ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            ბრიჟიტ ბარდო

 (ფრანგ. Brigitte Bardot; დ. 28 სექტემბერი 1934, პარიზი, საფრანგეთი) — ფრანგი მსახიობი, ყოფილი მოდელი, მომღერალი და ცხოველთა უფლებების დამცველი. 2007 წელს, ჟურნალმა Empire-მა იგი 100 ყველაზე სექსუალური კინომსახიობის რიგებში მოაქცია. იყო სექს-სიმბოლო 1950 - 1960წწ 1970წ-დან აქტივისტი მოძრაობა ცხოველთა დაცვის  დაფუძნებული ცხოველებიოს დაცვის ფონდი ,, ფონდი ბრიჟიტ ბარდოს. ახაგაზრდობაში ბარდო ბალეტს ცეკვავდა კინო კარიერა დაიწყო 1952წ-ს და მალავე მიიღო სექს-სტატუსი სექს სიმბოლო კინოდან მსოფლიო პოპულარობა მოუპოვა "და ღმერთმა შექმნა ქალი" წყალობით (1956). შოუბიზნესში ოცწლიანი კარიერის განმავლობაში, ბარდომ ითამაშა 48 ფილმში, მონაწილეობა მიიღო მრავალ მუსიკალურ პროგრამაში და ჩაწერა დაახლოებით 80 სიმღერა; ნომინირებულია ბრიტანული BAFTA- სთვის ფილმში "Viva Maria!" (1965) ბარდოს ეკრანიზატორი ხასიათდება სექსუალურობით, რომელიც შერწყმულია სპონტანურობასა და უმანკოებასთან. როგორც მსახიობმა, მან უდიდესი წარმატება მიაღწია რომანტიკული კომედიის ჟანრში, მაგრამ კრიტიკოსები მიიჩნევენ, რომ მისი მონაწილეობით გამოჩენილი ფილმებია დრამები და ღმერთმა შექმნა ქალი, სიმართლე (1960) და ზიზღი (1963).

1970 წელს ბარდო აირჩიეს მარიანას, საფრანგეთის ოფიციალური სიმბოლოს ბიუსტის პირველ მოდლად. 1973 წელს კინოკარიერის დასრულების შემდეგ, მან მოგვიანებით სიცოცხლე მიუძღვნა ცხოველთა უფლებებისთვის ბრძოლას. გასული საუკუნის 90-იან წლებში მან არაერთხელ გააკრიტიკა ემიგრანტები და ისლამი საფრანგეთში და შედეგად, სასამართლომ ხუთჯერ დააჯარიმა ”ეთნიკური სიძულვილის აღძვრისთვის”.
იხ. ვიდეო

სოფლიო პოპულარობა ფირის "და ღმერთმა შექმნა ქალი" წყალობით (1956). შოუბიზნესში ოცწლიანი კარიერის განმავლობაში, ბარდომ ითამაშა 48 ფილმშიმონაწილეობა მიიღო მრავალ მუსიკალურ პროგრამაში და ჩაწერა დაახლოებით 80 სიმღერა; ნომინირებულია ბრიტანული BAFTA- სთვის ფილმში "Viva Maria!" (1965) ბარდოს ეკრანიზატორი ხასიათდება სექსუალურობით, რომელიც შერწყმულია სპონტანურობასა და უმანკოებასთან. როგორც მსახიობმა, მან უდიდესი წარმატება მიაღწია რომანტიკული კომედიის ჟანრში, მაგრამ კრიტიკოსები მიიჩნევენ, რომ მისი მონაწილეობით გამოჩენილი ფილმებია დრამები და ღმერთმა შექმნა ქალი, სიმართლე (1960) და ზიზღი (1963) .  

1970 წელს ბარდო აირჩიეს მარიანას, საფრანგეთის ოფიციალური სიმბოლოს ბიუსტის პირველ მოდლად. 1973 წელს კინოკარიერის დასრულების შემდეგ, მან მოგვიანებით სიცოცხლე მიუძღვნა ცხოველთა უფლებებისთვის ბრძოლას. გასული საუკუნის 90-იან წლებში მან არაერთხელ გააკრიტიკა ემიგრანტები და ისლამი საფრანგეთში და შედეგად, სასამართლომ ხუთჯერ დააჯარიმა ”ეთნიკური სიძულვილის აღძვრისთვის”.

ღმერთმა შექმნა ქალი (ფილმი, 1956)

(fr. Et Dieu… créa la femme) - ფრანგულ-იტალიური დრამატული ფილმი 1956 წელს როჯერ ვადიმი მისი მეუღლის ბრიჯიტ ბარდოს მონაწილეობით, რამაც იგი გაითქვა ცნობილი. ისტორიკოსები ნახატს 1960-იანი წლების სექსუალური რევოლუციის მაუწყებლად თვლიან
იუჟეტის ცენტრში გრძნობადი და ლამაზი ქალის ურთიერთობაა სხვადასხვა მამაკაცთან - ეგოისტი, რომანტიკული, ცინიკოსი. ჯულიეტა, ბავშვთა სახლის ყოფილი მოსწავლე, თავის მეურვეებთან ერთად ცხოვრობს საკურორტო ქალაქ სენ-ტროპეში და მუშაობს გაზეთების მაღაზიაში. მას აქვს რეპუტაცია, როგორც ცუდი მოწესრიგებული, slutty გოგონა - ეს ყველაფერი ეხება გოგონას თვალწარმტაცი გარეგნობის და ადრეული sensuality. ჯულიეტა ქალწულია და უარყოფს უამრავ კავალერს, ხშირად მასში პროტესტი იღვიძებს და ის საკუთარ თავს სარისკო ხრიკებს აძლევს. ჯულიეტას განიცდის ხორციელი სურვილები, ქცევის მკაცრი ნორმები და ცნობიერება, რომლებზეც მასზე საუბრობენ ქალაქში.

https://www.youtube.com/watch?v=tQko9tBErto

სენ-ტროპეს ყველა კაციდან ჯულიეტას ნამდვილად მოსწონს მხოლოდ ანტუან ტარდიე (ქრისტიან მარკანი), პატივსაცემი ოჯახის უფროსი ვაჟი. ანტუანს ჯულიეტაც მოსწონს, მაგრამ ის ამბიციურია და არ სურს ბავშვთა სახლიდან გოგონას დაქორწინება, რომელსაც მთელი ქალაქი უწმაწურად თვლის. ანტუანის რომანტიული უმცროსი ძმა მიშელი (ჟან-ლუი ტრიენტინანტი) უპასუხოდ და გაუბედავად არის შეყვარებული ჯულიეტაზე და ბედნიერი იქნება, თუ მას უბრალოდ ყურადღება მიაქციებს მას. შუახნის მდიდარ ერიკ კარადინს (ქურდ იურგენსი) ასევე აქვს საკუთარი შეხედულებები ახალგაზრდა ჰეროინზე. როდესაც ჯულიეტას საშიში ბავშვთა სახლში დაბრუნების რეალური საფრთხე ემუქრება, ერიკს გაუჩნდა ცინიკური იდეა - მოაწყოს ჯულიეტას ქორწინება გულუბრყვილო მიშელთან (ვინაიდან ანტუანი უფრო გრძნობს საზოგადოების აზრს, ვიდრე მისი გრძნობები), შემდეგ კი ცემა ახალგაზრდა ცოლი და გახადე იგი მისი დაცული ქალი. მიშელმა, რომელიც არ იცის მისი მომავალი ძროხის როლი, სიამოვნებით იხსნის ჯულიეტას ბავშვთა სახლიდან. ჯულიეტა, რომელსაც საკმაოდ მეგობრული გრძნობები აქვს მიშელის მიმართ და სურს შეინარჩუნოს თავისუფლება, თანახმაა. ანტუანი ირონიით უყურებს თავის "სულელ" ძმას, მაგრამ მას სურს ისარგებლოს ამითაც. მაგრამ ჯერჯერობით უცნობია, თუ საბოლოოდ რომელი მისი მამაკაცი აირჩევს არაპროგნოზირებადი და სენსუალური ჰეროინი

იხ. ვიდეო

                  Fondation Brigitte Bardot

The Brigitte Bardot Foundation

La Fondation Brigitte Bardot (FBB), (The Brigitte Bardot Foundation) is a French foundation dedicated to animal protection created by French actress Brigitte Bardot in 1986. Since 1992, the foundation has been recognized as a "public utility" (French: Déclaration d'utilité publique).

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                  ჯინა ლოლობრიჯიდა

(იტალ. Gina Lollobrigida; 4 ივლისი, 1927) — იტალიელი მსახიობი, ფოტოჟურნალისტი და მოქანდაკე. 1950-იან და 1960-იან წლებში იყო ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული მსახიობი. მიიჩნევა 1950-იან წლების სექს-სიმბოლოდ.

ჯინა ლოლობრიჯიდა ოქროს გლობუსის ჯილდოზე ნომინირებული იყო სამჯერ, საიდანაც მოიგო ერთი.

იხ. ვიდეო

მალე მსახიობის კარიერაში მთავარი როლები გამოჩნდა იტალიურ ფილმებში "ალინა" (1950), "ქალაქი თავს იცავს" (1951), "საშიში, ბანდიტები!" (1951) ლოლობრიჯიდამ მიაღწია პირველ მნიშვნელოვან წარმატებებს დიდ კინოში, ადელინის მთავარი როლით, ცნობილი ფრანგი კინორეჟისორის კრისტიან-ჟაკის ფილმში ფანფა ტიული (1952), მთავარ როლში დიდი ფრანგი თეატრისა და კინოს მსახიობ ჟერარ ფილიპთან. ფრანგულმა ფილმმა ფანფან ტიულმა პრიზები მოიპოვა კანისა და ბერლინის კინოფესტივალებზე და გამოსვლისთანავე მიაღწია უპრეცედენტო საერთაშორისო პოპულარობას და ჯინა ლოლობრიჯიდა, თავის დიდ როლზე ჟერარ ფილიპთან ერთად, ძალიან პოპულარული გახდა.

ფრანგული ფილმის ფანფან ტიულის ფენომენალური უპრეცედენტო წარმატების შემდეგ, ჰოლივუდის რეჟისორებმა ყურადღება მიაქციეს ჯინა ლოლობრიჯიდას, ხოლო 1953 წელს მსახიობმა ითამაშა კარიერის პირველ ამერიკულ ფილმში, ეშმაკის სირცხვილი (1953), სადაც ჰამფრი ბოგარტი. ჯინას მზარდი პოპულარობით, მან მეტსახელიც კი მიიღო "ყველაზე ლამაზი ქალი მსოფლიოში". მას ასევე ჰქონდა მნიშვნელოვანი როლები ტრაპეციაში (1956), სადაც მან ითამაშა ბერტ ლანკასტერთან და ტონი კურტისთან ერთად. 1959 წელს მან ითამაშა ფილმში "ასე პატარა არასდროს ფრენკ სინატრასთან", იმავე წელს მან ითამაშა ფილმში "სოლომონი და შება დედოფალი" იულ ბრინერთან ერთად, ხოლო 1961 წელს ითამაშა ფილმში "მოდი სექტემბერში" როკ ჰადსონთან ერთად.

იმავდროულად, ევროპაში ლოლობრიჯიდა კვლავ დიდი პოპულარობით სარგებლობდა, იგი სიამოვნებით მიიწვიეს წამყვანი ევროპელი რეჟისორების ფილმებში, ფილმებში მის ნამუშევრებს კრიტიკოსები მისწრებდნენ და მისი როლები პოპულარული და პოპულარული იყო მაყურებელთა შორის მრავალი წლის განმავლობაში. 1952 წელს ჯინა ლოლობრიჯიდამ მონაწილეობა მიიღო ფილმში "ღამის ლამაზმანები", სადაც კვლავ ითამაშა ჟერარდ ფილიპთან ერთად.

 

ლოლობრიჯიდა 1979წ

1953 წელს ჯინა ლოლობრიჯიდამ ითამაშა დრამაში პროვინციული (ცნობილი იტალიელი მწერლის ალბერტო მორავიას ამავე სახელწოდების რომანის მიხედვით) გარბიელ ფერზეტისთან ერთად, რომელმაც მიიღო ფილმის კრიტიკოსთა გილდიის პრემია საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის ამ ფილმში შესრულებული როლისთვის. ეს ფილმი იყო ნომინირებული ოქროს პალმის კანზე კანის კინოფესტივალზე. 1954 წელს ლოლობრიჯიდამ ითამაშა იტალიურ ფილმში "რომაელი ქალი". იმავე წელს ჯინამ ითამაშა იტალიურ ფილმში Don Giovanni's Teacher (Swords crossed), რომელშიც მან ითამაშა ეროლ ფლინის გვერდით, რომელიც იმ წლებში იღებდა გადაღებებს ევროპაში.

1953 წელს ლოლობრიჯიდამ ითამაშა რეჟისორ ლუიჯი კომენცინისთან ერთად რომანტიულ კომედიაში პური, სიყვარული და ფანტაზია, ვიტორიო დე სიკასთან ერთად. ეს ფილმი ძალიან წარმატებული და პოპულარული გახდა. 1954 წელს ლოლობრიჯიდას მიენიჭა იტალიელი კინოკრიტიკოსების ვერცხლის ლენტის ჯილდო ამ ფილმში მთავარი როლისთვის. იმავე წელს ფილმმა მიიღო ვერცხლის დათვი ბერლინის კინოფესტივალი, 2 BAFTA ნომინაცია საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის (ჯინა ლოლობრიჯიდა) და საუკეთესო უცხოური ფილმი (1955), ოსკარის ნომინაცია საუკეთესო სცენარისთვის (1955). ამ ფილმმა დაიწყო მსახიობისა და რეჟისორის ლუიჯი კომენცინის თანამშრომლობის დასაწყისი. მოგვიანებით, ჯინა ლოლობრიჯიდამ წარმატებით ითამაშა ამ რეჟისორთან ფილმში პური, სიყვარული და ეჭვიანობა (1954), რომელიც აგრძელებდა წინა ფილმში დაწყებულ ამბავს.

ლოლობრიჯიდა 1980წ

1956 წელს ცნობილმა ფრანგმა კინორეჟისორმა ჟან დელანოიმ მიიწვია ლოლობრიჯიდა მთავარი როლის შესასრულებლად ფილმში ვიქტორ ჰიუგოს რომანის „Notre Dame de Paris“ მიხედვით, სადაც მან ითამაშა ენტონი ქუინისა და ალენ კუნითან ერთად. ეს ფილმი აღიარებულია, როგორც რომანის საუკეთესო და ყველაზე საიმედო კინოადაპტაცია და ესმერალდას როლი, რომელსაც ჯინა ლოლობრიჯიდა ასრულებს, ესმერალდას საუკეთესო ეკრანის განსახიერებად ითვლება.

1956 წელს ჯინა ლოლობრიჯიდამ ითამაშა ფილმში "ყველაზე ლამაზი ქალი მსოფლიოში" ვიტორიო გასმანთან ერთად, რომელიც ძალიან პოპულარული გახდა. ამ ფილმში ლოლობრიჯიდამ წარმატებით წარმოაჩინა თავისი ნიჭის სხვადასხვა სახე, თავად შეასრულა ყველა სიმღერა და არია პუჩინის ოპერა "ტოსკადან". იმავე წელს, ამ ფილმში მთავარი როლისთვის ჯინა ლოლობრიჯიდას მიენიჭა პრესტიჟული იტალიური კინო პრემია "დავით დი დონატელო" ნომინაციაში "საუკეთესო მსახიობი ქალი".

1960 წელს ჯინა ლოლობრიჯიდამ ცნობილ იტალიელ კინემატოგრაფისტ რენატო კასტელანისთან ერთად ითამაშა შტორმში, ჟან-პოლ ბელმონდოსთან ერთად.

ჯინა ლოლობრიჯიდა 1991წ-ს კანის კინოფესტივალზე

1963 წელს ჯინა ლოლობრიჯიდამ კვლავ ითამაშა ცნობილ ფრანგ კინემატოგრაფისტ ჟან დელანოისთან ერთად ფილმში "საიმპერატორო ვენერა", რომელიც მის კარიერაში თვალსაჩინო გახდა, სადაც მან ითამაშა სტივენ ბოიდისა და რეიმონდ პლეგრეინისთან ერთად. იმავე წელს, ამ ფილმში მთავარი როლისთვის, ლოლობრიჯიდამ მიიღო ერთდროულად ორი პრესტიჟული პრემია: დავით დი დონატელოს პრემია და ნასტრი დ'არგენტოს პრემია (ორივე საუკეთესო მსახიობის ნომინაციაში) და 1964 წელს ფილმი საიმპერატორო ვენერა მისი მონაწილეობით იგი გახდა ვერცხლის ლენტის კინო პრემიის ლაურეატი, რომელსაც ანიჭებს იტალიის კინოკრიტიკოსთა ასოციაცია. იმავე წელს, მან ითამაშა დიდ ბრიტანეთში შონ კონერისთან ერთად ბეზილ დეარდენის დეტექტიურ ფილმში "ჩალის ქალი".

1969 წელს ჯინა ლოლობრიჯიდამ ითამაშა იტალიურ-ფრანგულ დრამაში ”მშვენიერი ნოემბერი”, რეჟისორი მაურო ბოლონინი, ერკოლ პატის რომანის მიხედვით. 1972 წელს ჯინა ლოლობრიჯიდამ მონაწილეობა მიიღო საერთაშორისო დრამაში "მეფე, დედოფალი, ჯეკი", რეჟისორი ჯერზი სქოლიმოვსკი, ვლადიმერ ნაბოკოვის ამავე სახელწოდების რომანის მიხედვით.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                    სიდრი

(ფრანგ. cidre) — მცირეალკოჰოლიანი (5-7% მოცულობითი სპირტი) ხილკენკროვანი ღვინო, რომელსაც იღებენ ვაშლის წვენის დადუღებით. სიდრს აქვს ვაშლის გემო და არომატი, გაჯერებულია ნახშიროჟანგით. უშვებენ სამი სახის სიდრს: ტკბილს (შეიცავს 10 გ/ლ შაქარს), ნახევრად მშრალს (5 გ/ლ) და მშრალს (შაქარს არ შეიცავს). სიდრის სამშობლო საფრანგეთია. ამზადებენ ასევე ბელარუსში, უკრაინასა და ყაზახეთში.

იხ. ვიდეო

საკვები ხარის ვაშლი არ არის შესაფერისი სიდრის ტრადიციული წარმოებისთვის ტანინის დაბალი შემცველობის გამო; სასურველია სპეციალურად ამ მიზნით გამოყვანილი სპეციალური ჯიშები. დიდ ბრიტანეთში და რიგ სხვა ქვეყნებში კანონიერად განისაზღვრება ვაშლის წვენის მინიმალური წილი, რომელიც უნდა იქნას გამოყენებული სიდრის მოსამზადებლად (ყველაზე ხშირად 50%). დასაშვებია სუფრის ან დესერტის ვაშლის გამოყენება სიდრის წარმოებაში, თუმცა ეს გავლენას ახდენს საბოლოო პროდუქტის გემოზე. სასმელის სიძლიერე, ჩვეულებრივ, 1-დან 8 მოცულობამდეა. % შაქრის შემცველობა მშრალიდან ტკბილია. მას აქვს მრავალფეროვანი ჩრდილები: შეგიძლიათ გამჭვირვალე, ოქროსფერი, მომწვანო, ქარვისფერი, მოყავისფრო სიდრი. დაბალი ფილტრაციით, ტრადიციული სიდრი შეიძლება იყოს მოღრუბლული ნალექის გამო. თანამედროვე ბაზარზე დომინირებს შამპანური (გაზიანი) სიდრი 5-8% სიძლიერით, რომელიც გარეგნულად და ძირითადი მახასიათებლებით წააგავს ცქრიალა ღვინოს. შაქრის კონცენტრაციის გათვალისწინებით, სიდრი იყოფა მშრალ (ნაყოფის სრული დუღილის შედეგად მიღებული) და ნახევრად მშრალ, ნახევრადტკბილ და ტკბილ (მიიღება ნაყოფის სრული დუღილით, რასაც მოჰყვება შაქრის ან კონცენტრირებული წვენი). სიდრი შეიძლება იყოს გაზიანი, არომატული, ჯერ კიდევ (არ არის გაჯერებული ნახშირორჟანგით). მხოლოდ ერთი ჯიშის ვაშლი იშვიათად გამოიყენება ხარისხის სიდრის დასამზადებლად, გარდა ცხელი მწარე ჯიშებისა. სიდრის წარმოების ტრადიციული ტექნოლოგიით, საფუარის დამატება ხშირად არ არის საჭირო, რადგან წვენის შენახვის ტემპერატურა იზრდება, დუღილის პროცესი თავისთავად იწყება.

საქართველოში ვაშლი მეხილეობის ყველა ზონაშია გავრცელებული და უხვი მოსავლიანობით გამოირჩევა – 2018 წელს ვაშლის მოსავალმა 200 000 ტონა შეადგინა. მოსავლის თითქმის 40-50% არასტანდარტულ ნაყოფებზე მოდის, დიდია აგრეთვე ე.წ. ნაქარი ვაშლის წილიც. ამ ტიპის ნაყოფისთვის საუკეთესო გამოსავალია მათი გადამუშავება და მაგალითად ისეთი პროდუქტის დამზადება როგორც ვაშლის ღვინოა.

უკანასკნელ პერიოდში მთელს მსოფლიოში მნიშვნელოვნად გაიზარდა ინტერესი დაბალალკოჰოლიანი სასმელების, მათ შორის ხილის ღვინოების მიმართ.

მნიშვნელოვანია ღვინო დამზადდეს ნატურალურ და ეკოლოგიურად შედარებით სუფთა ნედლეულზე სინთეზური საღებავების, არომატიზატორებისა და კონსერვანტების გამოყენების გარეშე – აღნიშნული გაზრდის ბაზარზე ადგილობრივი ხარისხიანი პროდუქციის წილს, რომელსაც ექნება საექსპორტო პოტენციალიც.

ვაშლს სასარგებლო ხილის ჩამონათვალის სიაში პირველი ადგილი უჭირავს, რადგან პრაქტიკულად არ გააჩნია უკუჩვენება, მარგებელია ნებისმიერი ასაკის და ჯანმრთელობის მდგომარეობის მქონე ადამიანისთვის.

ვაშლი გამოირჩევა დაბალი კალორიულობით (50 კკალ/100 გრამზე), არ შეიცავს ნაჯერ ცხიმოვან მჟავებს და ქოლესტერინს, მდიდარია უჯრედისით, მაკრო და მიკროელემენტებით, ვიტამინებით, ანტიოქსიდანტური ფიტონუტრიენტებით, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ გულსისხლძარღვთა, ონკოლოგიური, დიაბეტის და სხვა ქრონიკული დაავადებების წინააღმდეგ ბრძოლასა და პროფილაქტიკაში.

ნატურალურ ვაშლს აქვს სასიამოვნო სურნელი კარგად გამოხატული არომატით. არსებობს 10 000-ზე მეტი ჯიში: ტკბილი, მჟავე, მომჟავო – მოტკბო, მომწკლარტო – მოტკბო, მწკლარტე, რბილი, მაგარი და ა.შ. ისინი ერთმანეთისგან განსხვავდებიან როგორც კვებითი ღირებულებით, ასევე ორგანოლეპტიკური მაჩვენებლებით.

მათი სწორად შერჩევა განსაზღვრავს სასმელის დაბალანსებულ გემოს. ტანინებით მდიდარი ნაყოფი სიდრს სტრუქტურას ანიჭებს; მჟავე ჯიშები სასმელის მჟავე გემოს განაპირობებს, რაც კარგად კლავს წყურვილს; ტკბილი ჯიშები კი შაქრის მაღალი შემცველობით ხასიათდება და განსაზღვრავს სასმელში ალკოჰოლის შემცველობას.

ვაშლის სიდრის დასამზადებლად გამოიყენება ჯიშები, რომელთაც ახასიათებთ მაღალი სიტკბო, მჟავიანობა და მწკლარტე გემო.

ვაშლის სიდრი დაბალალკოჰოლური დიეტური ღვინოა, რომელიც მიიღება ვაშლის წვენის ფერმენტაციის შედეგად (ალკოჰოლის შემცველობა 2-8 % (მოც)), წარმოადგენს უსაფრთხო, ნატურალურ და სასარგებლო პროდუქტს.

მნიშვნელოვანია ვაშლის ჯიშების სწორად შერჩევა, რაც არასტანდარტული ნაყოფებიდან ხარისხიანი სიდრის მიღების შესაძლებლობას იძლევა.

სასმელში გადადის ყველა სასარგებლო კომპონენტი, რითაც მდიდარია თავად ვაშლი (პოლიფენოლები, პექტინი, ვიტამინები A, B, C, კალიუმი და სხვ.), ამასთან არ იწვევს ნაბახუსევის სინდრომს – დადებითად მოქმედებს იმუნურ და გულსისხლძარღვთა სისტემაზე, ხელს უწყობს ცხიმების დაშლას და აჩქარებს მეტაბოლიზმს ორგანიზმში.

ვაშლის სიდრი მზადდება გაზირებული, არომატიზირებული და არაგაზირებული. განსაკუთრებით პოპულარულია შამპანიზირებული სიდრი, რომელიც ძალიან წააგავს შუშხუნა ღვინოს, აქვს გამაგრილებელი და მატონიზირებელი ეფექტი.

ნედლეულის გადამუშავების წინ მნიშვნელოვანია სანიტარულ-ჰიგიენური წესების დაცვა და ღვინის დასაყენებელი ტარა-ჭურჭლის დეზინფექცია. ამისათვის გამოიყენება კაუსტიკური სოდა (NaOH), რომლის 1-5 % წყალხსნარით ხდება ტარა-ჭურჭლის და ინვენტარის რეცხვა-დამუშავება. შემდგომ კი სასურველია ლიმონმჟავის 1-3 % ხსნარის გამოვლება ნარჩენი ტუტის განეიტრალების მიზნით.

ვაშლის ღვინის დამზადების ტექნოლოგიაში შეიძლება გამოყენებულ იქნას ქართული ქვევრიც.

ტექნოლოგირი სქემა

პირველ ეტაპზე ხდება ვაშლის ნაყოფების გადარჩევა – დამპალი, დაობებული არაკონდიციური ეგზემპლარების მოცილება.

გადარჩეული ნაყოფები ირეცხება და ქუცმაცდება კანიანად.

ვაშლის ნაყოფების დაქუცმაცებულ მასას ემატება:

ა) პექტოლიტური ფერმენტი – ენზიმი Inozyme (2,5 გ-100კგ დაქუცმაცებულ მასაზე). პრეპარატი იხსნება სასმელ წყალში პროპორციით 1:10. მიზანი – პექტინის დაშლა, დაწნეხვის დროს წვენის გამოსავლიანობის გაზრდა.

ბ) გოგირდის შემცველი რეაგენტი – კალიუმის მეტაბისულფატი (კადიფიტი K₂S₂O₅ ) – მზადდება 10% ხსნარი და ემატება 1 მლ ხსნარი 1 კგ დაქუცმაცებულ მასაზე. მიზანი – ჟანგვის საწინააღმდეგო და  ანტისეპტიკური მოქმედება – არ მოხდეს პროდუქტის გამუქება და მიკრობიოლოგიური გაფუჭება.

დაქუცმაცების და დაწნეხვის დროს პოლიფენოლები დაჟანგვას განიცდიან, რაც ამცირებს წვენში ფენოლური ნაერთების რაოდენობას და ასევე იწვევს ფერის გაუარესებას. აღნიშნული შეიძლება თავიდან ავიცილოთ გაცხელებით ან ასკორბინის მჟავას ან გოგირდის დიოქსიდის დამატებით.

დამუშავებულ ჩენჩოს კარგად მოურევენ და აყოვნებენ რამდენიმე საათი (4-5 სთ).

დაქუცმაცებული მასა გადააქვთ წნეხში და გამოწურავენ წვენს. მიღებული წვენი გადააქვთ ჭურჭელში, აყოვნებენ სიცივეში 12 სთ განმავლობაში. შემდგომ ახდენენ წვენის დეკანტაციას (გადაღება).

დაწმენდილ წვენში შეაქვთ ღვინის საფუარი – IOC B 2000 (20-30 გ 100 ლ წვენზე). საფუარს ხსნიან თბილ 10 % შაქარხსნარში პროპორციით 1:10 და აყოვნებენ 20 წთ, შემდეგ უმატებენ წვენს დოზების გათვალისწინებით.

ჭურჭელს უნდა დაეფაროს სახურავი მსუბუქად, რათა ფერმენტაციის პროცესში გამოყოფილ აირს (CO2) ჰქონდეს გამოსვლის საშუალება. ჭურჭელი უნდა იდგას ბნელ ადგილას 20-22⁰C ტემპერატურის ოთახში 10-14 დღის განმავლობაში.

ფერმენტაცია მთავრდება როცა დადუღების პროცესი დასრულდება, წვენში არსებული შაქარი გადავა ეთილის სპირტში და სითხე დაწყნარდება.

დადუღებულ წვენს ფილტრავენ, ჩამოასხამენ ტარაში და სურვილის შემთხვევაში უტარებენ გაზირებას (CO2 მასური კონცენტრაცია 0,4-0,7 %). ნახშირორჟანგის წნევა ბოთლში უნდა იყოს არანაკლებ 250 კპა 20⁰C ტემპერატურაზე. ნახშიორჟანგი (CO2) სასმელს ანიჭებს სიხალისეს და ალკოჰოლთან ერთად თრგუნავს მიკროორგანიზმების მოქმედებას.

დაფასოების მიზნით რეკომენდირებულია თუნუქის ქილები ან სხვა გაუმჭვირვალე ჭურჭელი, ასევე ტრენდულია სიდრის დაფასოება შამპანურის ბოთლებში. ქილებს ხუფავენ და აკრავენ ეტიკეტს.

ხანგრძლივი დროით შენახვის მიზნით არაგაზირებულ სიდრს უტარებენ ხანმოკლე პასტერიზაციას ან სულფიტაციას (გოგირდის დიოქსიდით დამუშავება), SO2 დასაშვები მასური კონცენტრაცია სიდრში არ უნდა აღემატებოდეს 200 მგ/ლ.

ვაშლის სიდრი ინახება სინათლისგან დაცულ ბნელ და გრილ ადგილას 3-5⁰C ტემპერატურის პირობებში. ნატურალური გაზირებული სიდრის შენახვის ხანგრძლივობა 3-6 თვე, პასტერიზებული ან სულფიტირებული სიდრის – 9-12 თვე.

ეტიკეტზე უნდა იყოს მითითებული შემდეგი ინფორმაცია: პროდუქტის დასახელება, დამამზადებელი, ჩამოსხმის თარიღი, ტარის მოცულობა, ალკოჰოლის შემცველობა % (მოც), შენახვის პირობები, შენახვის ვადა, კალორიულობა.

წვენის გამოწურვის შემდეგ დარჩენილი გამონაწნეხი მასა მდიდარია ბოჭკოვანი ნივთიერებებით. შესაძლებელია მისი გაშრობა და დაფქვა. მიღებული ფხვნილი შეიძლება გამოყენებულ იქნას სურსათში და ცხოველის საკვებში საკვები დანამატის სახით.

იხ ბმულზე

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                    ივანე ჯავახიშვილი

(დ. 23 აპრილი [ძვ. სტ. 11 აპრილი], 1876, თბილისი — გ. 18 ნოემბერი, 1940, იქვე) — ქართველი ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის (თსუ) თანადამფუძნებელი, საქართველოსა და კავკასიის ისტორიის თანამედროვე სამეცნიერო სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი.

                            მივლინება და მოგზაურობა სინას მთაზე

სამაგისტრო გამოცდების ჩაბარების შემდეგ, კვალიფიკაციის ამაღლების მიზნით ივანე გავახიშილი საზღვარგარეთ, ბერლინის უნივერსიტეტში მიავლინეს.

გერმანიის დედაქალაქში ყოფნისას ქართულ ისტორიულ ძეგლებს თარგმნიდა, გამოკვლევებს წერდა და ქართველი ხალხის კულტურულ მიღწევებს ევროპელ მეცნიერთათვის ხელმისაწვდომს ხდიდა. მან გერმანულად თარგმნა და გამოკვლევა დაურთო „ევსტატე მცხეთელის მარტვილობას“ და კ. შულცთან ერთად გერმანულადვე გადათარგმნა და გამოკვლევა დაურთო იოანე საბანისძის ჰაგიოგრაფიულ ნაწარმოებს - „აბო თბილელის წამება“.

გერმანიიდან დაბრუნების შემდეგ, 1902 წლის აპრილში ივანე ჯავახიშვილი ნიკო მართან ერთად ქართული ხელნაწერების შესწავლა-აღწერის მიზნით არაბეთში სინას მთაზე გაემგზავრა. 1902 წლის 7 მაისს ნიკო მარი წერდა: „...ჯავახიშვილი მუშაობაში ძალიან ბეჯითი და ამტანი აღმოჩნდა...“ 

სინას მთაზე მუშაობისას არა ერთი ფასდაუდებელი ძეგლი გამოავლინეს. განსაკუთრებით ძვირფასია ივ. ჯავახიშვილის მიერ გადაწერილი იოანე-ზოსიმე „კრებაი თთუეთაი წელიწადისათაი“ და სხვა ძეგლები.

იხ. ვიდეო

                                            საჯარო ლექციები

ყველა პროგრესული ძალის დარაზმვის, ქართული კულტურის აღდგენა-აღორძინების ამოცანის განხორციელებისათვის სამეცნიერო წრეს მუშაობის ერთ-ერთ სახედ საქართველოს კულტურულ-ისტორიული წარსულის შესახებ საჯარო ლექციების კითხვა მიაჩნდა. ამ საქმესაც სათავეში ივანე ჯავახიშვილი ჩაუდგა. ზაფხულისა და ზამთრის არდადეგების დროს დიდი მეცნიერი საქართველოსკენ მოეშურებოდა და მოხსენებებით გამოდიოდა. მისი ლექციები დიდ შთაბეჭდილებას ახდენნდა მსმენელზე. ჯერ კიდევ პრივანტ-დოცენტად პეტერბურგის უნივერსიტეტში ყოფნის დროს ივ. ჯავახიშვილი საქართველოს წარსულის კვლევა-ძიებით არ კმაყოფილდებოდა. თავის კაბინეტშიც არ იყო ჩაკეტილი, თბილისში, ქუთაისსა და სხვა ქალაქებში საჯარო ლექციების კითხვით ხალხის კულტურული თვითშეგნების ამაღლებას ცდილობდა.

იმდროინდელი ქართული პრესა ივანე ჯავახიშვილის ლექციებს ეხმაურებოდა, აღნიშნული ლექციების შინაარსს ბეჭდავდა და ამ გზით გაზეთებიც ქართული კულტურის ერთგვარ პროპაგანდას ეწეოდნენ ხალხში. მაგ: გაზეთის „ისარი“ 1907 წლის 27 და 28 ივნისის ნომრებში მოთავსებული კორესპონდენციები (რომლებიც ივ. ჯავახიშვილის მიერ წაკითხულ საჯარო ლექციებს ეხებოდა) არაერთ მოწოდებას შეიცავდა: „... უცხოელებთან შეტაკებამ ქართველების ეროვნული გრძნობა გამოაღვიძა, მჭიდროდ შეაერთა და თვითშემეცნება უმაღლეს წერტილამდე აიყვანა“;  „... ქართველებმა მიაღწიეს მიზანს და ბერძნებს არაფერში ჩამორჩნენ, თუ არ გადააჭარბეს კიდეც. ამ ხანში საქართველოს ყველა კუთხის მკვიდრნი ისე მჭიდროდ იყვენ შეკავშირებულნი, ისე იყვნენ გამსჭვალულნი საერთოდ საქართველოს გადიდების სურვილით, რომ ხსენება არც-კი იყო არავითარ იმერლობა-ამერლობისა და სხვა ამის მსგავს რისმე, რომელიც ჩვენდა საამრცხვინოდ დღესაც სავსებით არ გამქრალა...“.

ივანე ჯავახიშვილის მიერ წაკითხული ერთ-ერთი ლექციისშესახებ ალ. ფრონელი წერდა: „...ახალგაზრდა მეცნიერმა ჯავახიშვილმა წარსულ კვირას წაიკითხა საჯარო ლექცია; „ეკონომიური ისტორია საქართველოსი უძველეს დროიდან მეცამეტე საუკუნემდე ქრისტესშობის შემდეგ“. ფრონელი ყურადღებას ამახვილებდა, რომ საგანი ძნელი იყო, მასალები მცირე დამიუხედავად ამისა, „სიმცირეს მასალისას არ შეუშინდა ლექტორი, რაც გამოქვეყნებულია, იმას თავი მოუყარა და შედარებით სავსე სურათი დაგვიხატა ჩვენის საქართველოს წარსულის ეკონომიური ვითარებისა“. ივანე ჯავახიშვილი განსაკუთრებით ხაზს უსვამდა ლექციებში ქართველთა სათანადო დამსახურებას და ამას თიგი სრული შეგნებით აკეთებდა.

1908 წლის 14 ივლისს ივანე ჯავახიშვილმა დეპუტატთა საკრებულო დარბაზში, ქარული საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოების სხდომაზე წაიკითხა ლექცია თემაზე: „საქართველოს ისტორიკოსთა ფილოსოფიური და მეთოდოლოგიური შეხედულების განვითარება VIII-XII საუკუნეთა განმავლობაში. 1910 წლის იანვარში ივანე ჯავახიშვილი პეტერბურგიდან თბილისში ჩამოვიდა და საჯარო ლექციები წაიკითხა ძველი ქართული საისტორიო მწერლობის ისტორიიდან. წაკითხული 4 ლექციის შესახებ „საქართველოს მოამბე“ წერდა: „ლექციების მთავარი ღირსება იყო სიუხვე ცნობათა და მათი კრიტიკა, მერმე კიდევ მოხერხებული კონცენტრაცია აუარებელ მასალისა, რითაც ბ-ნი ივ, ჯავახივილი მართლაც განირჩევა ჩვეულებრივ პროფესორთაგან...“.

ასეთ ლექციებში განვითარებული დებულებები ივანე ჯავახიშვილმა გააფართოვა და ბოლოს ცალკე წიგნად („ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა“) გამოსცა.

1913 წლის ზამთარში ივ. ჯავახიშვილი ჩვეულებრივ ეწვია საქართველოს და თბილისელებს ახალი მეცნიერული ნააზრევი გააცნო. მეცნიერი ძველი ქართული ხელოვნების შესახებ მოხსენებით გამოვიდა. ივანე ჯავახიშვილის ლექციები ქართველ ხალხს რწმენას უმტკიცებდა, სამშობლოს აყვარებდა და უკეთესი მომავლისათვის ბრძოლის აუცილებლობას უნერგავდა.

იხ. ვიდეო

ივანე ჯავახიშვილმა პირვველმა ახსნა, რომ ქართული ტაძრების სიდიადე მოთხოვნილებით იყო განპირობებული, ე.ი. ქართველი ხალხის კულტურული დონე იმდენად მაღალი იყო, რომ უბრალოდ ნაგები შენობა მათ გემოვნება ვერ დაამაყოფილებდაო. „ქართული ტაძრების ნაშთები ამტკიცებენ, რომ ამდვილი მოთხოვნილება იყო მშვენიერების ბუნებისა და ხელოვებისა, ხუროთმოძღვრებისა“.

1906 წელს გამოვიდა ივანე ჯავახიშვილის ნაშრომი - „პოლიტიკური და სოციალური მოძრაობა საქართველოში XIX საუკუნეში“. წინასიტყვაობაში ივ. ჯავახიშვილი ნაშრომის დანიშნულებას განმარტავდა და აღნიშნავდა, რომ უკვე რამდენიმე წელიწადია, რაც რუსეთის საზოგადოებრივ აზრს იზიდავს საქართველოში არსებული მძლავრი სოციალური და პოლიტიკური მოძრაობები. ამ წიგნში მეცნიერმა თვითმპყრობელობის ნაციონალური პოლიტიკის ნამდვილი არსი დამაჯერებელი ფაქტებით გამოაშკარავა.

ამ ნაშრომის გამოცემის გამო პოლიციამ ივანე ჯავახიშვილი სამართალში მისცა. სასამართლოს დადგენილებით ივანე ჯავახიშვილის ეს შრომა მავნე წიგნად აღიარეს და აკრძალეს. განადგურების შესახებ დადგენილებამ მაინც ვერ უშველა, ცალკეული ცალები გადარჩა და მკითხველამდე მაინც მიაღწია.

აკადემიკოსი სიმონ ჯანაშია აღიშნავდა, რომ ივანე ჯავახიშვილი სარბიელზე გამოვიდა, როგორც საზოგადოებრივი მებრძოლი, რომლისთვისაც მეცნიერული მუშაობა მარტოოდენ საზოგადოებრივი აქტიურობის ერთი ფორმათაგანი იყო.

ივანე ჯავახიშვილი საგანგებოდ უკვირდებოდა ძველი საქართელოს სოციალური მოძრაობისა და კლასთა ბრძოლის ისტორიის საკითხებს. ამ პრობლემათა სერიიდან მან გამოაქვეყნა მონოგრაფია „სოციალური ბრზოლი ისტორია საქართველოში IX-XIII საუკუნეებში“. ივანე ჯავახიშვილმა პირველმა აღნიშნა, რომ კლასთან ბრძოლის ყველა ნიშანი საქართველოსთვისაც ისევე იყო დამახასიათებელი, როგორც სხვა ყველა განვითარებული ქვეყნისთვის.

პირველი მსოფლიო ომის დროს ჯავახიშვილმა კონფიდენციალური ურთიერთობა დაამყარა გერმანიის იმპერიის ხელისუფლებასთან. ის 1916 წელს ჩავიდა იმ დროისთვის ნეიტრალური სახელმწიფოს, შვედეთის სამეფოს დედაქალაქ სტოკჰოლმში, სადაც საიდუმლოდ შეხვდა იქ აკრედიტებულ გერმანიის იმპერიის ელჩს. 1917 წელს, როდესაც რუსეთში ცარიზმი დაემხო, ივანე ჯავახიშვილმა თავის ბინაზე მოიწვია ქართველ პატრიოტთა მცირე ჯგუფი და თათბირი გამართა. მაშინ ქ. თბილისში ქართული უნივერსიტეტის გახსნა გადაწყვიტეს. 1917 წლის აპრილში ჯავახიშვილი საქართველოში დაბრუნდა. 1918 წლის იანვარში ივანეჯავახიშვილის საქმიანობა თბილისის უნივერსიტეტის დაარსებით დაგვირგვინდა

იხ. ვიდეო

                                სამეცნიერო შრომები

ჯავახიშვილმა დასაბამი მისცა საქართველოს ისტორიის უმდიდრესი წყაროთმცოდნეობითი ბაზის ღრმა მეცნიერულ კვლევას. განსაკუთრებით დიდია მისი ღვაწლი ძველი ქართული ჟამთააღმწერლობითი თხზულებების კრებულის — „ქართლის ცხოვრების“ შესწავლის საქმეში. მანვე აღმოაჩინა აღნიშნული კრებულის უძველესი ნუსხა, რომელიც ანა დედოფლისეული „ქართლის ცხოვრების“ სახელითაა ცნობილი. ჯავახიშვილმა შექმნა ქართული წყაროთმცოდნეობის ფუძემდებლური ნაშრომი „ისტორიის მიზანი, წყაროები და მეთოდები წინათ და ახლა“, რომელიც გამოიცა ოთხ წიგნად:

1. ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა (V—XVIII სს.), (გამოსცა 1916, 1921, 1945, 1977);

2. ქართული საფას-საზომთამცოდნეობა ანუ ნუმიზმატიკა-მეტროლოგია (1925);

3. ქართული დამწერლობათამცოდნეობა ანუ პალეოგრაფია (1926, 1949);

4. ქართული სიგელთამცოდნეობა ანუ დიპლომატიკა (1925).

ჯავახიშვილმა შეისწავლა ძველი სომხური საისტორიო მწერლობა (I წიგნი გამოიცა 1935) და სომხურ ისტორიოგრაფიასაც მნიშვნელოვანი ღვაწლი დასდო.

ჯავახიშვილს ეკუთვნის კაპიტალური შრომა „ქართველი ერის ისტორია“ (5 წიგნად), რომელშიც სრულიად ახლებურადაა შესწავლილი საქართველოს პოლიტიკური ისტორია, სოციალური ურთიერთობის ფორმები, ქართველი ხალხის ვინაობისა და მიგრაციის საკითხები, სახელმწიფოებრივი წყობილების ფორმები, მატერიალური კულტურა, იდეოლოგია, სარწმუნოება, კულტურა. ჯავახიშვილის სახელთანაა დაკავშირებული საქართველოს ისტორიის გეოგრაფიის პრობლემების ფართო მასშტაბით კვლევა. ისტორიის გეოგრაფიულ საკითხებს საჭიროებისამებრ იგი სხვადასხვა ნაშრომში ეხება, საგანგებოდ კი ამ პრობლემას უძღვნა მონოგრაფია „საქართველოს საზღვრები ისტორიულად და თანამედროვე თვალსაზრისით“ (1919).

ივ. ჯავახიშვილი მნიშვნელოვან ყურადღებას უთმობდა არქეოლოგიურ კვლევა-ძიებას. მის სახელთან არის დაკავშირებული 1930-იანი წლების შუა ხანებში ფართომასშტაბიანი არქეოლოგიური გათხრების დაწყება მცხეთასა და არმაზში.

ჯავახიშვილმა საგანგებოდ შეისწავლა საქართველოს ეკონომიკის ისტორია. დღესაც ამ დარგის მეცნიერთა სამაგიდო წიგნს წარმოადგენს მისი 2 ტომიანი ფუნდამენტური მონოგრაფია „საქართველოს ეკონომიური ისტორია“.

ჯავახიშვილმა დიდი ამაგი დასდო ქართული სამართლის ისტორიის შესწავლასაც. შექმნა კაპიტალური ნაშრომი „ქართული სამართლის ისტორია“ (I წიგნი გამოქვეყნდა 1919, 1928; II წიგნის I ნაკვეთი — 1928; II წიგნის II ნაკვეთი — 1929, უკანასკნელი გამოცემა „თხზულებანი“, ტ. 6-7, 1982—1984).

ჯავახიშვილმა საფუძვლიანად გამოიკვლია მშენებლობის ხელოვნება ძველ საქართველოში. შექმნა ფუძემდებლური მონოგრაფია ქართული მუსიკის ისტორიის საკითხებზე. 1943 ჯავახიშვილის თანაავტორობით გამოქვეყნდა საქართველოს ისტორიის სასკოლო სახელმძღვანელო, რომელსაც 1947 წელს მიენიჭა სახელმწიფო პრემია.

ჯავახიშვილი დიდ ყურადღებას უთმობდა ქართული ენის უძველესი აგებულებისა და ნათესაობის საკითხების კვლევას. მან პირველმა დაასაბუთა ქართველური ენების მთის იბერიულ-კავკასიურ ენებთან ნათესაობა ძირითადი გრამატიკული კატეგორიებისა და ლექსიკის მიხედვით, რითიც მყარი ნიადაგი მოამზადა იბერიულ-კავკასიურ ენათმეცნიერების ჩამოყალიბებისა და განვითარებისათვის.

ჯავახიშვილის სახელთანაა დაკავშირებული უძველეს პალიმფსესტურ ხელნაწერებში V—VII საუკუნეებში ხანმეტი ტექსტების აღმოჩენა, რასაც უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება ქართული ენის წერილობითი ისტორიის პერიოდიზაციისათვის.

ჯავახიშვილი აქტიურად იღვწოდა ქართული ხელოსნობისა და შინამრეწველობის ისტორიის შესასწავლად. მისი ინიციატივითა და ხელმძღვანელობით იქნა შეკრებილი ქართული შინამრეწველობის უმდიდრესი მასალა (გამოიცა 3 ტომად 1976—1986 წლებში).

ჯავახიშვილი აქტიურად მონაწილეობდა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოებისა და საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების მუშაობაში. მისი უშუალო ხელმძღვანელობით მოეწყო ვეფხისტყაოსნის 750 წლისთავისადმი მიძღვნილი საიუბილეო გამოფენა.

ივანე ჯავახიშვილი გარდაიცვალა თბილისში, დაკრძალულია თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბაღში. თბილისში არსებობს მისი სახელობის მოედანი და ქუჩა.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                ქისტები

ქისტები (1880-იან წწ)

 საქართველოში მცხოვრები ჩეჩნები. ძირითადად ცხოვრობენ საქართველოში, პანკისის ხეობაში (ახმეტის მუნიციპალიტეტი). ქისტები საკუთარ თავს „ქისტიე“ ან „ვეჲ ნახ-ს“ უწოდებენ. „ვეჲ ნახ“ ითარგმნება როგორც „ჩვენი ხალხი“. ამ სახელით მოიხსენიებენ ჩეჩენი, ინგუში და ქისტი ხალხი საკუთარ თავს სხვა მთიელი კავკასიელებისგან განსასხვავებლად. სასაუბრო ენა ქისტებისათვის ჩეჩნური ენის ქისტური დიალექტია.

მჭიდრო ურთიერთობა ქართველურ და ვაინახურ ტომებს შორის ჯერ კიდევ ანტიკური პერიოდიდან იწყება. უძველეს ქართულ წყაროებში ვეინახები ნახჩებად, ღლიღვებად, ძურძუკებად და დურძუკებად მოიხსენიებიან. საუკუნეების მანძილზე ვეინახური ტომები ქართველი მეფეების მხარდამხარ იბრძოდნენ. განსაკუთრებული სიყვარული ქისტებს თამარ მეფისადმი ჰქონდათ. თამარის სახელს არქმევდნენ ხიდებსა და სხვა ნაგებობებს, ქალიშვილებს. ერთ ლამაზ ყვავილსაც თამარს უწოდებენ.

საქართველოში ვაინახების ჩამოსახლება პერიოდულად ხდებოდა, რაც საბოლოოდ მათი ასიმილაციით სრულდებოდა. ბოლო მასობრივი ჩამოსახლება საქართველოს ტერიტორიაზე XIX საუკუნის ოციან წლებში მოხდა. ქისტების ნაწილი საქართველოში ჩამოსახლების პერიოდში ქრისტიანი იყო, ნაწილი მუსლიმი, თუმცა ძირითადი ნაწილი ტრადიციულ რწმენა-წარმოდგენებს მისდევდა. თუმცა 2000-იანი წლების შემდეგ ქისტებში სრულად ისლამი გავრცელდა.

საქართველოში, მდინარე ალაზნის ვიწრო ხეობაში ერთმანეთთან ახლოს განლაგებულია ხეობის ზემოთ დასახლებულ ქისტების სოფლები. ისინი გადმოვიდნენ კავკასიონის ქედის ჩრდილო კალთებიდან და შეადგენენ ჩეჩნების განაყოფს. მათ უკავიათ მდ. ალაზნის გასწვრივ მდებარე სოფლები: დუისი, ჯოყოლო, ბირკიანი, ომალო, დუმასტური, ზემო ხალაწანი, შუა ხალაწანი, ქვემო ხალაწანი, წინუბანი, ძიბახევი, ასევე ქართვებთან ერთად ცხოვრობენ ქორეთში და ყვარელწყალში.

2002 წლის მოსახლეობის აღწერით საქართველოში ცხოვრობდა 7110 ქისტი.

იხ. ვიდეო