ჯეიმზ ფრეიზერი

                                                     

 (ინგლ. Sir James George Frazer, დ. 1 იანვარი, 1854, გლაზგო, შოტლანდია — გ. 7 მაისი, 1941, კემბრიჯი) — ინგლისელი ანთროპოლოგი, ფოლკლორისტი, კულტუროლოგი  მითოლოგიისა და რელიგიის შემსწავლელი. ტოტეიზმის, მაგიისა და რელიგიური შეხედულებების ტრანსფორმავიის შემსწავლელი. არის 12 ტომეულის „The Golden Bough“-ის ავტორი, რომელშიც შეაგროვა ინფორმაცია პირველყოფილ მაგიაზე, მითოლოგიაზე, ტაბუზე, ტოტემიზმზე და ზნიმიზმზე. დღეისთვის ფრეიზერის თეორია ევოლუციური მაგიის, რელიგიისა და მეცნიერების ევოლუციური თანმიმდევრობის შესახებ აღარ არის აღიარებული, ხოლო ფრაზეერის ზოგადი ფსიქოლოგიური თეორია არადამაკმაყოფილებელი იყო. მისი კვლევები კი მნიშვნელოვანია. იხ ვიდეო

ფრეიზერმა განავითარა  შედარება მეთოდი ეთოგრაფიაში, რელიგიური შედარება. ის იყო პირველი ვინც  შესთავაზა კავშირი მითებსა და რიტუალებს შორის. 

                                     ტოტემიზმი

 ადრეული გვაროვნული საზოგადოების რელიგია, რომელშიც თავისებური სახით აისახა ამ პერიოდის საზოგადოებრივი ურთიერთობანი. ტოტემიზმის თანახმად, ადამიანსა და მის გარეთ არსებულ საგნებს (ცხოველი, მცენარე ან სხვა საგანი) შორის არსებობს სისხლით ნათესაური კავშირი.

                                                   

                                                ტოტემნური გამოსახულება ვიქტიარიაში კანადა

 ამიტომ ადამიანთა შორის არსებული ყველა კავშირი ამ ნიშნით განისაზღვრება. ტოტემური რწმენის თანახმად, ადამიანის უძველესი წინაპარი იყო რაღაც ფანტასტიკური, ნახევრად ადამიანი, ნახევრად მცენარე ან ცხოველი, ამიტომ ტოტემი გვარის წინაპრად ითვლება და მის მიმართ ადამიანები პატივისცემით არიან განწყობილნი. ტოტემურ საგანზე არსებობს მკაცრი ტაბუ — მისი მოკვლა, ჭამა იკრძალება. ტოტემიზმის მიხედვით იკრძალება ერთი ტომის წევრთა შორის შეუღლება, სქესობრივი კავშირები. ტოტემიზმი მჭიდროდ იყო დაკავშირებული მეურნეობის ისეთ ფორმებთან, როგორიცაა მეცხოველეობა და მონადირეობა. ადამიანებმა მათთვის სასარგებლო ცხოველები და მცენარეები რელიგიური კულტის ობიექტებად აქციეს. ტოტემიზმში ასახვა ჰპოვა არა მარტო პირველყოფილი ადამიანის სამეურნეო ცხოვრების პირობებმა, არამედ მისმა საზოგადოებრივი ორგანიზაციის თავისებურებებმაც. ტოტემი შეიძლება იყოს ქარი, მზე, წვიმა, ჭექა-ქუხილი, წყალი, რკინა (აფრიკა), თუნდაც ცალკეული ცხოველების ან მცენარეების ნაწილები, მაგალითად, კუს თავი, ღორის მუცელი, ფოთლების ბოლოები და ა.შ., მაგრამ ყველაზე ხშირად - ცხოველების კლასები და ა.შ. მცენარეები

მაგალითად, ჩრდილოეთ ამერიკის ოჯიბვაის ტომი მოიცავს 23 გვარს, რომელთაგან თითოეული თავის ტოტემს მიიჩნევს სპეციალურ ცხოველად (მგელი, დათვი, თახვა, კეპი, ზუთხი, იხვი, გველი და ა.შ.); განაში, ლეღვის ხე და სიმინდის ღერო ტოტემს ემსახურება.

ავსტრალიაში, სადაც განსაკუთრებით განვითარებულია ტოტემიზმი, მთელი გარეგანი ბუნებაც კი ადგილობრივი მოსახლეობის ტოტემების განსახიერებაა. ასე რომ, ავსტრალიელებს შორის ღამბირის მთა, წვიმა, ჭექა-ქუხილი, ელვა, ღრუბლები, სეტყვა მიეკუთვნება ყორნის ტოტემს, თევზი, ბეჭდები, ზოგიერთი სახეობის ხე და ა.შ., გველის ტოტემს მიეკუთვნება; პორტ – მაკაკის ტომთა შორის, მზე ეხება კენგურუს ტოტემს, მთვარე ალიგატორის ტოტემს. იხ. ვიდეო