაც ღმერთების ორი მოდგმის შერწყმაზე მეტყველებს. მოკლეს არსთა მამა, ბუმბერაზი იმირი, დააქუცმაცეს და სხეულის ნაწილებისაგან შექმნეს ახალი სამყარო. იღუპებიან საზარელ მსოფლიო ხანძარში, და ესაა რაგნაროკი, ღმერთების დაისი. შემდეგ ფერფლიდან ისევ აღდგებიან განახლებულ გაძლიერებულნი, უფრო სრულყოფილნი. მსგავსი მოვლენა ცნობილია ეგვიპტურ, ბერძნულ და სხვა წარმართულ მითებში. თავისებურად აისახა ქრისტიანულ რელიგიაშიც

               იუკატანის ნახევარკუნძული

                                           
ესპ. Yucatán - ნახევარკუნძული ცენტრალული ამერიკაში, რ-იც ყოფს მექსიკის ყურეს კარიბის ზღვისაგან. ჩრდ. ნაწილის ნახევარკუნძულის დაკავებულია მექსიკის შტატები იუკატანი, კამპეჩეს,კინტანა-როოს (რივერა მაია) შტატები.
                                                
                                                                           განლაგებული რივერა მაია
ესპ. Riviera Maya ანუ მაიას სანაპირო - ტურისტული ზონა კარაბის სანაპიროზე იუკატანის ნახევრკუნძული მექსიკაში.
                                                 
                                                                     მაიაპანი - კუკლკანის სალოცავი

IV-დან X საუკუნემდე იუკატანი იყო მაიას ცივილიზაციის ცენტრი. შემორჩენილია მრავალრიცხოვანი არქეოლოგიური არტე-ფაქტები, რომელთაგან ყველაზე უკეთ ცნობილია ქალაქი ჩიჩენ-იცა, უშმალი, ტულუმი და სხვა.

პირველი ევროპელები ნახევარკუნძულის ნაპირებზე გადასხდნენ 1517 წელს. ესენი იყვნენ ესპანელი კონკისტადორები ფრანსისკო კორდოვა და ხუან დე გრიხალვა. მათ იუკატანის დაპყრობა დაამთავრეს 10 წელიწადში და დედაქალაქად აირჩიეს დღევანდელი მერიდა. ნახევარკუნძულის ადმინისტრაცია ხელიდან ხელში გადადიოდა ახალ ესპანეთსა და გვატემალას შორის. 1822 წლიდან იუკატანი შევიდა დამოუკიდებელი მექსიკის შემადგენლობაში.
იხ. ვიდეო

რეკლამა

იხ. ბმულზე  . . . 

https://shotashota75.blogspot.com/search?q=%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90

თეთრი ხვრელი

                            თეთრი ხვრელი

                                                    

                                       თეთრი და შავი ხვრელის ურთიერთგადაკვეთა

ფარდობითობის თეორიაში — ჰიპერთეორიული რეგიონი სივრცე-დროში, რომელშიც გარედან შესვლა შეუძლებელია, მისგან თავის დაღწევა შეუძლია როგორც მატერიას ასევე სინათლეს. ის არის შავი ხვრელის შებრუნებული ვარიანტი. შავი ხვრელიდან გარეთ გამოსვლაა შეუძლებელი, მისგან თავის დაღწევა არც მატერიას და არც სინათლეს არ შეუძლია. თეთრი ხვრელები გვხვდება ჭიის ხვრელების თეორიაში. შავი ხვრელი რეგიონი, აინშტაინის საველე განტოლების ასეთი გადაწყვეტის მიხედვით წარსულში თეთრი ხვრელი იყო, თუმცა ამ რეგიონში არ რსებობენ შავი ხვრელები რომლებიც გრავიტაციული კოლაფსის შედეგად წარმოიქმნენ, ასევე არ არსებობს ფიზიკის კანონები რომლის მიხედვითაც შესაძლებელია თეთრი ხვრელის ფორმირება, ასევე არსებობს დაუზუსტებელი ინფორმაცია, 2006 წელს GRB 060614-მა დააფიქსირა თეთრი ხვრელი.

ზოგს მიაჩნია რომ ფარდობითობის თეორიის ორი სინგულარობა, დიდი აფეთქება და შავი ხვრელები არიან დაკავშირებული ერთმანეთთან – სუპერმასიური თეთრი ხვრელის გავლით რომელიც თავისთავად წარმოიქმნა სუპერმასიური შავი ხვრელის მიერ გალაქტიკის ცენტრში, ჩვენი სამყაროს წინამორბედ სამყაროში.

იხ. ვიდეო რა არის თეთრი ხვრელი?

შავი ხვრელების მსგავსად, თეთრ ხვრელებსაც გააჩნიათ სხვადასხვა პროპორციები როგორიცაა: მასა, მაგნიტური მუხტი და იმპულსის მომენტი. ისინი მიიზიდავენ მატერიას, ისე როგორც სხვა მასებს მაგრამ იქ ჩავარდნილი სხეული ვერასოდეს გადაკვეთს მოვლენათა ჰორიზონტს. წარმოიდგინეთ მაგნიტური ველი, ზედაპირის გარეშე, გრავიტაციის დახმარებით აცქარება უფრო მეტია ზედაპირზე ვიდრე სხვაგან ნებისმიერი სხეულისთვის. რადგანაც შავ ხვრელს ზედაპირი არ აქვს, სხეული ჩქარდება უსასრულოდ მანამ სანამ არ გადაკვეთს სინგულარობას და აღმოჩნდება თეთრ ხვრელში.

                                               

                                                      

კვანტურ მექანიკაში შავი ხვრელები გამოყოფენ ჰოკინგის რადიაციას რისი მეშვეობითაც შავი ხვრელი შეიძლება აორთქლდეს. იმის გამო, რომ თერმული წონასწორობის მდგომარეობა დროთა განმავლობაში შეცვლის-ინვარიანტს წარმოადგენს, სტივენ ჰოკინგი ამტკიცებდა რომ თერმული წონასწორობის დროს შავი ხვრელის შებრუნებული ვარიანტ (თეთრი ხვრელი) თავად თერმული წონასწორობისას შავი ხვრელია, რაც იმას ნიშნავს რომ ჰოკინგის ან თეორიის მიხედვით თეთრი ხვრელი და შავი ხვრელი ერთი და იგივე სხეულია.

                                                    

კრუსკალი - სეკერეშას დიაგრამა. ანიმაციის თითოეული ჩარჩო გვიჩვენებს ცისფერ ჰიპერბოლას, როგორც ზედაპირი, სადაც Schwarzschild- ის რადიალური კოორდინატი არის მუდმივი (და თითოეული თანმიმდევრული ჩარჩოებით უფრო მცირე მნიშვნელობით, სანამ არ გამოდგება სინგულარობამდე

თეთრი ხვრელების არსებობის შესაძლებლობა შემდეგ დონეზე აიტანა რუსმა კოსმოლოგმა იგორ ნივიკოვმა 1964 წელს. თეთრი ხვრელები არის ეინშტეინის ველების განტოლებათა ამოხსნა. მაქსიმალურად გაფართოებული სჩვარზსჩილდის განტოლებაში თეთრი ხვრელი არის შავი ხვრელი რომელისაც არ გააჩნია მუხტი და არ ბრუნავს.

მაქსიმალურად გაფართოებული სჩვარზსჩილდის განტოლება გვიხასიათებს იდეალურ შავ/თეთრ ხვრელს, რომელიც არსებობს გარე დამკვირვებლის პერსპექტივიდან, ნორმალურ შავ/თეთრ ხვრელს რომელიც ფორმირდება ვარსკვლავის სიკვრდილის შემდეგ სჭირდება განსაკუთრებული მატერია.

იხ. ვიდეო

შავ ხვრელებზე წარმოდგენები პირველად 1980_იანებში გაჩნდა, როგორც კლასიკური თეთრი ხვრელების ბუნების გარკვეულ შუქზე. ზოგიერთი მკვლევარმა წარმოადგინა, რომ როდესაც შავი ხვრელის ფორმები და ის რომ დიდი აფეთქება შეიძლება მოხდეს შავი ხვრელის ბირთვიდან, რომელიც ქმნის ახალ სამყაროს, რომელიც აფართოებს მშობლის სამყაროს გარეთ იხილე ასევე ფეკუნდის სამყარო.

იოჰან ვოლფგანგ ფონ გოეთე

            იოჰან ვოლფგანგ ფონ გოეთე

                                                    

(გერმ. Johann Wolfgang von Goethe; დ. 28 აგვისტო, 1749, მაინის ფრანკფურტი — გ. 22 მარტი, 1832, ვაიმარი) — გერმანელი მწერალი, მოაზროვნე და სახელმწიფო მოღვაწე. გოეთე მუშაობდა სხვადასხვა ჟანრში: პოეზია, დრამა, ეპოქა, ავტობიოგრაფია, ეპისტოლარი და ა.შ. გოეთე გახდა ამჟამინდელი "შტორმი და აურზაური" მთავარი იდეოლოგი. შილერთან, ჰერდერთან და ვილენდთან ერთად მან ჩამოაყალიბა მიმართულება გერმანულ ლიტერატურაში, სახელწოდებით ”ვეიმარ კლასიკა”. გოეთეს რომანში „ვილჰელმ მეისტერი“ საფუძველი ჩაუყარა განმანათლებლობის საგანმანათლებლო რომანს. გოეთეს ნამუშევრები, განსაკუთრებით ფაუსტის ტრაგედია, აღიარებულია როგორც გერმანული და მსოფლიო ლიტერატურის შედევრები.

ფილოსოფოსისა და პოეტის მემკვიდრეობა ინახება და სწავლობს ვეიმარის გოეთესა და შილერის არქივებში.

                                                                  

                  ქარიშხალი და შეტევა

 (გერმანულად Sturm und Drang) — ლიტერატურული მიმდინარეობა განმანათლებლობის ეპოქაში   1767 - 1785წწ. მწერლებს, რომლებიც თავს მიაკუთვნებენ ამ მოძრაობას, უწოდებენ შტურმერებს. მიმდინარეობის იდეოლოგი იყო იოჰან გეორგ ჰამანი

                                           ფაუსტი

გოეთეს შემოქმედების მწვერვალია „ფაუსტი“ ( I ნაწ. 1801, გამოქვეყნდა 1808, II ნაწ. 1832), რომელსაც იგი თითქმის მთელი სიცოცხლე წერდა. „ფაუსტში“ გარდამავალი ეპოქის მრავალსაუკუნოვანი კულტურული მემკვიდრეობაც ჯამდება და მომავალ ისტორიულ ეტაპთა პროფილიც ისახება. მსოფლიო პოეზიის ერთ-ერთი უღრმესი რეალისტური ქმნილება სიმბოლურ-ალეგორიული სტილის ნაწარმოებია; სახეთა და ეპოზოდთა უმეტესობა სიმბოლური ხასიათისაა და ორ აზრს შეიცავს ― პირდაპირსა და გადატანითს, რომელიც ღრმა ფილოსოფიურ აზრს გამოხატავს. ჭარბად გვხვდება ალეგორიული, ქარაგმული სახეები, რომლებიც უზოგადეს იდეებსა და მოვლენებს მიანიშნებენ (მაგ., ტრაგედიის ექსპოზიცია და ფინალი, რომელთა ერთიანობა ნაწარმოების დედააზრს გამოხატავს); ფაუსტი განასახიერებს ადამიანის სულის კადნიერ ლტოლვას თავისი ემპირიული ყოფის შეზღუდულობათა დასაძლევად. მაღალი ჰუმანისტური იდეალისათვის, ახლისათვის ჭიდილი მიმდინარეობს „უკანასკნელ საზღვარზე“, „ყოფიერების კიდეზე“.

ფაუსტის ძალთახმევა მოქმედებს ყოველგვარი კომპრომისის გარეშე, მთელი სისრულით, აბსოლუტური მასშტაბებით. ფაუსტის ანტაგონისტურად გვევლინება ბოროტი სული მეფისტოფელი. მისი სამყარო ცინიზმისა და უნაყოფო გონებამახვილობის, ნიჰილიზმისა და უსულგულობის ნიშნითაა დადაღული. მეფისტოფელის ერთადერთი ღირებულება ისაა, რომ მისი ნეგატიურობა ფაუსტს იმპულსად ექცევა პოზიტიურისაკენ სწრაფვაში. ნაწარმოების I ნაწილში ფაუსტი ინდივიდუალისტად გვევლინება, რომელიც თვითდადგინებისაკენ სწრაფვას საკუთარი სურვილით საზღვრავს. II ნაწილში ფაუსტს ცდომილებათა დაძლევის გზაზე თანდათანობით მოთხოვნილებად ექცევა „საზოგადო თავისუფლების“ პრინციპი. მას ბუნებისა და საზოგადოების გარდაქმნის იდეა მოიცავს. ამ „დიადი საქმის“ განხორციელების ჟამს ფაუსტს აუცილებლობად ექცევა რადიკალური ზომების მიღება (ბავკიდასა და ფილემონის ეპიზოდი).

ფაუსტის „მშვენიერი წამის“ პოტენციურ არსად გვევლინება „თავისუფალ მიწაზე თავისუფალი შრომის“ დამკვიდრება. ტრაგედიის I ნაწ. ხალასი პოეზიით, ემოციურობითა და დინამიკით აღსავსე შედევრია ხელოვნებისა; II ნაწ., თ. მანის თქმით, სანახევროდ ფეერიას წარმოადგენს და სანახევროდ მსოფლიო ეპოსს, რომელშიც გერმანული ენის ყველა წყარო ჩქეფს. მისი ყოველი ეპიზოდი გასაოცარია და ბრწყინვალე, ღრმა აზრითა და დიდებულებით გამორჩეული. სცენა ფარსალიის ველებზე და პენეისზე, ელენეს ლეგენდის ჰუმორისტული წარმოდგენა ისეთი მხიარულებითა და სიმსუბუქით ბრწყინავს, რომ ამ ნაწარმოებთან ყოველი შეხება აღგვაფრთხოვანებს, ხელოვნების წყურვილს გვიღვიძებს.

იხ. ვიდეო

ბენჯამინ ფრანკლინი

                   ბენჟამინ ფრანკლინი

                                                  

(ინგლ. Benjamin Franklin; დ. 17 იანვარი, 1706, ბოსტონი — გ. 17 აპრილი, 1790, ფილადელფია) — აშშ-ის ერთ-ერთი ყველაზე ღვაწლმოსილი დამფუძნებელთაგანი, ადრეული პოლიტიკური ფიგურა და სახელმწიფო მოღვაწე; მეცნიერი, გამომცემელი; ამერიკის რევოლუციის სულისჩამდგმელი.

ერის მამად წოდებული, ფრანკლინი ცნობილი იყო განსაკუთრებული ცნობისმოყვარეობით, წერის ნიჭითა და ინტერესთა ფართო სპექტრით. აქტიურმა საზოგადო მოღვაწემ და დიპლომატმა ნიადაგი მოამზადა ამერიკის რევოლუციისთვის.

იხ. ვიდეო

ბენჯამინ ფრანკლინი — ერთ-ერთია აშშ ფუძემდებლებიდან, რომელმაც ხელი მოაწერა სამ უმნიშვნელოვანეს ისტორიულ დოკუმენტს და ამ გზით საფუძველი ჩაუყარა ამერიკის შეერთებულ შტატებს, როგორც დამოუკიდებელ სახელმწიფოს. ეს დოკუმენტებია:

1. აშშ-ის დამოუკიდებლობის დეკლარაცია;
2. აშშ-ის კონსტიტუცია;
3. 1783 წელს ვერსალის სამშვიდობო ხელშეკრულება (მეორე პარიზის სამშვიდობო ხელშეკრულება), რომელმაც ფორმალურად დაასრულა ბრძოლა ამერიკის 13 კოლონიის დიდი ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობისათვის

იხ. ვიდეო

ბენჯამინ ფრანკლინის პოლიტიკური შეხედულებები ემყარებოდა ბუნებრივი და განუყოფელი ადამიანის უფლებების კონცეფციას, რომელზეც  დამოკიდებულბა ჰქონდა  სიცოცხლეზე, თავისუფლებასა და  საკუთრებაზე.. ფრანკლინის შეხედულებები ჩრდილოეთ ამერიკის კოლონიების პოლიტიკურ სტრუქტურაზე დროთა განმავლობაში შეიცვალა. 1765 წლამდე იგი კოლონიებს ბრიტანეთის იმპერიის ნაწილად თვლიდა. შემდეგ იგი მივიდა ფედერალური სისტემის იდეამდე, მეფის მმართველობის ქვეშ მყოფი ყველა კოლონიისა და დედამიწის სრული თანასწორობის საფუძველზე. ბოლოს, როდესაც ინგლისსა და კოლონიებს შორის წინააღმდეგობები გახდა გარდაუალი, ფრანკლინი დარწმუნდა ბრიტანეთის პარლამენტის და  მისი მიმართვის შეუსრულებლობის შემდეგ, რომ არ არსებობს გზა ლონდონის პოლიტიკაზე გავლენის მოხდენის შესახებ პეტიციების დახმარებით, მხარი  დაუჭირა კოლონიების სრულ განცალკევებას მეტროპოლიიდან და პოლიტიკური დამოუკიდებლობის გამოცხადებას . მოგვიანებით, იგი წინააღმდეგი იყო აღმასრულებელი ხელისუფლების როლის გაძლიერებაზე, კერძოდ, ჯორჯ ვაშინგტონში რიგარეშე უფლებამოსილების მინიჭების წინააღმდეგ, საყოველთაო საარჩევნო უფლების დამკვიდრებისთვის, საკუთრების ცენზი არ შემოიფარგლებოდა გადამწყვეტი   მონობის  წინაამღდეგ..

მისი ფილოსოფიური შეხედულებების თანახმად, ბენჯამინ ფრანკლინი მიიღო დეიზმს . მართლმადიდებლური საეკლესიო დოგმა ეწინააღმდეგებოდა „ბუნებრივი რელიგიის“ იდეას, რომელშიც ღმერთის როლი შემცირდა სამყაროს შექმნის მოქმედებაში. მან ჩამოაყალიბა შრომითი ღირებულების თეორიის საკუთარი ვერსია .

როგორც მის ავტობიოგრაფიაშია ნათქვამი, ფრანკლინმა  შეიმუშავა და შეეცადა განეხორციელებინა გეგმა ზნეობრივი აღმატებულობის მისაღწევად და ცუდი ჩვევების აღმოსაფხვრელად, რაც საფუძვლად დაედო მის მიერ ჩამოთვლილ 13 სათნოებაში უნარის განვითარებას.

                                                    

                       გარეკანი პირველი ინგლისური გამოცემის ,, ავტობიოგრაფია'' 1793წ
ბენჯამინ ფრანკლინი გამოსახულია ას დოლარიან კუპიურაზე.
კვლევა ატმოსფერული ელექტროობის - ფართოდ არის ცნობილი ფრანკლინის კვლევები ლექტროობის ბუნების ელვის. 1750 ის გამოქვეყნა ნამუშევარი, სადაც შესასთავაზა  ფრანების გამოყენება გაშვება ჭეაქაქუხილში. ასეთი გამოცდა განხორცდიელდა 1753წ-ის 10 მაისს ფრანგი მეცნიერ ტომას-ფრანსუა დალიბარდომ ხოლო  საკუთარი ფრანი გაუშვა დამოუკიდებლად ფრანკლინმა, რომელმაც არიც კი ოცოდა  დალიბარდოს გამოდცის შესახებ 15 ივნისს ფილადელფიაში. ფრანკლინის გამოცდები აღწერილი იყოჯოზეფ პრისლის ნამუშევარში (ინგლ. Joseph Priestley) англ. History and Present Status of Electricity) 1767 წ