среда, 18 ноября 2020 г.

ლიპიდები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            ლიპიდები

ზოგიერთი ლიპიდის სტრუქტურა

(ბერძ. λίπος, lípos — ცხიმი) — ცხიმისებრი ნივთიერებები, რომლებიც ყველა ცოცხალი უჯრედის შედგენილობაში შედის და განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს სასიცოცხლო პროცესებისათვის - განაპირობებს უჯრედის განვლადობას, მოქმედებს მრავალი ფერმენტის აქტივობაზე, მონაწილეობს ნერვული იმპულსის გადაცემაში, კუნთის შეკუმშვაში, უჯრედებს შორის კონტაქტობის წარმოქმნაში, იმუნოქიმიურ პროცესებში.

ლიპიდები ქმნის ენერგეტიკულ რეზერვს, მცენარეთა და ცხოველთა წყალგაუმტარ და თერმომოსაიზოლაციო საფარველს და იცავს მათ მექანიკური დაზიანებისაგან.

ლიპიდების უმრავლესობა უმაღლესი ცხიმოვანი მჟავების, სპირტების ან ალდეჰიდების წარმოებულია. ქიმიური შემადგენლობის მიხედვით ლიპიდებს ყოფენ რამდენიმე კლასად. ორგანიზმში ლიპიდები განიცდის ფერმენტულ ჰიდროლიზს ლიპაზების ზემოქმედებით, განთავისუფლებული ცხიმოვანი მჟავები აქტივდებიან ადენოზინფოსფორის მჟავებთან (უმთავრესად ატფ-თან) და კოფერმენტ A-თან ურთიერთმოქმედების გზით, შემდეგ კი იჟანგებიან. დაჟანგვა მიმდინარეობს ორნახშირბადიანი ფრაგმენტების მოხლეჩით რეაქციათა თანამიმდევრულ რიგში (ე. წ. ß-დაჟანგვა). გამოყოფილი ენერგია ხმარდება ატფ-ის წარმოქმნას. უჯრედებში მრავალი ლიპიდები ცილებთან ქმნის კომპლექს (ლიპოპროტეიდებს) და შეიძლება გამოიყოს მხოლოდ ამ კომპლექსის დაშლის შემდეგ.

იხ. ვიდეო



ფიზიოლოფიური დანიშნულების მიხედვით ლიპიდები იყოფა ორ ჯგუფად:

  • პროტოპლაზმური ლიპიდები,რომლებიც უჯრედის სხვადასხვა სტრუქტურაში გვხვდება და რომელთა რაოდენობა პრაქტიკულად უცვლელია
  • სათადარიგო ანუ სარეზერვო ლიპიდები, რომლებიც ქმნის ე .წ. ცხიმოვან ქსოვილს (კანქვეშა,ბადექონში). მათი რაოდენობა ორგანიზმში ცვალებადია.

სტრუქტურული აგებულების მიხედვით ლიპიდები იყოფა მარტივ ლიპიდებად, რთულ ლიპიდებად, სტეროიდებად და ლიპიდების წარმოებულებად.

ზეთის მოლეკულები წყლის მოლეკულებთან კავშირს ვერ ამყარებენ, თითქოს ეშინიათ მათი და გაურბიან. ყველა მათგანს წყლის სიძულვილი აერთიანებს, ერთმანეთს პოულობენ, უკავშირდებიან და წყლის ზედაპირზე ლაგდებიან ასეთ ნივთიერებებს ჰიდროფობურ ნივთიერებებს უწოდებენ (ფობია შიშს ნიშნავს). ნივთიერებას, რომელიც წყალში კარგად იხსნება, წყლის მოყვარული ანუ ჰიდროფილიური ნივთიერება ჰქვია. ლიპიდების ჰიდროფობურობას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს მემბრანისა და საერთოდ, უჯრედის სტრუქტურის ჩამოყალიბებისთვის. ძალზე მნიშვნელოვანია ლიპიდების ენერგეტიკული ფუნქცია. მათი წვისას, უჯრედში ნახშირწყლების წვასთან შედარებით, გაცილებით მეტი ენერგია გამოიყოფა. ამიტომ ცოცხალი ორგანიზმები ლიპიდებს ხშირად იმარაგებენ.

                                                              

ფოსფოლიპიდების ზოგადი სტრუქტურა
R1 და R² შემცვლელი ნივთიერებები ცხიმოვანი მჟავების ნარჩენებია, X დამოკიდებულია ფოსფოლიპიდის ტიპზე.
იხ. ვიდეო



ჰიდრის თანავარსკვლავედი - ჰიდრა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - 

                    ჰიდრის თანავარსკვლავედი - ჰიდრა

ჰიდრის თანავარსკლავედი
 (ლათ. Hydra) — ცის სამხრეთ ნახევარსფეროს თანავარსკვლავედი. მისი ყველაზე ბრწყივნალე ვარსკვლავის, ალფარდის ვიზუალური ვარსკვლავიერი სიდიდეა 2,0. დაკვირვებისათვის ყველაზე ხელსაყრელი პირობები თებერვალსა და მარტშია. ჩანს საქართველოდანაც. საინეტერესო ობიექტებია ასტერიზმი ,, ჰიდრის თავი'' 
ჰიდრას თანავარსკვლავედი შეიცავს სამი ობიექტის მესიეს კატალოგს, ბუნებით ძალზე განსხვავებული: ღია მტევანი M48 დედამიწიდან 1500 სინათლის წლის მანძილზე, გლობულური მტევანი M68, 30000 სინათლის წლით დაშორებით და გალაქტიკის M83 ნაწილი, რომელიც დაშორებულია 15 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე.
იუპიტერის მოჩვენება არის პლანეტარული ნისლეული, რომელიც ხელმისაწვდომია ტელესკოპის დაკვირვებისთვის .
TW Hydra ასოციაცია არის ვარსკვლავური ასოციაცია, რომელიც შედგება დაახლოებით 10 მილიონი წლის ვარსკვლავებისგან.
რამდენიმე ზოგადი გალაქტიკა (IC 4275, IC 4276, NGC 2555, NGC 2561 და ა.შ.), რომლებიც ახსენებულია ახალი ზოგადი კატალოგის თავდაპირველ გამოცემაში, დაფიქსირებულია თანავარსკვლავედში.
ისტორია
უძველესი თანავარსკვლავედი. ვარსკვლავით ცის კატალოგში შედის კლავდიუს პტოლემაიოსის მიერ "ალმაგესტი" სახელწოდებით "წყლის გველი". ძველი ბერძნები თანავარსკვლავედს თვლიდნენ, რომ ჰერკულესის მეორე ღვაწლიდან იყო ლერნეის ჰიდრას გამოსახულება. 

                               ჰიდრა - მითოლოგიაში    

ჰერაკლე და ჰიდრა . უფიფიცის გელერეა . ანტპონიო დელ პოლალიო
 (წყლის გველი)— საზარელი ურჩხული, ლერნეს ჭაობის ბინადარი, ტიფონისა და ექიდნეს ნაშიერი; ჰერას გამოზრდილი. ცხრა, ას- ან ათასთავიანი და ისეთი გესლიანი, რომ მისი ღვიძლის სისხლით მოწამლული ისრებით უკვდავნიც კი მოურჩენელი წყლულით იტანჯებოდნენ. საერთო ტრადიციით ცხრათავიანია, მაგრამ ჰერაკლეში ევრიპიდე მირიადთავიანს უწოდებს, თუმცა, ცოტა ქვემოთ (1118) თვითონვე ასთავიანად მიიჩნევს. ლერნეს ჭაობის ჰიდრას ჰერაკლე შეება (მეორე გმირობა). შესახტომად გამზადებულ ქვეწარმავალს ფეხი დააჭირა. გველი შემოეტმასნა (თანაც ჭაობიდან ბუმბერაზი კიბორჩხალა ამობობღდა და გმირს ჩაეჭიდა) ჰერაკლე ჰიდრას კომბლის დარტყმებით ზედიზედ აცლიდა თავებს. მაგრამ გველს ერთ მოსხეპილ თავზე ორი ამოსდიოდა. მაშინ გმირმა მეგობარ იოლაოსს უხმო, ცეცხლის დანთება უბრძანა. იოლაოსმა ჭალას ცეცხლი წაუკიდა. მოგიზგიზე მაშხალებს აწვდიდა ჰერაკლეს, გმირი კი მოსხეპილ ადგილს მაშხალით სწვავდა. ბოლოს უკანასკნელ უკვდავ თავს კლდე დააფარა და ბრძოლა დასრულდა. ეს ჰიდრა უდიდესი იყო, თუმცა, ჰიდრა სხვაც მრავალია.
იხ. ვიდეო
ერთ-ერთი მითის თანახმად, ჰერკულესი მეუღლესთან, დეიანირასთან ერთად მივიდა ქარიშხლიან მდინარე Even- ში. კენტავრმა ნესუსმა შესთავაზა დეიანერას გადაყვანა მდინარეზე, ხოლო ჰერკულესმა  შუსცურა და. იმის ნაცვლად, რომ ქალი მეორე მხარეს გადაეყვანა, კენტავრს სურდა მისი გატაცება. როდესაც ნესის გეგმები გაირკვა, ჰერკულესმა ლერნაიდული ჰიდრას ნაღველით მოწამლული ისარი ისროლა .

"ჰერკულესმა ჰიდრა მოკლა". ძველი ბერძნული ლისიპოსის ძეგლის ანტიკური რომაული ასლი. კაპიტოლინის მუზეუმი, რომი



სიკვდილის წინ, მკვლელზე შურისძიების სურვილით, ნესუსმა დეიანირას უთხრა, რომ მის სისხლში დასვრილი ტანსაცმელი ძლიერი სასიყვარულო წამალია. ქალმა ირწმუნა და შეაგროვა მომაკვდავი კენტავრის სისხლი, რომელიც შერეულია ჰიდრას შხამიან ნაღველთან. რამდენიმე წლის შემდეგ, ჰეამ არ მოსწონდა მისი დედმამიშვილი, დეინირას ეჭვიანობა ჩაუნერგა. გაახსენდა ნესის სიტყვები და ქმარს შხამიანი სისხლით დასვრილი ტუნიკა გაუგზავნა. უნდობელმა ჰერკულესმა მას თავზე აყენებს.

ჰიდრას შხამმა სისხლში დაიწყო შეღწევა, ტუნიკა კანზე იყო მიჯაჭვული. აუტანელი ტანჯვისგან ჰერკულესმა ცეცხლში ჩააგდო 
                                                                                     
არერუსი მაქსიმიანეს  (ჩვ. წ. აღ.293-305) ამ იმპერატორის მართველობის დროს, ოფიციალური პროპაგანდა მას ჰერკულესად წარმისახავდნენ, ხოლო ქრისტიანებს ასახავდნენ, როგორც ჰიდრას.







воскресенье, 15 ноября 2020 г.

SpaceX Crew-1

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           SpaceX Crew-1


ასევე ცნობილი როგორც USCV-1 (US Crew Vehicle 1), პირველი ოპერატიული ფრენა, რომელიც შეცვლის საერთაშორისო სადგურზე 
ეკიპაჟის და მეორე პილოტი ფრენა SpaceX's Crew Dragon, აშშ – ის კერძო მრავალჯერადი გამოყენებადი კოსმოსური ხომალდი, როგორც NASA– ს პირადი დაკომპლექტებული კოსმოსური ხომალდების განვითარების პროგრამის ნაწილი.
იხ. ვიდეო


ფრენის წინასწარი პრესკონფერენციაზე, 2020 წლის 29 სექტემბერს, გემის მეთაურმა მაიკლ ჰოპკინსმა გამოაცხადა ეკიპაჟის მიერ არჩეული გემის სახელი - Resilience , ინგლისურიდან თარგმნა - "Resilience, resilience").
იხ. ვიდეო ტრანსლიაცია 



როგორც მოგეხსენებათ მანამდე იყო სატესტო მისია პირველი სერტიფიცირებული გაშვება დაგეგმილი იყო 2020 წლის 31 ოქტომბერს, 6:40 UTC , მაგრამ 10 ოქტომბერს NASA– მ გადადო ეს Falcon 9 სარაკეტო სარაკეტო სისტემის პირველი ეტაპის ორ ძრავაზე ტურბოპუმპთან დაკავშირებული პრობლემის გამოძიების გამო, რომელიც გაჩნდა GPS III თანამგზავრის გაშვების მცდელობისას .
იხ. ვიდეო



2020 წლის ნოემბერში, NASA– მ ოფიციალურად დაადასტურა Crew Dragon, Falcon 9 სარაკეტო და მასთან დაკავშირებული სახმელეთო სისტემები ასტრონავტებთან რეგულარული ფრენებისათვის  და დაადგინა გაშვების თარიღი 15 ნოემბერი, 00:49 UTC.

13 ნოემბერს, ამინდის გამო, გადადება გადაიდო 16 ნოემბრისთვის, UTC 00:27 საათამდე
იხ. ვიდეო ლაივი
იხ. ვიდეო
წარმატებული შეპირდაპირება  იხ. ვიდეო





                                             რეკლამა

გადადით  ბმულზე . . . 




ვიმანა უძველესი საფრენი აპარატები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              ვიმანა

                     

                                                                პუშპაკა - ვიმანა რავანის

სანსკრ. विमान  ვიმანა - სიტყვასირტვით - ,, გაზომვა, გვერდის ავლით - საფრენი აპარატი, აღწერილი ძველინდური ლიტერატურაში. შესაძლოა აღნიშავდეს რპგპრც სამეფო სასახლე,ასევე ეტლი.
ვიმაანას გამოსახულება უკავშირდება ინდრას და სხვა არიულ ღვთაებათა ეტლებს, რომლებიც ცაზე გადავიდნენ, რომლებიც ვედებში არის მოხსენიებული და პარალელები აქვთ ბერძნების (ჰელიოსის ეტლი), გერმანელების (მზის ვაგონი) და სხვა ინდოევროპელი ხალხების მითოლოგიაში.
ვედებში სიტყვა ვიმანა გამოიყენება გაზომვის (სივცის) ასევე იმავე ადგილას  (I 164, 48) მოცემულია ასეთი აღწერა (სიტყვა vimāna ამ ჰიმნში არ გვხვდება), რომელიც ამავე დროს წლის ალეგორიაა: ”აქ არის თორმეტი ნაპირი, ერთი ბორბალი, / სამი ჰაბა - ვინ გაიგებს ამას? / მასში სამაგრები ფიქსირდება, / ისევე როგორც სამას სამოცი მოძრავი და (ამავე დროს) უძრავი.
რამიანაში რავანას ვიმანას პუშპაკას უწოდებენ ("ყვავილებით შემკული"). ეს "შესანიშნავი საჰაერო ეტლი" ჰგავს მზეს ან ზეციურ სიმაღლეებზე ანათებს ღრუბელს. მას შეუძლია პატრონის გაყვანა დედამიწისა და ცის ნებისმიერ წერტილამდე. ასურის მეფე მაიასურა დასახელებულია როგორც ეტლის მწარმოებელი, ხოლო სიმდიდრის ღმერთი კუბერა მისი პირველი მფლობელია.
იხ. ვიდეო


მაჰაბჰარატაში ნათქვამია, რომ მაიასურას ოთხი ბორბლიანი ვიმანა თორმეტი წყრთა იყო და მას მეფე იყენებდა ცეცხლოვანი ჭურვების გასაგებად. როდესაც კრიშნას მეტოქეზე მისდევდა, ამ უკანასკნელის ეტლი თვალში უხილავი გახდა, კრიშნამ მაინც დაარტყა მეტოქეს, ხმოვანი გზით განსაზღვრა ვიმაანას ტრაექტორია. ვიმანას შემქმნელებს ტექსტში ასახელებენ, როგორც "იონას (ძველ ბერძნებს) ყოვლის მცოდნე ხალხი". ლექსში ნათქვამია, რომ დამარცხებული გმირები ცხენიდან და სპილოებიდან ვარდებიან, ”რადგან ცის მკვიდრნი ჩამოაგდებენ თავიანთი ვიმანებიდან, როდესაც მათი დამსახურება ამოიწურება
კალიდასას ლექსის "როდ რახუ " მე -13 სიმაღერაში პომეა აღწერილია იგივე სიუჟეტი, როგორც "რამაიანაში". რამამ, რომელმაც რავანას გამარჯვება მოიპოვა და თავისთვის სიტა დაიბრუნა, მეუღლესთან ერთად ბრუნდება სამშობლოში ციური ეტლით პუშპაკასთან ერთად. კალიდასა ამ ნაკვეთს სამხრეთ ინდოეთის ჩიტის ფრენის აღსაწერად იყენებს.
ინდოელი ინდოლოგი და ისტორიკოსი ვიშნამპეტ დიკშითარი თავის წიგნში "ომი ძველ ინდოეთში" გამოთქვამს მოსაზრებას, რომ ვიმანები საერთოდ არ იყვნენ მითიური ობიექტები, მაგრამ რეალურად არსებობდნენ საფრენი აპარატები, "ინდოეთის წვლილი საავიაციო მეცნიერების განვითარებაში" .

იხ. ვიდეო


1952 წელს ინდოეთში გამოქვეყნდა ვაიმანიკა შასტრას ტექსტი, რომელიც გამოიცა, როგორც უძველესი სახელმძღვანელო აერონავტიკის შესახებ და მიეკუთვნება ბჰარდვაიას.

მრავალი უფოლოგისთვის ვიმანების აღწერილობის ტექნიკური დეტალები და დედამიწის ხედების აღწერის სანდოობა პალეოკონტაქტის თეორიის დადასტურებაა. უძველესი მაღალგანვითარებული ცივილიზაციების არსებობის შესახებ.

суббота, 14 ноября 2020 г.

ვერცხლსწყლით მოწამვლა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                  ვერცხლსწყლით მოწამვლა



ჯანმრთელობის დარღვევები, რომელიც გამოწველია ორგანიზმში ორთქლის ან ვეცხლისწყლის ნაერთების ჭარბ მოხვდრასთან ორგანიზმში
.
საყოფაცხივებო წყაროებია ვერცხლისწყლის თერმომეტრები, ენერგოდამზოგველი ლუმინსეცენური ნათურები შეიცავს ათეულობით მილილიტრი ვერცხლისწყალს.
                                                                         
ლუნესცენური გაზგანმუხვტელი ნათურები შესაძლოა შეიცავდეს 1-დან 70 მგ ვეცხლისწყალს

ვერცხლისწყლით დაბინძურება შეიძლება მოხდეს, მაგალითად, საერთო ნარჩენების შეგროვების ადგილას, მოსახლეობის მიერ ვერცხლისწყლის შემცველი ნივთების განკარგვის წესების შეუსრულებლობის გამო.
იხ. ვიდეო



                                                                                   
 

ვერცხლისწყალი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -

                       ვერცხლისწყალი

თხევადი ვერცხლიწყალი ამპულაში

(ლათ. Hydrargyrum) — II რიგისა და მე-6 პერიოდის ქიმიური ელემენტი. ქიმიურ ელემენტთა პერიოდულ სისტემაში მისი აღმნიშვნელი სიმბოლოა Hg, ატომური ნომერი - 80, ხოლო ატომური მასა - 200,59. ვერცხლისწყალი ერთადერთი ლითონია, რომელიც ჩვეულებრივ პირობებში თხევადი სახით გვხვდება.

ძველ წყაროებში ვერცხლისწყლის სინონიმად ხშირად იხმარება არაბულიდან ნასესხები სინდიყი.

                                                                         

ვერცხლისწყლის ატომის სქემა

მარტივი ნივთიერება ვერცხლისწყალის (CAS რეგისტრაციის ნომერია: 7439-97-6) — გარდამავალი ლითონი, წარმოადგენს მძიმე მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის თხევად (ოთახის ტემპერატურა) ლითონს, რომლის ორთქლი ძალიან საწამლავია. ვერცხლისწყალი - ერთ-ერთი (სულ ორი ელემენტია) ქიმიური ელემენტია (ერთადერთი ლითონი), რომლის მარტივი ნივთიერება ნორმალურ პირობებში იმყოფება თხევად აგრეგატულ მდგომარეობაში (მეორე ელემენტია — ბრომი).

ბუნებაში არსებობს როგორც თვითნაბადი ვერცხლისწყალი, ისე ქმნის მთელ რიგ მინერალებს. ყველაზე ხშირად ვერცხლისწყალს იღებენ მისი მინერალიდან - კინოვარიდან მისი აღდგენით. გამოიყენება საზომი ხელსაწყოების

იხ. ვიდეო

ვერცხლისწყალი და მისი შენაერთები გამოიყენება ტექნიკაში, ქიმიურ მრეწველობაში, მედიცინაში.

ყვითელი ვერცხლისწყლის ოქსიდი (II) შედის თვალის მალამოს და კანის სამკურნალო მალამოების შემადგენლობაში.

წითელი ვერცხლისწყლის ოქსიდი (II) გამოიყენება საღებავების დასამზადებლად.

ვერცხლისწყლის ქლორიდი (I), რომელსაც კალომელი ეწოდება, გამოიყენება პიროტექნიკაში, ასევე გამოიყენება როგორც ფუნგიციდი. ზოგ ქვეყანაში კალომელს ხმარობენ როგორც კუჭის ამშლელ საშუალებას.

ვერცხლისწყლის ქლორიდი (II), რომელსაც ეწოდება სულემა, არის ძალიან ტოქსიკური. სუემა გამოიყენება მედიცინაში როგორც სადეზინფექციო საშუალება, ტექნიკაში ის გამოიყენება ხეების დასამუშავებლად, ზოგიერთი სახის მელანის მისაღებად, ფოლადის დამუშავებაში. სოფლის მეურნეობაში ის გამოიყენება როგორც ფუნგიციდი.

ვერცხლისწყლის ამიდოქლორიდი (ვერცხლისწყლის თეთრი პრეციპიტატი) შედის ზოგიერთი მალამოს შემადგენლობაში. ვეტერინარიაში ის გამოიყენება როგორც კანის პარაზიტული დაავადებების საწინააღმდეგო საშუალება.

ვერცხლისწყლის ნიტრატი (II) გამოიყენება ბეწვეულის დამუშავებაში და ამ ლითონის სხვა შენაერთების მისაღებად. მისი ტოქსიკურობა ისეთივეა, როგორც სულემის. ვერცხლისწყლის ბევრი ორგანული ნაერთი გამოიყენება როგორც პესტიციდი და მცენარეთა თესლების დასამუშავებლად.

იხ. ვიდეო

ტოქსიკურება - NFPA 704 four-colored diamond 

ვერცხლისყლის ბევრი შენართი ტოქსიკურია. ვერცხლისწყლის ზემოქმედებამ - თუნდაც მცირე რაოდენობით - შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები და საფრთხე შეუქმნას ნაყოფის განვითარებას და ბავშვის ადრეულ განვითარებას. ვერცხლისწყალს შეუძლია ტოქსიკური გავლენა მოახდინოს ნერვულ, საჭმლის მომნელებელ და იმუნურ სისტემებზე, ასევე ფილტვებზე, თირკმელებზე, კანზე და თვალებზე. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მერკური იდენტიფიცირებულია, როგორც ათი ძირითადი ქიმიური ნივთიერება ან ქიმიკატების ჯგუფები, რომლებიც მნიშვნელოვნად აწუხებს საზოგადოებრივ ჯანმრთელობას.

საშიშროების კლასის მიხედვით ვერცხლისწყალი მიეკუთვნება პირველ კლასს (ძალიან საშიში ქიმიური ნივთიერება). გარემოს საშიში დამბინძურებელი, განსაკუთრებით საშიშია მისი მოხვედრა წყალში, რადგანაც ფსკერზე არსებული მიკროორგანიზმების მოქმედებით მიმდინარეობს წყალში ხსნადი ტოქსიკური მეთილვერცხლისწყლის წარმოქმნა.
  • ვერცხლისწყლის ორგანული ნაერთები (მეთილვერცხლისწყალი და სხვა) განსაკუთრებულად ტოქსიკურია ვიდრე არაორგანული ნაერთები, უპირველეს ყოვლისა მათი ლიპელფილობის გამო და ორგანიზმის ფერმენტატიული სისტემების ელემენტებთან უფრო ეფექტიანი ურთიერთქმედების უნარის გამო.

ფრანკები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            ფრანკები                                                     

                                                          ფრანკების ექსპედიცია

დასავლეთგერმანული ტომების (ხატები, ხამავები, ნერვიები, ბატავები, ბრუქტერები, სუგამბრები და სხვა) გაერთიანება. თანამედროვე გერმანულ ენაში ეთნონიმი „Franken“ ძველ ფრანკებსაც აღნიშნავს და ფრანკონიის თანამედროვე მცხოვრებთაც. ფრანკები პირველად 242 წელს იხსენიებიან ქრონიკებში. ძველთაგან იყოფოდნენ ორ მთავარ შტოდ:

  1. ე. წ. სალიკური (ზღვისპირა) – რომლებიც თავიდან მდინარე ვისლის ნაპირებზე ცხოვრობდნენ, შემდეგ კი, IV საუკუნის შუა წლებში, მდინარე რაინის ქვედა წელზე დასახლდნენ.
  2. ე. წ. რიპუარული (მენაპირე, მდინარისპირა) – რომლებიც რაინის ზემო წელის ნაპირებზე, მდინარე მაინამდე ბინადრობდნენ. 451 წელს მონაწილეობდნენ კატალაუნის ბრძოლაში ჰუნების წინააღმდეგ.
                                                               
ფრანკების ტომები IIIს.ჩ. წ.აღ. ფორთოხლისფერი აღნიშნულია რომის იმპერია,მწვანით - ფრანკების ტომები

V საუკუნის დასაწყისისათვის სალიკურმა ფრანკებმა დაიპყრეს გალიის ტერიტორია მდინარე სომამდე, თუმცა VI ლეგიონის ტრიბუნმა აურელიანის მეთაურობით გაანადგურა მომხვდური. ფრანკების მიერ გალიის შემდგომი დაპყრობის პროცესში შეიქმნა ფრანკთა სახელმწიფო (V-IX საუკუნეები). მიუხედავად იმისა, რომ ფრანკები გალიაში გაბატონდნენ, ისინი მოსახლეობის უმცირესობას შეადგენდნენ. დროთა განმავლობაში მოხდა ფრანკების ასიმილაცია ადგილობრივ გალიურ-რომაულ მოსახლეობასთან. მდინარეებს მაასსა და ლუარას შორის მცხოვრები ფრანკები შეერივნენ ჩრდილოეთის ფრანგულ და ვალონურ, ხოლო ლუარის სამხრეთით მცხოვრებნი – სამხრეთის ფრანგულ ანუ პროვანსულ მოსახლეობას. ეთნიკური თვითმყობადობა დიდხანს შეინარჩუნეს რაინის აუზში ბინადარმა ფრანკებმა, რომლებმაც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშეს ნიდერლანდელთა და ფლამანდელთა ეთნოგენეზში.

ფრანკების საზოგადოებრივი წყობილება, რომელიც წარმოადგენდა გარდამავალ საფეხურს სამიწათმოქმედო თემიდან მარკაზე, აისახა სალიკურ სამართალში.

იხ. ვიდეო



უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი) ინგლ. Ancient Aliens Ancient Aliens არის ამერიკული...