ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               სიბრძნე

ჯორჯ უიზერი. სიბრძნის ემბლემა. 1635 წ.

აქვს რამდენიმე ახლო, მაგრამ განსხვავებული მნიშვნელობა:

ადამიანის გონების თვისება, რომელიც ხასიათდება ცოდნის და ქვეცნობიერი გამოცდილების დაუფლების ხარისხით და გამოიხატება საზოგადოებაში მათი სათანადო გამოყენების უნარში, კონკრეტული სიტუაციის გათვალისწინებით.

შეადარეთ: „ცოდნის კომპეტენტურად გამოყენების უნარი. დიდი, ღრმა გონება, ცხოვრებისეულ გამოცდილებაზე დაფუძნებული“. საკუთარი და სხვისი გამოცდილების საფუძველზე სხვადასხვა პრობლემის, მათ შორის ცხოვრებისეული გადაწყვეტის პოვნის უნარი

ფილოსოფიაში - გარემომცველი სამყაროს ცოდნის ხარისხის ერთ-ერთი საზომი, რომელიც განიხილება, როგორც წესი, ამ ცოდნის, როგორც ადამიანის ინტელექტის სპეციფიკური საკუთრების გაღრმავების სურვილის კონტექსტში.

რელიგიებში - გარემომცველი სამყაროს ცოდნის ხარისხი, რომელიც დემიურგს (სამყაროს შემქმნელს) ეძლევა ამოუწურავი ზომით და შეიძლება ამა თუ იმ ნაწილში აღქმული იყოს ადამიანების მიერ.

                                                                                 

სიბრძნე ახალგაზრდებს სიყვარულისგან იცავს მეინიე, ქ. 1810 წ

                                        

სიბრძნე ანტიკურ ხანაში

ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში, ზევსმა, რომელმაც შთანთქა თავისი პირველი ცოლი მეტისი, რომელიც ახასიათებდა სიბრძნეს (ამით იღებდა მას, მეტისს, საკუთარ თავში), მიიღო მისი განცხადებები სიკეთისა და ბოროტების შესახებ - "რა არის ბოროტი და რა არის კარგი".

ბრძენი იყო უმაღლესი სათნოება; სიბრძნე მდგომარეობს სიმართლის სათქმელში და მასთან მოქმედებების კოორდინაციაში, ბუნების შესწავლაში ჭეშმარიტების შესაცნობად.

- ჰერაკლიტე 

ელადაში სიტყვა „სოფოსი“ ბრძენი ასოცირდებოდა ხელობასთან, პრაქტიკულ ოსტატობასთან - სიტყვა „ბრძენი“ (ვინც იცის როგორ გააკეთოს რამე) გამოიყენებოდა როგორც სიტყვა „ჭკვიანი“, - აღნიშნავს პროფ. მ.ი.შახნოვიჩი.

ანტიკური ფილოსოფოსები დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდნენ სიბრძნეს: თვით სიტყვა „ფილოსოფია“ (ძვ. ბერძნ. φιλοσοφία) ნიშნავდა „სიბრძნის სიყვარულს“.

ბერძნები სიბრძნეს უმაღლეს სიკეთედ თვლიდნენ: „ბრძენისთვის მთელი დედამიწა ღიაა“.

სიბრძნე ტრიალებს პირველი მიზეზების და საწყისების არეალში... და ყველაზე საბაზისო ცოდნა და მსახურებაზე გაბატონებული არის ის, რაც შეიცავს მიზნის გაგებას, რისთვისაც ყველაფერი ცალკე უნდა გაკეთდეს.

- არისტოტელე 

ეპიკურს სჯეროდა, რომ სიბრძნე, ფილოსოფიის შესწავლის შედეგად, კურნავს ფსიქიკურ ტანჯვას. „ვინც პირველად იპოვა ინტელექტუალური ცხოვრების საფუძველი. რასაც ჩვენ ახლა ვუწოდებთ სიბრძნეს“, წერს ლუკრეციუსი, ნივთების ბუნების შესახებ, V.

რომაულ მითოლოგიაში სიბრძნის პერსონიფიკაცია იყო მინერვა (მოგვიანებით გაიგივებული ბერძნულ ათენასთან). ეტრუსკები მას პატივს სცემდნენ, მათ შორის, როგორც სასარგებლო აღმოჩენებისა და გამოგონებების მფარველს. მინერვას საპატივცემულოდ მთავარი ფესტივალი - Quinquatria, რომელიც ჩატარდა 19-დან 24 მარტამდე - იყო დღესასწაული ხელოსნებისა და მხატვრებისთვის, ასევე სკოლის მოსწავლეებისთვის, რომლებიც დღესასწაულების დროს გაკვეთილებიდან გათავისუფლდნენ და ამავდროულად მასწავლებლებს მოუტანეს სწავლების საფასური. - მინერალური.

მინერვას სიმბოლო იყო ბუ, რომელიც ითვლებოდა სიბრძნის სიმბოლოდ, რადგან ამ ფრინველს სიბნელეში ხილვა შეუძლია.

იხ. ვიდეო - სიბრძნის 7 კანონი - ეს ბრწყინვალე გონება შეცვლის თქვენს ცხოვრებას (ძველი ფილოსოფია)

                                                                                       

სიბრძნე ფილოსოფიაში

სხვადასხვა ისტორიულ პერიოდში, სხვადასხვა ფილოსოფიური სკოლები სიბრძნის საგნის განხილვას სხვადასხვა გზით უყურებდნენ. სოკრატემდელ ეპოქაში სიბრძნე იყო „ბევრი ცოდნისა“ და „დიდი გამოცდილების“ სინონიმი. უკვე პითაგორა მიუთითებს ადამიანის მიერ სიბრძნის მიუღწევლობაზე, მას სამყაროს ცოდნის უმაღლეს ხარისხად აღიქვამს. სოკრატე ეთანხმება ამ პოზიციას. პლატონი, იდეების თეორიის ფარგლებში, ამტკიცებს, რომ სიბრძნე არის სულის თანდაყოლილი თვისება, რომელიც გამოიხატება იდეების ჭვრეტაში (ამგვარად, სიბრძნე მხოლოდ სიკვდილის შემდეგ არის მიღწევადი). შემდეგ ფილოსოფიურ სკოლებს შესაძლოა ორივე მოსაზრება ჰქონოდათ. ასე რომ, ცინიკოსებს და სტოიკოსებს სჯეროდათ, რომ სიბრძნე მიიღწევა სიცოცხლის განმავლობაში, მაგრამ მხოლოდ თეორიულად. ამავდროულად კირენეელები და პერიპატეტიკოსები სიბრძნეს გაუგებრად თვლიდნენ. შუა საუკუნეების რელიგიური ფილოსოფია აღიარებდა ღმერთის სიბრძნეს, მაშინ როცა ადამიანს მხოლოდ ნაწილობრივ შეუძლია მიიღოს ღვთაებრივი სიბრძნე. მომდევნო საუკუნეებში ფილოსოფია სულ უფრო მეტად ამახვილებს ყურადღებას საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებზე და ცოდნის პრობლემაზე (ეპისტემოლოგია), ხოლო სიბრძნის საგანი უკანა პლანზე ქრება. ყველაზე ხშირად, სიბრძნე განისაზღვრა, როგორც სამყაროს შესწავლის პროცესში შეძენილი სათნოება, ან როგორც „ყოვლისმცოდნეობა“. კანტის აზრით, ადამიანის მორალური სრულყოფის უმაღლესი დონე სიბრძნეა; ის არ არის გადამდები, მისი დანერგვა შეუძლებელია, „ყველამ უნდა ამოიღოს იგი თავისგან“.

სიბრძნე, სიბრძნე, წინდახედულობა ღვთისმეტყველებაში

პირველადი წყაროების მიხედვით, სხვა ბერძნულის გამოყენება. σοφία როგორც ადამიანებთან, ისე ყოვლისშემძლესთან მიმართებაში რაიმე განსაკუთრებული გაძლიერება არ ახლავს. იგივე სიტყვა გამოიყენება, მაგალითად:

და სხვა ბერძნულად. Σοφία Σειράχ - სათაური "სიბრძნის წიგნი იესოს, სირაქის ძის",

ხოლო ხალხთან მიმართებაში („... ისრაელის ხალხი უნდა განდიდდეს განათლებითა და სიბრძნით“) – სხვა ბერძ. "δέον ἐστὶν ἐπαινεῖν τὸν Ἰσραὴλ παιδείας καὶ σοφίας" (სერ. 1:2).

და უფალს ("დიდია უფლის სიბრძნე ...") - სხვა ბერძენი. „ὅτι πολλὴ σοφία τοῦ Κυρίου“ (სერ. 15,18).

ამავდროულად, რუსულ სასულიერო ლექსიკაში - თუ არ არის გამოყენებული სპეციალური ტერმინი სოფია (იხ. ქვემოთ) - ცნობილია ტერმინების "სიბრძნე" და "სიბრძნე" გამიჯვნა, როდესაც ამ უკანასკნელს განსაკუთრებული წმინდა მნიშვნელობა ენიჭება. - შდრ. ძახილი „სიბრძნე, მაპატიე“ სახარების კითხვისას და ა.შ. თუმცა ეს არანაირად არ ამცირებს „სიბრძნის“ ცნების შევსების ხარისხს, ვინაიდან ნებისმიერში.

მთელი სიბრძნე უფლისგანაა და სამუდამოდ მასთან რჩება.

— ბატონო. 1:1

თავის მხრივ, გონიერების ცნება აღნიშნავს ადამიანის მიერ ცხოვრებაში შეძენილ თვისებებს (შდრ. ინგლისური გონება), ხოლო ღმერთის „უმაღლესი გონება“ აბრაამულ რელიგიებში აპრიორი უტოლდება უსასრულობას და არ გააჩნია შემდგომი გაუმჯობესების თვისებები. დრო.

ინგლისურ სიბრძნეში "სიბრძნე" ბრუნდება იმავე ინდოევროპულ ძირთან, როგორც გერმანული wissen "იცოდე" და რუსული სიტყვები "ნახვა და იცოდე", ხოლო ბერძნულში - ისტორია (ἱστορία, historia).

იხ. ვიდეო - არაკანონიკური წიგნები ძველი აღთქმიდან - სიბრძნე სოლომონისა - კითხულობს მარიკა ჭეღელიძე. 

ილუსტრაციებით გააფორმა მაია ბერიძიშვილმა.

სხვები

სკანდინავიურ მითოლოგიაში ღმერთი ოდინი განსაკუთრებით ცნობილია თავისი სიბრძნით, რომელიც ხშირად შეძენილი იყო სხვადასხვა გაჭირვებისა და განსაცდელების შედეგად, რომლებიც მოიცავდა ტკივილს და თავგანწირვას. ერთ შემთხვევაში მან ამოიღო თვალი და შესთავაზა მიმირს, ცოდნისა და სიბრძნის ჭაბურღილის მცველს, ჭიდან სასმელის სანაცვლოდ. სხვა ცნობილ ცნობაში ოდინმა ცხრა ღამის განმავლობაში ჩამოიხრჩო თავი Yggdrasil-ისგან, მსოფლიო ხედან, რომელიც აერთიანებს არსებობის ყველა სფეროს, იტანჯებოდა შიმშილითა და წყურვილით და ბოლოს იჭრებოდა შუბით, სანამ არ მოიპოვებდა რუნების ცოდნას ძლიერი მაგიის გამოსაყენებლად. მან ასევე შეძლო გიგანტებისგან პოეზიის საშუალება მიეღო, რომლის სასმელს შეეძლო მიანიჭოს მეცნიერის ან პოეტის ძალა, როგორც ღმერთების, ისე მოკვდავების სასარგებლოდ.

ბაჰაის რწმენის წმინდა წერილში: "სიბრძნის არსი არის ღვთის შიში, მისი უბედურების და სასჯელის შიში და მისი სამართლიანობისა და განკარგულების შიში." „მისი კარნახი ყველა ვითარებაში უნდა იყოს დაცული“. ადამიანმა შეიძლება მოიპოვოს ცოდნა და სიბრძნე ღმერთის, მისი სიტყვისა და მისი ღვთაებრივი გამოვლინების მეშვეობით და ყოველგვარი სწავლის წყარო არის ღმერთის ცოდნა.

ვარსკვლავური ომების სამყაროში სიბრძნე ფასდება ფილმების თხრობაში, რომელშიც ჯორჯ ლუკასი ასახავდა სულიერებისა და ზნეობის საკითხებს, რომლებიც მეორდება მითოლოგიურ და ფილოსოფიურ თემებში; მისი ერთ-ერთი შთაგონება იყო ჯოზეფ კემპბელის გმირი ათასი სახისა. ოსტატი იოდა ზოგადად განიხილება სიბრძნის პოპულარულ ფიგურად, რომელიც იწვევს "აღმოსავლელი ბერის" გამოსახულებას, და მას ხშირად ციტირებენ, ჩინელი მოაზროვნეების ან ზოგადად აღმოსავლელი ბრძენების ანალოგიურად. ფსიქოლოგ D. W. Kreger-ის წიგნში "The Tao of Yoda" ადაპტირდება ტაო ტე ჩინგის სიბრძნე იოდას აზროვნებასთან მიმართებაში. ცოდნა კანონიკურად განიხილება ჯედაების ერთ-ერთ საყრდენად, რომელიც ასევე მოხსენიებულია არაკანონურ წიგნში „ჯედაების გზა“  და სიბრძნე შეიძლება იყოს ჯედაიზმის პრინციპი. ჯედაების კოდექსში ასევე ნათქვამია: „უცოდინრობა, მაგრამ ცოდნა“. გროსმანისა და გუნდის მიერ 2019 წელს გამოქვეყნებულ ფსიქოლოგიურ პოპულაციურ კვლევაში, ოსტატი იოდა ითვლება უფრო ბრძნულად, ვიდრე სპოკი, კიდევ ერთი გამოგონილი პერსონაჟი (ვარსკვლავური გზის სერიიდან), იმის გამო. მისი ემოციური მრავალფეროვნების თვისება, რომელიც დადებითად იყო დაკავშირებული ადამიანებში ბრძნულ მსჯელობასთან:  "იოდა იპყრობს თავის ემოციებს და მიზნად ისახავს მათ შორის ბალანსის მიღწევას. ცნობილია, რომ იოდა არის ემოციურად გამოხატული, უზიარებს კარგ ხუმრობას სხვებს, მაგრამ ასევე აღიარეთ მწუხარება და მისი წარსული შეცდომები“.

სიბრძნე არის იმის სწავლა, თუ როგორ უნდა გაიგოთ, ვინ იყოთ და როგორ იცხოვროთ

იხ. ვიდეო - 6 Правил, Которые Нужно Перенять! (Спартанская Мудрость)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       აზროვნების დონეები

                                                                      ტაქსონომია

პედაგოგის, ჩიკაგოს უნივერსიტეტის პროფესორის ბ. ბლუმის (1913—1999) თეორიის მიხედვით, გამოყოფენ აზროვნების შემდეგ დონეებს: ცოდნა, გაგება, გამოყენება, ანალიზი, სინთეზი და შეფასება.

აზროვნების ეს დონეები საფეხურებს ქმნიან, სადაც ყოველი მომდევნო დონე უფრო რთულდება და მოიცავს ერთ ან რამდენიმე წინა დონეს. ცოდნა, გაგება და გამოყენება აზროვნების ქვედა დონეში მოიაზრება, ხოლო ანალიზი, სინთეზი და შეფასება კი — აზროვნების ზედა დონეში.

ცოდნა ნიშნავს რაიმეს შესახებ ინფორმაციის ქონას და რაიმე საქმის ან მოქმედების შესასრულებლად საჭირო ხერხების ფლობას.

ბ. ბლუმის მიხედვით, ცოდნა განიხილება, როგორც აზროვნების ქვედა დონის უნარ-ჩვევა და მასში იგულისხმება:

ფაქტების, წესების, პრინციპების, თეორიების, თარიღების, პროცესების, ობიექტების, სტილის, მოვლენების ცნობა და დასახელება;

კონკრეტული მონაცემების, ტერმინოლოგიის, პროცედურების ცოდნა;

ინფორმაციის მოძიების პროცედურების ცოდნა;

კონკრეტულ მონაცემებთან მუშაობის ხერხების და საშულებების ცოდნა: ა) წესების და კანონების ცოდნა; ბ) კლასიფიკაციებისა და კატეგორიების ცოდნა; გ) კრიტერიუმების ცოდნა; დ) მეთოდების ცოდნა;

სმენითი, წერილობითი და გრაფიკული ინფორმაციის დამახსოვრება და გახსენება მსგავსი ან ზუსტი ფორმით;

ბენჟამინ ბლუმის მიხედვით, გაგება განიხილება, როგორც აზროვნების ქვედა დონის უნარ-ჩვევა და, ზოგადად, იგი გულისხმობს ნასწავლი მასალის მნიშვნელობის წვდომას;

კერძოდ:

ფაქტების, წესების, პრინციპების, თეორიების, პროცესების, ობიექტების, სტილის, მოვლენების საკუთარი სიტყვებით აღწერას;

ტექსტის ძირითადი აზრის საკუთარი სიტყვებით ახსნას მშობლიურ ენაზე;

ტექსტის შინაარსის გაგებაზე მიმართულ კითხვაზე პასუხის გაცემას;

სმენითი, წერილობითი და გრაფიკული ინფორმაციის ერთი ფორმიდან მეორეში გადატანას;

შესაბამისი მაგალითის მოყვანას;

საგნების, მოვლენების, პროცესებისა და სტილის თვალსაჩინო ნიშნით დახარისხებასა და დაჯგუფებას.

ტაქსონომიის კრიტიკა

როგორც მორშედმა (1965) აღნიშნა მეორე ტომის გამოქვეყნებისას, კლასიფიკაცია არ იყო სათანადოდ აგებული ტაქსონომია, რადგან მას აკლდა კონსტრუქციის სისტემატური დასაბუთება.

ეს შემდგომში იქნა აღიარებული თავდაპირველი ტაქსონომიის განხილვისას მის 2001 წლის რევიზიაში და ტაქსონომია აღდგა უფრო სისტემატურ ხაზებზე.

ტაქსონომიის შემეცნებითი დომენის ზოგიერთი კრიტიკა აღიარებს ამ ექვსი კატეგორიის არსებობას, მაგრამ ეჭვქვეშ აყენებს თანმიმდევრული, იერარქიული კავშირის არსებობას. ხშირად, განმანათლებლები ტაქსონომიას განიხილავენ, როგორც იერარქიას და შეიძლება შეცდომით უარყოს ყველაზე დაბალი დონეები, როგორც სწავლებისთვის უღირსი. ქვედა საფეხურების სწავლა იძლევა ტაქსონომიის უმაღლეს დონეზე უნარების ჩამოყალიბების საშუალებას, ზოგიერთ სფეროში კი ყველაზე მნიშვნელოვანი უნარები ქვედა დონეზეა (როგორიცაა მცენარეთა და ცხოველთა სახეობების იდენტიფიცირება ბუნების ისტორიის სფეროში). . უმაღლესი დონის უნარების სასწავლო ხარაჩოები ქვედა დონის უნარებიდან არის ვიგოტსკისეული კონსტრუქტივიზმის გამოყენება.

ზოგიერთი მიიჩნევს, რომ სამი ყველაზე დაბალი დონე იერარქიულად დალაგებულია, მაგრამ სამი უმაღლესი დონე პარალელურად. სხვები ამბობენ, რომ ზოგჯერ უკეთესია გადავიდეთ აპლიკაციაზე ცნებების დანერგვამდე,  მიზანია შექმნას პრობლემაზე დაფუძნებული სასწავლო გარემო, სადაც პირველ ადგილზეა რეალური სამყაროს კონტექსტი და მეორე თეორია, რათა ხელი შეუწყოს სტუდენტს ფენომენის გააზრებას. , კონცეფცია ან მოვლენა.

კატეგორიებს შორის განსხვავება შეიძლება ჩაითვალოს ხელოვნურად, რადგან ნებისმიერი მოცემული შემეცნებითი ამოცანა შეიძლება მოჰყვეს მთელ რიგ პროცესებს. შეიძლება ითქვას, რომ კოგნიტური პროცესების ლამაზად დახარისხების ნებისმიერი მცდელობა სუფთა, დაშლილ კლასიფიკაციებად ძირს უთხრის შემეცნების ჰოლისტურ, უაღრესად დამაკავშირებელ და ურთიერთდაკავშირებულ ბუნებას. ეს არის კრიტიკა, რომელიც შეიძლება მიმართული იყოს ზოგადად ფსიქიკური პროცესების ტაქსონომიებზე.

ტაქსონომია ფართოდ არის დანერგილი, როგორც ზმნების იერარქია, რომელიც შექმნილია სწავლის შედეგების ჩაწერისას გამოსაყენებლად, მაგრამ 2020 წლის ანალიზმა აჩვენა, რომ ამ ზმნის სიები არ აჩვენებდნენ თანმიმდევრულობას საგანმანათლებლო დაწესებულებებს შორის და, შესაბამისად, სწავლის შედეგები, რომლებიც იერარქიის ერთ დონეზე იყო შედგენილი. ერთი საგანმანათლებლო დაწესებულება სხვა დაწესებულებაში შეიძლება განთავსდეს სხვადასხვა დონეზე.

შედეგები

ბლუმის ტაქსონომია ემსახურება მრავალი სწავლების ფილოსოფიის ხერხემალს, კერძოდ, მათ, რომლებიც უფრო მეტად იხრებიან უნარებისკენ, ვიდრე შინაარსისკენ. ეს პედაგოგები შინაარსს უყურებენ, როგორც სწავლების უნარების ჭურჭელს. ასეთი ფილოსოფიების თანდაყოლილი უმაღლესი დონის აზროვნებაზე აქცენტი ეფუძნება ტაქსონომიის მაღალ დონეებს, მათ შორის გამოყენებას, ანალიზს, სინთეზს და შეფასებას. დაფუძნებული კითხვები დავალებებში, ტექსტებში და კლასში ჩართულობისთვის, რათა უზრუნველყოფილი იყოს აზროვნების ყველა წესრიგი მოსწავლეთა სწავლაში, მათ შორის ინფორმაციის ძიების ასპექტების ჩათვლით.

კავშირები დისციპლინებს შორის

ბლუმის ტაქსონომია (და შესწორებული ტაქსონომია) კვლავაც არის საგანმანათლებლო ფილოსოფიის და ახალი სწავლების სტრატეგიების შემუშავების შთაგონების წყარო. უნარების განვითარება, რომელიც ხდება აზროვნების უფრო მაღალ დონეზე, კარგად ურთიერთქმედებს განვითარებად გლობალურ ფოკუსირებასთან სწავლის მრავალრიცხოვან ცოდნასა და მოდალობაზე და ინტეგრირებული დისციპლინების განვითარებად სფეროზე. მედიასთან ინტერფეისის და შექმნის უნარი ეყრდნობა როგორც უმაღლესი დონის აზროვნების უნარებს (ანალიზი, შექმნა და შეფასება), ასევე დაბალი დონის აზროვნების უნარები (ცოდნა, გაგება და გამოყენება).

ვიზუალური ინტერპრეტაციები

ბლუმის თავდაპირველი ტაქსონომია შესაძლოა არ მოიცავდეს ზმნებს ან ვიზუალურ წარმოდგენებს, მაგრამ ამ იდეაში შემდგომმა წვლილმა ეს იდეები ვიზუალურად წარმოაჩინა მკვლევარებისთვის, მასწავლებლებისთვის და სტუდენტებისთვის.

იხ. ვიდეო - Bloom's Taxonomy Explained with Example - In this video, we explain Bloom's Taxonomy, a framework for learning that can help you understand the different levels at which you master knowledge.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           ბენჯამინ ბლუმი

 (ინგლ. Benjamin Samuel Bloom; დ. 21 თებერვალი, 1913, ლანსფორდი, პენსილვანია — გ. 13 სექტემბერი, 1999, ჩიკაგო, ილინოისი) — ამერიკელი განათლების ფსიქოლოგი (1913-1999); ჩიკაგოს უნივერსიტეტის პროფესორი, ავტორი საგანმანათლებლო მიზნების ტაქსონომიის, რომელიც განსაზღვრავს აზროვნების დონეებს. მან შემოგვთავაზა კოგნიტური მიზნების იერარქია, რომელიც ექვსი ეტაპისაგან შედგება: 1. ცოდნა (ფაქტობრივი ინფორმაცია); 2. გაგება (გააზრება); 3. გამოყენება (მიღებული ინფორმაციის პრაქტიკაში გამოყენების უნარი); 4. ანალიზი (ინფორმაციის კომპონენტებად დაყოფა მოვლენის არსის წვდომის გასაადვილებლად); 5. სინთეზი (მოვლენის მთლიანობაში აღქმა); 6. შეფასება (ღირებულებითი მსჯელობები, შედარებითი შეფასებები).

გააქტიურების პროცესში, ყოველი მომდევნო დონე უფრო რთულდება და მოიცავს ერთ ან რამდენიმე წინა დონეს. ბლუმის თეორის მიხედვით, ინფორმაციის ცოდნა, გაგება სწავლისთვის აუცილებელი, მაგრამ იგი არასაკმარისი პირობაა. იმისთვის, რომ მიღებული ინფორმაცია ბავშვმა განაზოგადოს და შემდგომ გამოყენება შეძლოს, აუცილებელია მისი გაგება და ანალიზი, ხოლო ახალი პროდუქტის შესაქმნელად, ახალი ცოდნის მისაღებად კი საჭიროა სინთეზისა და შეფასების გონებრივი ოპერაციების წარმოება. ცოდნა, გაგება და გამოყენება მიიჩნევა აზროვნების ქვედა, სავალდებულო დონეებად, ხოლო ანალიზი, სინთეზი და შეფასება კი — ზედა, სასურველ დონეებად.

1956 წელს ბლუმმა გამოაქვეყნა საგანმანათლებლო მიზნების ტაქსონომიის პირველი ტომი: საგანმანათლებლო მიზნების კლასიფიკაცია, რომელიც კლასიფიცირებდა სასწავლო მიზნებს რუბრიკის მიხედვით, რომელიც ცნობილია როგორც ბლუმის ტაქსონომია. ეს იყო კოგნიტური ფუნქციონირების დონეების სისტემატური კლასიფიკაციის ერთ-ერთი პირველი მცდელობა და სტრუქტურა მისცა ნიჭიერი სტუდენტების სხვაგვარად ამორფულ ფსიქიკურ პროცესებს.[3] ბლუმის ტაქსონომია რჩება აკადემიური პროფესიის საფუძვლად 1981 წლის კვლევის მიხედვით, „მნიშვნელოვანი ნაწერები, რომლებმაც გავლენა მოახდინეს სასწავლო გეგმაზე: 1906–1981 წწ.“ ჰაროლდ გ. შეინის და განათლების შემსწავლელი ეროვნული საზოგადოების მიერ. მას ასევე მიეწერება ბლუმის 2 სიგმა პრობლემა.

ბენჯამინ ბლუმმა ჩაატარა კვლევა მოსწავლეთა მიღწევებზე. სხვადასხვა კვლევების ჩატარების შედეგად ბლუმი და მისი კოლეგები აკვირდებოდნენ ფაქტორებს როგორც სკოლის გარემოში, ასევე მის გარეთ, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს იმაზე, თუ როგორ შეუძლიათ ბავშვებს სწავლა. ერთი მაგალითი იყო სწავლების ცვალებადობის ნაკლებობა. ბლუმის ვარაუდით, თუ მასწავლებლები მოახდენენ სწავლების მეთოდებს თითოეული მოსწავლის ინდივიდუალურ საჭიროებებზე, უფრო მეტი ბავშვი მიიღებდა უკეთესი სწავლის შესაძლებლობას. ამან გამოიწვია ბლუმის ოსტატობის სწავლის პროცედურის შექმნა. ეს პროცედურა მოითხოვდა, რომ მასწავლებლებმა მოაწყონ უნარები და ცნებები სასწავლო ერთეულებად, დაახლოებით 1-2 კვირის განმავლობაში. ნაწილის დასასრულს, მოსწავლე მიიღებდა შეფასებას, რომელიც მიაწვდის მოსწავლეს კონსტრუქციულ უკუკავშირს იმის შესახებ, თუ რა ისწავლა ბავშვმა განყოფილებიდან. თუ ბავშვს არ ესმოდა განყოფილების რომელიმე ძირითადი ცნების შესახებ, მას დაენიშნებოდა მაკორექტირებელი დავალებები იმ ინფორმაციის საფუძველზე, რომლის გაგებაც უჭირდა. შემდეგ ისინი გაივლიან მეორე შეფასებას, რომელიც ფოკუსირებულია კონკრეტულად იმ უნარებსა და ცნებებზე, რომლებზეც მათ დაევალათ ვარჯიში. ეს უზრუნველყოფს, რომ თითოეული მოსწავლე მიიღებს ინდივიდუალურ სწავლებას იმ ტემპით, რომელიც ბავშვს სჭირდება ოპტიმალურ დონეზე სწავლისთვის. სტუდენტებისთვის, რომლებმაც გამოავლინეს მოცემული ნაწილის ოსტატობა, რეკომენდირებულია მიიღონ გამდიდრების აქტივობები შემდგომი სასწავლო გამოცდილების მისაღებად. ეს აქტივობები თავად ირჩევს სტუდენტს და შეიძლება იყოს აკადემიური თამაშების, მოხსენებების, სპეციალური პროექტების და ა.შ.

გარდა საგანმანათლებლო მიზნებისა და შედეგების შესახებ მუშაობისა, ბლუმი ასევე ხელმძღვანელობდა კვლევით ჯგუფს, რომელიც აფასებდა და აშუქებდა ინდივიდებში განსაკუთრებული ნიჭის განვითარების პროცესს, ნათელს მოჰფენდა პროფესიული აღმატებულობის ფენომენებს და სიდიადეების კონცეფციას.

სტატიაში საჩუქრებისა და მარკერების როლი ნიჭის განვითარებაში, გამოკითხულია 70 ადამიანი, რომლებიც ცნობილია როგორც საუკეთესოთა შორის თავიანთ სფეროში, გარდა მათი მშობლებისა, მასწავლებლებისა და მათ ცხოვრებაში სხვა მნიშვნელოვანი პიროვნებისა. ინტერვიუების მიზანი იყო სხვადასხვა განსაკუთრებული მახასიათებლების შეგროვება, რომლებიც მათი წარმატების მიზეზი იყო. შესწავლილი პირები იყვნენ მათემატიკოსები, ოლიმპიური მოცურავეები და საკონცერტო პიანისტები, რომლებიც, სავარაუდოდ, ყველაზე წარმატებულები იყვნენ თავიანთ სფეროში. სამი ძირითადი მახასიათებელი, რომელსაც ხშირად იზიარებდნენ ინდივიდები, მათი მშობლები და მასწავლებლები ინტერვიუებში, იყო მუშაობის სურვილი, კონკურენტუნარიანობა და ახალი ტექნიკის შესწავლის უნარი. ბლუმის ინტერვიუს დასასრულს, ყველა მონაცემის შეგროვების შემდეგ აღინიშნა, რომ მშობლის შვილების ნიჭიერების ინტერპრეტაციამ განაპირობა მშობლებმა შექმნას გარემო, რომელიც საშუალებას აძლევდა საგანში ზრდას მასწავლებლების/მასწავლებლების დაქირავებით. შეჯიბრებებისა და ღონისძიებების ფორმა და ზოგადად წახალისება მშობლებისა და პიროვნების ცხოვრებაში ჩართული სხვებისგან. რწმენა იმისა, რომ პიროვნებები ნიჭიერები იყვნენ, ყურადღება დაეთმო კონკრეტულ მახასიათებელს, ასევე პიროვნების შესაძლო თანდაყოლილი ნიჭი ჩაითვალა მარკერად. მარკერები განისაზღვრა, როგორც წარმატებული ადამიანების მასწავლებლებისა და მშობლების მიერ გამოვლენილი წახალისებისა და მოტივაციის ძირითადი მიზეზები. ეს ფაქტორები, გარდა ინდივიდის ინტერესისა და სურვილისა, იმუშაონ შესაბამის სფეროში, შეიძლება ითქვას, რომ მათი უზარმაზარი წარმატების ზოგიერთი მიზეზია.

იხ. ვიდეო - სწავლების და განვითარების თეორიები, ბენჯამენ ბლუმის განათლების მიზნების ტაქსონომია. ანა ანუშიძე

 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          ერნესტ კასირერი

(გერმ. Ernst Cassirer; 28 ივლისი, 1874, ბრესლაუ, ახლანდელი ვროცლავი, პოლონეთი - 13 აპრილი, 1945, პრინსტონი, ნიუ ჯერსი, აშშ) - გერმანელი ფილოსოფოსი და კულტუროლოგი. მარბურგის ნეოკანტიანიზმის სკოლის იდეების შემუშავებით, იგი მივიდა ცნობიერების სიმბოლური ფუნქციისა და კულტურის ფილოსოფიის ორიგინალური თეორიის შექმნამდე. ყველაზე ცნობილი წიგნია სიმბოლური ფორმების ფილოსოფია (1923–1929).

კასირერმა თავისი მოგზაურობა ფილოსოფიაში ჰერმან კოენის (1842-1918) ხელმძღვანელობით დაიწყო მეცნიერებისა და თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორიის კვლევით. კასირერი ასაბუთებს ცნებებისა და სამეცნიერო თეორიების ფორმირების „ფუნქციურ კონცეფციას“. კასირერის აზრით, თეორიები ემყარება კონსტრუქციულ და ჩამოყალიბების პრინციპებს და არა რეალობის ასახულ „წარმოდგენას“.

კოენის გარდაცვალების შემდეგ კასირერი ავითარებს სიმბოლური ფუნქციების თეორიას და იყენებს მას მეცნიერული ცოდნის ფენომენოლოგიური მიდგომის გასავრცელებლად მთლიანად ადამიანის გამოცდილების სფეროზე. მეცნიერული ცოდნა, კასირერის აზრით, გამოცდილების ორგანიზების ერთ-ერთი შესაძლო ფორმაა, სხვა ეკვივალენტურ და ლეგიტიმურ ფორმებთან ერთად. ადამიანური კულტურის თითოეულ სფეროს აქვს საკუთარი „შინაგანი ფორმა“, სენსუალური დეტალების სიმბოლური თანმიმდევრობით შეკრების საკუთარი გზა.

გერმანული იდეალიზმის ტრადიციის გამგრძელებლად საუბრისას კასირერი სულის ფილოსოფიას ფილოსოფიური სისტემის იდეალად მიიჩნევს. თუმცა, ფილოსოფოსებისგან განსხვავებით, რომლებმაც თავიანთი სისტემები ააშენეს სუბიექტის ინტროსპექტული თვითრეფლექსიის საფუძველზე, კასირერი ეყრდნობა საგნის გარეთ გამოხატვის საშუალებების ანალიზს, ანუ სიმბოლურის სფეროს. სიმბოლურის სფერო, კასირერის აზრით, ერთადერთი სფეროა, რომელშიც სუბიექტურობა ჯერ იჩენს თავს და შემდეგ იცნობს თავის ობიექტურ გამოვლინებებს.

კასირერის სულის ობიექტურობის ფორმების ფილოსოფია ეყრდნობა ადამიანის იდეას, როგორც შემოქმედებით და შინაარსობრივ კოლექტიური სუბიექტს, „სიმბოლურ ცხოველს“ (animal symbolicum), ასევე პიროვნების გაგების სურვილს. მისი კულტურული მიღწევები, რაც დაუყოვნებლივ გამომდინარეობს აქედან. კასირერის აზრით, ადამიანს აქვს წვდომა "რეალობაზე" მხოლოდ სიმბოლოების მოწესრიგებული სიმრავლით. „სულის ცხოვრების“, ანუ ადამიანის შემოქმედებითი საქმიანობის პროცესის კონცეპტუალური ანალიზი ყოველთვის ხდება გარკვეული „სიმბოლური ფორმის“ ფარგლებში. ამავდროულად, საკითხი თავისთავად სიმბოლური ფორმების მიღმა არსებული საგნების შესახებ, კასირერმა ამოიღო, როგორც „აზროვნების ილუზია“, რომელსაც აზრი არ აქვს.

კასირერის ფილოსოფიას უნიკალური ადგილი უკავია მე-20 საუკუნის ფილოსოფიაში. მის ნაშრომებში თანაბარი ყურადღება ეთმობა მათემატიკის ფილოსოფიის ფუნდამენტურ ეპისტემოლოგიურ საკითხებს და „ბუნების მეცნიერებებს“ (Naturwissenschaften), ასევე ესთეტიკას, ფილოსოფიის ისტორიას, ანთროპოლოგიისა და „კულტურის მეცნიერებების“ სხვა საკითხებს. Geisteswissenschaften). ამის გამო, კასირერის ფიგურა იქცევა შუამავლის ფიგურად C. P. Snow-ის „ორ კულტურას“ შორის.

კასირერის ფიგურა ასევე შეიძლება მოთავსდეს მე-20 საუკუნის აკადემიური ფილოსოფიის ორ მთავარ ტრადიციას - „ანალიტიკურ“ და „კონტინენტურს“ შორის. მიუხედავად ორი მიმართულების მომხრეთა ურთიერთგამომრიცხავი შეხედულებებით გამოწვეული განხეთქილებისა, კასირერს ნაყოფიერი ფილოსოფიური ურთიერთობა ჰქონდა ორივე ტრადიციის წამყვან წარმომადგენლებთან. ერთის მხრივ, კასირერს შემოქმედებითი ურთიერთობა ჰქონდა მორიც შლიკთან, ვენის ლოგიკური პოზიტივისტების წრის დამაარსებელთან და ინსპირატორთან, რომლის მოღვაწეობამ ლოგიკისა და მეცნიერების ფილოსოფიის სფეროში გადამწყვეტი გავლენა იქონია მეცნიერების ფილოსოფიის განვითარებაზე. შეერთებულ შტატებში და, მეორე მხრივ, მარტინ ჰაიდეგერთან, ჰუსერლიანის ფენომენოლოგიის რადიკალური „ეგზისტენციალურ-ჰერმენევტიკის“ ვერსიის შემქმნელთან, რომელიც სწრაფად გახდა დომინანტი კონტინენტურ ევროპაში მე-20 საუკუნის მეორე ნახევარში.

იხ. ვიდეო - Философ Эрнст Кассирер: от критического идеализма к философии символических форм

კასირერის ადრეული ნაშრომები ძირითადად ისტორიული და ფილოსოფიური ხასიათისა იყო, არ გამორიცხავს ლაიბნიცის ფილოსოფიის შესწავლას მის სამეცნიერო კონტექსტში ("Leibniz' System in seinen wissenschaftlichen Grundlagen", 1902) და ფართომასშტაბიანი ნაშრომი თანამედროვე აზროვნების ისტორიაზე. რენესანსი კანტს (Das Erkenntnisproblem in der Philosophie und Wissenschaft der neueren Zeit Berlin: Bruno Cassirer, 1906 და 1907). ეს უკანასკნელი ნაშრომი მნიშვნელოვანი წვლილია როგორც ფილოსოფიის, ასევე მეცნიერების ისტორიაში. სინამდვილეში, ეს არის პირველი ნაშრომი, რომელიც დეტალურად განიხილავს მეცნიერულ რევოლუციას, როგორც მთლიანს, განიხილება, როგორც იდეის რეალიზაციის პროცესი, რომ მათემატიკის ყოვლისმომცველი გამოყენება ბუნებაში (ე.წ. „ბუნების მათემატიზაცია“) არის ამ რევოლუციის ცენტრალური და ყოვლისმომცველი მიღწევა.

კასირერი, თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორიას განმარტავს, როგორც განვითარებას და საბოლოო ტრიუმფს, რასაც ის უწოდებს "თანამედროვე ფილოსოფიურ იდეალიზმს". ეს ტრადიცია, კასირერის აზრით, შთაგონებას იღებს „პლატონური იდეალიზმიდან“, „იდეალური“ ფორმალური სტრუქტურების ფუნდამენტური მნიშვნელობის აღიარებიდან, მათემატიკური და სამეცნიერო ცოდნაში ასეთი სტრუქტურების სისტემატური გამოყენების მნიშვნელობის აღიარებიდან. ემპირიულად მოცემული ცოდნა ბუნების შესახებ თანამედროვე მათემატიკური ფიზიკაში არის პროგრესული და სინთეზური პროცესი, რომლის დროსაც ბუნების მათემატიკური მოდელები თანმიმდევრულად იხვეწება და სწორდება. კასირერის აზრით, სწორედ გალილეომ (რომელიც ეწინააღმდეგებოდა როგორც სტერილურ არისტოტელეურ-სქოლასტიკურ ფორმალურ ლოგიკას, ასევე სტერილურ ემპირიულ ინდუქციას) პირველად გაითავისა ამ სინთეზური პროცესის არსებითი სტრუქტურა; და „თანამედროვე ფილოსოფიური იდეალიზმის“ განვითარება ისეთი მოაზროვნეების მიერ, როგორებიც არიან დეკარტი, სპინოზა, გასენდი, ჰობსი, ლაიბნიცი და კანტი, შეადგენდა ამ პროცესის სულ უფრო ცნობიერ ფილოსოფიურ არტიკულაციას და განვითარებას.

ამრიგად, როგორც ლაიბნიცის წიგნში, ასევე „შემეცნების პრობლემა თანამედროვეობის ფილოსოფიასა და მეცნიერებაში“, კასირერი განმარტავს თანამედროვე აზროვნების განვითარებას მთლიანობაში მარბურგის ნეოკანტიანიზმის პრინციპების საფუძველზე: იდეა, რომ ფილოსოფია როგორც ცოდნის კრიტიკულ თეორიას (Erkenntniskritik) მისი ამოცანაა ჩამოაყალიბოს და განავითაროს თანამედროვე მათემატიკური მეცნიერების სტრუქტურა; რწმენა იმისა, რომ ფილოსოფიამ ამოსავალ წერტილად უნდა მიიღოს „მეცნიერული ფაქტი“; ფილოსოფია მოდის ე.წ. სამეცნიერო ცოდნის „გენეტიკური“ კონცეფცია, როგორც უწყვეტი, დაუმთავრებელი სინთეზური პროცესი.

კასირერი გულდასმით და დეტალურად იკვლევს სხვადასხვა ტექსტურ წყაროს (მათ შორის, როგორც მთავარი, ისე მცირე პერსონაჟების ნაწარმოებებს) და, სკეპტიკურ და ემპირიულ ტრადიციებში არსებული საპირისპირო ტენდენციების იგნორირების გარეშე, ქმნის დამაჯერებელ ასახვას „თანამედროვე ფილოსოფიური იდეალიზმის“ ევოლუციის შესახებ. ." ამრიგად, კასირერი შეიძლება ჩაითვალოს მე-20 საუკუნის დასაწყისის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მკვლევარად, რომელმაც დაიწყო მუშაობა ინტელექტუალური ისტორიის შესაბამისად - და, ფაქტობრივად, ამ დისციპლინის ერთ-ერთ ფუძემდებლად იმ ფორმით, რომელშიც იგი განვითარდა მე-20 საუკუნეში..

კასირერი ავტორია ისტორიულ-ფილოსოფიური და ფილოსოფიურ-მონოგრაფიული შრომების ჰ. ლაიბნიცზე ("Leibniz' System in seinen wissenschaftlichen Grundlagen", 1902), ი. კანტზე ("Kants Leben und Lehre", 1918), რ. დეკარტზე. რენესანსის ფილოსოფია („Individuum und Kosmos in der Philosophie der Renaissance“, 1927), განმანათლებლობა („Die Philosophie der Aufklärung“, 1932), ნაწარმოებები გოეთეს, შილერის, ჰოლდერლინის, კლაისტის შესახებ.

იხ. ვიდეო - Giovanna Targia: Symbolic Function, Language and Myth. Notes on Ernst Cassirer and Mnemosyne Project

მათემატიკის ფილოსოფია და ბუნებისმეტყველება

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, კასირერის ადრეული ისტორიული ნაშრომები განმარტავს თანამედროვე აზროვნების განვითარებას მთლიანობაში (რომელიც მოიცავს როგორც ფილოსოფიას, ასევე მეცნიერებას) მარბურგის ნეოკანტიანიზმის ფილოსოფიური პრინციპების თვალსაზრისით. ეს პრინციპები თავდაპირველად ჩამოაყალიბა კასირერის მასწავლებელმა ჰერმან კოენმა. მეცნიერული ცოდნის „გენეტიკურ“ კონცეფციაში, კერძოდ, აზროვნების აპრიორული სინთეზური აქტივობა, რომელიც შესაძლებელს ხდის გამოცდილებას - აქტივობა, რომელსაც თავად კანტი უწოდებდა „პროდუქტიულ სინთეზს“ - გაგებულია, როგორც განვითარების დროითი და ისტორიული პროცესი, რომელშიც ობიექტი მეცნიერება არის რაღაც, რომელიც თანდათან ვითარდება, მაგრამ არასოდეს არ მთავრდება. კოენისთვის ეს პროცესი მოდელირებულია უსასრულოდ მცირე გაანგარიშების მეთოდებით (იხ. ). უწყვეტი სერიის ან ფუნქციის იდეიდან დაწყებული, მკვლევარის ამოცანაა დაინახოს, როგორ შეიძლება ასეთი სერიების აპრიორი წარმოქმნა ეტაპობრივად. დიფერენციალური მათემატიკური კონცეფცია გვიჩვენებს, თუ როგორ შეიძლება ამის გაკეთება, რადგან დიფერენციალი მოცემული ფუნქციის დომენის წერტილში მიუთითებს იმაზე, თუ როგორ უნდა გაგრძელდეს ის მომდევნო წერტილებში. შესაბამისად, უსასრულო მცირეთა დიფერენციალი გამოხატავს მთელი რიგის ფორმირების წესს და ამით გამოხატავს ნებისმიერ მოცემულ მომენტში სერიის ზოგად ფორმას, რომელიც მოქმედებს ნებისმიერ დროს.

სუბსტანციის კონცეფციასა და ფუნქციის კონცეფციაში კასირერი გადადგამს მნიშვნელოვან ფილოსოფიურ ნაბიჯს კოენის თეორიის მიღმა, რაც ხელს უწყობს მათემატიკისა და მათემატიკური ლოგიკის საფუძვლების განვითარებას. კასირერი იწყება კონცეფციის ფორმირების პრობლემის განხილვით და, კერძოდ, ფილოსოფიური ემპირიზმისთვის დამახასიათებელი კონცეფციის ფორმირების თეორიის კრიტიკით, რომლის მიხედვითაც ზოგადი ცნებები მიიღწევა გრძნობადი ნაწილებიდან ინდუქციური აღმართით. კასირერისთვის ეს თეორია ტრადიციული არისტოტელესური ლოგიკის არტეფაქტია. კასირერის მთავარი მესიჯი არის ის, რომ თანამედროვე ფორმალური ლოგიკის განვითარება (ურთიერთობების მათემატიკური თეორია) შესაძლებელს ხდის ცოდნის გენეტიკური კონცეფციის სასარგებლოდ ასეთი "აბსტრაქციონიზმის" (და, შესაბამისად, ფილოსოფიური ემპირიზმის) დარწმუნებით უარყოფა. კერძოდ, მათემატიკის თანამედროვე აქსიომატური კონცეფცია, რომელიც ილუსტრირებულია რიჩარდ დედეკინდის ნაშრომებში არითმეტიკის საფუძვლებზე და დევიდ ჰილბერტში გეომეტრიის საფუძვლებზე, აჩვენა, რომ მათემატიკას აქვს წმინდა ფორმალური და იდეალური და, შესაბამისად, სრულიად არაობიექტური ხასიათი. წმინდა მათემატიკური, აბსტრაქტული „წესრიგის სისტემები“ - რასაც ჩვენ ახლა დავარქმევთ მიმართებით სტრუქტურებს - არის წარმონაქმნები, რომლებიც არანაირად არ შეიძლება აიხსნას ფილოსოფიური ემპირიზმის თვალსაზრისით. შემდეგ კასირერი იყენებს მათემატიკის ამ „ფორმალისტურ“ კონცეფციას, რომელიც დამახასიათებელია მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს, რათა შექმნას ცოდნის გენეტიკური კონცეფციის ახალი, უფრო ფართო ვერსია.

კასირერი წარმოგიდგენთ განხილულ ცოდნის განვითარების პროცესს, როგორც აბსტრაქტული ფორმალური სტრუქტურების სერიას ან თანმიმდევრობას („წესრიგის სისტემები“), რომლებიც თავად დალაგებულია „შებრუნებული ჩართვის შესაბამისობის აბსტრაქტული მათემატიკური მიმართებით“ (მაგალითად, როდესაც ახალი არა -ევკლიდეს გეომეტრია შეიცავს ძველ ევკლიდეს გეომეტრიას, როგორც შემზღუდველ შემთხვევას). ამრიგად, ჩვენ შეგვიძლია ვიფიქროთ, რომ ყველა სტრუქტურა ჩვენს მიმდევრობაში განუწყვეტლივ კონვერგირდება სასრულ ან ზღვრულ სტრუქტურასთან, ასე რომ, მიმდევრობის ყველა წინა სტრუქტურა არის ამ სასრული სტრუქტურის სპეციალური ან ზღვრული შემთხვევები. მიმდევრობის ასეთი ბოლო წერტილის იდეა მხოლოდ მარეგულირებელი იდეალია კანტიანური გაგებით - მას მხოლოდ თანდათან შეიძლება მივუდგეთ, მაგრამ სინამდვილეში მას ვერასდროს მივაღწევთ. მიუხედავად ამისა, ის მაინც წარმოადგენს ჩვენივე ემპირიული მათემატიკური თეორიის აპრიორი „ზოგად თანმიმდევრულ ფორმას“ და ამავდროულად აძლევს ამ თეორიას ობიექტურობის დამახასიათებელ ფორმას.

მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს მათემატიკის საფუძვლებზე მუშაობის ანალიზისას კასირერი უახლოვდება მეოცე საუკუნის დასაწყისის ანალიტიკურ ფილოსოფიას. მართლაც, კასირერი იყენებს თანამედროვე მათემატიკურ ლოგიკას, იმპლიციტურს დედეკინდისა და ჰილბერტის ნაშრომში და აშკარად გოტლობ ფრეგესა და ადრეული ბერტრან რასელის ნაშრომებში, როგორც მთავარი ინსტრუმენტი კონცეფციის ემპირიული თეორიის მიღმა. თანამედროვე "კონცეფციის თეორია", თავის მხრივ, ემყარება ფუნქციის, რიგისა და რიგის ფუნდამენტურ ცნებებს (რელატიური სტრუქტურები) - ცნებები, რომლებიც წმინდა მათემატიკისა და ლოგიკის თვალსაზრისით, სრულიად ფორმალური და აბსტრაქტულია, გააჩნიათ. ემპირიული შინაარსის გარეშე. თუმცა, აქ კასირერი შორდება ანალიტიკური ტრადიციების დიდ ნაწილს, რადგან კასირერის თეორია გვაძლევს ფილოსოფიური ემპირიზმის ნამდვილ ალტერნატივას მხოლოდ მაშინ, როცა ცოდნის გენეტიკურ კონცეფციაში რელაციური სტრუქტურებია ჩაშენებული. საფუძველი არის ისტორიული პროცესი, რომელიც წარმოშობს მათ, რომლის დროსაც მათემატიკური საბუნებისმეტყველო მეცნიერება თანმიმდევრულად ვითარდება ან ვითარდება, ხოლო წმინდა მათემატიკა და ლოგიკა ფილოსოფიურ მნიშვნელობას ანიჭებენ მხოლოდ როგორც „პროდუქტიული სინთეზის“ განვითარების უფრო ფუნდამენტური პროცესის ელემენტებს, რომლებიც მიმართულია ასეთი ფორმალური გამოყენებისკენ. სტრუქტურები ემპირიულ ცოდნაში (იხ. ).

კასირერის შემდეგი მნიშვნელოვანი წვლილი ეპისტემოლოგიაში იკვლევს ურთიერთობას აინშტაინის ფარდობითობის ზოგად თეორიასა და ცოდნის „კრიტიკულ“ (მარბურგის ნეოკანტიანურ) თეორიას შორის. კასირერი ამტკიცებს, რომ აინშტაინის თეორია ფაქტიურად ამ კონცეფციის ბრწყინვალე დადასტურებაა. ერთის მხრივ, აბსტრაქტული მათემატიკური წარმოდგენების მზარდი გამოყენება აინშტაინის თეორიაში სრულად უჭერს მხარს ცნების არისტოტელესტური თეორიისა და ფილოსოფიური ემპირიზმის შეტევას. მეორე მხრივ, აინშტაინის მიერ არაევკლიდური გეომეტრიის გამოყენება სულაც არ არის დაბრკოლება ნეოკანტიანიზმის განახლებული ფორმისთვის. კასირერის აზრით, აღარ არის აუცილებელი რაიმე კონკრეტული მათემატიკური სტრუქტურის დაფიქსირება ყველა დროის განმავლობაში, არამედ ის, რომ ისტორიულ განვითარებაში ასეთი სტრუქტურების თანმიმდევრობა განუწყვეტლივ იყრის თავს. აინშტაინის თეორია სრულად აკმაყოფილებს ამ მოთხოვნას, რადგან ევკლიდეს გეომეტრია, ნიუტონის ფიზიკის ფუნდამენტური, არის აინშტაინის მიერ გამოყენებული გეომეტრიის ზოგადი თეორიის განსაკუთრებული შემთხვევა (ცვლადი გამრუდებით). Moritz Schlick-მა გამოაქვეყნა მიმოხილვა

  

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            ცილინი

ცინგის დინასტიის დროინდელი ცილინი, პეკინში ზაფხულის სასახლეში

(ჩინ. 麒麟) — მითური ფანტასტური არსება, ჩინურ და აღმოსავლეთ აზიის კულტურაში. ცილინს დრაკონის თავი და რქები, ცხენის ჩლიქები, ხარის კუდი და მგლის შუბლი აქვს. ის სიცოცხლით აღსავსე, გონიერი და მშვიდია. ამავდროულად, იგი განდევნის ეშმაკებს. ზოგიერთ რეგიონში სწამთ, რომ ცილინი მათ აჩუქებს ვაჟიშვილს, სწორედ ამიტომ, ჩინურ ხელოვნებაში ამ მითოსულ ცხოველს ხშირად გამოხატავენ ჩვილი ბავშვით.

ამბობენ, რომ პირველი ცილინი ლეგენდარული იმპერატორის ხუანგდის (ყვითელი იმპერატორი) ბაღში გამოჩნდა ძვ.წ. 2697 წელს. სამი საუკუნის შემდეგ წყვილი ცილინი შენიშნეს იმპერატორი იაოს დედაქალაქში.

დიდებული ბრძენის გამოჩენა ცნობილი გახდა, როდესაც ცილინი გამოჩნდა მეხმძიმე კონფუცის დედასთან. ამის შემდეგ ცილინმა დააგვირგვინა ნეფრიტის მიერ ნაწინასწარმეტყველევი ჯერ არდაბადებული ბავშვის სიდიადე. კონფუცის გარდაცვალება წინასწარ იყო ნაჩვენები, როდესაც ცილინი თანავარსკვლავედი მეეტლეს მიერ იქნა დაჭრილი.

1414 წელს პირველად ჩინეთში მიიყვანეს ჟირაფი და მინგის დინასტიის იმპერატორ იონგლეს წარუდგინეს, როგორც ცილინი. ძველმა საშიშმა მეომარმა დაინახა თავისი გამჭოლი გონებით მიზანმიმართული მლიქვნელობა და ფრთხილად აღნიშნა, რომ ჟირაფი არავითარ შემთხვევაში არ იყო ბრძენი ცხოველი ცილინი. იაპონიაში ჟირაფს უწოდებენ კირინს, მაგრამ სიმბოლოები აქვს ცილინის.

                                              აღწერა

ცილინი შეიძლება გამოსახული იყოს ან შეფასდეს სხვადასხვა გზებით.

ცილინს ზოგადად აქვს ჩინური დრაკონის მსგავსი თვისებები. აღსანიშნავია მათი თავები, თვალები სქელი წამწამებით ყოველთვის ზევით მიმართული და წვერი. სხეული არის სასვე ან ნაწილობრივ ქერცლიანი. ხშირად ქმნიდნენ ხარის, ირმის ან ცხენის მსგავს. ყოველთვის ნაჩვენებია გაყოფილი ჩლიქებით. თანამედროვეობაში ცილინის აღწერა ხშირად გამოიყენება დასავლური მარტორქის კონცეფციაში.

ჩინურ დრაკონს აქვს რქები, ამიტომაც ყველაზე გავრცელებულია ცილინი რქებით. დრაკონები ჩინეთში ყველაზე ხშირად გამოსახულია ოქროსი, ამიტომაც ცილინიც ხშირად ოქროსია გამოსახული, მაგრამ ის არ შემოიფარგლება მხოლოდ ოქროთი და შეუძლია იყოს ნებისმიერი ცისარტყელას ფერი, ფერადი. ასევე მისი ბეწვი ან კანი სხვადასხვა ფერისაა.

ცილინი გამოსახულია ჩინური ხელოვნების ვრცელ დიაპაზონში, ასევე მისი სხეულის ნაწილებით ცეცხლში, მაგრამ არა ყოველთვის. ზოგჯერ მათ აქვთ ფრთიანი მახასიათებლები ან დეკორაცია, ფუმფულა ხუჭუჭა თმის ქოჩორი, როგორიც მინგის დინასტიის ცხენებს. მრავალფეროვანი ფეხის ნაწილები ქაჩაჩიდან ზედა ფეხებამდე.

ცილინი

ცილინი ხშირადაა გამოსახული ბრწყინვალე, ყველაზე ძვირფასი ქვებით, როგორც ჩინური დრაკონი. ისინი ხშირად დაკავშირებული არიან სხვადასხვა ელემენტების ფერებთან, ძვირფას მეტალებთან, ვარსკვლავებთან და ძვირფას ქვებთან. მაგრამ ცილინი შეიძლება იყოს ამქვეყნიური და მოკრძალებული ბნელი არსება. ნათქვამია, რომ მათი სასიკეთო ხმა ჰგავს ზარების ჟღარუნს, ზარების რეკვას და ქარის ქროლვას.

ტაოისტური მითოლოგიის მიხედვით, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი საზარლად გამოიყურებიან, მაგრამ მხოლოდ ბოროტებას სჯიან, შესაბამისად არსებობს რამდენიმე ვარიანტი სასამართლო პროცესებისა და გადაწყვეტილებების, ცილინის ღვთაებრივ ცოდნაზე,უძველეს ცოდნასა და ისტორიებში იყო თუა არა ბრალდებული კეთილი თუ ბოროტი, დამნაშავე თუ უდანაშაულო.

ბუდისტური ხელოვნება ასახავს, რომ ცილინი უარს ამბობს მიწაზე სიარულზე, რადგან აქვს ბასრი საგნების შიში, შესაბამისად ის ხშირად გამოსახულია წყალზე ან ღრუბლებზე მოსიარულე. რამდენადაც ისინი არიან ღვთაებრივი და მშვიდობიანი ქმნილებები, მათი დიეტები არ შეიცავს ხორცს. ისინი დიდ ყურადღებას იჩენენ, როცა დადიან, რომ არ გათელონ ცოცხალი არსებები, ასევე ჩნდებიან ისეთ ადგილებში, რომელსაც მართავს ბრძენი და ქველმოქმედი ლიდერი. ისინი ხდებიან სასტიკები, როდესაც ხედავენ, რომ უდანაშაულო, უმწიკლო პიროვნებას ემუქრება საფრთხე ბოროტისგან. ამ დროს პირიდან უშვებენ ცეცხლსა და იყენებენ სხვადასხვა სასტიკ ძალებს, რომელიც ამბიდან ამბავზე იცვლება.

ჩინეთში ცილინი არის სიმბოლო წარმატების, თავდაცვის, კეთილდღეობის, წარმატებისა და დღეგრძელობის. ცილინი ასევე ნაყოფიერების სიმბოლოა.

სარიტუალო ცეკვებში

დასავლური მარტორქა

ზოგიერთ ისტორიებში ნათქვამია, რომ ცილინი არის ღვთაებების წმინდა ცხოველი. აქედან გამომდინარე, ჩინური ცეკვების იერარქიაში (ლომის ცეკვა, დრაკონის ცეკვა, და ა.შ.) ცილინის ცეკვა მაღალ საფეხურზე დგას. ის იკავებს მესამე ადგილს დრაკონისა და ფენიქსის შემდეგ.

ცილინის ცეკვაში, მოძრაობები არის სწრაფი, ძლიერი თავის დარტყმებით. ცილინის ცეკვა განიხილება, როგორც რთულად შესასრულებელი თავის სიმძიმის და მახვილი, უეცარი ენერგიის ნაკადის გამო (ჩინ. 法勁).

როგორც მარტორქა

ცილინი (麒麟) ხშირად ინგლისურად ითარგმნება, როგორც „მარტორქა“ ზოგჯერ, იმიტომ, რომ მასაც ერთი რქა აქვს, მიუხედავად იმისა, რომ ცილინს ხშირ შემთხვევაში ორი რქა აქვს. ჩინურ მითოლოგიში არსებები შესაძლებელია გამოსახულნი იყვნენ ერთი რქით. ცილინს კი, რომელიც ერთი რქითაა გამოსახული ჩინურ ენაში უწოდებენ „ცალრქიან ცილინს“ და არა მარტორქას.

სწორედ უცნაური, ზებუნებრივი, მითოლოგიური, მისტიკური და რელიგიური მსგავსებების გამო ჩინურმა მმართველობამ რამდენიმეჯერ მოჭრა ოქროსა და ვერცხლის მონეტები, რომელზეც ერთი მხრიდან გამოსახული იყო ცილინი, ხოლო მეორე მხრიდან დასავლური მარტორქა.

                                      ცვლილებები

არსებობს ვარიანტები ცილინის გამოჩენის, თუნდაც ჩინეთის ისტორიაში, იმის გამო, რომ არსებობს კულტურული განსხვავებები დიანსტიებსა და რეგიონებს შორის.

ჩინეთი

ძინის დინასტია

მინგის დინასტიის დროინდელი ცილინი

ძინის დინასტიის დროს ცილინი წარმოდგენილი იყო ალში და კვამლში გაბრწყნებული დრაკონის მსგავსი თავით და ძლიერი ჩლიქიანი ცხოველის ტანით, როგორიცაა ცხენი.

მინგის დინასტია

მინგის დინასტიის პერიოდში (1368–1644) ცილინი წარმოდგენილი იყო, როგორც ჩლიქიანი ცხოველი ხარი, დრაკონის მსგავსი თავითა, რომელსაც წყვილი რქა უმშვენებდა და ალით, თითქოს თავის ორნამენტი ყოფილიყოს.

ცინგის დინასტია

ცილინი ჩინეთის შემდგომი ცინგის დინასტიის (1644–1911) დროს იყო ფანტასტიკური და უცნაური ცხოველი. ცილინის იმდროინდელი ნახატები გვიჩვენებს ცილინს, არსებას დრაკონის თავით, ფურირემის რქებით, თევზის კანით, ხარის ჩლიქებითა და ლომის კუდით.

კორეა

ცინგის დინასტიის დროინდელი ცილინი

გირინი ან 기린 არის ცილინის კორეული ფორმა. იგი აღწერილია, როგორც ფაფრიანი არსება ირმის ტანით, ხარის კუდითა და ცხენის ჩლიქებით. თავდაპირველად ცილინი კორეულ ხელონებაში უფრო ირმის მსაგვსი იყო, მაგრამ დროთა განმავლობაში ის უფრო ცხენს დაემსგავსა. ის იყო ერთ-ერთი ოთხ ღვთაერივ არსებაში დრაკონთან, ფენიქსთან და კუსთან ერთად. გირინი ინტენსიურად გამოიყენებოდა კორეულ სამეფო და ბუდისტურ ხელოვნებაში.

თანამედროვე კორეული ტერმინი „გირინი“ გამოიყენება, როგორც „ჟირაფი“.

იაპონია

კირინი არის იაპონური ფორმა ცილინისა, რომელიც თანამედროვეობაში ასევე გამოიყენება, როგორც ჟირაფი. განსხვავებით ჩინურ ხელოვნებაში, იაპონურ ხელოვნებაში კირინი უფრო ირმის მსგავსია. გარდა ამისა, ის გამოსახულია დრაკონთან მიმსგავსებული, მაგრამ ლომის კუდის ნაცვლად აქვს ხარის კუდი. კირინ ბრევერი კომპანიას Ltd-ს სახელი ცხოველის პატივსაცემად დაერქვა და ასევე ეტიკეტზე გამოიყენებენ კირინის ნახატს. ისინი ასევე ხშირად გამოისახება მარტორქის უმნიშვნელო მსგავებით, მაგრამ საწინააღმდეგო ხვეულა რქით.

ჩინური მითოლოგიური ცხოველების იერარქიაში, ცილინი მესამე ადგილს იკავებს, როგორც ყველაზე ძლევამოსილი არსება დრაკონის და ფენიქსის შემდეგ, მაგრამ იაპონიაში კირინი პირველ ადგილზეა. ეს არის უძველესი ჩინეთის სტილი, რადგან ცინის დინასტიამდე ცილინი დრაკონზე და ფენიქსზე მაღლა იდგა და იკავებდა პირველ ადგილს. ჭოუს დინასტის დროს ცილინი უმაღლეს ადგილზე იდგა, მეორე ადგილს ფენიქსი იკავებდა, ხოლო მესამეს დრაკონი.

იხ. ვიდეო - Цилинь (Кирин) и Пиксиу (Пи Яо) для карьерного роста и удачи в деньгах - Цилинь и Пиксиу — два популярных фэн-шуйских лекарства, которые приносят удачу в карьере и деньгах. Они также обеспечивают защиту от негативных людей и Ша Ци из окружающей среды или неблагоприятных звезд.

Цилинь больше для успеха в карьере и защиты от негативных людей, а Пиксиу больше для денежной удачи и охраны дома.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                   ხორხე ლუის ბორხესი     

 (ესპ. Jorge Luis Borges [ˈxorxe ˈlwis ˈβorxes]) (სრული სახელი ესპ. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo ფრანცისკო ისიდორო ლუის ბორხეს ასევედო), (დ. 24 აგვისტო, 1899, ბუენოს-აირესი, არგენტინა ― გ. 14 ივნისი, 1986, ჟენევა, შვეიცარია) — არგენტინელი მწერალი და პოეტი.

მამა, ხორხე გილიელმო ბორხესი, ადვოკატი და ფსიქოლოგიის პროფესორი, ლიტერატურულ მოღვაწეობასაც ეწეოდა, მაგრამ შვილისგან განსხვავებით, წარმატებას ვერ მიაღწია. დედა, ლეონორ ასევედო სუარესი ინგლისურიდან მთარგმნელად მუშაობდა. ბორხესების ოჯახი ორენოვანი იყო, ამიტომ მომავალი მწერალი ბავშვობიდან ერთ დონეზე ფლობდა ინგლისურ და ესპანურ ენას. პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ ბორხესი ჟენევაში სწავლობს, გარკვეულ დროს ატარებს იტალიასა და ესპანეთში. ამ პერიოდისთვის ხორხე ლუის ბორხესი ესპანეთში ულტრაისტული ავანგარდული მიმდინარეობის წევრია. ჟურნალში Grecia ქვეყნდება უოლტ უიტმანის სტილში დაწერილი მისი პირველი ლექსი, ჰიმნი ზღვას.

1921 წელს იგი ბუენოს-აირესში ბრუნდება და მრავალმხრივ კულტურულ მოღვაწეობას იწყებს: აარსებს ჟურნალს, თარგმნის კაფკასა და ფოლკნერს, აქვეყნებს ლექსებსა და ესეებს. 1930-იანი წლების ბოლოს იგი იწყებს მოთხრობებისა და ნოველების წერას და აქვეყნებს „მსოფლიო მზაკვრობის ისტორიას“, რომელიც სახელს გაუთქვამს როგორც პროზაიკოსს. ამ პერიოდში იგი თავზე ტრავმას იღებს, რაც მის ნაწილობრივ დაბრმავებას იწვევს, თუმცა ამის მიუხედავად იგი მაინც განაგრძობს მუშაობას. ამაში მას ჯერ დედა, მისი გარდაცვალების შემდეგ კი თანაშემწე და მოგვიანებით მეუღლე, მარია კოდამა ეხმარება. ამ პერიოდისთვის ბორხესი ძირითადად ცნობილია თავისი ნოველებით, თუმცა ამავე დროს წერს ლექსებსა და ლიტერატურულ კრიტიკას. იგი თანაავტორია ასევე პაროდიული დეტექტივებისა, რომლებიც ბუსტოს დომეკის ფსევდონიმით გამოდის, და ასტორ პიაცოლას მუსიკაზე შექმნილი სიმღერების. 1955 წელს ბორხესს ნიშნავენ ბუენოს-აირესის ეროვნული ბიბლიოთეკის დირექტორად. ამავე წელს ბუენოს აირესის უნივერსიტეტში ინგლისური ენის სწავლებას იწყებს.

იხ. ვიდეო - Почему стоит почитать Хорхе Луиса Борхеса

საერთაშორისო კრიტიკა ბორხესის შემოქმედებით მხოლოდ 1960-იანი წლებში ინტერესდება. 1961 წელს იგი სამუელ ბეკეტთან ერთად იღებს ფორმენტორის პრემიას. 1962 წელს მისი ნაწარმოებები პირველად ითარგმნება ინგლისურად, რასაც ავტორისთვის დიდი პოპულარობა მოაქვს. 1967 წელს ბორხესი ცოლად ირთავს დიდი ხნის მეგობარს, ელზა ასტეტ მილანს, რომელთან ქორწინებაც 3 წელი გრძელდება. 1973 წელს ხუან პერონის ხელმეორედ გაპრეზიდენტების შემდეგ ბორხესი ტოვებს ეროვნული ბიბლიოთეკის დირექტორის თანამდებობას. 1979 წელს მწერალს აჯილდოებენ სერვანტესის პრემიით, 1983 წელს კი საპატიო ლეგიონის ორდენს იღებს.

ცხოვრების ბოლო წლებს ბორხესი თავის თანაშემწესთან, მარია კოდამასთან ატარებს. 1984 წელს ისინი აქვეყნებენ ნაწყვეტებს თავიანთი დღიურიდან, სახელწოდებით ატალა, სადაც ბორხესის ტექსტები და კოდომას ფოტოებია. ისინი 1986 წელს, მწერლის გარდაცვალებამდე რამდენიმე თვით ადრე ქორწინდებიან. ბორხესი გარდაიცვლება კიბოთი, ჟენევაში, 1986 წელს. მას მეფეთა სასაფლაოზე დაკრძალავენ.

ბორხესს ზოგიერთი მაგიური რეალიზმის ლათინო ამერიკული სკოლის ფუძემდებლად მიიჩნევს და გაბრიელ გარსია მარკესთან ერთად XX საუკუნის სამხრეთ ამერიკული ფიქციის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ავტორად ასახელებს. სხვები კი მასში უნივერსალურ მწერალს ხედავენ. მის ნაწარმოებებში ხშირია სიმბოლოების, სარკეების, ლაბირინთების, რეალობისა და პიროვნების თემა. ფიქციის გარდა ბორხესის შემოქმედება მოიცავს ფილმებისა და წიგნების კრიტიკას, დეტექტიურ რომანს. ბორხესი დეტექტიურ რომანს მიიჩნევს კლასიკური ლიტერატურის ღირსეულ მემკვიდრედ, რადგან მას გააჩნია ნათლად განსაზღვრული გეგმა, შესავალი, ინტრიგა და დასასრული. ბორხესს ეკუთვნის ასევე მოკლე ბიოგრაფიები და გრძელი ფილოსოფიური ესეები მეტყველების, დიალოგის, აზროვნებისა და მათი ურთიერთმიმართების შესახებ. ისეთ სტატიებში, როგორიცაა, მაგალითად, „ტანგოს ისტორია“ და „ათას ერთი ღამის მთარგნელები“, ავტორი ნათლად მიანიშნებს იმ ელემენტებზე რომლებსაც მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავათ მის ცხოვრებაში.

ნაწარმოებები

• ანფასის მთვარე, 1925
• ინკვიზიციები, 1925
• დისკუსია, 1932
• გაიძვერობის უნივერსალური ისტორია, 1935
• მარადიულობის ისტორია, 1936
• ფიქციები (ნოველების კრებული), 1944
• ალეფი, 1949
• გამოძიებები, 1952
• ავტორი, 1960
• სხვა, იგივე, 1964
• ექვსი სიმისთვის, 1964
• ავტობიოგრაფიული ესე, 1970
• ვეფხვების ოქრო, 1972
• წინასიტყვაობების წიგნი, 1975
• ქვიშის წიგნი, 1975
• ღრმა ვარდი, 1975
• რკინის მონეტა, 1976
• რა არის ბუდიზმი, 1976
• ღამის ისტორია, 1977
• შვიდი ღამე, 1980
• ციფრი, 1981
• ექვსი ესე დანტეს შესახებ, 1982
• ატლასი, 1984

იხ. ვიდეო - ხორხე ლუის ბორხესი -"კატოს საღამოები"- რადიო იმედი, Radio imedi

ბორხესი არის ახალი ლათინური ამერიკის ლიტერატურის ერთ-ერთი დამაარსებელი და კლასიკოსი. ბორხესის შემოქმედება მეტაფიზიკურია, ის აერთიანებს ფანტასტიკასა და პოეტურ მეთოდებს. ბორხესი ჭეშმარიტების ძიებას არაპერსპექტიულად მიიჩნევს, მისი შემოქმედების თემებს შორისაა სამყაროს შეუსაბამობა, დრო, მარტოობა, ადამიანის ბედი, სიკვდილი. მის მხატვრულ ენას ახასიათებს მაღალი და მასობრივი კულტურის ტექნიკის ნაზავი, აბსტრაქტული მეტაფიზიკური უნივერსალებისა და თანამედროვე არგენტინული კულტურის რეალობის ერთობლიობა (მაგალითად, მაჩოს კულტი). მისი პროზაული ფანტაზიები, რომლებიც ხშირად იღებენ სათავგადასავლო ან დეტექტიურ ისტორიებს, ნიღბავს სერიოზული ფილოსოფიური და სამეცნიერო პრობლემების განხილვას; მისი ადრეული ნაწარმოებებიდან ავტორი ბრწყინავდა ერუდიციით და მრავალი ენის ცოდნით. მის შემოქმედებას ახასიათებს სიმართლისა და მხატვრული ლიტერატურის ზღვარზე თამაში, ხშირი ხუმრობა: ცნობები და ციტატები არარსებული ნაწარმოებებიდან, გამოგონილი ბიოგრაფიები და თუნდაც კულტურები. ბორხესი, მარსელ პრუსტთან ერთად, ითვლება მე-20 საუკუნის ერთ-ერთ პირველ მწერლად, რომელიც შეეხო ადამიანის მეხსიერების საკითხს.

ბორხესმა დიდი გავლენა მოახდინა ლიტერატურის მრავალ ჟანრზე – აბსურდის რომანიდან სამეცნიერო ფანტასტიკურ მხატვრულ ლიტერატურამდე; მის გავლენის შესახებ ისაუბრეს ისეთი ცნობილი მწერლები, როგორებიც არიან კურტ ვონეგუტი, ფილიპ დიკი და სტანისლავ ლემი