ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ოპერა გარნიე
ოპერა გარნიეს მთავარი ფასადი
(Palais Garnier), აგრეთვე ცნობილი როგორც ოპერა გარნიე (ფრანგ. Opéra Garnier), ან უბრალოდ პარიზის ოპერა — 2.200 მაყურებელზე გათვლილი ოპერის თეატრიპარიზის მე-9 ოლქში. შარლ გარნიეს პროექტის ნეობაროკოს სტილის ეს გრანდიოზული შენობა ქალაქის ერთ-ერთი ძირითადი ელემენტია. ოპერის გამზირის ბოლოს, იმავე სახელწოდების მეტროს სადგურთან ახლოს მდებარე შენობა XIX საუკუნის ეკლექტური არქიტექტურის განსაკუთრებულ ნიმუშს წარმოადგენს. მისი აგება უკავშირდება ნაპოლეონ III-ისა და პრეფექტ ოსმანის მიერ წამოწყებულ პარიზის განახლების პროექტს
თეატრის დიდი ფოიე
1875 წელს შენობის გახსნის დღიდან, ოპერის თეატრს ოფიციალურად "მუსიკის ეროვნული აკადემია — ოპერის თეატრი" (Académie Nationale de Musique - Théâtre de l'Opéra) ერქვა. ეს სახელი მან 1978 წლამდე შეინარჩუნა, როდესაც მას "პარიზის ოპერის ეროვნული თეატრი" დაარქვეს. ხოლო მას შემდეგ, რაც საოპერო დასი ბასტილიის ოპერის თეატრში გადავიდა, 1989 წელს მისი დასრულების შემდეგ, თეატრს "გარნიეს სასახლე" დაარქვეს, თუმცა მისი უფრო ოფიციალური სახელი "მუსიკის ეროვნული აკადემია" დღემდე შემორჩა შენობის მთავარი ფასადის კოლონადის თავზე. მიუხედავად სახელების ხშირი ცვლისა და საოპერო დასის ბასტილიის ოპერის თეატრში გადასვლისა, პარიზელები ამ შენობას დღემდე "პარიზის ოპერას" უწოდებენ, ისევე როგორც ყველა დანარჩენ თეატრს, სადაც პარიზის ოპერისა და ბალეტის დასი მისი დაარსებიდან დღემდე მთავარ წარმოდგენებს მართავდა.
ემე მილეს ,, აპოლონი, პოეზია და მუსიკა'' ოპერის შენობის თავზე აღმართული კომპლექსი
ადგილი, სადაც ოპერის შენობა უნდა აგებულიყო, გარშემორტყმული იყო მაღალი შენობებით და ასიმეტრიული რომბისებური ფორმა ჰქონდა. გარნიეს ამ შენობების აღება და მათ მაგივრად ბაღების გაშენება სურდა, რათა მნახველებს უფრო უკეთ შეეფასებინათ ახალი შენობის მთელი სიდიადე, მაგრამ ოსმანმა მას ამის უფლება არ მისცა. რამდენადაც მეზობელი შენობები გაცილებით მაღალი იყო ვიდრე გარნიეს მიერ დაგეგმილი ოპერის შენობა, არქიტექტორი იძულებული გახდა უკანასკნელ მომენტში შეეცვალა პროექტი და დაემატებინა ატიკური სართული, რათა საიმპერატორო სასახლეს საჭირო პომპეზურობა შეენარჩუნებინა. შენობის საძირკველი იმავე წელს ჩაიყარა, მშენებლობა კი 1962 წელს დაიწყო.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
აგარ-აგარი
აგარ-აგარისგან დამზდებული იაპონური ტკბილეულობა ,, იოკანი''
ძოწეული და წაბლა მცენარეების ლაბა. უმთავრესად ნახშირწყლებს შეიცავს. იყენებენ საკვებ არედ ბაქტერიების, სოკოებისა და სხვა კულტივირების დროს, აგრეთვე საკონდიტრო მრეწველობაში.
იხ. ვიდეო
არის მოყვითალო-თეთრი ფხვნილი ან ფირფიტა. შეიცავს დაახლოებით 1,5-4% მინერალურ მარილებს, 10-20% წყალს და 70-80% პოლისაქარიდებს, რომლებიც შეიცავს D- და L- გალაქტოზას, 3,6-ანჰიდროგალაქტოზას, პენტოზას, D- გლუკურონის და პიროვიკის მჟავებს. აგარიდან ამოიღეს აგაროზა და აგაროპექტინი.
აგარ-აგარის მოლეკულები ძალიან გრძელია, რაც არის მიზეზი მისგან დამზადებული ჟელის მაღალი დაჭიმულობისა . აგარის აგარი გაუხსნელია ცივ წყალში. იგი მთლიანად იხსნება მხოლოდ 95-დან 100 ° C ტემპერატურაზე, რაც მას განსხვავდება სხვა ბუნებრივი ჟელეებისგან. ცხელი ხსნარი არის სუფთა და ოდნავ ბლანტი. 35-40 ° C ტემპერატურაზე გაცივებისას ხდება სუფთა და ძლიერი გელი, რომელიც თერმო-შექცევადია. 85-95 ° C ტემპერატურაზე გახურებისას, ის კვლავ ხდება თხევადი ხსნარი, რომელიც კვლავ გადაიქცევა ლარად 35-40 ° C ტემპერატურაზე.
ჩაი ბურთულებით
ჩაი შეიკერით
ბურთულებიანი ჩაი (ასევე მარგალიტის ჩაი, ქაფიანი ჩაი) არის ქაფიანი სასმელი, რომელსაც ჩვეულებრივ ემატება "მარგალიტი" (Chin. 珍珠) - ტაპიოკასგან გაკეთებული ბურთები (Chin. 粉 圓), ასევე ცნობილი როგორც "ბობა".(ჩინური)უმეტეს რეცეპტებში შედის ჩაის ფუძე, რომელიც შერეულია ხილის წვენთან ან რძესთან, ზოგჯერ ყინულის დამატებასაც.სუფრასთან მიტანის წინ სასმელს არყობენ კოქტეილის შეიკერში მანამ, სანამ ჰაერის ბუშტუკები არ გამოჩნდება - აქედან იწოდება სახელწოდება „ქაფიანი“ .
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
შტამი
Yersinia ბაქტერია შტამის კოლონია აგარ-აგარის ზედაპირზე
გერმ. Stamm - სიტყვა სიტყვით გვარი - ვირუსების. ბაქტერიების სხვა მიკროორგანიზმების ან უჯრედული კულტურის სუფთა კულტურა, რ-იც იზოლირებული გარკვეული დროის და გარკვეულ ადგილზე. რამდენადაც მრავალი მიკროორგანიზმები მრავლდება ბინარული გაყოფით (უბრალო ურედის გაყოფით ბაქტერიებისთვის დამახასიათებელი) ან მიტოზით (ეუკარიტული მიკოოგანიზმები, რ-ებიცაა სოკოები, წყალმცენარეები), არსებითად ასრებობობს კოლონილური ხაზებით, გენეტიკურად და მორფოლოგიურად იდენტური ორიგინალური უჯრედისგან. შტამი არ წარმოადგენს ტოქსიკური კატეგორიას
იხ. ვიდეო
უმნიშვნელო ტოკსინი ყველა სახეობის მიკროორგანიზმებშია, იგივე შტამის განმეორება შუუძლებელია მეორედ იმავე წყაროსგან სხვა დროს.
H1N1 ვირუსული შტამი, პანდემიის კვლევის პრიორიტეტული სამიზნე
მიკროორგანიზმის მინიჭება სპეციფიკურ სახეობებზე ემყარება საკმაოდ ფართო მახასიათებლებს, მაგალითად, ნუკლეინის მჟავის ტიპსა და კაფსიდის სტრუქტურას ვირუსებში; გარკვეულ ნახშირწყალბადებზე ზრდის უნარი და გამოიყოფა მეტაბოლიზმის პროდუქტები, აგრეთვე ბაქტერიებში კონსერვატიული გენომის მიმდევრობა. სახეობებში შეინიშნება პლაკატების ზომა და ფორმა (ვირუსის უარყოფითი "კოლონიები") ან მიკროორგანიზმის კოლონიები, ფერმენტების წარმოქმნის დონე, პლაზმიდების არსებობა, ვირუსულობა და ა.შ.
მსოფლიოში არ არსებობს შტამების სახელების საყოველთაოდ მიღებული ნომენკლატურა და გამოყენებული სახელები საკმაოდ თვითნებურია. როგორც წესი, ისინი შედგება ინდივიდუალური ასოებისა და ციფრებისგან, რომლებიც იწერება სახეობის სახელის შემდეგ. მაგალითად, E. coli- ს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი შტამია
ლაბორატუკიური თაგვების შტამი აარის აბსოლიტურად ყველა ცხოველის ჯგუფი გენეტიკურად ერთგაროვანია.
ვირთხების შტამები შეიძლება იყოს თანდაყოლილი, მუტაციური ან გენეტიკურად მოდიფიცირებული, ხოლო ვირთხის შტამები ჩვეულებრივ თანდაყოლილია.მოცემული თანდაყოლილი მღრღნელების პოპულაცია გენეტიკურად იდენტურად ითვლება 20 თაობის და-და-დაწყვილების შემდეგ.მღრღნელების მრავალი შტამი შემუშავებულია დაავადების სხვადასხვა მოდელისთვის და ისინი ასევე ხშირად იყენებენ წამლის ტოქსიკურობის შესამოწმებლად.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ნერვი
ნერვები ყვითლად მკლავში
ნერვული ბოჭკოების შემადგენელი ნაწილი, რომელიც ტვინს ან ნერვულ კვანძებს სხეულის სხვა ნაწილებთან აკავშირებენ. ადამიანისა და ხერხემლიანების ნერვები მთლიანად მიელინიანი ბოჭკოებისაგან შედგება. ნერვულ ბოჭკოებთან ერთან ნერვის შექმნაში მონაწილეობს შემაერთებელი ქსოვილი. ბოჭკოების მიხედვით განასხვავებენ მგრძნობიარე, მამოძრავებელ და შერეულ ნერვებს. ნერვები ნერვულ კვანძებთან ერთად შეადგენენ პერიფერიულ ნერვულ სისტემას, რომელშიც განასხვავებენ ზურგის ტვინისა და თავის ტვინის ნერვებს. ძუძუმწოვრების თავის ტვინს 12 წყვილი ნერვი აქვთ, აქედან 4 გრძნობათა ორგანოებისაა, 6 მამოძრავებელი და 2 შერეული (სამწვერა და ცთომილი). ადამიანის ზურგის ტვინს 31 წყვილი ნერვი აქვს.
შიდა აგებულება ნერვის
პერიფერიული ნერვი შედგება ნერვული ბოჭკოების რამდენიმე შეკვრისგან.ნერვული ბოჭკო არის ნეირონის ხანგრძლივი პროცესი - აქსონი, რომელიც გადასცემს ნერვულ იმპულსებს, დაფარული შვანის უჯრედების გარსით.ხორციანი (მიელინირებული) ბოჭკოები, არახორციელი (არამიმელინირებული )გან განსხვავებით, ასევე გარშემორტყმულია მიელინის გარსით.
იხ. ვიდეო
ნერვების პათოლოგი გამოიყოფა ტრავმული დაზიანებები, ანთება (ნევრიტი) და სიმსივნეები.თუ ანთება ერთდროულად ბევრ ნერვზე მოქმედებს, ეს არის პოლინევრიტი
ტრავმული ნერვის დაზიანება
ნერვის დაზიანებას თან ახლავს მგრძნობელობის, საავტომობილო და ავტონომიური ფუნქციების სრული ან ნაწილობრივი დაკარგვა, გამოწვეული იმპულსების გამტარობის დარღვევით. განასხვავებენ ღია და დახურულ ნერვულ დაზიანებას. ცეცხლსასროლი იარაღის ჭრილობები განიხილება როგორც ღია დაზიანებების ცალკე ჯგუფი. შეიძლება მოხდეს ნერვის მაგისტრალური ანატომიური მოტეხილობა ან დაზიანება მის შიგნით. განასხვავებენ შემდეგ ზიანს: ნერვის კომპრესია - მაგისტრალური კანზე დაჭერა. მიზეზი შეიძლება იყოს უცხო სხეულის დაჭერით, მათ შორის, მაგალითად, ბაფთით, გადაადგილებული ძვლის ან მისი ძვლის მოტეხილობებით, ბოჭკოვანი ადჰეზიით ან სიმსივნეით. ამავდროულად, ნერვული ბოჭკოები უწყვეტი რჩება, მიუხედავად ამისა, მათში ხდება ცვლილებები, რომელთა სიმძიმე დამოკიდებულია უარყოფითი ეფექტის სიძლიერეზე და ხანგრძლივობაზე - მცირე შეშუპებიდან ნერვული ქსოვილების შეუქცევადი განადგურებამდე ზეწოლის გამოყენების არეალში.
ნერვის შეკუმშვა - ამასთან ერთად აღინიშნება შეშუპება, ჰემორაგიული ინფილტრატები მეორადი ბოჭკოვანი წარმონაქმნებით თვით ნერვის შიგნით, რომლებიც იშლება და ნერვული ბოჭკოების კომპრესირებას ახდენს.
ნერვის დაჭიმულობა - ჩვეულებრივ, როდესაც კიდური ძლიერად გაიტაცეს.
ნერვის დისლოკაცია ძალიან იშვიათია.
ნერვის მთლიანობის დარღვევა - ჭრილობა, გახეთქვა, მაშინვე ხდება ამ კუნთის ნერვული კუნთების სრული დამბლა, შემდეგ ხდება მსუბუქი დამბლა: პარალიზებული კუნთები გადაგვარებულია, თანდათან ატროფია, მათი ტონი მცირდება. მგრძნობელობა მთლიანად ქრება ამ ნერვის მიერ ინერვიულებულ ზონაში. დროთა განმავლობაში ეს ზონა ვიწროვდება.
თუ ნერვის მაგისტრალის ყველა ბოჭკო არ არის დაზიანებული და დაზიანება არ არღვევს ნერვული ბოჭკოების უწყვეტობას, მაგრამ მხოლოდ აზიანებს მათ, მაშინ შეიძლება შეინიშნოს საავტომობილო და სენსორული ფუნქციების დაქვეითების სხვადასხვა ხარისხი, ან გამოიწვიოს არასრული დამბლა ან ანესთეზია
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
რადიციული უსაფრთხოება
პლაკატი რადიაციული უსაფრთხოების 1947წ-ს წარწერა გვაუწყებს ,, რადიაცია არ უნდა იწვევდეს შიშს არამედ უნდა იწვევდეს პატივისცემას.
ახლანდელი და მომავალი თაობების ადამიანთა ჯანმრთელობის მდგომარეობა მაიონებელი გამოსხივების მავნე ზემოქმედებისაგან.
რადიაციისგან დაცვის საჭიროება XIX საუკუნის ბოლოს მისი აღმოჩენისთანავე გაჩნდა. თავდაპირველად სპეციალისტთა ვიწრო წრის დაინტერესება, ატომური ეპოქის დაწყებით და რადიაციული წყაროების ფართო გამოყენება მრეწველობაში, ენერგიასა და მედიცინაში, რადიაციული უსაფრთხოება გადაიქცა მთელი კაცობრიობის გადაუდებელ პრობლემად.
რადიაციული უსაფრთხოების სისტემა, კომპლექსური და რესურსების ინტენსიური ამოცანაა, მოითხოვს მისი დამუშავებისა და განხორციელებისათვის მსხვილი საერთაშორისო და ეროვნული ორგანიზაციების მონაწილეობას, რომელთა ცენტრალურ ადგილს იკავებს რადიაციის დაცვის საერთაშორისო კომისია.
იხ. ვიდეო
რადიაციული ზემოქმედება კაცობრიობისთვის სიახლე არ არის. ბუნებრივი ფონის გამოსხივება კვლავ წარმოადგენს მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობის ზემოქმედების მთავარ წყაროს. მისი ძირითადი კომპონენტებია კოსმოსური სხივები და ხმელეთის წარმოშობის რადიონუკლიდების გამოსხივება, რომლებიც ყველგან დედამიწის ქერქშია. ორივე ეს კომპონენტი არათანაბრად არის განაწილებული ადამიანის საცხოვრებლის სფეროში. კოსმოსური გამოსხივება უმნიშვნელოა დედამიწის ზედაპირზე, მაგრამ პრობლემაა სამოქალაქო ავიაციის სფეროში. ბუნებრივი რადიონუკლიდების გარეგანი ზემოქმედება დამოკიდებულია ნიადაგის შემადგენლობაზე და მნიშვნელოვანია რეგიონებში, რომლებსაც აქვთ მონაზიტის ქვიშის ან რადიუმ-226-ის მნიშვნელოვანი შემცველობა. ბუნებრივი წყაროებიდან მთლიან ზემოქმედებაში უდიდესი წვლილი მიუძღვის რადიოაქტიური გაზის რადონის შიდა ზემოქმედებას, რომელსაც ადამიანი სუნთქავს ჰაერთან ერთად.
რენტგენის სხივების ერთ-ერთი ადრეული ექსპერიმენტი. წყარო, კრუუკსის მილი, შეჩერებულია ცენტრში. ექსპერიმენტატორი დგება ფლუოროსკოპის საშუალებით სურათზე დასაკვირვებლად. ექსპერიმენტატორი მჯდომარე ქმნის რენტგენის სურათს ფოტოგრაფიულ ფირფიტაზე. არანაირი ზემოქმედების საწინააღმდეგო დამცავი ღონისძიებები არ ჩატარებულა.
რადიაციული ზემოქმედება კაცობრიობისთვის სიახლე არ არის. ბუნებრივი ფონის გამოსხივება კვლავ არსებობს და სულ იქნება.
ადამიანის საქმიანობამ ხელი შეუწყო გლობალურ გამოსხივებას. მსოფლიოში XX საუკუნის 1945-1980 წლებში ჩატარებული ბირთვული იარაღის ტესტების შედეგები დღეს რეგისტრირებულია ბიოსფეროში ცეზიუმ -137 და სტრონციუმ-90-ის ხანგრძლივი იზოტოპების შემცველობით. ზემოქმედების პიკი იყო 1963 წელს, როდესაც ეს იყო ბუნებრივი ფონის დაახლოებით 7%. სამრეწველო საწარმოები, რომლებიც წიაღისეული ნედლეულის მოპოვებას ან დამუშავებას ემსახურებიან, ადგილობრივი დაბინძურების წყაროა ბუნებრივი იზოტოპების მომატებული კონცენტრაციით ნარჩენების გადაყრით. თერმული და ბირთვული ენერგიის ინჟინერია არის რადიოაქტიური ნივთიერებების გარემოში შეზღუდული მიღების კიდევ ერთი წყარო. ნორმალური მუშაობის დროს, ბირთვული ელექტროსადგურების დაბინძურება ნაკლებია ვიდრე თბოელექტროსადგურების ქვანახშირზე, თუმცა, ზოგიერთი ავარიის შედეგები ძალიან მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა. ასე რომ, ჩერნობილის კატასტროფიდან პირველ წელს, ევროპის მოსახლეობის ექსპოზიციის დონემ სსრკ-ს საზღვრებს გარეთ ზოგან მიაღწია ბუნებრივი ფონის 50% -ს
მაიონებელი გამოსხივების გამოყენება მედიცინაში დაავადებების დიაგნოსტიკისა და მკურნალობისთვის ფართოდ გავრცელდა განვითარებულ ქვეყნებში და წარმოადგენს მოსახლეობის მიერ ხელოვნური ზემოქმედების მთავარ წყაროს. ყველაზე გავრცელებულია ისეთი დიაგნოსტიკური პროცედურები, როგორიცაა ფლუოროგრაფია, რენტგენოგრაფია და ახლახან კომპიუტერული ტომოგრაფია. ზოგიერთ ქვეყანაში, ამ პროცედურების ზემოქმედება შედარებულია ბუნებრივი ფონის გამოსხივების ეფექტთან
ადამიანთა შეზღუდული რაოდენობა ექვემდებარება რადიაციის წყაროებს მათი პროფესიული საქმიანობის დროს. ესენი არიან ბირთვული მრეწველობისა და ენერგეტიკის მუშები, ექიმები და სამედიცინო დაწესებულებების თანამშრომლები, რომლებიც მუშაობენ რადიაციულ, რადიოგრაფიული კონტროლის არა დესტრუქციულ ტესტირებაზე. რეგულარულ ფრენებს ასრულებენ თვითმფრინავების ეკიპაჟებიც ამ კატეგორიაში, რადგან ისინი მნიშვნელოვნად განიცდიან ბუნებრივ კოსმოსურ გამოსხივებას
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
რადიაცია
საერთაშორისო სიმბოლოს ტიპები და რადიაციის დონის საერთაშორისო სიმბოლო უსაფრთხო არ არის დაცული ადამიანებისთვის.რადიაცია, რომელიც ბუნებაში არსებობს, მოიცავს სინათლეს და ხმას.
ეს არის გამოსხივება, რომელიც მომდინარეობს კოსმოსური და მიწიერი წარმოშობის ბუნებრივი წყაროებიდან და აგრეთვე ხელოვნური რადიონუკლდებისგან, რომლებიც გაფანტულია ბუნებაში ადამიანის საქმიანობის შედეგად.
რადიაციულ ფონს ქმნის:
ბუნებრივი რადიაციული ფონი
ტექნოგენურად შეცვლილი ბუნებრივი რადიაციული ფონი
ხელოვნური რადიაციული ფონი
ბუნებრივი რადიაციული ფონი შედგება გარეგანი და შინაგანი დამსხივებელი წყაროებისგან.
გარეგანი დასხივების კომპონენტებია:
კოსმოსური გამოსხივება
ნიადაგის გამოსხივება
ატმოსფეროს გამოსხივება
შინაგანი დასხივების კომპონენტები არის ადამიანის ორგანიზმში შემავალი რადიონუკლიდები. ესენია:
U-ის და Th-ის ოჯახების ელემენტები
რადიონუკლიდები, რომელთაც ოჯახები არ აქვთ — K, Rb
ბუნების მიერ „ხელოვნურად“ შექმნილი რადიონუკლიდები — C, H
ტექნოგენურად შეცვლილი ბუნებრივი რადიაციული ფონი:
წიაღისეულის ამოღება
სხვადასხვაგვარი საწვავის წვა
სასუქის გამოყენება
შენობების მშენებლობა
ფრენა დიდ სიმაღლეზე
საყოფაცხოვრებო დასხივება (მანათობელი საათები, ტელევიზორი, კომპიუტერი, მობილური ტელეფონი და ა. შ.)
იხ. ვიდეო
ხელოვნური რადიაციული ფონი:
ატომური იარაღის აფეთქება
სახალხო მეურნეობაში ხელოვნური რადიონუკლიდების გამოყენება
ატომური ელექტროსადგურების ექსპლუატაცია
ატომური ენერგიის გამოყენება სხვადასხვა სფეროში
ავარიები ბირთვულ-ენერგეტიკულ დანადგარებზე
XIX ს. დასასრულსა და XX ს. შუა წლებში აღინიშნება გამოსხივების სფეროში მნიშვნელოვანი აღმოჩენები.
1895 წ. გერმანელმა მეცნიერმა ვილჰელმ კონრად რენტგენმა აღმოაჩინა X სხივები, რომელიც გამოიყენება მედიცინაში რენტგენოდიაგნოსტიკასა და სხივურ თერაპიაში. 1896 წ. ფრანგმა მეცნიერმა ანრი ბეკერელმა აღმოაჩინა ბუნებრივი რადიოაქტივობა. 1934 წ. ცოლ-ქმარმა ირენ და ფრედერიკ ჟოლიო-კიურიმ აღმოაჩინეს ხელოვნური რადიოაქტივობა. რადიაციული ჰიგიენა როგორც მეცნიერება ჩამოყალიბდა XX საუკუნეში. მის ერთ-ერთ ფუძემდბლად აღიარებულია რადიობიოლოგიის ფუძემდებელი ივანე თარხნიშვილი. 1904 წ. მის მიერ პირველად რუსეთში, ცარსკოე სელოში, შესწავლილ იქნა ჰაერის რადიოაქტივობა.
რადიოაქტიური გამოსხივება მაიონებელი გამოსხივებაა, წარმოიქმნება რადიოაქტიური ნივთიერებებისგან, რომელიც ატომის დაშლით ხდება. დროის ერთეულში დაშლილ ატომების რაოდენობას რადიოაქტიური აქტივობა ეწოდება. მისი ერთეულია კიური — Ci. ბუნებრივი რადიოაქტივობის აღმოჩენის შემდეგ, გაირკვა, რომ რადიუმის ბირთვში მიმდინარე გარდაქმნების შედეგად გამოტყორცნილი გამოსხივება არაერთგვაროვანია და შედგება — α, β და γ სხივებისგან. α ნაწილაკი ორმაგი დადებითი მუხტის მქონე ჰელიუმის ბირთვია, ნივთიერებაში შეღწევის უნარი არ აქვს. β სხივები ელექტრონების ნაკადია. მისი მოძრაობა ნივთიერებაში ტეხილია. ქსოვილებში ოდნავ მეტი შეღწევადობით ხასიათდება (რამდენიმე მილიმეტრი). γ სხივები ელექტრომაგნიტური სხივებია. ხასიათდება ნივთიერებაში მაღალი შეღწევის უნარით. მისი სრული შეკავება ხდება 15სმ-იანი ტყვიის ეკრანით. რენტგენის Rö სხივები, რომელიც ელექტრომაგნიტურ გამოსხივებას წარმოადგენს, მაგრამ γ-სგან განსხვავებით Rö წარმოიქმნება ელექტრონების დამუხრუჭების შედეგად. მისი შეღწევადობა ნივთიერებაში საკმაოდ მაღალია. არის ასევე ნეიტრონული გამოსხივება რომელიც ნეიტრონების ნაკადს წარმოადგენს, მას დიდი ბიოლოგიური მოქმედება აქვს, რადგან ელექტრნეიტრალობის გამო ხასიათდება ქსოვილებში განუსაზღვრელი გამავლობის უნარით. მათგან დასაცავად გამოიყენება წყალბადშემცველი ნივთიერებები — წყალი, პარაფინი, გრაფიტი.
იხ. ვიდეო
შიში თანედროვე მსოფლიოსი რადიაციის მიმართ ყველაზევგავცელებულია საყოველთაოდ მიღებული მოსაზრების თანახმად, რადიაციული ზემოქმედება ახდენს ცოცხალ ორგანიზმებზე უკიდურესად მავნე ზემოქმედებაზე: მყარი მაიონებელი გამოსხივება აზიანებს დნმ-ს, იწვევს მავნე მუტაციებს, რის შედეგადაც ადამიანები ავადდებიან და არასასურველი მონსტრები ჩნდებიან შთამომავლებში.
ჩერნობილის კატასროფამ აჩვენა, რომ სადაც ატომური სადგური აფეთქდა მეთხედი საიკუნის შემდეგაც მიწის ნიადაგი დაბინძურებული იქნება.სლოვაკეთის მეცნიერებათა აკადემიის მცენარეთა გენეტიკის ინსტიტუტის მეცნიერთა ჯგუფმა გადაწყვიტა შეამოწმოს, თუ როგორ გრძნობენ მცენარეები ბირთვული ელექტროსადგურის სიახლოვეს.
მკვლევარებმა სელის ნიმუში ორგანიზმი აირჩიეს. ზოგიერთი მცენარე დარგეს რადიოაქტიურ ნიადაგში, სხვები კი იმავე შემადგენლობის ნიადაგზე დარგეს, მაგრამ რადიოაქტიური დაბინძურების გარეშე. დაბინძურებულ ნიადაგზე გაშენებული სელი განსხვავდებოდა მცენარეთაგან, რომლებიც გაშენებულია სუფთა ნიადაგზე, მაგრამ ამ განსხვავებებს არ ჰქონდა ძირითადი გენეტიკური ცვლილებები.
იონიზირებელი გამოსხივების სამი განსხვავებული ტიპის მყარი შეღწევის ფარდობითი შესაძლებლობის ილუსტრაცია.ტიპიური ალფა ნაწილაკები (α) წყდება ფურცლის ფურცლით, ხოლო ბეტა ნაწილაკები (β) - ალუმინის კილიტა.გამა გამოსხივება (γ) შესუსტებულია ტყვიის შეღწევისას.გაითვალისწინეთ ტექსტში მოცემული გაფრთხილებები ამ გამარტივებული სქემის შესახებ.
720 მცენარეული ცილებიდან მხოლოდ 5% გარდაიქმნა გამოსხივების ზემოქმედებით. მკვლევარებმა განმარტეს, რომ თავად გენომის, ანუ მცენარის დნმ-ის ანალიზი ამ შემთხვევაში მცირე ინფორმაციული იქნება, რადგან სელის გენების მხოლოდ მცირე რაოდენობისთვის შეიძლება ერთმნიშვნელოვნად მიეთითოს რომელი ცილის კოდირებას ახდენს იგი. მცენარეები უფრო ნაკლებად მგრძნობიარენი არიან რადიაციის მიმართ, ვიდრე ადრე ეგონათ. მეცნიერები თვლიან, რომ მცენარეები რადიაციის მიმართ გულგრილები დარჩნენ იმ დროიდან, როდესაც დედამიწას ჯერ კიდევ არ ჰქონდა ისეთი ძლიერი დაცვა მყარი კოსმოსური გამოსხივებისგან, როგორც დღეს.
გენომის უფრო ღრმა შესწავლა, გახსნის უძველეს გენეტიკურ მექანიზმს, რომელიც ხელს უწყობს მაღალ გამოსხივების მიმართ ბრძოლას..ალბათ, იმ სამეცნიერო ფანტასტიკის მწერლები, რომლებიც აღტაცებით აღწერდნენ მთვარის, მარსის და სხვა უცხოელ "სახნავ მიწებს", რომლებსაც პროგრესულმა კაცობრიობამ მიწიერი კულტურები გადასცა, არც ისე გულუბრყვილოები იყვნენ.თუ არა ადამიანები, მცენარეებს მაინც აქვთ შანსი მოერგონ სიკვდილის კოსმიურ სხივებს.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
დელტა-4
სტარტი დელტა-4 მედიუმი თანამგზავრი DSCS III-B6
ინგლ. Delta IV - მეთხე თაობის რაკეტა-მატარებელი დელტას ოჯახიდან კომპანია ბონგის. დელტა - 4 შემუშავებული იყო ერთჯერადი გამოყენების პროგრამის ჩაროში რაკეტა-მატარებელის ინგლ. Evolved Expendable Launch Vehicle, EELV. გაშვებისთვის კომერციული თანამგზავრების სსძ აშშ. იხ. ბმულზე დელტა-4 ჰევი
დელტა-4 შედგება ორი საფეხურისგან და იყენებს კრიგენულ კომპონენტებს ესენია თხევადი წყალბადი და თხევადი ჟანგბადს.
იხ. ვიდეო დელტა -4 - ძალიან ძვირფასი სიამუვნება
2019წ-ის 22 აგვისტოს შედგა გაშვება რაკეტა-მატარებლის საშუალო კლასიფიკაციის, დარჩენელი გაშვებებს კი შეასრულებს მძიმე კონფიგურაციის რაკეტა.
ძალიან მაღალი ფასის გამო (164- დან 400 მლნ$ დამოკედებულია ვერსიებზე). დელტა-4 პირველ რიგში გამოიყენება თავდაცვის სამინისტროს (DoD) და ნაციანული მართვის სახედროკოსმოსური დაზვერვის აშშ (NRO)
დელტა-4 ჰევი 2016ე-ის მდგომარეობით ფლობს ყველაზე მაღალი სასარგებლო ტვირთის გატანას ორბიტაზე არსებული რაკეტა-მატარებლებს შორის. 2015წ-ს ღირებულება გაშვების დელტა-4 ჰევის ტოლია 400$მლნ.
