(ცნობილია როგორც 2MASS J23062928-0502285) — 40 სინათლის წლის დაშორებით მდებარე ვარსკვლავური სისტემა, რომლის გარშემოც 7 კლდოვანი პლანეტა ბრუნავს. ვარსკვლავური სისტემა მდებარეობს მერწყულის თანავარსკვლავედში. ნასამ აღმოჩენის შესახებ ინფორმაცია 22 თებერვალს, თბილისის დროით 22:00 საათზე გამოაცხადა სპეციალურ პრესკონფერენციაზე. NASA-მ აღნიშნული აღმოჩენა გააკეთა სპიცერის კოსმოსური ტელესკოპის გამოყენებით. სპიცერის კოსმოსურმა ტელესკოპმა აღმოჩენისთვის ტრანზიტული მეთოდი გამოიყენა. მხატვრის კონცეფცია TRAPPIST-1 პლანეტარული მოდელი
მეცნიერთა შეფასებით, სამი პლანეტა სასიცოცხლო ზონაში იმყოფება და შესაბამისად, თხევადი წყალიც არსებობს, რაც სიცოცხლის არსებობის წინაპირობაა. აქედან გამომდინარე სანტერესო იქნება არის თუ არა სიცოცხლე და რა სახის და ფორმის. მომავალი კვლევები ამ კითხვებს და საიდუმლოებას ფარდას ახდის.
იხ. ვიდეო
სისტემაში მდებარე ერთ-ერთი პლანეტა გრავიტაციულადაა ჩაჭერილი თავის დედა-ვარსკვლავთან, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის სულ ერთი სახით უყურებს ვარსკვლავს.
სამი პატარა პლანეტა წითელ ჯუჯასთან ძალიან ახლოს მოძრაობს (მზესა და დედამიწის მანძილის 1%-ით, 1,5%-ით და 5%-ით). წელიწადი უახლოეს პლანეტაზე მხოლოდ დედამიწის 1,5 დღე გრძელდება, მეორეზე 2,4 დედამიწის დღე. რაც შეეხება მესამე პლანეტას, მისი ორბიტა ცოტა გაურკვეველია. მეცნიერთა შეფასებით, მისი ორბიტალური პერიოდი 4,5-7,3 დედამიწის დღეა. რაც შეეხება დედა-ვარსკვლავს, იგი წითელი ჯუჯაა.
შედარება ზომების მზისა და ვაეკლავ TRAPPIST-1. რადენადაც ტემპერატურის ეფექტურობა პატარა ვარსკლვავის რადენჯერმე დაბალია ვიდრე მზის, ის გამოყურება წითლად
მისი მასა მზის მასის 8%-ია, ხოლო რადიუსი 11%. მისი ზედაპირის ტემპერატურა 2277 გრადუსი ცელსიუსია და დაახლოებით 500 მილიონი წლისაა. შედარებისთვის, ჩვენი მზე 4,6 მილიარდი წლისაა და ზედაპირის ტემპერატურა დაახლოებით 5727 გრადუსი ცელსიუსია. ასეთი მასის გამო, წითელ ჯუჯებს 4-5 ტრილიონ წელიწადს შეუძლიათ არსებობა. თავდაპირველად, აღნიშნულ სისტემაში ორი პლანეტა იყო აღმოჩენილი.
შედარება ზომების, სიმკვრივის და განათება პლანეტების TRAPPIST-1 სისტემაში მზის სისტემის პლანეტების. მწვანე ფერით გამოყოფოლია დასახლებული ზონა.
პლანეტის მაგნიტოსფეროს ნაწილი, სადაც თვმოყრა და შეკავება ხდება შემაღწეველი მაგნიტოსფეროში მაღალენერგეტიკული დამუხტული ნაწილაკები (ძირითადად პროტონები და ელექტრონები).
2012წ-ის 30 აგვისტოს კოსმოსდრომ მისე კენევარალიდან რაკეტა Atlas V 410 მაღალელიპტიკური ორიბატაზე აპოგეას სიმაღლე 30 000 კმ იყო გაყვანილი ორი იდენტური ზოდები RBSP (Radiation Belt Storm Probes), მათი დანიშნულება იყო რადიაციული სარტყელის კვლევა. ერთერთი მთავარი აღმოჩენა ამ მისიის იყო აღმოჩენა მესამე რადიაციული სარტყელის, რ-იც აღცენდება ხოლმე რამდენიმე კვირა. იხ. ვიდეო
სხვა პლანეტებსაც აქვს მაგნიტური ველი იუპიტერი, სატურნი, ურანი და ნეპტუნი ასევე ძლიერი რადიაციული სარტყელი, რ-ეიც გვაგონებს დედამიწის რადიაციულ სარტყელს.
რადიაციული სარტყელი იუპიტერის ნათელი ნაწილი (თეთრი) - რადიოგამოსხივების რადიაციის სარტყელი
სსრკ და აშშ-ს კოპსმოსური ზონდებმა აჩვენეს, რომ ვენერას, მარსს, მთვარესა და მერკურს რადიაციული სარტყელი არ გააჩნიათ.
კოსმოსური ხომალდები, რომელიც მოძრაობს დედამიწის დაბალი ორბიტის სიმაღლეზე, ხვდება რადიაციული სარტყლების ზონაში.რადიაციული სარტყელის მიღმა მას კოსმოსური სხივებისგან და მზის-პროტონის ქარიშხლისგან დამატებითირადიაციია გამოსხივების საფრთხე ემუქრება. შიდა და გარე სხივების სარტყლებს შორის მდებარე ტერიტორია, რომელიც მდებარეობს ორიდან სამ რადიუსამდე დედმიწის დაშორებით, ზოგჯერ უწოდებენ "უსაფრთხო ზონას" .
რადიაციას შეუძლია დააზიანოს მზის პანელები, ინტეგრირებული სქემები და სენსორები. ასევე, კოსმოსური ხომალდის ელექტრონული კომპონენტები ზოგჯერ დაზიანება გეომეტრიული ქარიშხალით ხდება. თანამგზავრებზე საიმედო უზრუნველყოფისთვის აუცილებელია რადიაციის მდგრადი ელექტრონიკის გამოყენება. მაგრამ ელექტრონიკა რომც არ გამოვიდე მწყობრიდან , სენსიტიურ სენსორებზე სხივების მომატებული დონის გავლენა არასწორ კითხვას იწვევს. ამის გამო, კერძოდ, შეუძლებელია დაკვირვებების ჩატარება ჰაბლის ორბიტალურ ტელესკოპთან ბრაზილიის მაგნიტური ანომალიის რეგიონში გადასვლის დროს . 3 მმ სისქის ფენისგან დაცული სატელიტი ელიფსურ ორბიტაში, 320 × 32,000 კმ-ზე, რომელიც გადის რადიაციული სარტყელს, მიიღებს წელიწადში დაახლოებით 2500 ბერს (25 ევ) (შედარებისთვის, მთლიანი სხეულისთვის 5 ევ დოზა ფატალურია). უფრო მეტიც, თითქმის ყველა გამოსხივება მიიღება შიდა სარტყლის გავლისას.
პირველად ადამიანები~მა აპოლონის ფრენების დროს გადალახეს რადიაციული სარტყელი. ეს იყო რამოდენიმე გამოსხივების საშიშროება, რომელიც ფრენის მომზადების დროს იყო ცნობილი . ასტრონავტებმა მიიღეს დასხივება მცირე დოზები რადიაციული სარტყლებში მათში ფრენის მოკლე დროის გამო. აპოლონის ფრენის ტრაექტორიისას ყველაზე ინტენსიური გამოსხივების რეგიონის გარეთ მდებარეობს.
ასტრონავტების დასხივებაში უმთავრესი წვლილი შეიტანეს მზის ნაწილაკებმა, როდესაც ისინი დედამიწის მაგნიტური ველის გარეთ იყვნენ. ასტრონავტების მიერ მიღებული მთლიანი შთანთქმული დოზა განსხვავდებოდა ფრენიდან ფრენამდე და მერყეობდა 0.16 – დან 1.14 რადიამდე (1.6 – დან 11.4 mSv), რაც გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე სტანდარტული 5 ბერი (50 მევ) სტანდარტული დოზა წელიწადში, შეიქმნა აშშ-ს ატომური ენერგიის კომისიის მიერ რადიაციით მომუშავე პირებისთვის.
უნარი იმისა, რომ გაგებულ იქნეს სხვა ადამიანთა ქცევა და დამოკიდებულება, რამდენადაც ისინი საკუთარ გამოცდილებაში შეიძლება არსებობდეს. სიმბოლისტ-ინტერაქციონისტები (ჯორჯ მიდი და სხვ.) ემპათიას განიხილავენ, როგორც სხვათა როლების ათვისების პროცესს, რაც სოციალიზაციის არსს შეადგენს. ემპათიის შინაარსი ვებერთან მოიაზრება ცნებაში „ფერშტეენ“ (verstehen), რომელიც ნიშნავს გაგებას და თანაგანცდის მეშვეობით უზრუნველყოფს სხვათა ემოციური (არარაციონალური) ქმედებების საზრისთა ადეკვატურ წვდომას. ინტერაქციონისტებს სჯერათ, რომ ემპათიის განხორციელება თვისობრივი კვლევის მეთოდების გამოყენებითაა შესაძლებელი. თუმცა, ოპონენტები ამტკიცებენ, რომ ემპათია სხვათა ქმედებებზე ობიექტური დაკვირვების შესაძლებლობას ამცირებს.
იხ. ვიდეო
სიტყვა ეპათია არ არის კავშირში რაიემე წარმოადგენსათან გარკვეული ემოცისთან (როგორც, მაგალითად, სიტყვის "თანაგრძნობის" შემთხვევაში) და თანაბრად გამოიყენება ნებისმიერი ემოციური მდგომარეობის თანაგრძნობის მისაღწევად.
ტერმინის მნიშვნელობა შეიძლება ოდნავ განსხვავდებოდეს კონტექსტის მიხედვით. ასე რომ, მედიცინაში, თანაგრძნობას ხშირად უწოდებენ ფსიქოლოგიაში "ემპათიურ მოსმენას" - სხვისი ემოციური მდგომარეობის გაგებას და ამ გაგების დემონსტრირებას. მაგალითად, ექიმთან პაციენტთან გასაუბრებისას, თანაგრძნობის გამოვლინება ნიშნავს, პირველ რიგში, პაციენტის სიტყვების, გრძნობებისა და ჟესტების გაგებას, და მეორეც, ამ გაგების ასეთი გამოვლინება, რომ პაციენტისთვის ცხადი ხდება, რომ ექიმმა იცის თავისი გამოცდილება . ამრიგად, აქცენტი კეთდება პროცესის ობიექტურ მხარეზე, ხოლო თანაგრძნობის უნარის ფლობა გულისხმობს პაციენტის აზრებისა და გრძნობების შესახებ ინფორმაციის შეგროვების უნარს. ასეთი ემპათიური მოსმენის მიზანია პაციენტისთვის ცხადყოფს, რომ ისინი მას უსმენენ, და ხელი შეუწყონ მას უფრო სრულად გამოხატონ გრძნობები, რაც ექიმს საშუალებას აძლევს, თავის მხრივ, შექმნას სიუჟეტის უფრო სრულყოფილი სურათი....
ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით, თანაგრძნობა ნორმად ითვლება. არსებობს ადამიანებში თანაგრძნობის უნარის დონის გამოვლენის ტექნიკა და ამ უნარის ინდივიდუალური ასპექტებიც კი . თანაგრძნობის მანიფესტაციების სპექტრი საკმაოდ განსხვავდება: მსუბუქი ემოციური პასუხიდან დაწყებული კომუნიკაციის პარტნიორის გრძნობების სამყაროში სრულად ჩასვლამდე . ითვლება, რომ თანაგრძნობა ხდება ემოციური პასუხის გამო სხვისი ემოციური მდგომარეობის აღქმის გარე, ხშირად თითქმის იმპერიული ხასიათის გამოვლინებებზე - ქმედებები, მეტყველება, სახის გამომეტყველება, ჟესტები და ა.შ.
თეირანის ინციდდენტი ამო კონტაქტი 1976წ-ს - შემთხვევა დაკვირვება ამოცნობი ფრონავი ობოექტის (ამო), ვიზუალური და რადაის მეშებითაც ირანის დედაქალაქი თეორანში 1976წ-ის 19 სექტემბერი. ინციდენტი აღსანიშანავია ის, რომ ობიექტის სიახლოვეს რადიოელექტრონული ხარვეზიები შეიმჩნეოდა. კერძოდ როცა ობიექტის მიმართულებით F-4 Phantom II მიუახლოვდა კავშირი გაწყდა და აპარატურა მწყობიდან გამოვიდა კიდევ ერთი თვითმფრინავი დროებით მწყობრიდან გამოვიდა იარაღის სისტემა.
იხ. ვიდეო
ინციდენტს ფართოდ განიხილავდნენ ოთხმხრივი მოხსებეაში სადაზვერო სამართველოში აშშ-ს გადაცემული თეთრ სახლში, სახელწიფო მდივანთან, გაერთიანებული კომიტეტის შტატების ხელმძრვანელი აშშ, სახელწიფო უაფრთხოების სააგენტოსა და ცენტრანული სადაზვერო სააგენტო. წარმოაგდენს ერთერთი კარგად დოკუმენტირებული ანომანული ფენომენი. ამავე დროს დაკვირვებისას ირანის სამხედრო ხელმძღვანელობა არ გამორიცხავს რომ ობიექტი უნდა შესაძლოა არამიწიერი წარმოშობის ყოფილიყო.
თვითმფრინავი F-4D სამხედო-საჰაერო ძალების ირანის
1976 წლის 19 სექტემბერს, ადგილობრივი დროით დაახლოებით 00:30 საათზე, თეირანის ირანის საჰაერო ძალების სარდლობის განყოფილებამ მიიღეს ოთხი სატელეფონო მესიჯი შერირანის საქალაქო უბნის მაცხოვრებლების შესახებ ღამის ცაში უჩვეულო საქმიანობის შესახებ. ზოგი დამრეკელის შესახებ საუბრობდა ფრინველის მსგავსი ობიექტის შესახებ, ზოგი კი ნათელმფრენოვანი ვერტმფრენის შესახებ.
როდესაც აღმოჩნდა, რომ ჰაერში ვერტმფრენები არ ყოფილა, გენერალ იოსეფი, უბნის საჰაერო ძალების მეთაური, გამოიძახეს. გენერალმა თავდაპირველად ჩათვალა, რომ დაფიქსირებული სიკაშკაშე ჩვეულებრივი ვარსკვლავი იყო, მაგრამ მეჰრაბადის საერთაშორისო აეროპორტის საკონტროლო დარბაზთან შეხვედრის შემდეგ და პირადად დააკვირდა ძალიან კაშკაშა ობიექტს, რომელიც უფრო დიდი იყო ვიდრე დედამიწიდან შესამჩნევი ვარსკვლავები, მან გადაწყვიტა ერთი F-4 Phantom II ჩამორთმეული ჰაერი საჰაეროდან გაეყვანა სამხედრო ბაზიდან. შაჰროჰის საჰაერო ძალები ჰამადანში, თეირანის დასავლეთით 282 კმ-ში (175 მილი).
დილის 1:30 სთ-ზე F-4, რომელსაც აკონტროლებდა კაპიტანი მოჰამედ რეზა აზიზაყიანი, აფრინდა და მიდიოდა თეირანის ჩრდილოეთით 64 კილომეტრზე. ობიექტი იმდენად ნათელი იყო, რომ ის 112 კილომეტრში ჩანდა. როდესაც თვითმფრინავი ობიექტს დაახლოებით 40 კილომეტრს მიუახლოვდა, ყველა მოწყობილობა გაითიშა და დაიკარგა კომუნიკაცია, რამაც აიზიზაანი აიძულა კურსი შეეცვლა და ბაზაში დაბრუნება. უკან დაბრუნების გზაზე ყველა სისტემა კარგად მუშაობდა.
1:40 საათზე მეორე F-4 ჰაერში აფრინდა, რომელსაც ლეიტენანტი პარვიზ ჯაფარი ხელმძღვანელობდა. ჯაფარი შემდგომში პენსიაზე გავიდა, როგორც გენერალი და 2007 წლის 12 ნოემბერს მონაწილეობა მიიღო პრეს-კლუბის კონფერენციაში, რომელიც ეძღვნება მთელ მსოფლიოში უცხოპლანეტელების ფენომენის შესწავლას . ჯაფარმა მისი თვითმფრინავის სარადაროზე ობიექტი 43 კილომეტრის მანძილზე აღმოაჩინა. სარადაროზე ობიექტი Boeing 747- ს მსგავსი იყო. როდესაც ობიექტიდან მანძილი 40 კილომეტრს მიუახლოვდა, მოძრაობისას შეუდგა და F-4– ისგან მუდმივი დისტანცია შეინარჩუნა, რომელიც სიჩქარით გაფრინდა (საათში 150 მილი). ბრიწყინვალება ობიექტის სიკაშკაშე მისი ზომის განსაზღვრა. უცხოპლანეტელიდან წარმოქმნილი სინათლე მონაცვლეობდა ლურჯი, მწვანე, წითელი და ნარინჯისფერი. შუქები მონაცვლეობით ანათებდა, მაგრამ ისე სწრაფად, რომ ჩანდა ერთდროულად დაწვა.
როცა F-4 ჯერ კიდევ ფრენას ახორციელებდა სამხრეთით, პატარა მეორე ობიექტი დაშორდა პირველს მთავარს და მაღალი სიჩქარით გაემგზავრა F-4-კენ. პოლკოვნიკი ჯაფარი, ფიქრობდა, რომ მას თავს დაესხნენ, შეეცადა Sidewinder- ის რაკეტის გაშვებას, მაგრამ მოულოდნელად ყველა მოწყობილობა, მათ შორის იარაღის სისტემებით, კომუნიკაციებით გათიშული იყო. მათი გადატვირთვის მცდელობები წარუმატებელი აღმოჩნდა. ობიექტი გაფრინდა მის ქვეშ და მოკლე დროში გადადგა 4 ან 5 კილომეტრი, შემდეგ კი დაუბრუნდა პირველ ობიექტს.
როგორც კი F-4 გადატრიალდა, ყველა ტექნიკურმა მუშაობამ განაახლა. მფრინავმა დაინახა კიდევ ერთი პრიალა ობიექტი, რომელიც დაშორდა პირველს და დიდი სისწრაფით მიფრინავდა მიწას. იგი მოსალოდნელი იყო მიწის დაპირისპირებას და აფეთქებას, მაგრამ დაშვება რბილი იყო. მოგვიანებით, F-4- მა ეს ადგილი დაბალ სიმაღლეზე შემოაბრუნა და აღნიშნა ადგილი, სადაც მნათობი ობიექტი დაეცა. მოგვიანებით ჯაფარმა თქვა, რომ ობიექტი ისეთი ნათელი იყო, რომ მის გარშემო კლდეები ჩანდა. ობიექტი ირანის საზღვარზე რეი ნავთობგადამამუშავებელ ქარხნის მახლობლად დაეშვა.
მეჰრაბადთან მისასვლელ სამოქალაქო სამგზავრო თვითმფრინავმაც დაკარგა კონტაქტი, იმავე ადგილას დაფრინავდა. F-4– ის მსგავსად, მათ დაინახეს კიდევ ერთი ცილინდრული ობიექტი, რომელიც ბოლოში მუდმივი ნათელი შუქებითაა და შუაში ვითო. ახლოვდება, ობიექტი F-4- ის გარშემო დაფრინდა. მეჰრაბადის საკონტროლო ოთახის ცნობით, ჰაერში არაფერი იყო, მაგრამ კოშკის თანამშრომლებმა ნახეს ობიექტი ჯაფარის მიერ მითითებული მიმართულებით. წლების შემდეგ, მთავარი სადისპეტჩერო და გენერალი აღიარებდნენ, რომ დაწესებულებამ შემოარტყა კოშკი, იქ გაწყვეტა ყველა ტექნიკა.
მეორე დღეს F-4- ს ეკიპაჟმა ვერტმფრენით გაფრინდა პატარა ობიექტის სადესანტო ადგილზე. დღის შუქზე კვალი არ აღმოაჩინეს. შემდეგ ისინი გაფრინდნენ გარშემო და დასავლეთით დაიჭირეს [რა?] შესამჩნევი "კრეფა" სიგნალი. ყველაზე ხმამაღალი სიგნალი პატარა სახლის მახლობლად იყო, ასე რომ, ისინი დაეშვნენ და ინტერვიუს გაეცნენ სახლის მაცხოვრებლები წინა ღამის უჩვეულო მოვლენების შესახებ. მათ უპასუხეს, რომ მოისმინეს ხმამაღალი ხმაური და დაინახეს ისეთი ელვარება, როგორიც ელვისებურია.
აშკარად ჩატარდა სადესანტო ადგილის შემდგომი კვლევები, მათ შორის რადიაციის გაზომვები, მაგრამ მათი შედეგები არასოდეს გამოქვეყნებულა. ეს მოვლენები მოხდა ფეჰლევისნბის დინასტიის დაცემამდე (1979), და თეირანში ჩანაწერები შესაძლოა არ გადარჩეს.
სამხედრო ჯაშუშმა თანამგზავრმა ასევე დააფიქსირა ეს შემთხვევა: ამერიკულმა თანამგზავრმა DSP-1 დააკვირდა ინფრაწითელი ანომალიით ინციდენტის დროს და მას შემდეგ, ერთ საათში
(ესპ.Revolución mexicana) – მექსიკისისტორიის ყველაზე სისხლიანი პერიოდი. ამ დროს ქვეყანაში მიმდინარეობდა სამოქალაქო ომი, რომლის შედეგად დაღუპულთა რიცხვი 300 ათასიდან 2 მლნ-მდე მერყეობს. რევოლუცია დაიწყო პორფირიო დიასის ხელისუფლების წინააღმდეგ აჯანყებით. მას შემდეგ რაც დიასმა მორიგ არჩევნებში თავი გამოცხადებულად გამოაცხადა დემოკრატიული ოპოზიციის ლიდერმა ფრანსისკო მადერომ მოსახლეობას მოუწოდა შეიარაღებული აჯანყებისაკენ დიასის ხელისუფლების დასამხობად. აჯანყება დაიწყო 1910 წლის 20 ნოემბერს. 1911 წლის მაისში დიასის დიქტატურა დაემხო, თვით დიქტატორი კი საფრანგეთში გაიქცა. დროებითი პრეზიდენტი გახდა ფრანსისკო ლეონ დე-ლა-ბარა. ოქტომბერში მექსიკის პრეზიდენტად აირჩიეს ფ. მადერო. თუმცა რევოლუცია ამით არ დასრულებულა. იგი რამდენიმე ეტაპისაგან შედგებოდა.
იხ. ვიდეო
რევოლუციის პირველი ეტაპი (1910 ნოემბერი – 1911 მაისი) – ამ პერიოდში რევოლუციის მთავარი მიზანი იყო პორფირიო დიასის დიქტატურის დამხობა. ამ ეტაპზე რევოლუციური ძალები ერთიანი ფრონტით მოქმედებდნენ.
რევოლუციის მეორე ეტაპი (1911 მაისი – 1913 თებერვალი) – ამ პერიოდში ხელისუფლებაში აღმოჩდნენ ლიბერალ დემოკრატები. ამ ეტაპზე ერთიანი რევოლუციური ფრონტი დაიშალა.
რევოლუციის მესამე ეტაპი (1913 თებერვალი – 1914 ივლისი) ამ პერიოდში მთავარი მიზანი იყო კონსტიტუციური რეჟიმის აღდგენა. რევოლუციური ძალები კვლავ ერთიანი ფრონტით მოქმედებდნენ.
რევოლუციის მეოთხე ეტაპი (1914 ივლისი – 1917 თებერვალი) – რევოლუციის ბოლო და გარდამავალი ეტაპი კონსტიტუციურ მმართველობაზე.
1910 წელს, მას შემდეგ, რაც საპრეზიდენტო არჩევნებში თავი გამოცხადებულად გამოაცხადა მისმა ოპონენტმა ფრანსისკო მადერომ უარი თქვა შედეგების აღიარებაზე და მოუწოდა მექსიკელებს დიასის წინააღმდეგ ბრძოლისათვის. ასე დაიწყო მექსიკის რევოლუცია, რომელიც 1911 წელს დიასის ჩამოგდებით დამთავრდა. დიასი საფრანგეთში გაიქცა სადაც გარდაიცვალა 1915 წელს 84 წლის ასაკში.
(ინგლ. Ambrose Gwinnett Bierce 1845წ 24 ივლისი - შესაძლოა 1913წ-ის 26 დეკემბერი.) ამრიკელი მწერალი,ჟურნალისტი, ავტორი იუმორული და ,, საშინელებათა'' მოთხრობების.
მონაწილებას იღებდა აშშ სამქალაქო ომში (1861 - 1865), ამბროზ ბისრსი, იყო თავისებური რეპორტიორი სიხისტით, შეუთავსებელი და პირდაპირი, რ-იც გამოვლინდა მისი ლექსებსა და სტატიებში ესეებში მისი მხატრული პროზა და პოეზია. ამ თვისების გამო მან ზედმეტსახელი დამისახურა ,, შეუწყნარებელი ბირსი'' (ინგლ. Bitter Bierce) ხანდაზმულ ასაკში მან მხარი დაუჭირა და წაახალისა ახალგაზრდა მწერლები, მაგალითად, პოეტი ჯორჯ სტერლინგი (ინგლისელი) რუსი (1869-1926) და "საშინელი" მოთხრობების ავტორი, უილიამ მორჟ (1854-1923).
სიცოცხლის ბოლოს, ამბროსი ბირსი, გატეხილი პირადი ტრაგედიით (ორი ვაჟის ნაადრევად გარდაცვალება, მეუღლისგან განქორწინება, დამსაქმებელთა პრობლემები), გაემგზავრა მექსიკაში, სადაც მოხდა სამოქალაქო ომი. მისი ბოლო წერილის წერილი დათარიღდა 1913 წლის 26 დეკემბერს, რის შემდეგაც მწერალი კვალის გარეშე გაქრა. ამბროსი ბიერსის გარდაცვალების ადგილი და დრო ჯერ კიდევ არ არის ცნობილი.
ამბროსი ბირსის სალიტერატურო მემკვიდრეობა დიდად აფასებდა თანამედროვეთა და მიმდევართა. ამბროსი ბირსი ითვლება მოკლემეტრაჟიული პროზის სამაგალითო ოსტატად და მისი მოთხრობა "საქმე ბუზის ნაკადის ხიდზე", ამერიკული ლიტერატურის კლასიკად ითვლება.
იხ. ვიდეო
An Occurrence at Owl Creek Bridge
(Eng. A Ownance at Owl Creek Bridge) - ყველაზე ცნობილი ამბავი ამერიკელი მწერლის ამბროსი ბირსისა. ის პირველად გამოიცა გაზეთ The San Francisco Examiner- ში 1890 წელს და იგი შესულია კრებულში The Thick of Life (ჯარისკაცების და სამოქალაქო პირების სამოქალაქო ფორმაში).
(გერმ.Erich Maria Remarque ნამდვილი სახელი ერიხ პაულ რემარკი (გერმ.Erich Paul Remark; დ. 22 ივნისი, 1898, ოსნაბრიუკი— გ. 25 სექტემბერი, 1970, ლოკარნო) — გერმანელი მწერალი და გერმანული კულტურის ერთ-ერთი საუკეთესო ლიტერატორი. მისმა ანტიფაშისტურმა რომანებმა დიდი გავლენა მოახდინა და დღესაც ახდენს მრავალ თაობასა თუ საზოგადოებაზე. მის რომანებში უმეტესად ასახულია ომის შემდგომი (როგორც პირველი, ასევე მეორე მსოფლიო ომი) გერმანიის ცხოვრება და საოცარი რეალიზმით არის გადმოცემული მაშინდელი მძიმე სოციალური მდგომარეობა. რემარკის საუკეთესო ნაწარმოებებად ითვლება: „დასავლეთის ფრონტი უცვლელია“, „სამი მეგობარი“ და „ტრიუმფალური თაღი“.
ერიხ პაულ რემარკი პროვინციულ ქალაქ ოსნაბრიუკეში კათოლიკე მუშების ოჯახში დაიბადა. ბავშვობაში მისი ოჯახი ხშირად იცვლიდა ბინას. ორი და და ერთი ძმა ჰყავდა, თუმცა ძმა ადრევე გარდაეცვალა.
იხ. ვიდეო
1904-1912 წლებში რემარკი სახალხო სკოლაში სწავლობდა, სკოლის დამთავრების შემდეგ კი – 3 წელი კათოლიკურ სამასწავლებლო სემინარიაში, სადაც სახალხო სკოლების მასწავლებლებს ამზადებდნენ.
1915 წელს ახალგაზრდულ წრეში „სიზმრების მანსარდა“ გაწევრიანდა. იმავე წელს დაამთავრა სამასწავლებლო სემინარიის მოსამზადებელი კურსი და სამეფო სამასწავლებლო სემინარიაში ჩაირიცხა. 1916 წლის 21 ნოემბერს რემარკი ჯარში გაიწვიეს. 1917 წლიდან კი უკვე ფრონტზე გადაიყვანეს. ომის დროს რამდენიმეჯერ დაიჭრა. ამავე წელს გარდაიცვალა მისი დედა ანა მარია რემარკი. 1918 წელს იგი რკინის ჯვრის ორდენით დააჯილდოვეს.
პირველი მსოფლიო ომის დამთავრების შემდეგ რემარკი მშობლიურ ქალაქში დაბრუნდა. რემარკების ოჯახი ხაკენშტრასეს ქუჩაზე ცხოვრობდა, სადაც მისი რომანების მოქმედებები ვითარდება. 1919 წლიდან სამასწავლებლო სემინარიაში აგრძელებს სწავლას და მოსწავლეთა გაერთიანების მდივანი ხდება. ამავე წელს ჯარიდან დაეთხოვა და ჯილდოებზეც უარი თქვა.
სახალხო სკოლის მასწავლებლის დიპლომის მიღების შემდეგ 1920 წელს ჯერ მასწავლებლად მუშაობს, მაგრამ ამ საქმეს მალევე ანებებს თავს და საფლავის ქვებით სავაჭრო კომპანიაში ბუღალტრად იწყებს მუშაობას; შემდეგ ფორტეპიანოზე დაკვრას ასწავლიდა და ორღანისტადაც მუშაობდა. ამ პერიოდში დაიწყო რემარკმა თავისი ჩანახატების გამოცემა ფსევდონიმით ერიხ მარია რემარკი.
1925 წლიდან რემარკი საცხოვრებლად ბერლინში გადადის, სადაც გაზეთის რედაქტორად იწყებს მუშაობას. იმავე წლის 14 ოქტომბერს ილზა ჯინ ცამბიზე იქორწინა. 1927 წელს ცოლთან ერთად კათოლიკური ეკლესიიდან გამოდის. ამავე წლის შემოდგომაზე იწყებს მუშაობას თავის პირველ რომანზე „დასავლეთის ფრონტი უცვლელია“ (Im Western nichts Neues). რომანი ჯერ გაზეთში დაიბეჭდა 1928 წელს, და მხოლოდ შემდეგ წელს გამოვიდა წიგნად.
გერმანული საზოგადოება ამ რომანს არაერთგვაროვნად შეხვდა, ზოგი თვლიდა, რომ ის საუკეთესოდ აღწერდა პირველ მსოფლიო ომს, ხოლო სხვები ამ რომანს გერმანიის ღალატად მიიჩნევდნენ. ამ წლიდან გავრცელდა პრესაში მისი თითქოს და ებრაული წარმოშობის შესახებ ჭორები. რემარკს ჭორების არ შეშინებია და რომანზე „გზა შინისაკენ“ (Der Weg Zurück) იწყებს მუშაობას.
1930 წელს რემარკი რუტ ალბუს რჩევით სურათებსა და ხელოვნების ნიმუშებს ყიდულობს. ამავე წელს იგი გაეყარა პირველ ცოლს. 1931 წელს ხდება ნაწარმოების „დასავლეთის ფრონტი უცვლელია“ პირველი ეკრანიზაცია. მის პრემიერაზე ბერლინში მოეწყო ნაციონალ-სოციალისტების აქცია ფილმის აკრძალვის მოთხოვნით, საბოლოოდ ფილმი გერმანიაში აიკრძალა. რემარკი მშობლიურ ქალაქში ბრუნდება ,სადაც მუშაობას დაბრუნებაზე აგრძელებს. წლის ბოლოს გაზეთში „გზა შინისაკენ“ გამოქვეყნდა.
1931 წელს გერმანიაში გაიმართა ფართომასშტაბიანი ბატალიები რემარკის მომხრეებსა და მოწინააღმდეგეებს შორის. რემარკმა გამოსცა პუბლიკაცია „რემარკი და სინამდვილე“ სადაც ასახა თავისი პოზიცია. იმავე წელს რუთ ალბუს ინიციატივით მან იყიდა შვეიცარიაში ვილა, სადაც მალევე გადასახლდა. 1932 წლიდან მან დაიწყო რომან „პატზე“ მუშაობა, რომელიც შემდგომ „სამი მეგობარის“ სახელწოდებით გამოვიდა.
1933 წლიდან, როდესაც გერმანიაში ნაციონალ-სოციალისტები მოვიდნენ ხელისუფლებაში, რემარკის ვილაში შვეიცარიაში თავს აფარებენ გერმანიიდან დევნილები. ამ დროს გერმანიაში მოხდა მისი რომანის „დასავლეთის ფრონტი უცვლელიას“ საჯარო დაწვა და მისი რომანების გაყიდვიდან ამოღება. 1935 წელს მას მოსთხოვეს გერმანიაში დაბრუნება, რაზეც რემარკმა უარი განაცხადა. იგი ამ პერიოდში ხშირად მოგზაურობდა პარიზში, სადაც მონაწილეობა მიიღო დევნილ მწერალთა კონფერენციაში.
იხ. ვიდეო ნასესხები სიცოცხლე
1936 წელს პირველად გამოვიდა რომანი „სამი მეგობარი“ დანიურ ენაზეკოპენჰაგენში. 1937 წელს მოხდა „გზა შინისაკენ“ ეკრანიზაციაც. ამავე წელს რემარკმა და მისმა პირველმა ცოლმა მიიღეს პანამის რესპუბლიკის პასპორტი. ამავე დროს რემარკსა და მარლენ დიტრიხს შორის დაიწყო რომანი.
1938 წელს რემარკი და მისი პირველი ცოლი ხელმეორედ დაქორწინდნენ, მიუხედავად ამისა მისი რომანები მარლენ დიტრიხთან და რუთ ალბუსთან გრძელდებოდა. იმავე წელს მან დაიწყო მუშაობა რომანებზე „შეიყვარე მოყვასი შენი“ და „ტრიუმფალური თაღი“. „სამი მეგობარის“ პირველი ეკრანიზაცია მოხდა პარიზში. გერმანიის მთავრობამ კი ცოლ-ქმარ რემარკებს მოქალაქეობა ჩამოართვა.
1939 წელს, როდესაც ევროპაომის ალში გაეხვა, რემარკი, როგორც ბევრი სხვა გერმანელი, აშშ-ში წავიდა ემიგრაციაში, სადაც პირველად გამოიცა მისი „გიყვარდეს მოყვასი შენი“ ინგლისურ ენაზე, რომანის ეკრანიზაცია კი 1941 წელს მოხდა სახელით „ასე სრულდება ჩვენი ღამე“. 1942 წელს რემარკი აშშ-ში აქტიურ ანტინაცისტურ მოღვაწეობას ეწევა, იგი ასევე ყველაფრით ცდილობს გერმანიიდან ემიგრანტებისთვის დახმარებას. 1943 წელს რემარკი იტყობს, რომ მისი და ელფრიდა გერმანიაში გაასამართლეს და სიკვდილით დასაჯეს. შემდეგ წელს იგი აქტიურად მუშაობს ამერიკის სახელმწიფო სტრუქტურებთან გერმანიაში ნაციზმის დაცემის შემდეგ ჩასატარებელ აღმზრდელობით სამუშაოებზე.
1945 წელს რემარკმა დაიწყო მუშაობა მორიგ რომანზე „ჟამი სიცოცხლისა და ჟამი სიკვდილისა“, იმავე წელს პირველად გამოქვეყნდა „ტრიუმფალური თაღი“ინგლისურ ენაზე. ომის შემდეგ, 1947 წელს რემარკმა და მისმა მეუღლემ ამერიკის მოქალაქეობა მიიღეს. 1948 წელს მოხდა „ტრიუმფალური თაღის“ ეკრანიზაცია. ამავე წელს იგი პირველად, ამერიკაში ემიგრაციის შემდეგ, დაბრუნდა ევროპაში.
შემდეგი წლები დატვირთული იყო მოგზაურობებითა და ახალ რომანებზე მუშაობით. 1952 წელს გამოვიდა მისი რომანი „სიცოცხლის ნაპერწკალი“. ამ პერიოდში იგი უშედეგოდ ცდილობს გერმანიის მოქალაქეობის აღდგენას. 1953 წელს იგი პირველად ომის შემდეგ ჩავიდა მშობლიურ ქალაქში, სადაც და და მამა მოინახულა. 1954 წელს გამოვიდა რომანი „ჟამი სიცოცხლისა, ჟამი სიკვდილისა“. ამ დროს იგი იწყებს მუშაობას რომანზე „შავი ობელისკი“.
1958 წელს რემარკმა და პოლეტ გოდარდმა იქორწინეს. ნანატრი მოქალაქეობა რემარკს მხოლოდ გარდაცვალების წელს მისცეს. 1970 წელს რემარკი აორტისანევრიზმით გარდაიცვალა.
ტრიუმფალური თაღი (რომანი)
ერიხ მარია რემარკისრომანი, რომელიც გამოიცა 1945 წელს. მწერალი მასში აღწერს გერმანელი ლტოლვილის ცხოვრებას, რომელიც არალეგალურად გადმოვიდა გერმანიიდანპარიზშიმეორე მსოფლიო ომამდე. რომანის „დასავლეთის ფრონტი უცვლელია“ შემდეგ, „ტრიუმფალური თაღი“ გახდა მწერლის რიგით მეორე ბესტსელერი მსოფლიოს მასშტაბით.ტრიუმფალური თაღი არის ტრიადის დასასრული, რომელიც დაიწყო რემარკმა სამი მეგობრით. მთავარ გმირ რავიკს აწუხებს ეგზისტენციალური პრობლემები, რომელიც მეოცე საუკუნის დასაწყისიდან იღებს სათავეს, იგი მოსვენებას ვერ პოვებს ვერც პარიზში.
ეკრანიზაცია - ფილმი 1948 წ-ს მთავარ როლებში ინგრიდ ბერგმანი და შარლემ ბუაი იხ ბმულზე კინო
მეორე ფილმი - 1985 წ- ს მთავარ როლებში - ენტონი ჰოპკინსი და ლესლი-ენ-დაუნი
