ფრიდრიხ შილერი იოჰან ვოლფგანგ ფონ გოეთესთან ერთად ითვლება გერმანული კლასიკური ლიტერატურის უდიდეს წარმომადგენლად.დაიბადა მარბახში, ვიურტერმბერგი, სამხედრო ექიმის იოჰან კასპარ შილერის და ელისაბედ ელიზაბეთ კოდვაისის ოჯახში. ჰყავდა ხუთი და. ბავშვობა სიღარიბეში გაატარა რელიგიურ-პიეტისტურ გარემოცვაში. დაამთავრა ლუდვიგსბურგის ლათინური სკოლა, სამხედრო სკოლაში ჯერ იურიდიულ, შემდეგ სამედიცინო განყოფილებაზე სწავლობდა. ამ პერიოდში მორალისტურ ფილოსოფიას, ინგლისელ და ფრანგ განმანათლებელთა იდეებს გაეცნო და ამერიკის განმათავისუფლებელი მოძრაობით დაინტერესდა . მისი მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებაზე დიდი გავლენა მოახდინა უილიამ შექსპირის დრამატურგიამ.
იხ. ვიდეო ფილოსოფოსისა და პოეტის შილერის თვლაწარმტაცი ციტატები ცხოვრების შესახებ
ფრ. შილერის პირველ ნაწარმოებებში აშკარად ჩანს „ქარიშხლისა და შეტევის“ თავისუფლების პათოსი და უკიდურესი ინდივიდუალიზმი. იმავე იდეებსა და მხატვრულ პრინციპებს მიჰყვება ფრ. შილერის დრამა „ყაჩაღები“ (გამოქვეყნდა 1781, დაიდგა 1782), რომელმაც დასაბამი მისცა ლირიკულად მძაფრ, პოლიტიკურად მიზანდასახულ და ემოციურად მოქმედ ახალი ტიპის დრამას. ამ პიესის იდეური პათოსი გაჰყვა მეორე, იტალიის ისტორიულ თემაზე აგებულ დრამასაც „ფიესკოს შეთქმულება გენუაში“ (1783).
იხ. ვიდეო იოჰან კრისტოფერ ფრიდიხ ფონ შილერი
თემა: “არ შემიძლია არტახებით შევბოჭო ჩემი სხეული, კანონებით შევხუთო ჩემი ნებისყოფა. კანონმა ლოკოკინებად გადააქცია ყველა, ვისაც არწივივით ნავარდი შეეძლო. კანონს ჯერ არც ერთი თვალსაჩინო ადამიანი არ შეუქმნია, თავისუფლება კი სულ დიადებს და ბუმბერაზებს ქმნის. აბა, იმისთანა ვაჟკაცების ჯარი მომეცით, როგორიც მე ვარ და გერმანიას იმისთანა რესპუბლიკად გადავაქცევდი, რომ მასთან შედარებით რომი და სპარტა დედათა მონასტრებად გეჩვენებოდათ” (“ყაჩაღები“)
იოჰან კრისტოფ ფრიდრიხ ფონ შილერი გადაცემაში „კატოს საღამოები“, პროექტ „კოდექს აუდიოს ფარგლებში“, მიშა მიმინოშვილთან ერთად.
წამყვანი: კატო;
თანაწამყვანი: მიშა მიმინოშვილი.
რადიო იმედი, გადაცემა "კატოს საღამოები",
105.9 (თბილისის სიხშირე),
26 მარტი, 2018 წელი
ფრიდრიხ შილერი დაკრძალეს 1805 წლის 11-12 მაისის ღამეს ვაიმარის იაკობსფრიდჰოფის სასაფლაოზე, კასენგევოლბეს საძვალეში, რომელიც სპეციალურად იყო დაცული ვაიმარის დიდებულებისა და პატივცემული მაცხოვრებლებისთვის, რომლებსაც არ გააჩნდათ საკუთარი საძვალე. 1826 წელს გადაწყდა შილერის ნეშტის ხელახლა დაკრძალვა, მაგრამ მათი ზუსტი იდენტიფიცირება ვეღარ მოხერხდა. ნაშთები, რომლებიც შემთხვევით იქნა არჩეული, როგორც ყველაზე შესაფერისი, გადაიტანეს ჰერცოგინია ანა ამალიას ბიბლიოთეკაში, ხოლო თავის ქალა გარკვეული პერიოდის განმავლობაში იმყოფებოდა გოეთეს სახლში, რომელმაც ამ დღეებში (16-17 სექტემბერი) დაწერა ლექსი "შილერის რელიქვიები". ", ასევე ცნობილი როგორც "შილერის თავის ქალას ჭვრეტაში". 1827 წლის 16 დეკემბერს ეს ნეშტი დაკრძალეს პრინცის საფლავში ახალ სასაფლაოზე, სადაც შემდგომში თავად გოეთე მეგობრის გვერდით დაკრძალეს მისი ანდერძის თანახმად.
სამეფო სამარხვო სასაფლაო ვაიმარის, სადაც დაკრძალეს გოეთე და ჩაასვენეს შილერის ცარიელი კუბო
1911 წელს კიდევ ერთი თავის ქალა აღმოაჩინეს, რომელიც შილერს მიაწერეს. დიდი ხნის განმავლობაში იყო კამათი იმის შესახებ, თუ რომელი იყო ნამდვილი. მხოლოდ 2008 წლის გაზაფხულზე, რადიოსადგურ Mitteldeutscher Rundfunk-ისა და ვაიმარის კლასიციზმის ფონდის მიერ ერთობლივად ორგანიზებული ფრიდრიხ შილერის კოდის აქციის ფარგლებში, ორ დამოუკიდებელ ლაბორატორიაში ჩატარებულმა დნმ-ის გამოკვლევამ აჩვენა, რომ არცერთი თავის ქალა არ ეკუთვნოდა ფრიდრიხ შილერს. . შილერის კუბოში ნაშთები ეკუთვნის მინიმუმ სამ განსხვავებულ ადამიანს, მათი დნმ ასევე არ ემთხვევა არცერთ გამოკვლეულ თავის ქალას . ვაიმარის კლასიციზმის ფონდმა გადაწყვიტა შილერის კუბო ცარიელი დაეტოვებინა.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ილეთი
პიროტექნიკის ტრიუკების ჩვენება Giant Auto Rodéo", Ciney, Belgium
ხრიკი განისაზღვრება, როგორც სანახაობრივი ოსტატური მანევრი ან ტექნიკა, რომელიც ჩვეულებრივ საშიში ან შეუძლებელია მოუმზადებელი ადამიანისთვის.გარკვეული დონის ცოდნით ან ტრენინგით, ხრიკი წარმატებით შეიძლება შესრულდეს.კონკრეტული ტრიუკის წარმატებით შესრულება შემსრულებლის პროფესიონალიზმის მაჩვენებელია. ილეთი გამოიყენება ხელოვნების სხვდასხვა სახეობაში, კერძოდ ცირკის ხელოვნებაში (ჯადოსნური ილეთები, აკრობატული ტრიუკები) და კინემატოგრაფიაში.
იხ. ვიდეო
თითოეული ილეთის უმეტესობას აქვს საკუთარი სახელი , რ-იც გავცელებულია სპეციალისტებს შორის, რ-იც გამოიყენება. ილეთს ზოგჯერ კუნსტშიუკომს ეძახიან.
კინემატრიგრაფიაში კინემატოგრაფიაში ტრიუკის შემსრულებლებს ჩვეულებრივ „კასკადიორებს“ უწოდებენ. სხვადასხვა ქვეყანაში არსებობს კასკადიორთა გაერთიანებები და ასოციაციები, რომელთაგან თითოეულს აქვს სპეციალობის გარკვეული სპექტრი. ნებისმიერი ტრიუკის შემსრულებლის ძირითადი პრინციპი არის ის, რომ არცერთი ტრიუკი არ უნდა დაუჯდეს თქვენს სიცოცხლეს.
იხ. ვიდეო 10 ყველაზე საშიში ტრიუკი კინოს ისტორიაში
მუნჯი ფილმების ტრიუკები
ხრიკი არის კომედიური ტრიუკი, მაგრამ გაგისაგან განსხვავებით, ის მოითხოვს რთულ აღჭურვილობას. ტრიუკი მანქანით, რომელიც აგურის კედელში დაფრინავს და უვნებელი რჩება, თავისთავად სასაცილოა, მაგრამ ტექნიკური მომზადების გარეშე არ შეიძლება. ილეთების შესასრულებლად გამოიყენებოდა როგორც მექანიკური მოწყობილობები, ასევე გადაღების სპეციალური ტექნიკა - აჩქარებული, შენელებული, გადაბრუნება და, რა თქმა უნდა, "გაჩერების კამერის" ტექნიკა. ხალხს, ვინც მათ აკეთებდა, ეძახდნენ ხრიკებს.
Kistoun სტუდიაში რეჟისორების დასახმარებლად მოეწყო "სიცილის ბიურო", სადაც იყო მხიარული ანეგდოტების, მხიარული პოზიციების და მახვილგონივრული გამონათქვამების ბარათები, რომლებიც ნასესხები იყო სხვადასხვა იუმორისტული ჟურნალებიდან და წიგნებიდან.
იხ. ვიდეო 10 ყველაზე საშიში ტრიუკი კინოშო
ჩანაწერები კინოში
კინოს ისტორიაში ყველაზე მეტი ტრიუკები შეასრულა მსახიობმა და რეჟისორმა ჯეკი ჩანმა (მან მონაწილეობა მიიღო 70-ზე მეტ ფილმში).
ყველაზე ძვირადღირებული ტრიუკი შესრულდა ფილმის "ტიტანიკის" (1997) გადაღების დროს, ასზე მეტი კასკადიორის მონაწილეობით (ადამიანების დაცემის სცენა გემის წყალში ჩაძირვისას). ხარჯებმა დაახლოებით 3 მილიონი დოლარი შეადგინა.
ყველაზე დიდი საფასური ერთ ადამიანზე გადაიხადეს ტრიუკზე, რომლის დროსაც საიმონ კრეინმა კაბელი ერთი მფრინავი თვითმფრინავიდან მეორეზე ავიდა, უკან მიფრინავდა 4752 მეტრის სიმაღლეზე. ტრიუკი ერთხელ შესრულდა ფილმისთვის "მთამსვლელი" სილვესტერ სტალონესთან ერთად 1993 წელს. ჰონორარი 1 მილიონი დოლარი იყო და გადახდილი იყო სილვესტერ სტალონეს ჰონორარიდან.
იხ. ვიდეო ყველაზე საშიში ტრიუკი ადამიანის ისტორიაში
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ესქატოლოგია
იაკობ ბეკერი, აპოკალიფსი 1580
(ბერძ. ἔσχατος, Eschatos უკანასკნელი; logos - მოძღვრება, ან სწავლება) — მსოფლმხედველობის და ღვთისმეტყველების ნაწილი; მოძღვრება კაცობრიობის უკანასკნელ მოვლენებზე, ცივილიზაციის დასასრულზე. მისტიკურ მოძღვრებებში ესქატოლოგია აღნიშნავს ორდინალური რეალობის (დროის, ჟამის) დასასრულს და ღმერთთან შეერთებას. ტრადიციულ რელიგიურ სისტემათა ესქატოლოგიაში განხილულია მომავლის უკანასკნელი მოვლენები, რომლებიც ნაწინასწარმეტყველებია წმინდა წერილებში და საკრალურ ტექსტებში: მესსიის მოსვლა, სამსჯავრო, ჯოჯოხეთი და სამოთხე. ბერძნულის სიტყვა αἰών (აეონ) აღნიშნავს ეპოქას, ან გარკვეულ ისტორიულ პერიოდს. ამდენად “სამყაროს აღსასრულის” ნაცვლად შეიძლება ითარგმნოს “ჟამის”, ”დღეთა”, ან “წუთისოფლის აღსასრული”. ესქატოლოგია – მსოფლიოს ყველა ცივილიზაციის რელიგიური სისტემათა განუყოფელი ნაწილია. ყველა რელიგიაში ოდითგანვე არსებობდა ერთმანეთის მსგავსი მოძღვრება უკანასკნელ მოვლენებზე, რაც აშკარად მიუთითებს ერთ პრეისტორიულ წყაროზე.
იხ. ვიდეო დეკანოზი გიორიგი თევდორე - მართლმადიდებული ესქატალოგია
ესქატოლოგიურ მოვლენათა ზოგადი აღწერა მოცემულია ძველ აღთქმაში; კონკრეტულად კი წინასწარმეტყველ დანიელის წიგნში. ძველი აღთქმისეული ესქატოლოგიის გაგრძელებას და მის კულმინაციას კი წარმოადგენს იოანეს გამოცხადება (აპოკალიფსი).
ზოროასტრული ესქატოლოგია
ზოროასტრულიესქატოლოგია ერთ-ერთი უძველესიამსოფლიოში.ძვ. წ. 500ზოროასტრულ რელიგიაში უკვე მთლიანად იყო დამუშავებული მოძღვრება ღვთაებრივი შთამთქმელი ცეცხლით მსოფლიოს აღსასრულზე. ზოროასტრიზმის თანახმად: “მეათასე ზამთრის დასასრულს…მზეუფერული გახდება.წელი,თვედადღეშემოკლდება.დედამიწამეტად გაპარტახდება.მოსავალიუნაყოფო იქნება. ადამიანები უფრო ცბიერნი გახდებიან და უფრო მეტად მიეძალებიან ბოროტმოქმედებებს. მათ აღარ ექნებათ მადლიერების გრძნობა. უფრო მეტად დაფასდება ფუფუნება დასიმდიდრე, რაც განაპირობებს დამახინჯებულრწმენას… შავბნელი ღრუბელი დაფარავს მთელ ცას…” სიკეთის და ბოროტების ბრძოლის დასასრულს მოხდება ყველა სულის საბოლოო სამსჯავრო. ცოდვილებს სამ დღიანი დასჯის შემდეგ შეიწყალებენ. სამყარო მიაღწევს სრულყოფილებას, ხოლო ძველი დრო,სიღატაკე,წყურვილი,შიმშილიდასიკვდილიშეწყდება.
ბუდისტური ესქატოლოგია
ბუდას წინასწარმეტყველებით მის სწავლებებს 500 წლის შემდეგ ადამიანები თანდათან დაივიწყებენ. სუტა პიტაკას (ბუდისტური ტექსტების მეორე უდიდესი ნაკრები) თანახმად “ზნეობრივი ქცევის 10 მცნების” ნაცვლად ხალხი მიეძალება 10 უზნეობას, ესენია: ქურდობა, ძალადობა, მკვლელობა, ტყუილი, ბოროტსიტყვაობა და ჭორაობა, ადულტერი, სიხარბე, მზაკვრობა და ვნება. ეს დეგრადაცია გასტანს გარკვეულ პერიოდს, რომლის შემდეგაც აღსდგება ახალი ბუდა – მაიტრეია, რომელიც აღადგენს ბუდას სწავლებებს და ადამიანებს მისცემს გზას ნირვანასკენ (სადაც არ იქნება არც ვნება და არც ტანჯვა; იმეფებს სიმშვიდე და უმაღლესი ბედნიერება – ნეტარება).
ინდუისტური ესქატოლოგია
ჰინდუს ტრადიციული წინასწარმეტყველებები, რომლებიც აღწერილია პურანა-ში და სხვა წმინდა წერილებში გვამცნობენ, რომ ბოლო ჟამს მსოფლიო ჩაეშვება დიდ ქაოსში; მოხდება არნახული სულიერი დაცემა და დეგრადაცია; მოხდება ძლიერ სწრაფი მოზღვავება ყოველგვარი მანკიერებისა… ხალხში გავრცელდება არნახული სიხარბე და შუღლი… “რაჟამს დაკნინდება სიმართლე და აღზევდება უსამართლობა – მე განვცხადდები!” (ბჰაგავად გიტა, IV-7). ვედური კულტურის ამ უმნიშვნელოვანეს ძეგლში ასევე ნაწინასწარმეტყველებია ღმერთის უცილობელი ინტერვენცია მსოფლიოს საქმეებში. ინდუიზმის თანახმად, ახლანდელი ეპოქა კალი იუგა – ყველაზე ბოროტია. მას შემდეგ, რაც მოხდება ღმერთის გაცხადება – დედამიწაზე დამყარდება სამართლიანობა და ადამიანები კრისტალივით წმინდა გახდებიან. ინდუიზმის თანახმად არ ხდება სულთა მარადიული დასჯა. არც დროის დასასრული არსებობს. ინდუიზმში დროები ციკლიურია და ყველაფერი ისევ მეორდება. კალი იუგას შემდეგ მოდის სატია იუგა – ეპოქა, როდესაც ყველა ადამიანი უბიწოდ იცხოვრებს. ამის შემდგომ დადგება დვაპარა იუგა, დრეტა იუგა და კვლავ კალი იუგა. ბრაჰმა კუმარის-ის თანახმად არსებობს მეხუთე ეპოქაც, რომელიც წააგავს ქრისტიანულ აპოკალიპსს; ამ დროს ხდება წუთისოფლის აღსასრული და ღმერთის გამოცხადება. ბრაჰმა კუმარის-ის თანახმად ბოლო ჟამი დაიწყო 1936 წ. და აღსასრული დადგება დაახლ. 2036 წ.
ამერიკელ ინდიელთა ესქატოლოგია
ამერიკელ ინდიელთა ტომებში მსოფლიოს აღსასრულთან დაკავშირებით მსგავსი რწმენა არსებობს. ჰოპის ტომის ბელადების მტკიცებით თეთრი ადამიანის მოსვლა დროის დასასრულის მანიშნებელია. ნაწინასწარმეტყველებია, რომ ბოლო ჟამს დედამიწა გადასერილი იქნება “რკინის გველებით და ქვის მდინარეებით. ხმელეთზე გიგანტური ობობის ქსელი იქნება გადაჭიმული; ხოლო ზღვები გაშავდებიან”. (თანამედროვე ინტერპრეტაციით რკინის გველები – მატარებლებია; ქვის მდინარეები – ტრასებია; ობობის ქსელი – საკომუნიკაციო გაყვანილობებია, ან მსოფლიო კომპიუტერული ქსელი ინტერნეტი. გაშავებული ზღვა – ნავთობის დაღვრით გამოწვეულ დაბინძურებაზე მიუთითებს). ასევე ნაწინასწარმეტყველებია, რომ ციდან დედამიწაზე ჩამოვარდება “დიდი სამყოფელი ადგილი”, რომელიც ლურჯ ვარსკვლავს წააგავს. დედამიწა საშინლად შეირყევა. თეთრი ადამიანი შეებრძოლება სხვა ხალხებს სხვადასხვა ადგილებზე. უდაბნოდან კვამლის ბოლქვები ამოვა, რაც დიდი განადგურების მოახლოების მანიშნებელი იქნება. მრავალი ადამიანი დაიღუპება, მაგრამ ვისაც სწამს ჭეშმარიტი წინასწარმეტველების – გადარჩება. მაშინ დაბრუნდება “ნამდვილი თეთრი ძმა” – პაჰანა, რომელიც სიბრძნის მარცვლებს დასთესავს ადამიანთა გულებში. ეს იქნება მეხუთე სამყაროს დასაწყისი. მაიას ტომის ქურუმებს სწამდათ, რომ სამყარო აქამდე ოთხჯერ განახლდა. პირველი მცდელობისას გაჩნდნენ ცხოველები. მეორე მცდელობისას – მწერები. მესამე მცდელობისას მაიმუნები დაიბადნენ, ხოლო მეოთხე მცდელობის შემდეგ გაჩნდნენ “ნამდვილი ადამიანები”. პირვანდელი ცხოველთა სამყარო თითქმის გაანადგურა კატასტროფამ – დიდმა წყალდიდობამ. მეორე სამყარო დაღუპა სიმხურვალემ. მაიმუნთა სამყარო გაანადგურა სხვა ცხოველთა შეტევებმა. მაიას ასტრონომიულ გათვლებზე დაფუძნებული კალენდრის დიდი ციკლიური ბრუნვა დასრულდება 2012 წ. 21 დეკემბერს. ეს თარიღი შეიძლება იყოს სამყაროს დასასრულის დასაწყისი. თუმც ზოგიერთი თვლის, რომ ეს დრო შესაძლოა მოასწავებს არა აღსასრულს, არამედ რაღაც დიად ცვლილებებს სამყაროში.
ბაბილონური და ასირიული ესქატოლოგია
მარდუქი
ბაბილონურ და ასირიული ესქატოლოგია არ არის სათანადოდ დამუშავებული და განვითარებული. ადამიანთა საზღაურის გადახდა მათი ნამოქმედარიდან გამომდინარე ხდება აწმყო ცხოვრებაში. ადამიანთა ღირსებები ჯილდოვდება ღვთაებრივი წყალობებით. ესენია: სიძლიერე, კეთილდგეობა, ხანგრძლივი სიცოცხლე, მდიდარი შთამომავლობა და ა.შ. ბოროტები ისჯებიან სხვადასხვა უბედურებებით. სიკვდილის შემდგ ნახევრად-მატერიალური სული (ეკიმმუ), ჩადის მიწისქვეშა წყვდიადში, სადაც იკრიბებიან ყველა გარდაცვლილთა სულები. მიცვალებულთა მხარეში, რომელსაც ეწოდება “წყვდიადის საუფლო”, “უკანმოუსვლელი ადგილი” ბატონობენ დემონები, რომლებსაც ძალაუფლება აქვთ დასაჯონ სულები მათი ცოდვებისდა მიხედვით. მიწისქვეშეთში სული ეძებს თავის საყვარელი ადამიანის სულს და “სისცოცხლის წყაროს”. ძირითადად, ბაბილონური ესქატოლოგია მუქ ფერებშია აღწერილი და ბუნდოვანია. ნათელი მომავლის და მკვდართა აღდგომის იმედს იძლევა “სისცოცხლის წყარო” და სხავადასხვა მიმიშნება ღმერთ მარდუქზე, რომელიც “მკვდრებს აძლევს სიცოცხლეს”.
ეგვიპტური ესქატოლოგია
ოსირისი იღებს მიცვალებულთა სულებს, ”მკვდართა წიგნი”
ეგვიპტური ესქატოლოგია მნიშვნელოვნად განვითარებულია. უპირველეს ყოვლისა უნდა აღინიშნოს იდეა “სრულყოფილ და უსასრულო სიცოცხლეზე ოსირისთან ერთად”, რაც სიკვდილის შემდეგ უმთავრეს მიზანს წარმოადგენდა ყველა ეგვიპტელისთვის. სიკვდილის შემდეგ სული გადის სამსჯავროზე (მკვდართა წიგნი, 125 თავი). ადამიანის სულის განკითხვა მოიცავს მის პირად, სოციალურ და რელიგიურ მოვალეობათა სფეროებს. გარდაცვლილმა უნდა შესძლოს უარყოს თავისი ბრალი 42 კატეგორიის ცოდვაში. ამის შემდეგ მისი გული (სინდისისსიმბოლო) უნდა აიწონოს სიმართლის და ჭეშმარიტების ქალღმერთ მაატის ხატებასთან. სამსჯავროს წარმატებით განვლის შემდეგ სული იწყებს ხანგრძლივ მოგზაურობას. ამ გზაზე სულს მრავალი განსაცდელი ელოდება. მათი გადალახვა დამოკიდებულია იმ მაცოცხლებელ ძალასა და სიბრძნეზე, რომელიც სულმა შეიძინა სიცოცხლის განმავლობაში. მას აგრეთვე ეხმარებიან დედამიწაზე დარჩენილი ახლობელი ადამიანები, რომლებიც უვლიან მის სხეულს, ლოცულობენ და სწირავენ მის სახელზე. სულმა ბოლოს უნდა მიაღწიოს აალუს ნაყოფიერ მინდვრებს, სადაც მას ელოდება სრული ნეტარება. აღსანიშნავია, რომ ამ ნეტარების მიღწევა ღმერთ ოსირისთან არ ნიშნავს პანთეისტურ ღვთაებად გადაქცევას, ან ინდივიდუალურობის დაკარგვას. ეგვიპტური ესქატოლოგია ნაკლებად გასაგებად აღწერს იმ სულთა განგებას, რომლებიც ვერ გადალახავენ სამსჯავროს. “მეორე სიკვდილი” შესაძლოა აღნიშნავდეს მათ განადგურებას. თუმც ზოგიერთი წყარო მიუთითებს იმ გარემოებაზე, რომ სულები არსებობას აგრძელებენ წყვდიადში, რაც მათ მიერ სიცოცხლეში ჩადენილ ცოდვათა საზღაურს წარმოადგენს. “მკვდართა წიგნი”-ს თანახმად არსებობს კურთხეულ სულთა ნეტარების სხვადასხვა დონე. შესაბამისად, არსებობს დაღუპულ სულთა სასჯელის სხვადასხვა ხარისხიც.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ჩაკ პალანიკი
(ინგლ.Chuck Palahniuk; დ. 21 თებერვალი, 1962, პასკო, ვაშინგტონი) — უკრაინული წარმოშობის ამერიკელირომანისტი და ჟურნალისტი. ცნობილია სადებიუტო რომანით „მებრძოლთა კლუბი“, რომლის მიხედვით 1999 წელს დევიდ ფინჩერმა ამავე სახელწოდების ფილმი გადაიღო. პალანიკი დაიბადაპასკოში(ვაშინგტონი). მისი მშობლები არიან კეროლ და ფრედ პალანიკები, რომლებიც შემდგომში განქორწინდნენ. ჩაკი გაიზარდაბურბანკში(ვაშინგტონი), მას და მის და-ძმებს ხშირად უწევდათ ბებასთან და ბაბუასთან ცხოვრებაც მშობლების გაყრის გამო.
1986 წელს პალანიკმა დაამთავრა ორეგონის უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი. კოლეჯში სწავლის პარალელურად ის მუშაობდა KLCC რადიოსადგურში ინტერნად. მალე ის საცხოვრებლად გადავიდა პორტლენდში, სადაც ადგილობრივი გაზეთისთვის წერდა, მუშაობდა მტვირთავადაც. იქ მუშაობის პერიოდში, წერდა სახელმძღვანელოებს მანქანის გამართვის შესახებ და დროის სიმცირის გამო ხელი აიღო ჟურნალისტობაზე (ამ პროფესიას მაშინაც არ მიბრუნებია, როდესაც წარმატებული ნოველისტი გახდა). პალანიკი ასევე ჩართული იყო სხვადასხვა პროექტებში, როგორც მოხალისე.
პალანიკი ახალგაზრდობაში ასევე გაწევრიანდა მეაბმოხე, კაკაფონისტურ საზოგადოებაში და სისტემატურად ესწრება მათ ღონისძიებებს, მათ შორის ცნობილ "Santa Rampage"-ს. ფლეშ მობებში მონაწილეობით მიღებული გამოცდილება შემდგომში მის ნოველებზეც აისახა, მათ შორის „მებრძოლთა კლუბზეც".
იხ. ვიდეო ჩაკ პალანკი - ამერიკელი მწერალი ავტორი ბესტსელერისა ,, მებრძოლთა კლუბი''
ალანიკმა წერა უკვე ოცდაათ წელს გადაცილებულმა დაიწყო. ის ტომ სპანბაუერის საღამოებს ესწრებოდა, რათა გაეცნო ახალი მეგობრები. სწორედ სპანბაუერის გავლენას მიაწერენ პალანიკის მინიმალისტურ სტილს.
პალანიკის პირველი წიგნი „უძილობა" არასდროს გამოქვეყნებულა ავტორის სურვილის გამო (შემდგომში „უძილობის“ ნაწილი პალანიკმა გამოიყენა „მებრძოლთა კლუბში"). როდესაც პალანიკი შეეცადა გამოექვეყნებინა მეორე ნოველა "უხილავი მონსტრები", გამომცემლებმა მას უარი უთხრეს ნოველის ზედემტად პროვოკაციული შინაარსის გამო. მხოლოდ ამის შემდეგ დაიწყო პალანიკმა მუშაობა მის გახმაურებულ რომანზე „მებრძოლთა კლუბზე". მას უნდოდა გამოცმემლების მეტად პროვოცირება, პირველი ნოველის დაწუნებისთვის.
პალანიკი ეძებდა ლიტერატურულ აგენტებს, მაგრამ წარუმატებლად „მებრძოლთა კლუბის“ მიერ მოტანილ პოპულარობამდე. პალანიკის პოპულარობა სწორედ ამ ნოველას ეკუთვნის, უფრო სწორად ფილმს ნოველაზე. ნოველის წარმატებაში და მის ფილმად გადაქცევაში დიდი როლი ითამაშა ედუარ ჰიბერტმა. 1999 წელს, ნოველის გამოცემიდან სამი წლის შემდეგ, გამოვიდა ფილმი „მებრძოლთა კლუბი“ დავიდ ფინჩერის რეჟისურით. მიუხედავად იმისა რომ ფილმი გამოსვლის პირველ კვირში ამერიკის ყველაზე შემოსავლიან ფილმად ითვლებოდა, მაგრამ საბოლოოდ მან საკმარისი მოგება ვერ მოიტანა, თუმცა როდესაც ის დი-ვი-დი გაქირავებაში ჩაუშვეს მან მაინც შეძლო იმედების გამართლება. ფილმიც და ნოველაც დიდი პოპულარობით სარგებლობდა, პალანიკი კი ამიერკაში საკულტო ფიგურად იქცა. ნოველა სამჯერ გამოვიდა თავიდან 1999, 2004 და 2005 წლებში.
ფილმის წარმატების შემდეგ პალანიკმა იმავე წელს გამოუშვა ორი წიგნი "გადარჩენილი" და ოთხი წლის წინ დაწუნებული „უხილავი მონსტრები“. ორ წელიწადში კი პალანიკმა გამოსცა პირველი ბესტსელერი ნიუ-იორკ ტაიმზის რეიტინგებით „ხრჩობა“. იგივე წარმატებას პალანიკის შემდგომ გამოცემული წიგნები ხშირად აღწევდნენ, რის შემდეგაც პალანიკმა დაიწყო ტურნეები წიგნების პრეზენტირებისთვის, სადაც ის კითხულობდა თავის ნოველებს. 1999 წელი რამდენადაც წარმატებული იყო პალანიკის კარიერისთვის, იმდენად საშინელი იყო მისი პირადი ცხოვრებითვის. ამ დროს მამამისმა, ფრედ პალანიკმა, საგაზეთო რეკლამის საშუალებით გაიცნო დონა ფონტაინი. დონას ყოფილი შეყვარებული დეილ შეკლეფორდი იმ დროს სასჯელს იხდიდა სექსალური ძალადობის გამო. შეკლეფორდმა ციხეში დაიფიცა, რომ აუცილებლად მოკლავდა ფონტეინს გამოსვლის შემდეგ. პალანიკი შემდგომში აცხადებდა რომ ფონტაინი ეძებდა კაცს რომელიც დაიცავდა ყოფილი შეყვარებულისგან და მამამისიც ამის გამო ჩაითრია მათ ურთიერთობაში. ციხიდან გამოსვლის შემდეგ შეკლეფორდი გამეგზავრა კენდრიკში (აიდაჰო) ფონტაინის სახლში, სადაც ის ფრედ პალანიკთან ერთად იყო. შეკლეფორდმა ორივე დახოცა, რის გამოც 2001 წელს მას სიკვდილით დასჯა მიუსაჯეს. ამ მოვლენების შემდეგ პალანიკმა მუშაობა დაიწყო ახალ ნოველაზე „ძილისპირული“.
2003 წელს პალანიკმა ინტერვიუ მისცა "Entertainment Weekly"-ს ჟურნალისტ კარენ უელბის. ინტერვიუს დროს პალანიკმა ისაუბრა მის პატრნიორზეც. ვინაიდან პრესა მუდამ წერდა პალანიკის ქორწინებაზე და რამდენიმე მედიასაშუალება ამტკიცებდა, რომ პალანიკი დაქორწინებული იყო ქალზე, ეს ინფორმაცია სიურპრიზი აღმოჩნდებოდა ყველასთვის. პალანიკს შეეშინდა, რომ უელბი ყველაფერს გამოაქვეყნებდა და თავის ოფიციალურ საიტზე დადო აუდიო მიმართვა, სადაც არამარტო აღიარებდა რომ გეი იყო, არამედ უდიერად მოიხსენიებდა უელბის და მის ოჯახის წევრებს. მიმართვა მალე წაიშალა საიტიდან, რაც აფიქრებინებდა მის ფანებს, რომ პალანიკს რცხვენია საკუთარი სექსუალური ორიენტაციის. შემდგომში საინტის ადმინისტრატორმა განაცხადა, რომ მიმართვა საიტიდან აიღეს პალანიკის შეურაცხმყოფელი გამოთქმების გამო უელბისადმი. უელბიმ საბოლოოდ არ დაწერა არაფერი პალანიკის პირად ცხოვრებაზე, გარდა იმისა რაც მას პალანიკმა უთხრა. ჩაკმა საბოლოოდ ბოდიში მოიხადა მისი საქციელის გამო და სთხოვა ფანებს არ მიექციათ მისი ამ საქციელისთვის ყურადღება. პალანიკი ახლა განცხადებული ჰომოსექსუალია და "ადვოკატი"-სთვის მიცემული ინტერვიუს მიხედვით ცხოვრობს მეგობართან ერთად " ყოფილი ეკლესიასთან ვანკუვერში, უოშში".
2003 წელს, როდესაც პალანიკი იყო ტურში მისი ნოველის „დღიურის“ მხარდასაჭერად, მან პირველად წაიკითხა მოთხრობა "ნაწლავები", რომელიც შემდგომში შევიდა წიგნში "მოჩვენება". მაშინ 40 ადამიანს გული წაუვიდა ისტორიის მოსმენისას. პალანიკის ტურების შედეგად მოსმენისას გულწასულთა რაოდენობამ 73-ს მიაღწია, რაც საერთოდაც არ აწუხებ პალანიკს. მოთხრობა დაიბეჭდა „ფლეიბოი“-ში, პალანიკმა „ფლეიბოი“-ს უფლება მისცა დაებეჭდა კიდევ ერთი მოთხრობა, მაგრამ ჟურნალის რედაქტორებმა ის ზედმეტად პროვოკაციულად მიიჩნიეს და არ დაბეჭდეს.
2005 წელს, მაიმიში (ფლორიდა) „მოჩვენების“ ტურის დროს პალანიკმა განაცხადა, რომ ეს ბოლო წიგნი მისი „საშილენებათა ტრილოგიიდან“ (იავნანა, დღიური, მოჩვენება). მისი შემდეგი წიგნი „რენტი“ - ბასტერ კიზის ბიოგრაფია" იქნებოდა დასაწყისი მისი „sci-fi ტრილოგიის“.
2008 წელს პალანიკი კლეიტონის სამწერლობო სკოლაში, 18 სტუდენტს უზიარებდა პროზის წერის მისეულ მეთოდებს.
სტილი
პალანიკის თხრობის სტილი გამოირჩევა სხვებისგან, ის შეიძლება იწყებოდეს პირობითი ბოლოდან და მიდიოდეს დასაწყისისკენ. ხშირად ვხვდებით სიტუაციას, როდესაც კვანძი თავიდანვე, დასაწყისში იხსნება და წიგნში ბოლომდე უბრალოდ ამ კვანძის განზოგადოება და ახსნა მიდის. „ძილისპირული“ ამის საუკეთესო მაგალითია, რომელიც ხშირად თითოეულ ცალკეულ ისტორიებთან ერთად სრულდება და შემდგომში თავიდან იწყება. ამგვარი თხრობის სტილის საპირისპიროდ უფრო მეტად ხაზოვანი თხრობით ხასიათდება „დღიური“ და „ხრჩობა“.
პალანიკი წერის მინიმალისტური მანერით გამოირჩევა, რასაც ტომ სფენბაუერის გავლენას მიაწერენ (ის ჩაკის მასწავლებელი იყო 5 წლის განმავლობაში), ასევე ტომ ჯონსს, ბრეტ ისტონ ელისს. პალანიკისთვის პარტივი ლექსიკა და მოკლე წინადადებებია დამახასიათებელი, ის ცდილობს მეტად უშუალო და გახსნილი იყოს თხრობისას, რაც საშუალებას აძლევს მკითხველს მსუბუქად ჩაიკითხოს მისი მოთხრობის ყველაზე საშინელი სიუჟეტიც კი. ერთ-ერთ ინტერვიუში მწერალმა აღნიშნა, რომ „ურჩევნია წეროს ზმნები, ვიდრე ზედსართავი სახელები.“ ასევე ყურადსაღებია მისი „მისამღერები“, პალანიკი ხშირად იმეორებს ერთი და იგივე ფრაზას რამდენიმეჯერ, რასაც თვითონ სწორედ ზემოთაღნიშნულ სახელს უწოდებს. პალანიკის გმირები ხშირად ხასიათდებიან მიზანთროპული და აბსურდული მიდგომით ისეთ რთულ საკითხებზე როგორიცაა: სიკვდილი, მორალი, ბავშვობა, მშობლები, სექსი, ღმერთი.
პალანიკი პროზაული ნაწარმოებების წერის პარალელურად, წერს ესეეებს და სტატიებსაც, როგორც შტატგარეშე ჟურლანისტი. მას ჩაწერილი აქვს ინტერვიუები ჯულიეტ ლუისთან და მერლინ მენსონთან. მისი სტატიები, ესეები და ინტერვიუები სხვადასხვა ჟურნალებში, მათ შორისაა Los Angeles Times და Gear. მისი „ნამდვილი ისტორიები“ გამოქვეყნდა 2004 წელს, რომელშიც მისი არამხატვრული ტექსტებია თავმოყრილი.
თემები
პალანიკს თავის ნაწარმოებებში პროტაგონისტებად ძირითადად მარგინალი პერსონაჟები გამოჰყავს, რომლებიც ხშირად თვითგანადგურებისკენ მიდრეკილი აგრესიული ქმედებებით გამოირჩევიან. ამგვარი ხასიათის თავის ნაწარმოებებს პალანიკი ტრანსგრესიულ პროზას უწოდებს. „ძილისპირული“ და მის შემდგომ დაწერილი რომანები უფრო სატირული ჰორორისკენ იხრება.
პალანიკის რომანებში ხშირად ვხვდებით სამომხმარებლო კულტურის კრიტიკას, რომელიც განსაკუთრებითაა წამოჭრილი რომანში „მებრძოლთა კლუბი“. ერთ-ერთ ინტერვიუში მწერალმა აღნიშნა, რომ „მებრძოლთა კლუბის“ ცენტრალური გზავნილი მცირედი, თანდათანობითი ცვლილებების საშუალებით ინდივიდის გაძლიერებაა.“
კრიტიკა
პალანიკის ნაშრომებს ხშირად ნიჰილისტურს უწოდებენ. თავად მწერალი უარყოფს ამგვარ განსაზღვრებას და ამბობს, რომ რომანტიკოსია. თვლის, რომ ადამიანებს მის რომანებში გამოხატული იდეების არ სჯერათ და სწორედ ამიტომ უწოდებენ მათ ნიჰილისტურს.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ბიოგეოგრაფია
ევროპის ქვეყნების ბიოგეოგრაფიული განაწილება
(ბიო... და გეოგრაფია) — მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის დედამიწის ზედაპირზე სხვადასხვაგვარი ბიოცენოზის, აგრეთვე ცხოველების, მცენარეებისა და მიკროორგანიზმების გავრცელებისა და განსახლების კანონზომიერებებს. ბიოგეოგრაფია ბიოლოგიისა და გეოგრაფიის მოსაზღვრე მეცნიერებაა. იგი მოიცავს ორგანიზმების გეოგრაფიას, მცენარეული საფრისა და ცხოველთა მოსახლეობის გეოგრაფიას. ორგანიზმების გეოგრაფია თავის მხრივ, მოიცავს მიკროორგანიზმების გეოგრაფიას, მცენარეთა გეოგრაფიას, ცხოველთა გეოგრაფიას, ორგანიზმების ზოგად გეოგრაფიას; მცენარეული გეოგრაფია მოიცავს მიკროორგანიზმების გეოგრაფიას, ფიტოცენოზების გეოგრაფიას; ცხოველთა მოსახლეობის გეოგრაფია აერთიანებს ზოოცენოზების გეოგრაფიასა და ბიოცენოზების გეოგრაფიას.
ბიოგეოგრაფიის ძირითადი მიმართულებებია: არეალოლოგიური, ფლორისტიკული და ფაუნისტიკური, რეგიონული, ეკოლოგიური და ისტორიული ბიოგეოგრაფია; არეალოლოგიის დარგში დადგენილია მნიშვნელოვანი რაოდენობის სახეობათა არეალები; ფლორისტიკული და ფაუნისტიკური თვალთახედვით უკეთაა გამოკვლეული უმაღლესი მცენარეები და ხერხემლიანი ცხოველები. ფლორისტიკული და ფაუნისტიკური რეგიონების გამოყოფისას რეგიონული ბიოგეოგრაფიისთვის აშკარა გახდა, რომ საჭიროა არა მხოლოდ ენდემური, არამედ დამახასიათებელი ტაქსონების აღრიცხვა და ამა თუ იმ სახეობის სიუხვის შეფასება. გამოყოფილია დიდი რეგიონები, რომლებიც საერთოა ცხოველების, მცენარეებისა და მიკროორგანიზმების ყველა სისტემატიკური ჯგუფისათვის.
ყოველთვის არ ხერხდება უფრო მცირე ზომის რეგიონების გამოყოფა, რადგან ორგანიზმების სხვადასხვა ჯგუფს განსხვავებული განსახლების კანონზომიერებანი აქვს. ეკოლოგიურ ბიოგეოგრაფიაში მნიშვნელობა ენიჭება ორგანიზმების როლს ბიომასის, ბიოლოგიური პორდუქტიულობისა და ბუნებრივ-ტერიტორიული კომპლექსების ცხოვრებაში, კერძოდ, ენერგიის გარდაქმნის შესწავლას. ისტორიული ბიოგეოგრაფია იკვლევს თანამედროვე ბიოცენოზებსა და ორგანიზმებზე დედამიწის გეოლოგიური წარსულის ზეგავლენას.
ბიოგეოგრაფიას აქვს შემდეგი მეთოდები: შედარებით-გეოგრაფიული, ეკოლოგიური, რაოდენობრივი, ისტორიული და კარტოგრაფიული. ბიოგეოგრაფიას მიაკუთვნებენ მეცნიერებას, რომლებიც ბიოსფეროს შეეხება. მოძღვრება ბიოსფეროს შესახებ დაამუშავა ვლადიმერ ვერნადსკიმ. ბიოგეოგრაფია მჭიდროდ არის დაკავშირებული ბიოცენოლოგიასთან, ეკოლოგიასა და ბიოგეოცენოლოგიასთან. ბიოგეოგრაფიის შემადგენლობაში შედის ბიოცენოზთა გეოგრაფიაც.
ბიოგეოგრაფია წარმოადგენს მცენარეული საფრისა და ცხოველთა სამყაროს რაციონალური გამოყენების თეორიულ საფუძველს. იგი ადგენს რესურსების გამოყენების ნორმებსა და ვადებს გეოგრაფიული გარემოს თავისებურებებთან დაკავშირებით. ბუნების დაცვის სწორი ორგანიზაცია დაფუძნებულია სხვადასხვა ფიზიკურ-გეოგრაფიული ოლქებისა და ნაირგვარი ზონების ბიოგეოგრაფიულ თავისებურებათა ცოდნაზე.
იხ. ვიდეო ისტორია ბიოგეოგრაფიაა კანონზომიერება გეოგრაფიული გავცელება ორგანიზმების
