მანჰეტენის პროექტი

                    ვინ და როდის შეიქმნა ბირთვული ბომბი

                                    

                                                                     ტრინიტის გამოცდის ფოტო

(ინგლ. Manhattan Project) — ამერიკელი, ინგლისელი, გერმანელი და კანადელი მეცნიერების ჯგუფის სახელწოდება, რომელთა ხელმძღვანელობით 1942 წლის სექტემბერში ბირთვული იარაღი პროექტის ხელმძღვანელი იყო ამრიკელი ფიზიკოსი რობერტ ოპენჰაიმერი და გენერალი ლესლი გროვსი ..  პროექტის ჩარჩოებში შეიქმნა სამი ატომური ყუმბარა: პლუტონის„ტრინიტი“ (აფეთქდა პირველ გამოცდაზე), ურანის „ბიჭუნა“ (ჩამოაგდეს ჰიროსიმაზე 1945 წლის 6 აგვისტოს) და პლუტონის „სქელუა“ (ჩამოაგდეს ნაგასაკიში 1945 წლის 9 აგვისტოს). პროექტს უძღვებოდა ამერიკელი ფიზიკოსი რობერტ ოპენჰაიმერი და გენერალი ლესლი გროუვსი. იმასათვის რომ დაეფარათ სახელწოდება ხელმეორედ შექმნილი სტრუქტურები, შემადგენლობაში  სახედო-საინჟინრო ჯარების აშშ-ს იყო შექმნილი მანჰეტენის საინჟინრო რაიონში (Manhattan Engineering District), ხოლო გროვსი (რომელიც ადრე პოლკოვნიკი იყო)  იგი დააწინაურეს ამ რაიონის ბრიგადის გენერალის რანგში და დანიშნულმა მეთაურმა, რომლის სახელიც და მთელი პროექტიც მიიღო თავისი სახელი. იხ ვიდეო

1944წ-ის ივნისში მანჰენტენის პროქეტში იყი ჩართული დაახლ. 129 000 თანამშრომელი,საიდანაც 84 500 იყო იყვენენ მშნებლობაში, 40 500 წარმოაგდენდა ოპერატორს და 1800 სახედრო. მოგიანებიტ რაოდენობა სამხედრო მოსამსახურეების გაიზარდა 5600. მნიშვნელოვანი როლი ითამაშეს ოროექტის ადამინი გამომტვლელბმა. 

პროქტში მონაწოლეობდნენ ფიზიკოსები და სხვა მსოფლიო მეცნიერები.

მანჰენტენის პროექტი გააერტიანა მეცნიერები დიდი ბრიტანეთიდან, ევროპის, კანადის, აშშ-ს, საერთაშორისო კოლექტივად, გადაწყვიტა ამოცანა მოკლე დროში.

შეიქმნა ორი ბომბი ,,პატარა'' ინგლ.Little Boy

მაკეტინბმბის «პატარა», сჩამოგდებული ხიროსიმში
ტიპი	ატომური ბომბი
ქვეყანა	აშშ
ისტორია წარმოების
კონსტრუქტორი	ლოსс--ალამოსის ეროვნული ლაბორატორია
მწარმოებელი	ცენტრი ეროვნული უსაფრტხობის Y-12, Tennessee Eastman Company
მახასიათებელი
მასა	4000 კგ
სიგრძე	3000 მმ
დაიმეტრი, мм	700 მმ
სიმძლავრე აფეთქების               13 დან 18 კილოტონი ТНТ

სადუმლო პროექტმა სტარტი აიღო 1939წ, იყო ჩართული მრავალი მსხვილი მეცნიერი, ემიგრირებული 1933წ-ს გერმანიიდან (ოტტო რობერტ ფრიში, ჰანს ბეთე, ლეო ზილარდი, ემილ იულიუს ფუსკი, ედვარდ ტელერი, ფელიქს ბლოხი და სხვ) ასევე ნილს ბორი, გადმოყვანილი გერმანიის მიერ ოკუპირებული დანიიდან.

რათქმა უნდა სსრკ-მ მერე შექმნა და იყო პროტოტიპი ამერიკული ბომბებისა.

                                                            დანადგარი K-25 ოკ-რიჟე