ატილა

                                      ატილა

                                               

                            ფრაგმენტი ფრესკიდან ეჟენა დელაკრუატის (დაახლ. 1840წ)

ატილა (ლათ. Attila, ბერძ. Ἀττήλας, გ. 453) — ჰუნების ბელადი 434 წლიდან 453 წლამდე, რომელმაც, თავისი მმართველობის ქვეშ, რეინიდან შავი ზღვის ჩრდილოეთ სანაპირომდე ბარბაროსული ტომები გააერთიანა.

                                         

                                         ატილა უნგრული მუზეომიდან

ჰუნთა მმართველის სახელი ფიგურირებს გერმანულ ხალხურ ეპოსში, საიდანაც ის სკანდინავიურ საგებში გადავიდა. ხალხთა დიდი გადასახლებისას შეთხზულ გერმანელთა ადრეულ თქმულებებში ატილა გერმანელ მეფეთაგან უდიდესად ითვლებ

იხ. ვიდეო

ატილას დაბადების წელი და ადგილი დღემდე უცნობია. მისი ასაკის დადგენა შეიძლება დიდი ვარაუდით პრისკე პანიონელის 448 წლის აღწერით ატილა იყო წვერიანი მამაკაცი, რომლის თმას სითეთრე სულ მცირედით შეხებოდა. აქედან გამომდინარე, შესაძლოა ვივარაუდოთ, რომ ატილა უნდა დაბადებულიყო მეხუთე საუკუნის პირველ ათწლეულში.

                                         

                  ატილა მიდის რომში. ილუსტრაიცია მხატვარ ულპიანო კეკი

პირველიად ატილა და ბლედი ბიზანტირური პროვინიაზე ილირიაზე (ჩრდ, სერბეთი) გაილაშქრება დაიწყო 441წ-ს უკიდურესად უიღბლო დროს აღმოსავლეთ რომოალების დროს როცა მათი არმია იყო მიმართული სპარსელების წინაამღდეგ და ვანდალების მეფის გაიზერხის სიცილიაზე. გაიზერიხი კუნძულზე გადსხა ჯარი  440წ-ს მის წინაამღდეგ გაგზავნილი იყო 441წ-ის შემოდგომაზე ექსპედიციული კორპუსი ბიზანტიელი მთეაური არებიონდი.ის სიცილიაში ჩავიდა ძალიან გვიან, როცა ვანდალებმა დატოვეს კუნძული.ამვე დროს 441 წ-ს სპარსელები დაეცნენ მცირე აზიას, ბრძოლა მალე დასრულდა ბიზანტიამ დაუთმო აღმოსავლეთ ანატოლია. თანხმად პეისკე პანიონელის საბრძოლო მოქედებები დაიწყო თავდასხმის შემმდეგ რომალებზე ბაზრობაზე ჩრდ. ბელგრადით. 

მეორე ბრძოლა დაიწყო 447წ-ს ხოლო ამ ხნის განმავლობაში ატიკამ და ბლედამ მთელი არმიის მობილიზება მოახდინეს