ერგონომიკა

                                                

 ბერძნ. ერგო მუშაობა და წესები სამეცნირი დიწიპლინა მეცნიერება, რომლის მიზანია შეიქმნას ოპტიმალური სისტემა: „ადამიანი-მანქანა“ — ბიოლოგიის, ფიზიოლოგიის, ფუნქციონალური ანატომიის, ფსიქოლოგიისა და ტექნიკურ მეცნიერებათა თანამედროვე მიღწევების დახმარებით, გამოინახოს შრომისა და ყოფა-ცხოვრების ყველაზე უფრო კომფორტული პირობები; შეიქმნა 40-იანი წლების დამლევს ინგლისში

უფრო ფარტო განსაზრვრება ერგონიმიკის, მირებული 2010წ-ს საერთაშორისო ასოციცაციის ერგონომიკის (ინგლ.IEA) ისმის როგორც: ,,სამეცნიერო დისწიპლინა, რ-იც შეისწავლის ურთიერთობას ადამინსა და სხვა სისტემის ელემენტებს შორის, ასევე მოღვაწეობის სფერო გამოყენება თეორიის პრინციპისა და მონაცემების და მეთოდების მეცნიერება უზრუნველსაყოფად კეთილდღეობის ადამიანის და ოპტიმიზირება საერთო შესრულება სისტემების.

ერგონომიკა იკვლელვს მოქმედებას  მუშაობის პრიცესებს, სიჩქარეს ათვისებას მათი ახალი ტეხნიკით, დახარჯვას მისი ენერგიის, შრომისნაყოფიერებისა და ინტესივობა კონკრეტული სახეობის მოქმედების მიხედვით.
იხ. ვიდეო

ეგონომიკის დანერგა სწრაფი ტემპით ვითარდება. ერგონომიკური დარღვევები იწვევს ძვალ-კუნთოვანი დაავდებებს, ტრამვებს, კუნთებისა და ძლების ტკივილს მოშლასა ან შესუსტებას. ებილი ქსოვილების დაავადებას და ტრამვებს, მხედველობის გაუარესებას. გადაღლილობას,  სტრესს და სხვ.

განსაკუტრებით საშიშია სტრესის ხანგრძლივ მდგომარეობაში ყოფნა.

გადაღლილობა არა მარტო ფიზიკურია არამედ ფსიქიკურიც სრესი ნერვული აშლილობა. ერგონომიკის მიზანია შემაციროს ქრონიკული ფიზ. დატვირთა და ფსიქ. სტრესი

დაზიანების ტიპები

ფიზიკური -  ერგონომიკა

კოგნიტიური - ერგონომიკა

ფიზ. მეცნიერება მომხარებლის ინტერგრირება დასამუშო ადგილზდან ურთიერთქმედება და მორგების დაგეგმარება.

კოგნიტიური აღქმა, მეხსიერება მოძრაობის აღქმა რეაქცია.სისტემისა და სხვდასხვა ელ ხემსაწყოების დატვიერთვა რასაც ადამიანის დაძაბულობას იწვევს, კვება. ადამინური შეცდომებსა და ტრეინინგების შედეგებს. დაინტერესებულია იმით, რომ ოპტიმიზაცია ტექნიკური სისტემებით, რ-იც შედის ცვლაში მუშაობა დაგეგმვა, შრომითი მოტივაცია, გუნდური მუშაობა დისტანციური მუშაობა და ეთიკა.

პრინციპები

1. მუშაობა შესრულდეს ხსეულის ნეტრალური პოზაში (თავი დაკისერის მდგომარეობა უნდა იყოს სწორი

2. მუშოაბა შესრულდეს ძალის ან კომფორტის ზონაში

3. ფიზ. ვარჯიშები და გაჭიმვმები

4. შეამცირე ზედმეტი ძალა

5. შეამცირე ზედმეტი მოძრაობა

6. შემაცირე ვიბრაცია

ნეიტრანული პოზის საპირისპიროა - მოუხერხებელი პოზა, სხეული უნდა იყოს სწორ მდგომარეობაში. ხერხემალი უნდა იყოს სწორ მდგომარეობაში. ზედა ტორსის პოზა. ძალის ანუ კომფორტის ზონა მდებარეობს გულმკერდის და ბარძაყის შუა მიდამოებს შორის, ამ ზონაში ხელები და ზურგის კუნთებს მინიმალური  ძალისხმევით შეუძლიათ სიმძიმის აწევა.

თუკი სამუშაოს პერიოდში შესვენებისას უზრუნველყოფილი იქნება ვარჯიშები და გაჭიმვები. ადამიანს მოეხსნება ჰიპოდინამია. 

ვარჯიშები ამცირებს დაღლას, აუმჯობესებს კუნთოვან ბალანს და აუმჯობესებს კუნთების ტონუსს და კოორდინაციას. საჭიროა იმისათვის, რომ გავზარდოთ შრომის უნარიანობა და შევამციროთ ტრამვის განვითარების რისკი.

შევამციროთ ზედმეტი ძალის გამოყენება

გადატვირთვა კუნთების ერთერთი ძირითადი ერგონომიკული რისფაქტორია. შრომითი ამოცანა დიდ ძალისმიერ დატვირთვას იწვევს ძვალ-კუნთოვანი დატვირთვას. 1 თანამშრომელზე მინიმუმ 11კუბ სივრცე უნდა იყოს სიმაღლე 1,91სმ

ფერები

ფერი არ უნდა იყოს მყვირალა, უპირატესია თეთრი, ნაცრისფერი.

ტენიანობა

მომეტებული ტენიანობა სივრცეში, სიმშრალე მავნე ზემოქედებას ახდენს ადამიანის ჯამრთელობაზე. არასათანადო ტენიანობა. უნდა ხდებოდეს ბუნებრივი განიავება ან ხელოვნერი.

ხმაური

ჭარბი ხმაურიადამიანის სიცოცხლისათვის საშიშია 160 დბ ზემოთ იწვევს სიკვდილს, 140დბ ესტრესს და სმენის დაქვეითებას.   თუ ის სისტემატიურია.  50დბ ხმაურიიწვევს გულსისძარღვთა დავადებებს. 42 დბ იწვევს უძილობას, 35დბ უსაფრთხოა, 

90დბ. ნერვული აშლილობას. აკუსტიკური კარ-ფანჯრები იცავს ხამურისგან.

ასევე არ უნდა იყოს იატაკი სრიალა.

იხ. ვიდეო

განიავება 

როდესაც გაინავება არ ხდება ან ნაკლებად იქმნება ჯამრთელობისთვის საშიში მდგომარეობა.

20%ჟანგბადი (20,4), აზოტი (78,1%), არგონი 0,9 ნახშიროჟანგი 0,4%

ტემპერატურა

ისე როგორც მაღალი ასევე დაბალი ტემპ-რა ადამიანის ორგანიზმისთვის მავნეა შრომითი იდეალური ტემპ-რა არის 21 - 23 გრადუსი ცელსიუსი.

ტემპ-რის მკვეთრი ცვალებადობა იწვევს წნევის ცვალებადოს რაც მავნეა ადამიანის ჯამრთელობაზე.

გადაღლა ზედმეტი გადაღლა ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური სამუშაო შესრულება შეიძლება გახდეს მრავალი დავადების მიზეზი

ავეჯის ერგონომიკული წესებიმხედვიტ არ შეიძლება მაგიდის სიმაღლე აღემატეობოდეს 75სმ., სკამის 45სმ., ჯდომისას 30 - 45 წთ შეწმდეგ უნდა აუცილებლად რამდენიმე ნაბიჯი უნდა გადაიდგას.

დიდხანს არ უნდა იყოს თვალის კონცეტრაცია კომფიუიტერის მონიტორს  ყოველი 30 წთ თვალის მზერის განტირთვა აუცილებელია.

კომფიუტერი ჯდომიდ წესები

ჯდომა მართებულ პოზიციაში

ხედვის დაშორება (45 - 70სმ)

ხედვის კუთხე (10 - 30გრადუსი)

ტერფი უნდა იყოს იატაკზე სწორ მდგომარეობაში

ბარძაყი უნდა იყოს უკან გაწეული

მხარე ვერტიკალურ მდგომარეობაში 

სკამის სიმღლე 32 - 20სმ

მართებული პოზიცია,ჯდომისა და დგომის შემთხვევაში, საგნები რ-იც საჭიროებს უნდა იყოს ყველაზე ახლოს.

ტვირთვის აწევა 

არ შეიძლება მძმე ტვირთის აწევა სხეულის ზევით არ შეიძლება ტვირთის ზედმეტად ხშირად ზიდვა.

ზედმეტი გადატვირთვის შედეგად შეიძლება გამოიწვიოს მყესების ანთება მაგ., მაჯის გვირაბის ანუ კარპული სინდრომი, ხერხემლის დაავადება.