ჰაბლი

                                 ჰაბლი                                     

კოსმოსური ტელესკოპი  «ჰაბლი»

англ. Hubble Space Telescope

ხედი  «ჰაბლის » сკოსმოსური ბორტის  «ატლატისიდან» STS-125

 ორბიტაზე გატანილი კოსმოსური ტელესკოპი. ეს სახელი ეწოდა გამოჩენილი ამერიკელი ასტრონომის ედუინ ჰაბლისპატივსაცემად, რომელმაც აღმოაჩინა გარე გალაქტიკები და ე.წ. ჰაბლის კანონი, რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელი გახდა სამყაროს გაფართოების ტემპის დადგენა (კტჰ; ინგლ.. Hubble Space Telescope, HST; კოდი ობსერვატორორია «250») ავტომატურუ სადგური დედამიწის ორბიტაზე, სახელწოდება დაერქვა ედუინ ჰაბლის პატისავცემად. ტელესკოპი ჰაბლი ერთობლივი პროექტია ნასასა და ევროპული კოსმისური საგეგნტოს. ის შედის დიდი ობსერვატორიებში ნასასი.

განთავსება ტელესკოპის კოსმოსში შესაძლებლობას გვაძლევს რეგისტრაცია მოახდინოს ელექტრომაგნიტური გამოსხივების დიაპაზონში, რ-იც დედამიწაზე ატმოსფეროს გამო შეუძლებელია. პირველ რიგში ინფრაცითელ დიაპაზონში. შესაძლებლობა 7-10-ჰე მეტი, ვიდრე ანალოგიური ტელესკოპი დედამიწაზე.

სარეზვერო სარკე ტელესკოპის, სმისონის მუზეომი  ავიაციისა და  კოსმონავტიკის ვაშიქტონში

კონცეპცია ორბიტალური ტელესკოპის პირველდ მოხსენიბული არის ორბეტ ჰერმანის წინგში ,,რაკეტა საპლანეტაშორისო სუვრცეში (Die Rakete zu den Planetenraumen), გამოიცა 1923წ-ს
იხ. ვიდეო

1946წ-ს ამერიკელი ასტროფიზიკომა ლაიმან სპიცერმა (სხვათაშორის ამ მეცნიერის პატივსაცემად ასევე ქვია სახელი  კოსმოსურ აპარატს), გამოქვეყნა სტატია ,,ასტრონომიული უპირატესობა არამიწიური ობსერვატორიის Astronomical advantages of an extra-terrestrial observatory). სტატიაში არნიშნულია ორი მთავარი უპირატესობა ასეთი ტელესკოპის. პირველ რიგში კუთხური რეზულუცია შეზღუდული იქნება მხოლოდ დიფრაქციით და არა ტურბენეტული ნაკადით ატმოსფეროში, ამავე დროს რეზოლუცია არამიწიერი ტელესკოპის 0,5 დან 1,0 კუთხით გრადუსით, კოსმოსურ ტელესკოპს შეეძლება აწარმოოს დაკვირვება ინფაწითელ და ულტრაისფერ დიაპაზონში, რ-საც  დედამიწის ატმოსფერო შთანთქმავს.

 იხ. ვიდეო

ორგანიზაცია:	ნასა /  ეკა
ტალღური დიაპაზონი:	0,11 — 2,4 მკმ (ულტრაისფერი, ხილული ინფრაწითელი)
NSSDC ID:	1990-037B
ადგილმდებარეობა :	კოსმოსში
ტიპი ორბიტის:	დაბალი დედამიწასთან ახლო ორბიტა,ახლო  წრიული
სიმაღლე ორბიტის:	დაახლ. 569კმ
პერიოდი მოძრაობის:	96—97 მინ
ორბიტალური სიჩქარე:	დაახლ. 7500 მ/ს
დაჩქარება:	8,169 м/с²
გაშვების თარიღი:	24 апреля 1990, 12:33:51 UTC
ადგილი გაშვების:	მის კანავერი
გამყვანი აპარატი ორბიტაზე:	«დისკავერი»
თარიღიმოხსნა ორბიტიდან	შემდეგ 2030 წელი
მასა:	11 ტ
ტიპი ტელესკოპის	ტელესკოპ-რეფლექტორი სისტემა რიჩი — კრეტენა
დიამეტრი:	2,4 მ
ფართობი შეკრებილი ზედაპირის:	დაახლ. 4,5 მ²
ფოკუსირებული დაშორებული:	57,6 მ
სამეცნიერო ინსტრუმეტები
NICMOS	ინფრაწითელი კამერა/სპექტრომეტრი
ACS	ოპტიკური კამერა დაკვირვებისთვის
WFPC3	კამერა დაკვირვებისთვის вფართო დიაპაზონის ტალღაზე
STIS	ოპტიკური სპექტომეტრი კამერა
COS	ულტრაისფერის სპექტოგრაფი
FGS	სამი  ნავიგაციური სენსორი
Сайт:	http://hubble.nasa.gov http://hubblesite.org http://www.spacetelescope.org

სტარტი შატლის «დისკავერის» ტელესკოპით «ჰაბლი» ბორტზე

დეფექტი სარკის

კორექცია აბერაცია  ტელესკოპის . გადაღება  გალაქტიკის  М100მანადე  და  მის შემდეგ დაყენება COSTAR

პირველივე კვირის გაყვანის ორბიტაზე მიღებული გამოსახულებს ჰქონდა სერიზოლი პრობლემა ოპტიკური სისტემას. მისი გამუსახულება ძალინ ცუდი იყო მოსალოდნელზე. მიზეზი დეფექტის იყო სარკის - 1,0139, უნდა ყოფილიყო -1,00229 კომისიამ დაადგინა დეფექტი შესაბამის ლინზების კორექტირება. ტელესკოპი სამი წლის განმავლობაში ასრულებდა თავისი დანიშნელებას. მიუხედავად დეფექტისა ის მაინც დიდ გავლენას ვერ ახდენდა., მაგრამ დიდ გავლენას ახდენდა სპექტრომეტრულ გაზომვემზე. მომსახურება ,,ჰაბლის'' შეასრულდა გასვლით ღოა კოსმოსში კოსმოსური ხომალდის მრავალჯერადი გამოყენების ,,სპეის შატლით'' სულ იყო განხორციელებული ოთხი ექსპედიცია.

მუშაობა ტელესკოპზე  პირველი ექსპედიციის დროს 

მომავალი ტელესკოპი ,,ჰაბლის'' ის 27 წელია რაც ორბიტაზეა. ვარაუდობდნენ, რომ რემონტის შემდგომ ,,ჰაბლი'' იმუშავებდა 2014წ-დე მის შემდგომ უნდა ჩაენაცვლა კომსურ ტელესკოპ ,,ჯეიმს უები'' მაგრამ საგრძნობლად გაზრდა ბიუჯეტის და წამორჩენა გრაფიკის აგების უძულებული გახდა ,,ნასა'', რომ გადაეტანა სტარტი ჯერ 2015წ-ს მერე 2018წ-ს მერე გაშვება დაგეგმილია 2012წ-სფინანსური გამოყოფა ტოლია 196,3მლნ $ 

იხ. ვიდეო

                                                              იხ. ვიდეო

მთავარი აღმოჩენები ,,ჰაბლის'' იხ. ვიდეო

ყველაზე ცნობილი გამოსახულება ჰაბლის იხ. ვიდეო

მიღწევები 15 წლის განმავლობაში დედამიწის ორბიტაზე ,,ჰაბლიმა'' მიიღო 1,0022მლნ. გამოსახულება ციური სხეულების - ვასრკვლავების, ნისლეულების, გალაქტიკების, პლანეტების. მონაცემების ნაკადი რ-იც ყოველთვიურად გენერირება ხდება დაკვივების პროცეისას შეადგენს 480გბ. 3900 ასტრონომებს შესაძლებლობა მიეცათ გამოეყენებინათ მისი მონაცემები დაკვირვებისთვის 4000 სტატიაში, რაც საშუალო ინდექსია ასტრონმიული სტატიების. იხ ვიდეო ერთ-ერთი მონაცემები

კოსმოსური ტელესკოპმა ხაბლმა შემთხვევით აღმოაჩინა პლუტონის ყოფილი მეეცხრე პლანეტა მეთხე ახალი თანამგზავრი. ამის შესახებ წერდა საიტ ტელესკოპი. ასტრონიომებმა ციური სხეული 13 დან 14-მდე კმ. ანალიზირება ჩაუტარდა მონაცემებს მოგროვებული ტელესკოპის მიერ ჩარჩოში პლუტონის რგოლების ძიება. ობიექტის ახელწოდება მიეცა  P4. გახდა ყველზე პატარა მთვარე ჯუჯა პლანეტის.

იხ. ვიდეო

                             ცელნამგალა ვეშაპი

                                                                                          

                                          

 (ლათ. Orcinus orca) — წყლის ძუძუმწოვარი ცხოველი დელფინისებრთა ოჯახისა. ყველაზე  გავრცელებულია მსოფლიოს ყველა ოკეანეში, დაწყებული ცივი არქტიკული და ანტარქტიკული რაიონებიდან დამთავრებული ტროპიკული ზღვებით. ზღვის ბინადართა შორის ერთ-ერთ ყველაზე უფრო აგრესიულ ცხოველად ითვლება. კონტრასტულად მოშავო-მოთეთრო ფერისაა. ნიშანდობლივია სქესობრივი დიმორფიზმი. აქვთ 13 სმ-მდე სიგრძის მასიური კბილები, მოკლე თავი, მობრტყელებულია ზემოთკენ. მამრის სხეულის სიგრძეა 9-10 მ, წონა 7,5 ტ; მდედრისა, შესაბამისად — 7 მ, 4 ტ. ადამიანის მიმართ განსაკუთრებულ აგრესიას არ ამჟღავ

ცალნამგალა მსხვხილი ხორცისმჭელი დელფისებრია, გამორჩეულია სხვა დელფინისამებრისაგან შავ-თითრი კონტრასტით. მამრი ცელნამგალა აღწევს 10მ სიგრძეს და გააჩნია მასა 8 ტონა - 8,7 მ სიგრძე ზურგი საცურაო სიმღლე (არწევს 1,5მ) და თითქმის სწორია, ხოლო მდედრებს დაახლ ნახევარია და მოხრილი. ის სოციალური და ძალიან ჭკვიანი ძუძუმწოვრები არიან და მიუხედავად იმისა, რომ დიდები არიან საკმაოდ სცრაფებიც.

ცელნამგალა, სანაპიროზე გამორიყული

1972წ-ს დაადგინეს, რომ ბარიერი სმენის ცელნგამალასი -31 კჰც, ეს საგრძნობლადდაბალია ვიდრე აფალინასი. დიაპაზონი ყველაზე დიდი გრძნობა - 5-დან 30კჰც უფრო ახალმა კვლევებმა აჩვენა 20კჰც თუმცა აღმოჩენილი გამოკვლეული ცელნამგალასი 100კჰც მიუხედავ იმისა, რომ ის მტაცებელია მისი კვების რაციონი საკმაოდ ვიწროა ნორვეგიის ზღვაში ის ქაშაყით იკვებება და მიგრაციით მას მიჰყვება. ასევე სხვა პოპულაცია ცელნამგალასი ნადირობენ უპირატესად ფარფლფეხიანებზე. საშუალო ხანგრძლიოვა 50 დან 60 წლამდე ცოცხლობს. ყველაზე გავრცელებულები არიან ადამინების შემდეგ. ნადირობისას ჯგუფურად და ოჯახურად მოქმედებენ.

იხ. ვიდეო

მათი კომერციული მიზნებისთვის გამოყენება აკრძალულია 1982წ-ს შემუღებული მორატორიუმი. თუმცა არ ვრცელდება ვეშაპემჭერი თევზაობის ხალხზე და დაჭერა ცელნამგალასი სამეცნიერო მიზნებისთვის.

ბუნებრივ გარემოში მას არ ეშინია ადამიენების მიმართ თავდასხმა დოკუმენტირებული არ ყოფილა. 

                                                                 პატარა ცელნამგალა და ადამიანი

ცალნამგალა ვეშაპი - ხოცის მჭამელი დელფინისებრია. წამოადგენენ მაღალ საფეხურს კვების ჯაჭვში ბუნებაში რ-საც პრაქტიკულად არ ყავთ მეტოქე. მიუხედავ ამისა როგორს სხვა მაღალ განვითარებული ზღვის  ძუძუმწოვრებში მიღებულია რთული ქსემები გადაადგილებისას იქამდე რთული ტაქტიურიც კი. რ-იაც იყენებენ ჯოგები, საკვების მოსაპოვებლად.

ძებნისას თევზების ჯოგი ჩვეულებრივ მობრუნდებიან სამიზნესკენ და ცურავენ დაახლ- 5 კმ|სთ ამავე დროს ეკოლოკაციის სიგნალი საშუალებას აძლევეს თითოეულ ცხოველს განსაზღვროს მისი ადგილმდებარეობა სხვა გვერდით მყოფი ცხოველბის მიმართებაში და ჯგუფურად საერთო მოქედებით მონაწილეობენ.

წყალბადი

                              წყალბადი

                       
                                                   წყალბადზე მომუშავე ტექნიკა

            წყალბადი როგორც საწვავი, წყალბადზე მომაშავე ტრანსპორტი

რას წარმოადგენს წყალბადი და რატომ ითველბა მომავლის საწავად.  ქიმიური ელემენტი ატომური რიცხვით – 1 და ატომური მასით – 1,00794. მისი ქიმიური სიმბოლოა H. ბუნებრივი წყალბადი შედგება ორი სტაბილური ნუკლიდისაგან მასური რიცხვით 1,007825 (99,985% შენაერთში) და 2,0140 (0,015%–ში). აგრეთვე ბუნებრივ მდგომარეობაში წყალბადის შემადგენლობაში შედის რადიოაქტიური ნუკლიდის – ტრითიუმის მცირედი რაოდენობა. წყალბადს მიაკუთვნებენ ელემენტთა, როგორც პირველ ჯგუფს (ტუტე ლითონებს), ასევე მეშვიდე ჯგუფს (ჰალოგენებსჯერ კიდევ XVI საუკუნეში, ქიმიის როგორც მეცნიერების ჩამოყალიბების ხანაში აღმოჩენილ იქნა, რომ ლითონებისა და მჟავების ურთიერთქმედებისას გამოიყოფა ადვილად აალებადი აირი. 1766 წელს ეს აირი გამოიკვლია ინგლისელმა მეცნიერმა ჰენრი კავენდიშმა. მან შეამჩნია, რომ წვის შედეგად აირიდან მიიღება წყალი, მაგრამ მეცნიერი ფლოგისტონის თეორიის მიმდევარი იყო, რამაც მას სწორი დასკვნების გამოტანაში ხელი შეუშალა.

1783 წელს, სპეციალური გაზომეტრების გამოყენებით ანტუან ლავუაზიემ და ჟან მენიემ მოახდინეს წყლის სინთეზი, ხოლო შემდეგ კი მისი ანალიზი. ცდების შედეგად მეცნიერებმა დადგინეს, რომ ჟანგბადი წყლის შემადგენლობაში შედის. 1787 წელს ლავუაზიე მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ წყალბადი წარმოადგენს ქიმიურ ელემენტს და უწოდა მას hydrogène (წყლის წარმომქმნელი; ბერძ. ὕδωρ (hudôr), „წყალი“ და γεννᾰν (gennen), „წარმოქმნა“). წყლის შედგენილობის დადგენამ საბოლოოდ დაანგრია "ფლოგისტონის თეორია", რამაც დიდი როლი ითამაშა ქიმიის განვითარებაში.
                                                 
                                                       აირი ფერისა და გემოს სუნის გარეშე

მე–18 და მე–19 საუკუნეთა მიჯნაზე დადგინდა, რომ ქიმიურ ელემენტებს შორის, წყალბადის ატომს გააჩნია ყველაზე მცირე მასა, რის გამოც ეს სიდიდე ეტალონად იქნა მიჩნეული.

მარტივი ნივთიერება წყალბადი - H₂ უფერო, უსუნო აირია, ჰაერზე 14,5-ჯერ მსუბუქი. წყალში ცუდად იხსნება.წყალბადი — ყველაზე გავრცელებული ელემენტია სამყაროში. მასზე მოდის ყველა ატომის მიახლოებით 92 % (8 % შეადგენს ჰელიუმის ატომები, ხოლო ერთად აღებული დანარჩენი ელემენტების ატომების რაოდენობა შეადგენს მხოლოდ — 0,1 %-ზე ნაკლებს). ასე რომ წყალბადი - წარმოადგენს ვარსკვლავების და ვარსკვლავთშორისი გაზისძირითად შემადგენელ ნაწილს. ვარსკვლავური ტემპერატურების პირობებში (მაგალითად, მზის ზედაპირის ტემპერატურაა ~ 6000 °C) წყალბადი არსებობს პლაზმისსახით, ვარსკვლავთშორის სივრცეში ეს ელემენტი არსებობს ცალკე მოლეკულების, ატომების და იონების სახით და შეუძლია წარმოქმნას მოლეკულური ღრუბელი, რომლებიც მნიშვნელოვნად განსხვავდებიან ზომით, სიმკვრივით და ტემპერატურით.

დედამიწაზე წყალბადის შემცველობა შემცირებულია მზესთან, პლანეტა-გიგანტებთან და პირველად მეტეორიტებთან შედარებით, რისგანაც გამომდინარეობს, რომ დედამიწა წარმოქმნისას იყო მნიშვნელოვნად დეგაზირებული და წყალბადმა სხვა მფრინავ ელემენტებთან ერთად დატოვა პლანეტა აკრეციის დროს ან მალევე მის შემდეგ.

თავისუფალი წყალბადი H₂ შედარებით იშვიათად გვხვდება დედამიწის აირებში, მაგრამ წყლის სახით ის თამაშობს განსაკუთრებით მნიშვნელოვან როლს გეოქიმიურ პროცესებში.
კოსოსური ქიმია
                                                               იხ ვიდეო

მინერალების შემადგენლობაში წყალბადი შეიძლება შედიოდეს ამონიუმის იონის, ჰიდროქსილ-იონის და კრისტალური წყლის სახით.წყალბადი ჰაერთან არევისას წარმოქმნის ფეთქებად ნარევს - ეგრეთ წოდებულ ფეთქებად გაზს (гремучий газ). ყველაზე ძლიერ ფეთქებადსაშიშია წყალბადი და ჟანგბადის მოცულობითი შეფარდებით 2:1, ან წყალბადი და ჰაერის მიახლოებით 2:5, რადგანაც ჟანგბადის შემცველობა ჰაერში მიახლოებით 21 %. ასევე წყალბადი ცეცხლსაშიშია. თხევადი წყალბადი კანზე მოხვედრისას იწვევს ძლიერ მოყინვას.

წყალბადის ფეთქებად საშიში კონცენტრაცია ჟანგბადთან წარმოიქმნება მოცულობის 4 %-დან 96 %-მდე. ჰაერთან ნარევებში მოცულობის 4 %-დან 75 (74) %-მდე

ატმოსფეროში წყალბადი უწყვეტად წარმოიქმნება მზის გამოსხივების შედეგად წყლის დაშლით. მცირე წონის გამო წყალბადის მოლეკულები ფლობენ დიფუზიური მოძრაობის დიდ სიჩქარეს (ის ახლოსაა მეორე კოსმოსურ სიჩქარესთან) და, ატმოსფეროს ზედა ფენებში მოხვედრისას, შეუძლიათ გაფრინდნენ კოსმოსურ სივრცეში.წყალბადის ღირებულება მსხვილ საბითუმო მიწოდებისას მერყეობს დიაპაზონში 2-5$ კილოგრამზწყალბადი მეტად მჩატეა და ჰაერში ყოველთვის მაღლა მიიწევს. ოდესღაც დირიჟაბლებსდა საჰაერო ბურთებს (აეროსტატი) წყალბადით ავსებდნენ. მაგრამ მეოცე საუკუნის 30-იან წლებში მოხდა რამდენიმე კატასტროფა, რომლის დროსაც დირიჟაბლები ფეთქებოდნენ და იწვებოდნენ. ახლა კი დირიჟაბლებს ავსებენ ჰელიუმით, მიუხედავად მისი მაღალი ღირებულებისა.მზე ძირითადად შედგება წყალბადისაგან. მზის სითბო და სინათლე — ეს არის წყალბადის ბირთვების შეერთებისას გამონთავისუფლებული ბირთვული ენერგიისშედეგი.

წყალბადი გამოიყენება როგორც სარაკეტო საწვავი.

მიმდინარეობს კვლევები წყალბადის როგორც მსუბუქი და სატვირთო ავტომანქანების საწვავად გამოყენებისათვის. წყალბადის ძრავები არ აჭუჭყიანებენ გარემოს და გამოყოფენ მხოლოდ წყლის ორთქლს.

წყალბად-ჟანგბადურ საწავავ ელემენტებში გამოიყენება წყალბადი ქიმიური რეაქციის ენერგიის გარდაქმნისათვის ელექტრულ ენერგიად.საწვავად გამოყენებული ნივთიერებების უმნიშვნელოვანეს მახასიათებელს, წარმოადგენს წვის სითბო. საერთო ქიმიის კურსიდან ცნობილია, რომ წყალბადსა და ჟანგბადს შორის რეაქცია მიმდინარეობს სითბოს გამოყოფით. თუ ავიღებთ 1 მოლ H₂ (2გ) და 0,5 მოლ O₂ (16 გ) სტანდარტულ პირობებში და აღვძრავთ რეაქციას, მაშინ განტოლების მიხედვით

2Н₂ + О₂= 2Н₂О

რეაქციის დამთავრების შემდეგ წარმოიქმნება 1  მოლი H₂O (18 გრ) 285,8 კჯ/მოლი ეერგიის გამოყოფით (შედარებისათვის: აცეტილენის წვის სითბო არის 1300 კჯ/მოლი, პროპანის — 2200 კჯ/მოლი). 1 მ³ წყალბადი იწონის 89,8 გრ (44,9 მოლს). ამიტომაც 1 მ³ წყალბადზე დახარჯული იქნება 12 832,4 კჯ ენერგია იმის გათვალისწინებით, რომ 1 კვტ·სთ = 3600 კჯ, მივიღებთ 3,56 კვტ·სთ ელექტროენერგიას.

თუ ვიცით 1 კვტ·სთ ელ. ენერგიის ტარიფი და აირის 1 მ³-ის ღირებულება, შეიძლება გავაკეთოთ დასკვნა წყალბადის საწვავზე გადასვლის მიზანშეწონილობაზე.

მაგრამ არ უნდა დავივიწყოთ ის, რომ წყალბადის წვისას ჩვენ ვღებულობთ სუფთა წყალს, იმას რისგანაც მივიღეთ ის. ანუ გვაქვს აღმდგენი რესურსი, რომლის გამოყენება არ ვნებს ბუნებას, ბენზინთან და საწვავ აირითან განსხვავებით, რომლებიც წარმოადგენენ ენერგიის პირველად წყაროსწყალბადი - ყველაზე გავრცელებული ნივთიერებაა სამყაროში (მიახლოებით ყველა ატომების 90 %)წყალბადი - ყველაზე მჩატე აირია. 1 ლიტრი წყალბადის წონა აიროვან მდგომარეობაში შეადგენს მხოლოდ 0,08988 გრამსწყალბადის ჰორვატიული სახელია — Vodik, ხმარებაში შემოიღო ფილოლოგმა ბოგოსლავ შჩულეკმა

წყალბადის ტრანსფორტი ტრანსპორტი რ-იც იეყებს საცვავად წყალბადს. შიდაცვის ძრავებზე მომუშავე, ასევე გაზოტურბინები ძრავები

                                        

                         ავტობუსი  Mercedes-Benz Citaro წყალბადის  საცვავის ელემენტი

ავტომობილები მომუშავე ცწალბადის საცვავზე დღეისთვის იწარმოება. ისეთი ავტომობილები როგორიცაა Toyota, Honda და Hyundai. განვითარება წყალბადიზე მომუშავე ავტომობილებეზე ასევე მუშაობენ Daimler, Audi, BMW, Ford, Nissan და სხვ.

წყალბადის გამოყენება საწვავად ენერგომატარებლად საშუალებას მოგვცემს საგრძნობლად შემცირდება მოხმარება ბახშირცყალბადის საცვავზე რაც ეკოლოგიური გაუმჯობესების საწინდარი იქნება, კერძოდ ატმოსფეროში მავნე გამონაბოლქვის შემცირების თვალსაზრისით ქალაქებში ეს კი თავისთავად ადამინის ჯამრთელობაზე დადებითად იმოქმედებს. 2016 წ-ს გერმანიაში იყო წარმოდგენილი პირველი ცყალბადის მატარებელი - Coradia iLint კომპანიამ Alstom. ვარაუდობენ, რომ ისინი ჩაანცვლაბენ დიზელის რეგიონალურ მატარაებლებებს. ასევე დაინტეერსება გამოთქვეს ჰოლანდიელებმა, დანიამ და ნორვეგიამ

                                          .

                                               BMW Hydrogen 7 წყალბადის ძშიდაცვის ძრავი

წყალბადის გამოყენება როგორც საწვავად შიდაცვის ძრავში ამ შემთხვევაში ამცირებს სიმძლავრეს ძრავის 82 %-65 % შედარებიტ ბენზინზე, მაგრამ თუ შევცვლით ანტების სისტემას, ძრავის სიმძლავრე გაიზრდება 117% შედარებით ბენზინისა.

                                           

                                                               Audi A7 h-tron quattro

წყალბადზე მომუშავე მატარებილი ეხლა დიდ ბრტანეთმა შექმნა მანამდე კი გერმანიამ  იხ ლინკიზე

წყალბადი ჰაერთან არევისას წარმოქმნის ფეთქებად ნარევს - ეგრეთ წოდებულ ფეთქებად გაზს (гремучий газ). ყველაზე ძლიერ ფეთქებადსაშიშია წყალბადი და ჟანგბადის მოცულობითი შეფარდებით 2:1, ან წყალბადი და ჰაერის მიახლოებით 2:5, რადგანაც ჟანგბადის შემცველობა ჰაერში მიახლოებით 21 %. ასევე წყალბადი ცეცხლსაშიშია. თხევადი წყალბადი კანზე მოხვედრისას იწვევს ძლიერ მოყინვას.

წყალბადის ფეთქებად საშიში კონცენტრაცია ჟანგბადთან წარმოიქმნება მოცულობის 4 %-დან 96 %-მდე. ჰაერთან ნარევებში მოცულობის 4 %-დან 75 (74) %-მდე.

                                    რეკლამა

იხ. ბმულზე ➤➤➤

https://shotashota75.blogspot.com/2020/06/blog-post_3.html

საინტერესო ფაქტები - წყალბადი ყველაზე გავცელებული ნივთირება არის სამყაროში (დაახლ. 90% ყველა ატომი სამყაროში).
წყალბადი ყველაზე მსუიბუქი გაზია მასა 1 ლიტრი წყალბადი გაზიოსებური მდგომარეობაში შეადგენს სულ 0,08988 გრამს

დედამიწის ქერქში და ცოცხალ ორგანიზმში წყალბადი - დედამიწის ქერში მისი წილი შედგენს 1% -  და მე-10 რიგითობით გავრცელებული ელემენტია. თუმცა მისი როლი ბუნებაში განისაზღვრება მასაზე ატომის რიცხვზე, წილი სხვა ელემენტებთან შედარებით 17% (მეორე ადგილზეა ჟანგბადის შემდეგ, იმ ატმომებზე რომლებიც ტოლია 52%) ამის გამო წყალბადის მნიშვნელობა ქიმიური პროცესებში ისევე მნისვნელოვანია, როგორც ჟანგბადის. ჟანგბადისგან გასნხავავებით წყალბადი თავისუფალ მდგომარეობაში ძალიან მცირეა ატმოსფეროში მისი მოცულობა 0,0005% ის უფრო შენაერთბშია.
წყალბადი შედის ყველა ორგანული ნივთიერებაში და ყველა ცოცხალ ორგანზმის ურედებშია. ცოცხალ უჯრედებში წყალბადში ატომების რაოდენობის თითქმის 50% არის.
იხ. ვიდეო

რკინის გუმბათი რკინის გუმბათი

                                              რკინის გუმბათი

                      

                                          გამშვები დანადგარი. გარეუბანი  სდეროთი, 2011 ივნისი

ინგლ. Iron Dome — А́йрон до́ум - ტაქტიკური სისტემა ანტისარაკეტო განსაზღვრულია თავდაცვისათვის უმართავი ტაქტიკური რაკეტებისგან სიშორე ფრენების 4 დან 70 კმ გამოუშვა ისრაელის კომპანიამ რაფაელმა

ანტენა  სადიოლოკატორის სადგურის ბატარეის

ყოველი ბატარეა შეუძლია დაიცვას 150კვ|კმ მოედანი პირველი სისტემა ბატარეა მორიგეობაზე დაგდა 2011წ-ს ხოლო 2014 წ-თვის საბრძოლო მორიგეობაზე იდგა 9 ბატარეა მთელი თერიტორიაზე ისრაელის. 2014წ-ს რკინის გუმბათმა წარმატებულად მოიგერია 1200რაკეტა.

 ბატარეის მართვის ცენტრი

იხ ვიდეო

გამოცდა 2007წ-ის იანვარში წარმატებით გადაიჭირა და გაანადგურა რაკეტა ,,კასიმი'' და 122-მმ სარაკეტო  მუხტი ,,გრადი''

2009წ-ის 25 მარტი სისტემამ წარმატებით გაირა საკონტროლო გამოცდა და ისრაელის თავდაცვის სამინიტრომ ჩამოყალიბა პირველი ანტისარაკატე სისტემა ,,სკინის გუმბათი'' 

საბრძოლო გამოყენება კომპლექსი გამოიყენეს 2011წ-ის მარტ-აპრილში აშკელონში და ბეერ-შევაში დაცვისთვის სარაკეტო  თავდაცვისას სექტორ ღაზიდან 8 გასროლიდა 8 იქნა განადგურებული. 

2011წ-ს ისრაელის ტერიტორია არაერთხელ დაიბომბა ღაზას სექტორიდან. იყო განხორციელებული 82 თავდასხმა 144 რაკეტით (მათ შორის - 7 რაკეტა ერთდროულად) არა უმცირესი 20 რაკეტა იყო ჩამოგდებული. სედეგად 1 დაღუპული და 24 დაჭრილი. სულ 2011წ-ს 229 თავდასხმა, 386 რაკეტა შედეგი სამი დაღუპული და 38 დაჭრილი განადგურებული 34 რაკეტა.

2012 მარტში 229 თავდასხმა კვლავ დამტკიცდა მისი ეფექტურობა სერიები დაბომბვების ისრაელის სექტორ ღაზიდან რაკეტებით კლასი ,, გრადი და კასსამი'' 85 თავდასხმა , 185 რაკეტა. ხუთი დაღუპული 61 რაკეტა ჩამოგდებული

  

«რკინის  გუმბათი »რაკეტის გაშვების დროს ღუბლია სვეტის დროს
ტიპი	ტაქტიკური სისტემა ასს
წვეყანა	ისრაელი
ისტორია სამსახურის
წელი ექპლუტაციაში	2011 —
მიიღეს  შეიარაღებაში	205
შეიარაღებაზეა	ისრაელი  სინგაპური
ომი და კონფლიქტები	კონფლიქტი სექტორი ღაზაში (ოპარაცია «ღრუბლიანი სვეტი», «ურღვევი კლდე»)
ისტორია წარმოების
კონსტრუქტორი	Rafael და AI
გამოუშვა	2005 —
მწარმოებელიь	Rafael და IAI
წელი производства	2011 —
სულ გამოშვებულია	9 ბატარეაც (გეგმაშია : 15 ბატარეა)
ღურებულება ეგზემპლიარი	50 მლნ დოლარი . ბატარეაზე 20 ათასი. დოლარი. გადაჭერაზე (2014)
დამახასიათებელი
მასსა, კგ	90კგ
სიგრძე, მმ	3 მ

 (ებრ. מבצע עמוד ענן, მივცა ამუდ ანან) — ღაზის სექტორში ისრაელის მიერ გატარებული ფართომასშტაბიანი სამხედრო ოპერაციის კოდური სახელწოდება. ოპერაცია დაიწყო 2012 წლის 14 ნოემბერს ოპერაციის მიზანია – გაანადგუროს ჰამასისსამხედრო ინფრასტრუქტურა ღაზის სექტორში
როგორ მუშაობს რკინის გუმბათი იხ. ვიდეო

თარიღი	14 — 21 ნოემბერი 012
ადგილიმდებარეობა	სექტორ  ღაზა, სამხრეთ ისრაელი
მიზეზი	თავდასხმა  ისრაელის სამსედრო მოსამსახურეებზე; განახლება  სარაკეტო დაცხრილვა სამხრეთ  ისრაელის
შედეგი	შეთანხმება ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ
მოწინაამღდეგე
ისრაელი  ჰამასი  КНС  ПИД  НФОП
ხემლძღვანელები
ბენიამი ნეთანიაფუ   ეჰუდ  ბარაკ  ბენ  ჰანცი  ისმაელ ჰანია მოხამედ  დეიფი  მახმუდ  აზ-ზაჰარი  ახმედ  დჯაბარი†
დანაკარგები
სახედრო დანაკარგები 2 მოკლული, 20 დაჭრილი  სამოქალაქო დანაკარგი 4 მოკლული, 219 დაჭრილი სულ დაღუპული : 100 ადამიანი (სხვა დასხვბა მონაცემებით  დაახლ ნახევარი სამოქალაქო პირია   მათ შორის 24 ბავშვი და 10 ქალი  სულ დაჭრილი : 850

ექსპორტი - კორეის რესპუბლიკა - 2012 წელს სამხრეთ კორეამ ინტერესი გამოთქვა ამ სისტემის მიმართა

აშშ - სახმელეთო ჯარები 2011წ-ს დეკემბერ იანვარში უნდა გადაწყვეტილიყო დეცვათ ამ სისტემებით ერაყში და ავღანეთში ბაზები მოლიდინი იყო არჩევანი შეჩერდებოდა ,,რკინის გუმბადზე'' 2014წ-ის შემოდგომეზე დასატესად ერთიო ბატარეა იქნა გათვასებული. მირება სრული კომპლექსის ხელი იქნა მოწერელი 20196წ-ის აგვისტოში ცნობილი ირანისა სარაკეტო თავდასხმის გამო უნდა იქნეს დაჩქარებული მათი განთავსება

აზერბაიჯანი - კონტრაქტი ისრაელსა და აჯერბაიჯანშს შორის დაიდო 2013წ-ს