ვერგილიუსი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           ვერგილიუსი                                 

Amor omnia vincit - ყველაფრეზე იმარჯვებს სიყვარული ვერგილიუსი ,, ბუკოლიკი''

(ლათ. Publius Vergilius Maro; დ. 15 ოქტომბერი, ძვ. წ. 70 — გ. 21 სექტემბერი, ძვ. წ. 19)— რომაელი პოეტი, რომის ძლიერებისა და ბატონობის მეხოტბე. დღემდე მოღწეულია მისი სამი თხზულება: „ბუკოლიკები“, „გეორგიკები“ და „ენეიდა“. ამ უკანასკნელი პოემით ვირგილიუსი შეეცადა შეექმნა ჰომეროსის „ილიადისა“ და „ოდისეის“ რომაული პარალელი.   იხ. ვიდეო

 

უაღრესად დრამატული მოვლენები მოხდა რომის იმპერიაში ვირგილიუსის ახალგაზრდობის პერიოდში. 50-იანი წლების ბოლოს ძვ. ე პოლიტიკური სისტემის კრიზისი სრულად გამოიკვეთა, რამაც 49 წელს გამოიწვია სამოქალაქო ომი გაიუს იულიუს კეისარსა და გნეუს პომპეუს დიდს შორის. სასტიკი საომარი მოქმედებები მთელ ხმელთაშუაზღვისპირეთში გაგრძელდა ოთხი წლის განმავლობაში (ძვ. წ. 49-45). კეისარმა, რომელმაც ერთადერთი ძალაუფლება ხელში ჩაიგდო ძვ.წ. 44 წელს. მოკლეს , რასაც მოჰყვა ახალი სამოქალაქო ომი კესარიელებსა და რესპუბლიკელებს შორის, პროკურატურის მკვლელობები (ძვ. წ. 43 წლის ბოლოს), ფილიპელთა მასშტაბური ბრძოლა (ძვ.წ. 42 წლის შემოდგომა). ამ ბრძოლაში გამარჯვებამ მარკ ანტონიმ და ოქტავიანემ (კეისრის ნაშვილებმა ვაჟმა) გაიზიარეს ძალაუფლება რომზე და, თავის მხრივ, იჩხუბეს; მარკუსის ძმამ ლუციუს ანტონიმ დაიწყო პერუსელთა ომი ოქტავიანეს წინააღმდეგ, რომელიც იბრძოდა ცენტრალურ და ჩრდილოეთ იტალიაში, ვირგილიუსის სამშობლოს მახლობლად (ძვ. წ. 41-40). შემორჩენილი წყაროები არაფერს იუწყებიან პუბლიუსის მონაწილეობის შესახებ ყველა ამ მოვლენაში. არ არის ცნობილი ვის მხარეზე იყო პოეტის სიმპათიები და მოუწია თუ არა მას საბრძოლო მოქმედებებში მონაწილეობა. მისი ასაკის ხალხი ორივე "პარტიამ" აქტიურად გაიწვია ჯარში (კეისარმა თავისი ლეგიონები აიყვანა ცისალპინურ გალიაში, ომის დასაწყისში კამპანიაში, პომპეუსში), მაგრამ ვერგილიუსის აყვანა ვერ მოხერხდა ჯანმრთელობის ცუდად გამო.

გრძელი პაუზის შემდეგ პირველი საიმედოდ დათარიღებული მოვლენები პუბლიუსის ცხოვრებაში თარიღდება ძვ.წ. ე შემდეგ ოქტავიანემ დაიწყო კეისრის არმიის ვეტერანების მიწების მიცემა, რომელიც მან წაიღო იტალიისა და ცისალპური გალიის თემებისა და კერძო მფლობელებისგან. ვერგილიუსის მამულთან მანტუასთან ასევე ჩამოართვა ასისტენტ არრიუსის სასარგებლოდ და პოეტი ცდილობდა უზრუნველყო თავისი ქონების დაბრუნება. ამის შესახებ წყაროები სხვადასხვა გზით საუბრობენ. ერთი ვერსიით, მიწა დაუბრუნდა ვირგილიუსს მისმა თანატოლებმა გაიუს ასინიუს პოლიომ (იმ დროს ტრანსპადნის გალიის გუბერნატორი) და გაიუს კორნელიუს გალუსმა (აგრარული კომისიის წევრი), ასევე მისმა თანამემამულე პუბლიუს ალფენ ვარმა (სავარაუდოდ ლეგატმა). სხვა ვერსიით, ვირგილიუსმა, გაიუს ცილნიუს მეცენასის დახმარებით, მიაღწია შეხვედრას თვით ოქტავიანესთან და მან მიიღო გადაწყვეტილება მის სასარგებლოდ. დაბოლოს, სერვიუსი წერს, რომ პუბლიუსმა დაუბრუნა თავისი მიწები "პოლიოსა და მეცენასის პატრონაჟის წყალობით". მოგვიანებით, ვირგილიუსის ქონება მეორედ ჩამოერთვა. წყაროებში მოცემულია სხვადასხვა დრამატული დეტალი: ქონება დაყოფილია 60 ვეტერანზე; არიუსმა კინაღამ მოკლა პოეტი და მან თავი გადააგდო მდინარეში. ვეტერანთა გულშემატკივარი, პირველყოფილი მილიენ ტორონის მეთაურობით, როგორღაც შეიჭრა ვირგილიუსის სახლში და ჯარისკაცმა, სახელად კლოდიუსმა, მახვილიც კი დაჰკრა მასთან, მაგრამ პუბლიუსი გაიქცა და ქვანახშირის მაღაროელთა მაღაზიაში დაიმალა. როგორც ჩანს, ეს ყველაფერი მოგონილი ეპოქის ისტორიაა. შეძლო თუ არა პოეტმა მამის ქონების შენარჩუნება, გაუგებარია, მაგრამ ყოველ შემთხვევაში ის აღარ დაბრუნებულა თავის პატარა სამშობლოში. ამ მომენტიდან ვირგილიუსმა ბედი დააკავშირა ცენტრალურ და სამხრეთ იტალიასთან.

მანტუანის მამულის ეპიზოდის მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 41 წლით. ე პუბლიუსმა უკვე მიიღო გარკვეული მნიშვნელობა, როგორც პოეტმა და ამის წყალობით, მაღალი მფარველები შეიძინა. მისი პოზიცია ლიტერატურულ წრეებში სამწლიანი მუშაობის - ეკლოგების კრებულის, სახელწოდებით "მწყემსის ლექსები" ან "ბუკოლიკები" გამოქვეყნდა, გაძლიერდა (მკვლევარებმა სავარაუდოდ თარიღდება ძვ. წ. 39) "Bucolics", რომლის ჩვეულებრივი სცენა იყო Arcadia, და სხვათა შორის, ავტობიოგრაფიულ მასალას ემყარებოდა, ხოლო სუეტონიუსი კი ამტკიცებს, რომ ვირგილიუსმა ისინი დაწერა თავისი კეთილისმყოფელების - ალფენ ვარის, პოლიოს და გალის "გასადიდებლად" (Pollio შეიძლება ეკუთვნოდეს) და თავად კოლექციის იდეა ). ეს სახელები ნამდვილად არის ნახსენები eclogs- ში. პოეტი წერს:

სახელი, ო ვარ, შენი - მხოლოდ ჩვენი მანტუა რომ დარჩენილიყო,

მანტუაც, სამწუხაროდ, ძალიან ახლოსაა კრემონას ღარიბთან, -

მათ სიმღერებში გედები ასველებენ თანავარსკვლავედებამდე!

- პუბლიუსი ვირჯილ მარონი. Bucolics, IX, 27 - 29

მეექვსე ეკლოგია ეძღვნება ვარუ. ამასთან, ზოგი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ ეს nobile იმედოვნებდა მის ეპიკურ პოემას მის პატივსაცემად და რომ ვერგილიუსს ბოდიშის მოხდა მოუწია იმედგაცრუებული მოლოდინის გამო (ასე განმარტა მეექვსე ეკლოგიის დასაწყისი). მეათე ეკლოგიაში ვირგილიუსი გლოვს გალუსის ტანჯვას უბედური სიყვარულის გამო, მეოთხეში იგი ახსენებს Pollio- ს, ჰპირდება "ოქროს ხანის" მოსვლას მისი საკონსულოს წელს; დაბოლოს, პირველ ეკლოგიაში ის საუბრობს იმ "ღმერთზე", რომელმაც ნება დართო მწყემს ტიტირუს დარჩეს მშობლიურ ქვეყანაში, ხოლო სხვა მწყემსები გადასახლებაში იყვნენ. უკვე ანტიკურივე კომენტატორებმა  ტიტირუში ნახეს ვირგილიუსი და "ღმერთში" ოქტავიანე.

"ბუკოლიკების" ისტორიული პირების ცნობებიდან (პირდაპირი და დაფარული) ანტიკური მეცნიერები ასკვნიან, რომ ვირგილიუსი მჭიდრო კავშირშია ოქტავიანეს გარემოცვასთან ჯერ კიდევ ძვ.წ. 30-იანი წლების დასაწყისში. ე პოლიო და გალუსი და ვარ იმ დროს ოქტავიანეს გარემოცვა იყვნენ. პუბლიუსის ურთიერთობა მათთან აშკარად იერარქიული იყო: პოეტმა აშკარად აამაღლა ვარუსი თავის თავზე, გალუსი თვლიდა თავის თანასწორს და უაღრესად ფრთხილად ისაუბრა პოლიოზე, ცდილობდა შეენარჩუნებინა

ვერგილიუსი მოზაიკაზე ტრირეში (III ს)

                                       ტრირი

დროშა

გერბი

 (გერმ. Trier, ლუქსემ. Tréier, ფრანგ. Trèves) — გერმანიის საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი.
ქალაქი მდებარეობს რაინლანდ-პფალცის დასავლეთ ნაწილში, მაგრამ იგი აგრეთვე გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის უკიდურესი დასავლეთით მდებარე ქალაქიცაა.

ტრირში განთავსებულია შემდეგი დაწესებულებები:

• უნივერსიტეტი,
• უმაღლესი სპეციალური სასწავლებელი, ანუ ე. წ. ფახჰოხშულე (იხ. ასევე ტრირის ფახჰოხშულე),
• ტრირ-ზაარბურგის რაიონის ადმინისტრაცია,
• საზედამხედველო და სამომსახურებო დირექცია, [შემოკლ. ADD 'ა-დე-დე'] (1999 წლამდე ტრირის ადმინისტრაციული ოლქი),
• მხარის საგამოძიებო სამსახურის [შემოკლ. LUA 'ელ-უ-ა'] სხვადასხვა აპარატი და
• რომის კათოლიკური ეპარქია (ტრირის საეპისკოპოსო).

ქალაქი ტრირი სახელწოდებით ავგუსტა ტრევერორუმ დაარსდა 2000-ზე მეტი წლის წინ (მე-3 საუკუნის მეორე ნახევრიდან ეწოდა ტრევერისი (Treveris)). გამომდინარე აქედან ქალაქ ტრირს აქვს პრეტენზია ერქვას გერმანიის უძველესი ქალაქი.

რომაულ ტრირში არსებული მდებარეობს არაერთი საინტერესო ისტორიულ-კულტურული ძეგლი, რომელთა მნიშვნელოვნებას ხაზს უსვამს მათი ადგილი იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში. ესენია;

• ამფითეატრი,
• ბარბარას აბანო,
• კეისრის აბანო,
• კონსტანტინეს ბაზილიკა,
• იგელის სვეტი,
• პორტა ნიგრა,
• რომაული ხიდი,
• წმ. პეტრეს ტაძარი,
• ღვთისმშობლის ეკლესია.

ალაქი ტრირი მდებარეობს შუა მოზელის ხეობის ერთ-ერთ გაშლილ ხევში, რომლის მთავარი ნაწილი მდინარის მარჯვენა ნაპირზე მდებარეობს. ტყიანი და ნაწილობრივ ზვრებით დაკავებული ფერდობები სამხრეთში ჰუნსრუკის მაღლობს, ხოლო ჩრდილოეთში აიფელს ერთვის.

ტრირის ცენტრი, ხედი მარიას სვეტიდან

საზღვარი ლუქსემბურგის დიდ საჰერცოგოსთან დაახლოებით 15 კილომეტრითაა (ვასერბილიგი) დაშორებული. ტრირთან ახლომდებარე მოდიდო ქალაქები სამხრეთ-დასავლეთით ზაარბრჲუკენი, დაახლ. 80 კილომეტრის, ჩრდილო-აღმოსავლეთით კობლენცი , დაახლ. 100 კილომეტრის, ხოლო დასავლეთით კი ლუქსემბურგის დედაქალაქი ლუქსემბურგი სულ რაღაც 50 კილომეტრის დაშორებით მდებარეობს.

ქალაქის მცხოვრებნი ლაპარაკობენ მოზელის ერთ-ერთ ფრანკული დიალექტზე, რომელსაც ტრირის დიალექტი ჰქვია.

ქალაქის ხედი მარიას სვეტიდან

ტრირის მეზობელი თემები

საოლქო დაქვემდებარების ქალაქ ტრირს ტრირ-ზაარბურგის რაიონი აკრავს ირგვლივ. გარდა ამისა, სულ რამდენიმე კილომეტრის მოშორებით მდებარეობს ბიტბურგ–პრიუმისა და ბერნკასტელ-ვიტლიხის რაიონები.

მეზობელი თემები (ჩრდილოეთიდან მოყოლებული) საათის ისრის მიმართულებით :

• შვაიხი, კენი და ლონგუიხი – (შვაიხის სათემო კავშირის ფარგლებში).
• მერტესდორფი, კაზელი, ვალდრახი, მორშაიდი, კორლინგენი, გუთვაილერი, ზომერაუ და გუსტერათი – (რუვერის სათემო კავშირის ფარგლებში).
• ჰოკვაილერი და ფრანცენჰაიმი – (ტრირის სათემო კავშირის ფარგლებში).
• კონცი – (კონცის სათემო კავშირის ფარგლებში).
• იგელი, ტრირვაილერი, აახი, ნეველი, კორდელი და ცემერი – (ტრირის სათემო კავშირის ფარგლებში).
• იხ. ვიდეო ყველაზე ძველი  ქალაქი გერმანიაში