ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

              რადიციული უსაფრთხოება

პლაკატი რადიაციული უსაფრთხოების 1947წ-ს წარწერა გვაუწყებს  ,, რადიაცია არ უნდა იწვევდეს შიშს არამედ უნდა იწვევდეს პატივისცემას.

ახლანდელი და მომავალი თაობების ადამიანთა ჯანმრთელობის მდგომარეობა მაიონებელი გამოსხივების მავნე ზემოქმედებისაგან.

რადიაციისგან დაცვის საჭიროება XIX საუკუნის ბოლოს მისი აღმოჩენისთანავე გაჩნდა. თავდაპირველად სპეციალისტთა ვიწრო წრის დაინტერესება, ატომური ეპოქის დაწყებით და რადიაციული წყაროების ფართო გამოყენება მრეწველობაში, ენერგიასა და მედიცინაში, რადიაციული უსაფრთხოება გადაიქცა მთელი კაცობრიობის გადაუდებელ პრობლემად. რადიაციული უსაფრთხოების სისტემა, კომპლექსური და რესურსების ინტენსიური ამოცანაა, მოითხოვს მისი დამუშავებისა და განხორციელებისათვის მსხვილი საერთაშორისო და ეროვნული ორგანიზაციების მონაწილეობას, რომელთა ცენტრალურ ადგილს იკავებს რადიაციის დაცვის საერთაშორისო კომისია.

იხ. ვიდეო

რადიაციული ზემოქმედება კაცობრიობისთვის სიახლე არ არის. ბუნებრივი ფონის გამოსხივება კვლავ წარმოადგენს მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობის ზემოქმედების მთავარ წყაროს. მისი ძირითადი კომპონენტებია კოსმოსური სხივები და ხმელეთის წარმოშობის რადიონუკლიდების გამოსხივება, რომლებიც ყველგან დედამიწის ქერქშია. ორივე ეს კომპონენტი არათანაბრად არის განაწილებული ადამიანის საცხოვრებლის სფეროში. კოსმოსური გამოსხივება უმნიშვნელოა დედამიწის ზედაპირზე, მაგრამ პრობლემაა სამოქალაქო ავიაციის სფეროში. ბუნებრივი რადიონუკლიდების გარეგანი ზემოქმედება დამოკიდებულია ნიადაგის შემადგენლობაზე და მნიშვნელოვანია რეგიონებში, რომლებსაც აქვთ მონაზიტის ქვიშის ან რადიუმ-226-ის მნიშვნელოვანი შემცველობა. ბუნებრივი წყაროებიდან მთლიან ზემოქმედებაში უდიდესი წვლილი მიუძღვის რადიოაქტიური გაზის რადონის შიდა ზემოქმედებას, რომელსაც ადამიანი სუნთქავს ჰაერთან ერთად.

რენტგენის სხივების ერთ-ერთი ადრეული ექსპერიმენტი. წყარო, კრუუკსის მილი, შეჩერებულია ცენტრში. ექსპერიმენტატორი დგება ფლუოროსკოპის საშუალებით სურათზე დასაკვირვებლად. ექსპერიმენტატორი მჯდომარე ქმნის რენტგენის სურათს ფოტოგრაფიულ ფირფიტაზე. არანაირი ზემოქმედების საწინააღმდეგო დამცავი ღონისძიებები არ ჩატარებულა.

რადიაციული ზემოქმედება კაცობრიობისთვის სიახლე არ არის. ბუნებრივი ფონის გამოსხივება კვლავ არსებობს და სულ იქნება. ადამიანის საქმიანობამ ხელი შეუწყო გლობალურ გამოსხივებას. მსოფლიოში XX საუკუნის 1945-1980 წლებში ჩატარებული ბირთვული იარაღის ტესტების შედეგები დღეს რეგისტრირებულია ბიოსფეროში ცეზიუმ -137 და სტრონციუმ-90-ის ხანგრძლივი იზოტოპების შემცველობით. ზემოქმედების პიკი იყო 1963 წელს, როდესაც ეს იყო ბუნებრივი ფონის დაახლოებით 7%. სამრეწველო საწარმოები, რომლებიც წიაღისეული ნედლეულის მოპოვებას ან დამუშავებას ემსახურებიან, ადგილობრივი დაბინძურების წყაროა ბუნებრივი იზოტოპების მომატებული კონცენტრაციით ნარჩენების გადაყრით.
თერმული და ბირთვული ენერგიის ინჟინერია არის რადიოაქტიური ნივთიერებების გარემოში შეზღუდული მიღების კიდევ ერთი წყარო. ნორმალური მუშაობის დროს, ბირთვული ელექტროსადგურების დაბინძურება ნაკლებია ვიდრე თბოელექტროსადგურების ქვანახშირზე, თუმცა, ზოგიერთი ავარიის შედეგები ძალიან მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა. ასე რომ, ჩერნობილის კატასტროფიდან პირველ წელს, ევროპის მოსახლეობის ექსპოზიციის დონემ სსრკ-ს საზღვრებს გარეთ ზოგან მიაღწია ბუნებრივი ფონის 50% -ს

მაიონებელი გამოსხივების გამოყენება მედიცინაში დაავადებების დიაგნოსტიკისა და მკურნალობისთვის ფართოდ გავრცელდა განვითარებულ ქვეყნებში და წარმოადგენს მოსახლეობის მიერ ხელოვნური ზემოქმედების მთავარ წყაროს. ყველაზე გავრცელებულია ისეთი დიაგნოსტიკური პროცედურები, როგორიცაა ფლუოროგრაფია, რენტგენოგრაფია და ახლახან კომპიუტერული ტომოგრაფია. ზოგიერთ ქვეყანაში, ამ პროცედურების ზემოქმედება შედარებულია ბუნებრივი ფონის გამოსხივების ეფექტთან

ადამიანთა შეზღუდული რაოდენობა ექვემდებარება რადიაციის წყაროებს მათი პროფესიული საქმიანობის დროს. ესენი არიან ბირთვული მრეწველობისა და ენერგეტიკის მუშები, ექიმები და სამედიცინო დაწესებულებების თანამშრომლები, რომლებიც მუშაობენ რადიაციულ, რადიოგრაფიული კონტროლის არა დესტრუქციულ ტესტირებაზე. რეგულარულ ფრენებს ასრულებენ თვითმფრინავების ეკიპაჟებიც ამ კატეგორიაში, რადგან ისინი მნიშვნელოვნად განიცდიან ბუნებრივ კოსმოსურ გამოსხივებას