მეთანი

                                      მეთანი

                                                          

საერთო მონაცემები, ქიმ. ფორმულა CH₄, უმარტივესი ნახშირწყალბადი. ის ბუნებრივი აირის ძირითადი კომპონენტია, მისი ნახშირბადის ატომებიდაკავშირებულია მარტივი ერთმაგი სიგმა ბმით. მეთანი ალკანებისპირველი წარმომადგენელია, რომლებიც ნაჯერი ნახშირწყალბადებია. მეთანის მოლეკულებში ნახშირბადის თითოეული ატომის ორბიტალთა ჰიბრიდიზაციის ტიპია sp3. ორბიტალებს შორის კუთხეა 109°28′. ბმის სიგრძე 0,154 ნმ. მეთანის რადიკალია CH3 მეთილი. მეთანი იწვის: CH4→CO2+H2O.თერმულად იშლება: CH4→C+2H2.გახურებისას მისგან მიიღება აცეტილენი:CH4→CHΞCH+3H2.

მეთანი ჩვეულებრივ პირობებში არ იჟანგება. კალიუმის პერმანგანატის წყალხსნარი ოთახის ტემპერატურაზე უძლურია მასთან ჭიდილში. სიმიკვრ. აირი (0 °C) 0,7168 კგ/მ³; 0,6682 კგ/მ³  თხევადი (−164,6 °C) 415 კგ/მ³ წყალში გახსნილობა 0,02 გრ/კგ, ტოქსიკურობა 

უსაფრთხოება 

ტოქსიკურობა 4 1	4 1 0

ჰაერზე მსუბუქია წყალში ნაკლებად იხსნება უფერო ნორმალურ მდგომარეობაში უსუნო აირი. მეთანი ტოქსიკური არ არის მაგრამ აქვს მონაცემები რ-იც მოქედებს ცენრალურ ნერვულ სიტემაზე. დახურულ შივცეში კონცენტრაციისას მეთანი ხდება ფეთქებად საშიში. ბევრ შემთხვევაში და საწარმებში მეთანის არსებობას სპეციალური დანდგარი აფიქსირებს, ფეთქებად საშიში ხდება ჰაერში კონცეტრაცისას 4,4 % დან 17 %. უფრო ფეთქებად საშიში 9,5 %. აქვს ნარკოტიკული თვისებებს, ნარკოტიკული მოქმედება ასუსტებს მცირედით იხსნება სისხლში და წყალში. კლასში სახიფათო  დონის - მეოთხე.

მეთანი -  მეორეა მნიშვნელობიტ სითბური გაზებში ატმოსფეროში დედამიწის (ნახშიროჟანგის გაზის შემდეგ). ადამიანის სიკვდილი მხოლოდ ჟანგბადის ნაკლებობამ შეუძლია გამოიწვიოს. კერძოდ 25 - 30% მეთანის სივცეში იჩენს პირველ ნიშნები ხუთვის (პულსის გახშირება, გაძლიერება სუნთქვის, კონცენტაციის დარღვევა და სხვ.) უფრო მეტი კონცეტრაცისას კი ადამიანში იწვევს ჟანგბადის შიმშილს - თავის ტკივილი, ხუთვა - სიმპტომები დამხასიათებელი სამთო ავადყოფობისთვის.

ვინაიდა მეთანი მსუბუქია ჰაერზე, ის არ ჩერდება სივცეში სადაც ხდება განიავება. დახუთვის შემთხვევაში (ექიმის მოსვლამდე ) ხელოვნური ჩაბერვა პირიდან პირში, პულსის არ ქონის შემთხვევაში არაპირდაპირი მასაჟი გულის.

ქრონიკული მოქედება მეთანის შახტებში ან სხვა წარმოებებში სადაც ჰაერში მეთანის ან სხვა კონცეტრაცია არის ხდება ვეგეტატური ნერვული სიტემაზე, სამუშაო ადგილებში 7000 მგ/მ

ბიოლოგიური როლი ნაჩვენებია, რომ მეთანის წარმოქმნა ხდება არამარტო მიკროფლორის ნაწლავის მიერ არამედ სხვა უჯრედებმა ასევე ,მცენარეებმაც თითქმის ყველა უჯრედები, ბაქტერიები  და სხვა  ბიოლოგოიური ნარჩენების შედეგია.

იხ. ვიდეო

10ppm=თვალების გაღიზიანებას

20ppm=თვალებისა და სასუნტქი გზების სისტემას

20ppm=ნერვული სისტემის აშლილობა

10%დაგროვება არამფეთქია

ქვედა ზღვარი%

პრპანი2,10%