ჰაბლი

                                 ჰაბლი                                     

კოსმოსური ტელესკოპი  «ჰაბლი»

англ. Hubble Space Telescope

ხედი  «ჰაბლის » сკოსმოსური ბორტის  «ატლატისიდან» STS-125

 ორბიტაზე გატანილი კოსმოსური ტელესკოპი. ეს სახელი ეწოდა გამოჩენილი ამერიკელი ასტრონომის ედუინ ჰაბლისპატივსაცემად, რომელმაც აღმოაჩინა გარე გალაქტიკები და ე.წ. ჰაბლის კანონი, რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელი გახდა სამყაროს გაფართოების ტემპის დადგენა (კტჰ; ინგლ.. Hubble Space Telescope, HST; კოდი ობსერვატორორია «250») ავტომატურუ სადგური დედამიწის ორბიტაზე, სახელწოდება დაერქვა ედუინ ჰაბლის პატისავცემად. ტელესკოპი ჰაბლი ერთობლივი პროექტია ნასასა და ევროპული კოსმისური საგეგნტოს. ის შედის დიდი ობსერვატორიებში ნასასი.

განთავსება ტელესკოპის კოსმოსში შესაძლებლობას გვაძლევს რეგისტრაცია მოახდინოს ელექტრომაგნიტური გამოსხივების დიაპაზონში, რ-იც დედამიწაზე ატმოსფეროს გამო შეუძლებელია. პირველ რიგში ინფრაცითელ დიაპაზონში. შესაძლებლობა 7-10-ჰე მეტი, ვიდრე ანალოგიური ტელესკოპი დედამიწაზე.

სარეზვერო სარკე ტელესკოპის, სმისონის მუზეომი  ავიაციისა და  კოსმონავტიკის ვაშიქტონში

კონცეპცია ორბიტალური ტელესკოპის პირველდ მოხსენიბული არის ორბეტ ჰერმანის წინგში ,,რაკეტა საპლანეტაშორისო სუვრცეში (Die Rakete zu den Planetenraumen), გამოიცა 1923წ-ს
იხ. ვიდეო

1946წ-ს ამერიკელი ასტროფიზიკომა ლაიმან სპიცერმა (სხვათაშორის ამ მეცნიერის პატივსაცემად ასევე ქვია სახელი  კოსმოსურ აპარატს), გამოქვეყნა სტატია ,,ასტრონომიული უპირატესობა არამიწიური ობსერვატორიის Astronomical advantages of an extra-terrestrial observatory). სტატიაში არნიშნულია ორი მთავარი უპირატესობა ასეთი ტელესკოპის. პირველ რიგში კუთხური რეზულუცია შეზღუდული იქნება მხოლოდ დიფრაქციით და არა ტურბენეტული ნაკადით ატმოსფეროში, ამავე დროს რეზოლუცია არამიწიერი ტელესკოპის 0,5 დან 1,0 კუთხით გრადუსით, კოსმოსურ ტელესკოპს შეეძლება აწარმოოს დაკვირვება ინფაწითელ და ულტრაისფერ დიაპაზონში, რ-საც  დედამიწის ატმოსფერო შთანთქმავს.

 იხ. ვიდეო

ორგანიზაცია:	ნასა /  ეკა
ტალღური დიაპაზონი:	0,11 — 2,4 მკმ (ულტრაისფერი, ხილული ინფრაწითელი)
NSSDC ID:	1990-037B
ადგილმდებარეობა :	კოსმოსში
ტიპი ორბიტის:	დაბალი დედამიწასთან ახლო ორბიტა,ახლო  წრიული
სიმაღლე ორბიტის:	დაახლ. 569კმ
პერიოდი მოძრაობის:	96—97 მინ
ორბიტალური სიჩქარე:	დაახლ. 7500 მ/ს
დაჩქარება:	8,169 м/с²
გაშვების თარიღი:	24 апреля 1990, 12:33:51 UTC
ადგილი გაშვების:	მის კანავერი
გამყვანი აპარატი ორბიტაზე:	«დისკავერი»
თარიღიმოხსნა ორბიტიდან	შემდეგ 2030 წელი
მასა:	11 ტ
ტიპი ტელესკოპის	ტელესკოპ-რეფლექტორი სისტემა რიჩი — კრეტენა
დიამეტრი:	2,4 მ
ფართობი შეკრებილი ზედაპირის:	დაახლ. 4,5 მ²
ფოკუსირებული დაშორებული:	57,6 მ
სამეცნიერო ინსტრუმეტები
NICMOS	ინფრაწითელი კამერა/სპექტრომეტრი
ACS	ოპტიკური კამერა დაკვირვებისთვის
WFPC3	კამერა დაკვირვებისთვის вფართო დიაპაზონის ტალღაზე
STIS	ოპტიკური სპექტომეტრი კამერა
COS	ულტრაისფერის სპექტოგრაფი
FGS	სამი  ნავიგაციური სენსორი
Сайт:	http://hubble.nasa.gov http://hubblesite.org http://www.spacetelescope.org

სტარტი შატლის «დისკავერის» ტელესკოპით «ჰაბლი» ბორტზე

დეფექტი სარკის

კორექცია აბერაცია  ტელესკოპის . გადაღება  გალაქტიკის  М100მანადე  და  მის შემდეგ დაყენება COSTAR

პირველივე კვირის გაყვანის ორბიტაზე მიღებული გამოსახულებს ჰქონდა სერიზოლი პრობლემა ოპტიკური სისტემას. მისი გამუსახულება ძალინ ცუდი იყო მოსალოდნელზე. მიზეზი დეფექტის იყო სარკის - 1,0139, უნდა ყოფილიყო -1,00229 კომისიამ დაადგინა დეფექტი შესაბამის ლინზების კორექტირება. ტელესკოპი სამი წლის განმავლობაში ასრულებდა თავისი დანიშნელებას. მიუხედავად დეფექტისა ის მაინც დიდ გავლენას ვერ ახდენდა., მაგრამ დიდ გავლენას ახდენდა სპექტრომეტრულ გაზომვემზე. მომსახურება ,,ჰაბლის'' შეასრულდა გასვლით ღოა კოსმოსში კოსმოსური ხომალდის მრავალჯერადი გამოყენების ,,სპეის შატლით'' სულ იყო განხორციელებული ოთხი ექსპედიცია.

მუშაობა ტელესკოპზე  პირველი ექსპედიციის დროს 

მომავალი ტელესკოპი ,,ჰაბლის'' ის 27 წელია რაც ორბიტაზეა. ვარაუდობდნენ, რომ რემონტის შემდგომ ,,ჰაბლი'' იმუშავებდა 2014წ-დე მის შემდგომ უნდა ჩაენაცვლა კომსურ ტელესკოპ ,,ჯეიმს უები'' მაგრამ საგრძნობლად გაზრდა ბიუჯეტის და წამორჩენა გრაფიკის აგების უძულებული გახდა ,,ნასა'', რომ გადაეტანა სტარტი ჯერ 2015წ-ს მერე 2018წ-ს მერე გაშვება დაგეგმილია 2012წ-სფინანსური გამოყოფა ტოლია 196,3მლნ $ 

იხ. ვიდეო

                                                              იხ. ვიდეო

მთავარი აღმოჩენები ,,ჰაბლის'' იხ. ვიდეო

ყველაზე ცნობილი გამოსახულება ჰაბლის იხ. ვიდეო

მიღწევები 15 წლის განმავლობაში დედამიწის ორბიტაზე ,,ჰაბლიმა'' მიიღო 1,0022მლნ. გამოსახულება ციური სხეულების - ვასრკვლავების, ნისლეულების, გალაქტიკების, პლანეტების. მონაცემების ნაკადი რ-იც ყოველთვიურად გენერირება ხდება დაკვივების პროცეისას შეადგენს 480გბ. 3900 ასტრონომებს შესაძლებლობა მიეცათ გამოეყენებინათ მისი მონაცემები დაკვირვებისთვის 4000 სტატიაში, რაც საშუალო ინდექსია ასტრონმიული სტატიების. იხ ვიდეო ერთ-ერთი მონაცემები

კოსმოსური ტელესკოპმა ხაბლმა შემთხვევით აღმოაჩინა პლუტონის ყოფილი მეეცხრე პლანეტა მეთხე ახალი თანამგზავრი. ამის შესახებ წერდა საიტ ტელესკოპი. ასტრონიომებმა ციური სხეული 13 დან 14-მდე კმ. ანალიზირება ჩაუტარდა მონაცემებს მოგროვებული ტელესკოპის მიერ ჩარჩოში პლუტონის რგოლების ძიება. ობიექტის ახელწოდება მიეცა  P4. გახდა ყველზე პატარა მთვარე ჯუჯა პლანეტის.

იხ. ვიდეო