რა არის  ბიოსფერო

                                                         შეიცანი დედამიწა

                                       

                                                                  ბოეფერო

(ძვ. ბერძნ. βιοςσφαῖρα; βιος - სიცოცხლე+ σφαῖρα - სფერო) — დედამიწის თხელი ფენა, სადაც არსებობს და ვითარდება სიცოცხლე. ტერმინი „ბიოსფერო“ პირველად გამოჩენილმა ფრანგმა ნატურალისტმა ჟან ბატისტ ლამარკმა გამოიყენა, ხოლო მწყობრი სწავლება ბიოსფეროს შესახებ მხოლოდ მე–XX საუკუნის დასაწყისში შეიქმნა. მისი ავტორია რუსი მეცნიერი ვლადიმერ ვერნადსკი.

თანამედროვე ბიოსფერო მოიცავს ლითოსფეროს, ანუ დედამიწის ქერქს; ჰიდროსფეროს ანუ დედამიწის წყლიან გარსს და ატმოსფეროს ანუ პლანეტის აიროვან გარსს.

                                             

                                          წლიური ცვალებადობა

               

ხმელეთზე მცენარეული საფარი ჩანს ყავისფერიდან (დაბალი მცენარეულიდან) მუქ მწვანემდე (მცენარეული მცენარეებით); ოკეანის ზედაპირზე ფიტოპლანქტონი აღინიშნება შინდისფერი (დაბალი) - ყვითელი (მაღალი) მასშტაბით. ეს ვიზუალიზაცია შეიქმნა თანამგზავრების მონაცემებით, მათ შორის SeaWiFS და ინსტრუმენტები, მათ შორის NASA / NOAA Visible Infrared Imaging Radiometer Suite და Modules Resolution Imaging Spectroradiometer.

ბიოსფეროს ზედა საზღვარი ზღვის დონიდანდაახლოებით 6 კილომეტრს აღწევს. ამ სიმაღლეზე ჯერ კიდევ შეუძლიათ არსებობა ქლოროფილისშემცველ მცენარეებს. ბიოსფეროს ქვედა საზღვარი ვრცელდება 2–3 კმ სიღრმეზე ხმელეთის პირობებში და 1–2 კმ–ის სიღრმეზე ოკეანის ფსკერიდან.

ბიოსფეროს ერთ–ერთი დამახასიათებელი თავისებურებაა ნივთიერების წრებრუნვა მის ცოცხალ და არაცოცხალ ნაწილებს შორის. ამ პროცესს მნიშვნელოვანი ენერგია ესაჭიროება. ამ ენერგიის წყაროა მზე.

ბოეფეროს შე,ადგემლობა ყველა მთლიანობა სხეული ვოვხალი ორგანზიმების,დასახლებული დედამიწაზე, ფიზიკურ-ქიმიური ერთეული, ყველა მისი სისტემური მიკუთვნებულობით. მასა ცოცხალი ნივთიერების შედაბერით ცოტაა და შეადგენს 2,4...3,6·10^{12 (მშრალი წონა) და შეადგენს ერთი მილიონი ნაწილს სრული ნიოსფეროს (დაახლ.} 3·10^{18)  რ-იც თავის მხრივ წარმოდგენს ერთ ათასი მასას დედამიწას. მაგრამ ეს ერთ-ერთი ყველაზე ძლერი დეოქიმიური ძალაა ჩვენს პლანეტაზე, რამდენადაც ცოცხალი ორგანიზმები კი არ სახლობენ, მხოლოდ ჩვენს პლანეტაზე არამედ დედამიწის სახეს აყალიბებენ. ცოცხალი ორგანიზმები დედამიქაზე არათანაბრადაა დასახლებული. მისი გავრცელება დამოკიდებულია გეგრეფიულ გრძედზე. მთელი ფენა ზემოქმედების სიცოხლეზე ცოცხალი ბუნებაზე ჰქვია მეგაბიოსფერა. არტებისფეროს ჩათვლით - სივრცე ადამიანის ექსპანსიის დედამი დედამიწასთანმყოფი სივრცეს კი პანბიოსფერო. როგორც მეციერები ამბობენ დედამიწაზე სიცოცხლე წარმოიშვა არქაული ეონი დაახლ. 3,5 მლრდ. წ-ის უკან ჰიდროსფეროში. ასეთი ასაკს ითვლის აღმოენილი პალეონტოლოგების მიერ უძველესი ორგანული  ნამარხებში. დედამიწის ასაკი როგორც დამოუკიდებელი პლანეტა მზის სისტემაში შეფასებულია 4,5 მლედ. წელი. მაშასადამე შეიძლება ჩავთვალოთ, ის რომ სიცოცხლე წარმოიშვა ჯერ კიდევ ახალგაზრდა სტადიაზე სიცოცხლეში პლანეტაზე. დროთა განმავლობაში ბიოსფერო ხდება სულ უფრო არამყარი.არსებობს რამდენიმე ტრაგიკული კაცობრიობისთვის ნაადრევი ცვლილება მდგომარეობის ბიოსფეროსი, რამდენიმე მათგანი დაკავშირებულია ადამიანის საქმიანობასთან.}