ვენერა

                                       ვენერა

                                                                

(ძვ. ქართული სახელწოდება ასპიროზი, მთიები, ხარიპარია, ცისკრის ვარსკვლავი) — მეორე პლანეტაა მზიდან და მას ხშირად დედამიწის დობილს უწოდებენ, ვინაიდან ორივე ციური სხეულიერთმანეთს საკმაოდ ემსგავსება სიდიდითა და შემადგენლობით. პლანეტას რომაელი სიყვარულის ქალღმერთის ვენერას სახელი ჰქვია.

ვენერას ზედსართავი სახელი "ვენერიულია", თუმცა მისი ამგვარი ფორმით გამოყენებისგან თავს იკავებენ, ამ სიტყვის თანამედროვე ტერმინოლოგიაში სქესობრივი გზით გადამდებ დაავადებებთან ასოციაციის გამო. ამის ნაცვლად ზოგიერთი ასტრონომი იყენებს ზედსართავს "სითერიული", რომელიც მომდინარეობს "სითერეა"-დან, ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში აფროდიტეს ალტერნატიული სახელი.

ჩინურ, კორეულ, იაპონურ და ვიეტნამურ კულტურებში პლანეტას მოიხსენიებენ ლითონის ვარსკვლავად (金星), ხუთ ელემენტზე დაყრდნობით.

შედარებითი ზომები (მარცხნივ) მერკური, ვენერა, დედამიწა და მარსი

ვენერა დედამიწას ყველა სხვა პლანეტაზე მეტად უახლოვდება ხოლმე. ეძახიან ”მწუხრის ვარსკვლავსაც”” და ”ცისკრის ვარსკვლავსაც””, რადგან მისი დანახვა ხან დაისის შემდეგ შეიძლება, ხან განთიადის წინ. იგი იმდენად ნათელი და კაშკაშაა, ხშირად ამოუცნობი მფრინავი ობიექტი (ამო, ”მფრინავი თეფში”) ჰგონიათ.

იხ ვიდეო

 ვენერას თეთრი ღრუბლების სქელი ფენა ფარავს. ზედაპირზე ტემპერატურა 470 ºC-ს აღწევს. მასზე ნაკლებადაა კოსმოსური სხეულის ნაკვალევი - კრატერები, რადგან კოსმოსური სხეულები უმეტესწილად ვენერას ატმოსფეროში შეჭრისთანახე იწვის მისი დიდი სიმკვრივის გამო. ზედაპირი დაფარულია ”ბებერი” ვულკანებითა და ლავით.

ვენერას ყოველთვის ბრწყინვალეა ვარკვლავებში (მზის გარდა) ამ სურატზე გადაღებულია ვენერა ანარეკლი წყალზე წყნარ ოკენეზე

ვენერას წელიწადი დედამიწის 7,5 თვის ტოლია. იგი თავისი ღერძის გარშემო პლანეტების უმეტესობასთან შედარებით პირუკუ ტრიალებს. მეცნიერები ამ მოვლენის მიზეზს დამაჯერებლად ვერ ხსნიან. ვენერას ღერძული ბრუნვა რეკორდულად ნელია - მისი პერიოდი დედამიწის 243 დღე-ღამეს უდრის. მზის ირგვლივ ორბიტაზე 35 020 მ/წმ სიჩქარით მოძრაობს. მისი დიამეტრი 12 104 კმ-ია. მზის ირგვლივ ერთ ბრუნს ასრულებს 7 თვესა და 12 დღეში. აფელიუმში მზიდან 108 942 109 კმ-ით (0.728 231 28 ა.ე.) არის დაშორებული, პერიფელიუმში 107 476 259 კმ-ია (0.718 432 70), საშუალო მანძილი არის 108 208 930 კმ (0.723 332). ვენრას ორბიტა თითქმის წრეა, ექსცენტრისიტეტი 0.0068 უდრის.

ტოპოგრაფიული რუქა ვენერის

მეცნიერები ვენერას დღესაც დიდი გულისყურით სწავლობენ. მის ზედაპირს სხვადასხვა დროს რამდენიმე კოსმოსური ავტომატური სადგური მიუახლოვდა. მათ დედამიწაზე პლანეტის შესახებ ინფორმაციები გადმოსცეს. პლანეტის სიმხურვალის გამო ეს სადგური მალე დაიწვა. ვენერას ატმოსფეროს ტემპერატურა 462 °C (735 °K). წნევა 93 ატმოსფერო (9,3 მპა). ატმოსფერო ძირითადად გოგირდმჟავის ორთქლისაგან შედგება. მის ზედაპირზე განუწყვეტლივ ქრის ქარი, რომლის სიჩქარე მერყეობს 270-დან 350 კილომეტრამდე საათში.

ვენერა მერკურთან ერთად წარმოადგენს პლანეტას რ-ისაც არ გააჩნია ბუნებრივი თანამგზავრი . იხ. ვიდეო

ვენერას არ გააჩნია მაგნიტური ველი მიზეზი ამისა არ არის ცნობილი, თუმცა სავარაუდოდ კავშირშია ნელი ბრუნვა პლანეტის ან არქონა კონვეციის მანტიაში.ეს პროცესი შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ სახით ძალოვანი ხაზით, ოპტიკური წინაღობისა - ამ შემთხვევაში ვენერა. ვენერას მხოლოდ ინდუქციური მაგნიტოსფერო ჩამოყალიბებული ინოზებული ნაწიკალებისაგნ მზის ქარისგან. 

იხ.ვიდეო

ინდუქციური მაგნიტორფეროს გააჩნია დარყმითი ტალღა, მაგნტოფენაში და კუდი მაგნიტოსფეროსი  ფენები. მზისქვეშ წერტილში დარყმიტი ტალღა მდებარეობს 1900კმ სიმაღლეზე (0,3R სადაც R_{v - რადიუსი ვენერის )ეს მანძლი გაიზომა 2007წ-ს ახლოს}  

ურთიერთქმედება ვენარას მზის ქართან, ნაჩვენები ინდუქციის კომპონენტები მაგნიტოსფეროსი.

მზის აქტივობის მინუმის დროს. ახლოს მისი მაქსიმუმის ეს სიმაღლე შესაძლოა იყოს რამდენჯერმე ნაკლები.მაგნიტოპაუზა განლაგებულია 300კმ სიმაღლეზე. ზედა საზღვარი იონოსფეროსი (იონოპაუზა) მდებარეობს 250კმ. მაგნოტოპაუზიასა და იონოპაუზის შორის არსებობს მაგნიტური ბარიერი - ლოკალური გაძლიერება მაგნიტური ველის, რას არაძლევს შესაძლებლობას მზის პლაზმას შეაღწიოს ვენერის ატმოსფეროს სიღრმეში, უკიდურეს შემტხვევაში, ახლოს მინიმუმის მზის აქტიურობისას.

იხ. ვიდეო

 მნიშვნელობა მაგნიტური ველის ბაირიერის აღწევს 40 ტესლას. კუდი მაგნიტოსფეროსი იწელება ათეულობით რადიუსი ვენერის მანძილზე. ეს ყველაზე მეტად აქტიური ნაწილი ვენერის მანიტოსფეროსი - აქ ხდება გადართვა ძალოვანი ხაზების და დაჩქარება ნაწილაკების ენერგიის ელექტრონებისა და იონების კუდში მაგნიტოსფეროში შეადგენს დაახლ. 100ევ დან 1000ევ-მდე შესაბამისად არ ქონის გამო ვენერის თავისი მაგნიტური ველის ველი მზის ქარი აღწევს ღრმად მისი ეკზოსფეროში, რასაც მიჰყვება ხოლმე გარკვეული ოდენობის დაკარგვა ატმოსფეროსი. დაკრგვა ხდება ძირითადად კუდით მაგნიტოსფეროსი. 

იხ. ვიდეო