ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                     ვეგა

ინგლ. vega, იტალ. Vettore Europeo di Generazione Avanzata -  ევროპული მსუბუქი მსუბუქი ოთხსაფეხურიანი ერთჯერადი გამშვები მანქანა (LV), რომელიც 1998 წლიდან ერთობლივად შეიქმნა ევროპის კოსმოსური სააგენტოს (ESA) და იტალიის კოსმოსური სააგენტოს (ASI) მიერ. სარაკეტო დასახელებულია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში მეორე კაშკაშა ვარსკვლავის მიხედვით.

რაკეტების "Vega" და "Ariane-5" ზომის შედარება თავდაპირველად, Vega პროექტი შემუშავდა 1990 – იანი წლების დასაწყისიდან ASI– ს მიერ, როგორც NASA Scout LV– ის ჩანაცვლება. 2000 წლის 27-28 ნოემბერს Vega პროექტი მიიღეს Arian- ის საავტომობილო პროგრამაში. იტალია არის პროექტის მთავარი შემქმნელი და პასუხისმგებელია ბიუჯეტის 65% -ზე, სხვა მონაწილე ქვეყნები არიან საფრანგეთი (15%), ესპანეთი (6%), ბელგია (5,63%), ნიდერლანდები (3,5%), შვეიცარია (1,34%) )) და შვედეთი (0,8%). პირველი რაკეტის გაშვება მოხდა 2012 წლის 13 თებერვალს კუროუს კოსმოდრომიდან (ფრანგული გვიანა).

იხ. ვიდეო

NASA აირჩევს SpaceX- ს მთვარეზე ფრენებისთვისთვის და ეს არის მთავარი მომენტი ასტრონავტიკის ისტორიაში

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

          NASA აირჩევს SpaceX- ს მთვარეზე ფრებესთცისთვის და ეს არის მთავარი მომენტი   ასტრონავტიკის ისტორიაში 

რამდენიმე წელიწადში NASA– ს ასტრონავტები მთვარეზე დაბრუნებას აპირებენ. იხ. ბმულზე წყარო დაბრუნების პირობები კი უფრო კომფორტული იქნება. ეს იმიტომ ხდება, რომ ისინი დაბრუნდებიან Starship- ში, რომლის სიგრძე კუდიდან ცხვირამდე 50 მეტრს აღწევს. მაგრამ ბაზ ალდრინი და ნილ ამსტრონგი მხოლოდ 7 მეტრით კმაყოფილდებოდნენ. ისინი არა მხოლოდ ვიწრო, არამედ ძალიან მჭიდრო იყვნენ, რაც ჩანს იმდროინდელ ფოტოებზე. აპოლონის პროგრამა ეს ექსპედიცია იმითაც გამოირჩევა, რომ მას განახორციელებს კერძო კომპანია - SpaceX. ამის შესახებ სიახლეები უკვე გამოქვეყნდა Habré- ზე და არჩევანი მართლაც მთავარი მომენტია ასტრონავტიკის ისტორიაში. კერძო კომპანია - და მხოლოდ ეს კომპანია - პასუხისმგებელია მთვარეზე ორი ფრენის დიზაინზე, ტესტირებაზე და განხორციელებაზე. ერთ-ერთი მათგანი, დაკომპლექტებული, უნდა ჩატარდეს ჯერ კიდევ 2024 წელს. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი შორს არის უფასოდან: SpaceX- მა პროექტისთვის 2.89 მილიარდი დოლარი მიიღო. ეს უზარმაზარი სახსრებია, მაგრამ ისინი სასიკეთოდ დაიხარჯა - ელონ მასკის კომპანია შეძლებს მნიშვნელოვნად დააჩქაროს ფრენის მომზადების პროცესი. კერძო კომპანია უფრო თავისუფალია თავის მოქმედებებში, ვიდრე სამთავრობო სააგენტო და მასკი ცნობილია იმით, რომ, თუმც დაგვიანებით, მაგრამ წარმატებით ახორციელებს გეგმების უმეტეს ნაწილს. თუ SpaceX წარმატებას მიაღწია დასაწყისში, მაშინ მომავალში NASA– მ შეიძლება გაფორმდეს გაცილებით დიდი კონტრაქტი მთვარეზე რეგულარული ფრენების განხორციელებისთვის. და ეს ყველაფერი სააგენტოს გაცილებით იაფი ეღირება ვიდრე მისი მთვარის პროგრამა (დიახ, არსებობს მთავრობის ალტერნატივა, მაგრამ მისი არსებობის საკითხი კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება). რატომ აირჩია NASA- მ SpaceX ეს ძირითადად განპირობებულია იმით, რომ კომპანიას აქვს არა მხოლოდ პროექტი, არამედ კოსმოსური ხომალდის მთელი პროტოტიპი, რომელსაც შეუძლია ფრენა არამარტო მთვარეზე, არამედ მარსზეც. რა თქმა უნდა, ეს ეხება Starship- ს. მისმა რიგმა ტესტებმა წარუმატებლად ჩაიარა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, დიზაინი თანდათან იხვეწება და წარმატებული საცდელი ფრენის იმედი შეიძლება მომდევნო რამდენიმე თვეში. ერთი წლის წინ, NASA– მ სამი გამარჯვებული შეარჩია პროექტის მთვარეზე მიტანის სისტემის შემუშავების პროექტისთვის. ეს იყო Blue Origin, Dynetics და SpaceX. პირველმა უზრუნველყო ტრადიციული დიზაინი და სამსაფეხურიანი ლანდი. Synetics– მა შექმნა ახალი ტიპის მრავალჯერადი გამოყენება. მაგრამ ორივე სისტემა არ იყო ძალიან დიდი: როგორც აპოლოს პროგრამაში, მათ შეეძლოთ მიეწოდებინათ მცირე დატვირთვა და რამდენიმე ადამიანი.

იხ. ვიდეო ნასამ აირჩია სფეისქსი მთვარეზე ფრენებისთვის

SpaceX– მა, ორჯერ დაფიქრების გარეშე, შესთავაზა Starship - უზარმაზარი ხომალდი, რომელიც მარსის კოლონიზაციისთვის არის შექმნილი. მისთვის ბევრად უფრო ადვილია მთვარეზე ფრენა, უფრო მეტიც, მას შეუძლია მოიზიდოს უფრო მეტი კონკურენტი, ვიდრე ტვირთისა და ხალხის მაგალითზე. Starship– ს შეუძლია მხოლოდ ექვსი თვის განმავლობაში რამდენიმე ათეული ადამიანის მიყვანა მარსზე. გაცილებით ნაკლები დრო სჭირდება მთვარეზე ფრენას და შესაძლოა კიდევ უფრო მეტი ადამიანი აიყვანოს. ეს არის ის, რომ კოლონია შეგიძიათ თავიდანვე, თუ, რა თქმა უნდა, სერიოზულად მიუდგებით ამ საკითხს. ამავე დროს, კომპანიას, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, აქვს რეალური პროტოტიპი და არა მხოლოდ ნახაზები და თეორიული დასაბუთება.

პროტოტიპი ,, სტარშიპი'' ეხლა გადის გამოცდას პოლიგონ ბოკა-ჩიკაზე სანხრ. ტეხაში

NASA ირჩევს რაკეტა ილონ მასკს ამერიკელების მთვარეზე გასაგზავნად იხ. ბმულზე წყარო

აშშ-ს კოსმოსური სააგენტოს განცხადებით, მთავრეზე ფრენა შეიძლება განხორციელდეს ჯერ კიდევ 2024 წელს. NASA გადაიხდის მასკს 3 მილიარდ დოლარს, რომ მოემზადოს სარაკეტო სისტემა ამერიკელების მთვარეზე დასაბრუნებლად, პირველად 1972 წლის შემდეგ. ამერიკელი ასტრონავტები ერთადერთია, ვინც მთვარეზე იმყოფებოდა. მასკმა შეჯიბრის ფინალურ ეტაპზე ჯეფ ბეზოსს თავისი კომპანია Blue Origin and Dynetics- ით სძლია. ელონ მასკის კომპანია SpaceX დიდი ხანია მუშაობს კოსმოსური ხომალდის Starship– ის ორ ვერსიაზე, როგორც მარსის, ისე მთვარის მიმართულებით ფრენებზე. ამჟამად პროტოტიპის ტესტირება ხდება ტეხასის სამხრეთით მდებარე ბოკა ჩიკას პოლიგონზე. ამბიციური პროექტი Mask ფრენისთვის მარსისა და მთვარის მიმართულებით მიზნად ისახავს ახალი გვერდის გახსნას კოსმოსური ფრენების ისტორიაში. Starship არის სრულად მრავალჯერადი გამოყენებადი სატრანსპორტო სისტემა, ყველაზე დიდი ოდესმე Super Heavy გამშვები მანქანა, რომელიც მუშაობს 28 მეთანზე მომუშავე Raptor ძრავით, კოსმოსურ ხომალდს კოსმოსში გაუშვებს. "პირველად 50 წლის შემდეგ ადამიანის ფეხი დაადგება მთვარის ზედაპირს. ეს მნიშვნელოვანი მოვლენაა კოსმოსის კვლევის ისტორიაში", - თქვა ნასას მთვარის პროგრამის ხელმძღვანელმა.

იხ. ვიდეო განხილვა პირველი ორბირტალური ტესტი სტარშიპი სუპერ ჰევი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 სიასამური

 (Martes zibellina) — ძვირფასბეწვიანი ცხოველი კვერნისებრთა ოჯახისა. მისი სხეულის სიგრძეა 43-53 სმ, მასა 0,9 - 1,9 კგ. წარსულში გავრცელებული იყო კარელიიდან წყნარი ოკეანის სანაპირომდე. მტაცებლური ნადირობის შედეგად მრავალგან მოისპო. ამჟამად შემორჩენილია ჩრდილოეთ ურალის, ციმბირისა და შორეული აღმოსავლეთის ზოგიერთ ადგილას. მოიპოვება აგრეთვე კორეის, ჩინეთისა და მონღოლეთის ჩრდილოეთ რაიონებში. ბინადრობს ტაიგაში. ბუდეს იკეთებს მიწაზე, ხეზე იშვიათად ადის. იკვებება პატარ-პატარა ფრინველებით, მათი კვერცხებით და მართვეებით, წვრილ-წვრილი მღრღნელებით, მეტწილად ციყვებით. ჭამს აგრეთვე კედრის თესლს, კენკრას. მძუნაობს ივლისში, მაკეობა საშუალოდ 273 დღე გრძელდება, შობს 3-4 უსუსურ, თვალებაუხილავ ნაშიერს (თვალებს ახელენ 36 დღის შემდეგ). 2 წლისა სქესობრივად მწიფდება. ცნობილია სიასამურის 14 სახეობა, რომელთაგან ყველაზე ძვირფასბეწვიანია ბარგუზინული სიასამური. უკანასკნელ ათწლეულებში გულმოდგინე დაცვის შედეგად სიასამურის რაოდენობამ საგრძნობლად იმატა. ზოგიერთ ქვეყანაში სიასამურს სარეწაო მიზნით ზოოფერმებში ამრავლებენ.

იხ. ვიდეო

ციმბირის ტაიგის ტიპიური მკვიდრი. თავისი ზომით არაჩვეულებრივი და ძალიან ძლიერი მტაცებელია. ხელმძღვანელობს ხმელეთის ცხოვრების წესს. როგორც წესი, ის ცხოვრობს მთის მდინარეების ზემო წელში, ხშირ ტყეებში, ქვის ჩამონტაჟებლებს შორის, ზოგჯერ იზრდება ხეების გვირგვინებში. მოძრაობს გადახტომით. ნახტომის სიგრძე - 30–70 სმ კარგად იწევს ხეებზე. აქვს შესანიშნავი სმენა და ყნოსვა, მხედველობა უფრო სუსტია. ადვილად სიარული ფხვიერ თოვლზე. ის ყველაზე აქტიურია დილით და საღამოს.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 სილამაზე

ადამიანის (ქალის) სილამაზე

 ესთეტიკური კატეგორია, რომელიც აღნიშნავს სრულყოფილებას, ობიექტის ასპექტების ჰარმონიულ შეხამებას. დამკვირვებელი ობიექტის მიმართ განიცდის ესთეტიკურ ტკბობას. სილამაზე წარმოადგენს კულტურის უმნიშვნელოვანეს კატეგორიას. მისი აბსოლუტური ხარისხია შესანიშნაობა. ამასთან ერთად, სილამაზე არის ზოგადი და ნაირგვარი გაგება, ხშირ შემთხვევაში ეკლექტიკური.

ანტიკურ პერიოდში ცნება სილამაზე წარმოადგენდა ფილოსოფიის აღქმის უმნიშვნელოვანეს ყოფიერებას. ძველი ბერძენი ფილოსოფოსების მიერ სილამაზე აღიქმებოდა არსებითად ობიექტურად და ონტოლოგიური სახით, რომელიც დაკავშირებულია უნივერსუმის სრულყოფილებასთან. სოკრატეს დროს სილამაზე განიხილება არა მხოლოდ ონტოლოგიური გაგებით, არამედ როგორც გონის კატეგორია, აღქმა. სოკრატესთვის სილამაზე იყო სამყაროს მნიშვნელოვანი კატეგორია. პლატონის მიხედვით ადამიანი დაბადებამდე იმყოფება სილამაზის სფეროში და სუფთა აზრებში. აგრეთვე ფიქრობდა, რომ სილამაზის იდეა (ფორმა) სხვა დანარჩენ იდეებზე მაღლა დგას. არისტოტელემ დაინახა კავშირი სილამაზესა და სათნოებას შორის და ამტკიცებდა, რომ სათნოება მიმართულია სილამაზისკენ.

                                                                         

ბუნებსი სილამაზე

რომანტიზმის პერიოდში ედმუნდ ბერკმა მიუთითა განსხვავებისაკენ სილამაზესა და მის კლასიკურ მნიშვნელობასთან, განდიდებასთან. სილამაზის პოსტმოდერნიზმის უარყოფის შემდეგ, როჯერ სკრუტონი და ფრედერიკ ტერნერი დაუბრუნდნენ სილამაზეს როგორც უმნიშვნელოვანეს ღირებულებას. ამერიკელმა ფილოსოფოსმა გაი სირსელომ შემოგვთავაზა სილამაზის ახალი თეორია როგორც დადასტურება სილამაზის სტატუსისა და მნიშვნელობისა ფილოსოფიის ადგილში. ელეინ სკარი აგრეთვე ამტკიცებს, რომ სილამაზე დაკავშირებულია სამართლიანობასთან.

                                                                              

                    ყვავილები ბუნებრიივი სილამაზის ერთ-ერთი ყველაზე ნათელ ნიმუშდ ითვლება

ფიზიკური სილამაზის გარდა საზოგადოებრივ კულტურაში ჩამოყალიბდა გაგება სულიერ სილამაზეზე. აღნიშნული კატეგორია მიესადაგება ყველა ადამიანს სქესისა და ასაკის განურჩევლად და განსაზღვრავს სიბრძნესთან მიმართებას, პატიოსნებას, სტაბილურობას, ადამიანის წესიერებას. ბავშვებისთვის, მოზარდებისთვის და ზოგადად ახალგაზრდა ადამიანებისთვის აღნიშნულ გაგებაში ჩართულია აგრეთვე ისეთი დახასიათება როგორიც არის უმანკოება, უბიწოება და სხვ.

ზოგადად სიტყვახმარებაში სილამაზე არაერთმნიშვნელოვანია. მაგალითად, არსებობს სილამაზე, რომელიც მიმართულია ბუნების რომელიმე ობიექტის, ადამიანის (ხშირად ქალის) და სხვ. მიმართ.

სილამაზეს აქვს საპიროსპირო გაგება სიმახინჯე — ადამიანის საკუთრება ან საგანია, რომლის გამომეტყველება არასასიამოვნოა და შედეგად შეფასების თვალსაზრისით საწინააღმდეგოა.

                                                             

კონკურსი ,, მისს დედამიწა 2008''

ქალისა და მამაკაცის სილამაზეა, როდესაც საპირისპირო სქესს მოსწონს. ქალის / კაცის როგორც ჩვენი შესაძლო პარტნიორად აღქმა, არასდროს ვცდებით, რომელ სქესს რა სჭირდება. აქ მოქმედებს "წინა თაობების გამოცდილება". ადამიანის სხეულის მრავალმხრივი განვითარება დიდი სირთულეებით მიიღწევა - ისევე, როგორც ყველა სხვა მიღწევაში.

იხ.ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                სუნი

იან ბრეგიელი არხატნი. სული მიახლ. 1617.პრადოს მუზეუმი მადრიდი

 სპეციფიკური შეგრძნებაა ჰაერში მფრინავი არომატული ნივთიერებების (მან) არსებობისა, რისი გამოვლენა ხდება ყნოსვის შეგრძნების ქიმიური რეცეპტორების მეშვეობით (იხ. ხემეროცეპცია), რომელიც განლაგებულია ცხოველის ცხვირის ღრუში.

სუნი ადამიანების უმრავლესობისათვის არის — შედარებით სუსტად დიფერენცირებული, ინტეგრალური შეგრძნებაა, რადგანაც ის განისაზღვრება ყნოსვის რეცეპტორების, სამწვერა ნერვის რეცეპტორების და ვომერნოზალური ორგანოს რეცეპტორების გაღიზიანების ჯამური ეფექტით.

იხ. ვიდეო

სუნის შეგრძნებაზე დიდი გავლენა აქვს ადამიანის ფსიქოფიზიოლოგიურ მდგომარეობას. გარკვეულ პირობებში შეიმჩნევა სუნის დამახინჯებული აღქმა, როდესაც გარკვეული, ჩვეულებრივი ნივთიერება მოულოდნელად ხდება მკვეთრად არასასიამოვნო.

სუნის აღქმის გამოკვლევას აწარმოებს ოლფაქტომეტრია.

სუნის ძალის შეფასება მნიშვნელოვანია ეკოლოგიაში, კვების პროდუქტების ხარისხის ობიექტური შეფასებისათვის, პარფიუმერიაში, სხვადასხვაგვარი პათოლოგიების კლინიკური კვლევებისას

იხ. ვიდეო

XX საუკუნეში ხმის (პატეფონი, მაგნიტაფონი) და გამოსახულების (ფოტოგრაფია, კინომატოგრაფი, ვიდეოკამერა) რეპროდუქციის მოწყობილობების ფართო გავრცელების შემდეგ, სულ უფრო ხშირად გამომგონებლები მიმართავენ სუნის რეპროდუქციის მოწყობილობების დამუშავებას.

ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ცდა იყო ასეთი სისტემის შემუშავება ამერიკა-ისრაელის ფირმის DidgiScent (2002 г.) მიერ. ამ ფირმამ ვერ შეასრულა აღებული ვალდებულებები დროულად და პროექტი ჩაიშალა.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 ტარხუნა 

(ლათ. Artemisia dracunculus) — მრავალწლოვანი მცენარე რთულყვავილოვანთა ოჯახისა. აქვს სწორმდგომი, გლუვი ღერო, რომლის სიმაღლე 60—125 სმ აღწევს, ლანცეტა ფოთოლი, პატარა, თეთრი ყვავილები, შეკრებილი სფეროსებრ ყვავილედად. ყვავილობს ივლისს-აგვისტოში, სამშობლოა მონღოლეთი და სამხრეთი ციმბირი.

გავრცელებულია მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში. საქართველოში ყველაზე უხვად მოჰყავთ თბილისის საგარეუბნო ზონაში. დიდი რაოდენობით შეიცავს ეთერზეთებს. იყენებენ მწვანილად, კულინარიაში, ლიქიორის მრეწველობაში, პარფიუმერიაში, საკონსერვო მრეწველობაში (კიტრისა და პამიდვრის დამჟავებისას).

ამრავლებენ ვეგეტატიურად, ბუჩქის დაყოფით ან კალმებით. ჩითილი ირგვება ღია გრუნტში 25 სმ დაშორებით. ტარხუნა ერთსა და იმავე ნაკვეთზე მოჰყავთ 10—15 წლის განმავლობაში.

იხ. ვიდეო

ზედა ნაწილი შეიცავს კაროტინს (15% -მდე ), ალკალოიდებს, ეთერზეთს, ფლავონოიდებს, ასკორბინის მჟავას (0,19%), კუმარინებს; ფესვებში - ალკალოიდების კვალი. ეთერზეთის შემცველობა მწვანე მასაში აღწევს 0,1-0,4% სველ მასაზე ან 0,25-0,8% აბსოლუტურად მშრალ მასაზე. ეთერზეთი შეიცავს საბინენს (65% -მდე), მირსენს (10%), სესკვიტერპენის ფრაქციას (5%), p- მეტაოქსიცინამურ ალდეჰიდს (0,5%) და ფისს (15%), მეთილჩავიკოლს, ოციმენს, პელანდრენულს. ტარხუნა კულინარიულ პროდუქტებში აძლიერებს კუჭის წვენის წარმოქმნას, აუმჯობესებს მადას, ახდენს ენდოკრინული ჯირკვლების, კერძოდ, სასქესო ორგანოების ფუნქციონირების ნორმალიზებას. ამჟამად მცენარე მკვლევარების ყურადღებას იპყრობს, როგორც კაროტინის შემცველი მცენარე.

ტარხუნას ახალგაზრდა ფოთლები

საჭმელსა და მედიცინაში იყენებენ ტარხუნის მწვანეს, რომელსაც მცენარის ყვავილობის დასაწყისში იღებენ. შეგროვებული მწვანილი მტევანებად არის მიბმული და კანფოს ქვეშ აშრობს ნახაზში.

ტარხუნას აქვს დაბალი ცხარე არომატი და მძაფრი, პიკანტური და პიკანტური გემო. ცნობილია სალათის მიმართულების ჯიშები, რომლებიც გავრცელებულია ამიერკავკასიასა და შუა აზიაში და ცხარე-არომატული ფორმები (უკრაინა, მოლდოვა). მცენარის მწვანე მასა ფართოდ გამოიყენება ახალი კერძების მომზადებისას, როგორც პიკანტურ-არომატული სუნელი კიტრის, პომიდვრის, სოკოს, მწნილის დასამზადებლად, კომბოსტოს მწნილისთვის, ვაშლისა და მსხლის გაჟღენთვისთვის. მას იყენებენ სანელებლად ბრინჯის კერძების, მოხარშული თევზის, მაიონეზის, შემწვარი ნადირის, ცხვრის მოსამზადებლად. წვრილად დაჭრილ ახალ ფოთლებს სანელებლად ემატება ფრინველი, კვერცხი, მსუბუქი სოუსები, ხორცის კერძები და ყველა სახის სალათები. მათი საშუალებით შესაძლებელია მწვანე კარაქის დასამზადებლად. გამაგრილებელი სასმელი "ტარჰუნი" ამზადებენ მცენარისგან და იყენებენ ღვინოებისა და ლიქიორის არომატს. საფრანგეთში განსაკუთრებით პოპულარულია სპეციალური არომატული-ცხარე ძმრის წარმოება ტარხუნის ჭიის საჰაერო ნაწილიდან, რომელიც გამოიყენება დამარილებული თევზის გასახდელად. ტარხუნის ტოტების რამოდენიმე ფერები - მწვანე ან გამხმარი, ჩაყარეთ არაყი ბოთლში რამდენიმე კვირის განმავლობაში, არაყს ანიჭებს განსაკუთრებულ გემოსა და არომატს. დამოკიდებულია იმაზე, აიღეთ მწვანე ან მშრალი ტოტები, გემო განსხვავებულია.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                     pH

სინჯარები, რ-იც შეიცავს pH 1–10 ხსნარებში, ინდიკატპრებთან ერთად

 ქიმიაში აღნიშნავს სკალას, რომელიც განსაღვრავს მჟავიანობის მაჩვენებელს. მჟავა ხსნარებს დაბალი pH აქვთ, ხოლო ძირეულ ფუძე ხსნარებს მაღალი pH. ოთახის ტემპერატურაზე (25 °C) სუფთა წყალს 7 pH აქვს და არც მჟავა და არც ფუძე ბუნებას ავლენს.

pH სკალა ლოგარითმული სკალაა და ხსნარში წყალბადის იონების მოლური კონცენტრაციის ათ ლოგარითმს მოიცავს. უფრო ზუსტად pH არის წყალბადის იონის თერმოდინამიკური აქტიურობის ათლოგარითმიანი ნეგატივი.25 °C ტემპერატურაზე ხსნარებს, რომელთა მაჩვენებელიც pH სკალაზე 7-ზე ნაკლებია მჟავა ბუნება აქვთ, ხოლო ხსნარებს, რომელთა მაჩვენებელიც 7-ზე მეტია, ფუძე ბუნება აქვთ. pH სკალის ნეიტრალური მაჩვენებელი ტემპერატურაზე დამოკიდებული და ტემპერატურის მატებასთან ერთად 7-ზე დაბლა იწევს. pH სკალის მაჩვენებელი შესაძლოა 0-ზე დაბალიც იყოს ძალიან ძლიერი მჟავებისთვის ან 14-ზე მაღალი — ძალიან ძლიერი ფუძეებისთვის.

იხ. ვიდეო

pH სკალის კონცეფცია პირველად დანიელმა ქიმიკოსმა, სიორენ პედერ ლაურიც სიორენსენმა შემოიღო კარლსბერგის ლაბორატორიაში 1909 წელს. შემდეგში 1924 წელს გადახედეს ელექტროქმიური უჯრედებისთვის განსაზღვრებებისა და მახასიათებლების შესამუშავებლად.

„pH“-ში „p“-ს ზუსტი მნიშვნელობა საკამათოა, მაგრამ კარლსბერგის ფონდის განმარტებით, „pH“ „წყალბადის ძალას“ აღნიშნავს. ზოგიერთი ვერსიით „p“ გერმანულ Potenz-ს აღნიშნავს, რაცასევე ძალას ნიშნავს. სხვა ვერსიით, „p“ ფრანგულ puissance-ს აღნიშნავს, რადგანაც კარლსბერგის ლაბორატორიის სამუშაო ენა ფრანგული იყო. კიდევ ერთი ვერსიით, „p“ ლათინურ ტერმინს pondus hydrogenii (წყალბადის რაოდენობა), potentia hydrogenii (წყალბადის მოცულობა) ან პოტენციურ წყალბადს შეესაბამება. დღეისთვის „p“ ათობით კოლოგარითმში გამოიყენება და pK_a-ც გამოიყენება მჟავის დისოციაციის მუდმივას აღსანიშნავად

სუფთა წყალი ნეიტრალურია. როდესაც მჟავა წყალში იხსნება, pH 7-ზე ნაკლებიი ხდება (25 °C-ზე). როდესაც ფუძე ან ალკალი იხსნება წყალში, pH 7-ზე მაღალია. ძლიერი მჟავის ხსნარს, როგორიცაა ქლორწყალბადმჟავა, 1 მოლ–³ კონცენტრაციაში pH ნული აქვს. ძლიერი ალკალის ხსნარს, როგორიცაა ნატრიუმის ჰიდროქსიდი, 1 მოლ–³ კონცენტრაციაში pH 14 აქვს. ასე რომ pH მაჩვენებელი ძირითადად 0-დან 14-ს შორის მერყეობს, თუმცა უარყოფითი ან 14-ზე მაღალი მაჩვენებელიც სავსებით შესაძლებელია. pH ლოგარითმული სკალაა dდა ერთი pH ერთეულით განსხვავება წყალბადის იონის კონცენტრაციაში ათმაგი სხვაობის ეკვივალენტურია.

pH ნეიტრალობა ზუსტად 7 (25 °C-ზე) არ არის, რადგანაც ზოგიერთ შემთხვევაში ნეიტრალობა ახლო მაჩვენებელია. ნეიტრალობა აღნიშნავს მდგომარეობას, როცა [H+] = [OH−] (როცა აქტივობა თანაბარია). როცა თვითიონიზებადი წყალი [H+]×[OH−] = Kw კონცენტრაციის პროდუქტს წარმოქმინს, ნეიტრალობა შეიძლება შემდეგნაირად განისაზღვროს: [H+] = [OH−] = √Kw, or pH = pKw/2. pK დაახლოებით 14-ია, მაგრამ დამოკიდებულია იონურ ძალასა და ტემპერატურაზე. სუფთა წყალი და სუფთა წყალში ნატრიუმქლორიდის ხსნარი ნეიტრალებია, როდესაც წყლის დისოციაცია იონების თანაბარ რაოდენობას წარმოქმნის.

სუფთა წყალში ჰაერი რბილ მჟავიანობას ავლენს. ეს იმიტომ ხდება, რომ წყალი ჰაერიდან ნახსირორჟანგს შთანთქავს, რომელიც ნელა ბიკარბონატად და წყალბადის იონებად გარდაიქმნება.

${\displaystyle {\ce {CO2 + H2O <=> HCO3^- + H+}}}$

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 სერფინგი

 (ინგლ. surfing – „ზვირთებზე სრიალი“) — წყლის სპორტის სახეობა, რომელიც გულისხმობს სპეციალური ფიცრით (სერფბორდით) ზღვის, ოკეანის ზვირთებზე სრიალს, გართობის ან შეჯიბრის მიზნით. სერფინგით დაკავებულს სერფერი ეწოდება. პირველი სერფერები იყვნენ ჰავაელები,ხოლო პირველი სერფბორდები 70 კგ-მდე იწონიდნენ. სპორტის ეს სახეობა პოპულარულია ამერიკის შეერთებულ შტატებში, ავსტრალიაში, ბრაზილიაში და ზოგ სხვა ქვეყანაში.
 იხ. ვიდეო

ტერმინი სერფინგი გულისხმობს ტალღზე სრიალის მოქმედებას, იმისდა მიუხედავად, ტალღა არის „მართული“ დაფით თუ მის გარეშე, და სხეულის პოზიციის მიუხედავად. მაგალითად, წყნარი ოკეანის მკვიდრი მოსახლეობა ტალღებზე ტრიალებდა ხის ფიცრების ალაიას, პაიპოსა და სხვა მსგავსი მოწყობილობებით და ამას ჩვეულებრივ მუცელზე და მუხლებზე აკეთებდა. სერფინგის თანამედროვე განმარტება, ყველაზე ხშირად, გულისხმობს სერფერს, რომელიც ტალღაზე მიდის, როდესაც სერფინგის დაფაზე დგას.

სერფინგს პოლინეზიიდან უხსოვარ დროიდან ირებს სათავეს. პირველად ჰავაელებმა დაიწყეს სერფინგის ვარჯიში (bok he 'e nalu). მათთვის ეს რიტუალების ნაწილი იყო და რჩება. ისინი კვლავ საკუთარი ხელით აკეთებენ დაფებს. პირველი სერფინგის დაფები ძალიან მასიური იყო და იწონიდა დაახლოებით 70 კგ.

იხ. ვიდეო

ევროპელებმა ეს პირველად 1767 წელს ტაიტიში ნახეს. ეს მოხდა ფრეგატის "დელფინის" შემოვლით დროს სამუელ უოლისის მეთაურობით. სხვა ვერსიით, პირველი იყო ბოტანიკოსი ჯოზეფ ბანქსი 1796 წლის 10 აპრილს (ასევე ტაიტიში)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 მარწყვი     

(ლათ. Fragaria) — მცენარეთა გვარი ვარდისებრთა ოჯახისა. მრავალწლოვანი ბალახია.

საქართველოში ველურად იზრდება 3 სახეობა. ტყის მარწყვი (ლათ. Fragaria vesca) ხარობს ტენიან და დაჩრდილულ ადგილებზე, ტყის პირებზე, მდელოებსა და ველობებზე. მწვანე მარწყვი (ლათ. Fragaria viridis) ეტანება შედარებით მშრალ და ქვიან ადგილსამყოფელს; მუშკის მარწყვი (ლათ. Fragaria moschata) კი მხოლოდ თბილ მიდამოებში იზრდება.

იხ. ვიდეო

მარწყვს ამრავლებენ ჩითილით, სელექციურ მუშაობაში-თესლით. უმთავრესად მოჰყავთ ბაღის მარწყვი (ლათ. Fragaria ananassa), რომელიც ველურად არ გვხვდება. სარგავად არჩევენ ნიადაგის სწორ ზედაპირს, ხოლო ნოტიო ადგილებში კვლებს აკეთებენ. მცენარეს რგავენ შემოდგომაზე ან გაზაფხულზე, ნარგავს უხვად რწყავენ. მოსავალს იღებენ დარგვიდან ერთი წლის შემდეგ.

იხ. ვიდეო

საქართველოში — ლაგოდეხისა და ყვარლის მუნიციპალიტეტებში, მოჰყავთ ბაღის მარწყვის მსხვილ-ნაყოფა ჯიში „კრასავიცა ზაგორია“. ნაყოფს იყენებენ ნედლად, გაყინულს და გადამუშავებულს (მურაბა, პასტილა, წვენი). მოსავლიანობა საშუალოდ 6-7 ტ/ჰა. ბაღის მარწყვის ძირითადი მავნებლებია ჟილო-მარწყვის ცხვირგრძელა. მარწყვის ნემატოდა, მარწყვის ტკიპა. დაავადებები — მარწყვის ნაცრისფერი სიდამპლე, ნაცარი, ფოთლის თეთრი და მურა ლაქიანობა.

იხ. ვიდეო

მარწყვი სამართლიანად ითვლება დიეტურ პროდუქტად. ვიტამინების, მინერალებისა და სხვა ნივთიერებების უნიკალური კომბინაციის გამო, გარეული მარწყვი შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც სამკურნალო ნედლეული. მარწყვი ვარდისფერი ოჯახის მრავალწლიანი მცენარეა, რომელიც მოიცავს როგორც ველურ სახეობებს, ასევე კულტურულ ფორმებს, მაგალითად, ყველასთვის კარგად ცნობილ ბაღის მარწყვს.

ველური მარწყვის კენკრა შეიცავს ორგანულ მჟავებს, რომელთა შორის არის ციტრუსის, სალიცილის, ვაშლის, კინჩონა, ფოლიუმის, ასკორბინის მჟავები; პექტინი; საჰარა; კაროტინი; ანტოციანები; ეთერზეთი; კალიუმის მანგანუმის, კალციუმის მინერალური ნაერთები; კვალი ელემენტები - რკინა, ფოსფორი, კობალტი, სპილენძი.

ველური მარწყვი მარცხნივ მარჯვნივ ბაღის მარწყვი ველური მარწყვი ძალზე სასარგებლოა გამოჯანმრთელების მიზნით, ხანგრძლივი ავადმყოფობის, ანემიის, დიაბეტის, ნაღვლის ბუშტისა და თირკმელების ქვებით. ველურ მარწყვში რკინის შემცველობა უფრო მაღალია, ვიდრე ვაშლში, ალუბალსა და ყურძენში. და ისეთი მინერალური ნაერთები და კვალი ელემენტები, როგორიცაა კალიუმი, კალციუმი, სპილენძი, ფოსფორი, კობალტი უშუალოდ მონაწილეობენ ჰემატოპოეზის პროცესებში. ასკორბინის მჟავა მონაწილეობს ადამიანის ორგანიზმში რედოქსში. ველური მარწყვის მცენარის ყველა ნაწილს აქვს სასარგებლო თვისებები - კენკრა, ფოთლები და ფესვები. გამხმარი ფორმით, ისინი სამკურნალო მცენარეული პრეპარატების ნაწილია. ველური მარწყვის გამოყენება შესაძლებელია როგორც დამატებითი საშუალება დაავადებების სამკურნალოდ.

ხალურ მედიცნაში მარწყვი რეკომენდირებულია ხედროს (მარწყვი) კუჭნაწლავის სახადასხვა დაავადების, ჰიპერტონიის, სკელოროზის, თირკმელებში კენჭის დაგროვების სამკურნალოდ.

ხენდროპს ნაყოფის, ფოთლებისა და ყვავილების ნაყენი შველის ავიტომინოზის, სუისხლნაკლებობნის, უძილობისა და ნაღვლის დაავადებისას სამკურბლოდ როგორც ნედლი ასევე გამხმარი ხენდრო (ფოთლების ყვავილები). ეს სურნელოვანი და გემრიელი კენკრა შრმდენი და ორგანიზმიდან წიდებს გამოდევბნის, ამცირებს გუკლის იშემიური დაავდებას, ქოშინს, რაც მთავრია 100გ ხენდრო სულ 27 კალორიაა.

ბიოლოგიურად აქტიური ნვთიერებების წყალობით ააქტიურებს ნივთიერებეთა ცვლას, კვებავს კანს და აქრობს ანტებიტ პროცესს.

ძალოინ სასარგებლოა ხენდრო მბავშვებისთვის, თუმცა თუ ალერგიული არიან უმჯობესია მისცეთ რძუთ, ან იოგურტი, თაფლით. ხენდრო მეტი უნდა მიიღოს ხანში შესული ადამიანებმა, არდგან ასაკისმომატებასთან ერთად მხედველობაც სუსტდება, კანი ხდება მშრალი, ბევრი ორგანოს ლორწოვანი გარსი სუსტად ფუნქციონირებს, კაროტინით და პროვიტამინით მდიდარი ხენდრო აუმჯობესებსმხედველოლბას, აღადგენს კანის ფუნქციონერიბეას, სასიკეთოდ მუშაობს ხერხემალზე. განსაკუთრებით ოპსტეოქონდრის დროს.

ოსტეოქონდროზის დროს - 2წილ ხენდროს წვენს დაამატეთ 1 წილი სტაფილოს წვენი სვით ნახევარ-ნახევარ წიქა დღეში 2-ჯერ ჭამიოდან ნახევარი საათის შემდეგ.

    ქრონიკული ბრონწიტის დროს - 1ჩ/კ  ხენდროს წვენს დაამატეთ 3-4 ს/კ ცხელი რძე, მიიღეთ ნაენუ დღეში ერთხელ გაუმჯობისამდე.

         ანგინის დროს - მარწყვისა და ხენდროს ნაყოფი დააწყვეთ 10წთ მზეზე, შემდეგ ყუნწიანდ ჩააწყვეთ  ნახევარლიტრიან ქილაში, შეავსეტ თაფლით მიიღეთ 3-ჯერ დრეში 1 ჩ/კ ნაყენი შეგიძლიათ გამოიყენოთ მტელი წელი.

უძილობის დროს - 1 ჩ/კ კატაბალახას ფესვები 3-5 წთ ადუღეთ 1 ჩ/ჭ წყალი წყალში , ნახარში  დაამატეთ 1 ჩ/ჭ ხენდროს წვენი და დალიეთ ძილის წინ.

 გულის იშემიის დროს - მიიღეთ დრეში 1 ჩ/ჭ ხენდროს დააყოლეთ რძე ან დაჭყლეტილი ნაყოფს გემოვნებით დაამატეთ თაფლი და მწავნე ჩაისთან ერთად

   ფურუნკულის დროს - დააქუცმაცეთ  ხედროს ფოტლებს დაასხით 1 ჩ/ჭ მდუღარე შეფუთეთ და ერთი ღამე გააჩერეთ და გააჩერთ  ეს  და დაიდეთ ამ ნაყენის კომრესი                                             

                  ხენდრო

 (ლათ. Fragaria moschata) — მრავალწლოვანი ბალახოვანი მცენარე ვარდისებრთა ოჯახისა. მისი სიმაღლე 30-35 სმ აღწევს, აქვს სამყურა, დიდი, ღია მწვანე ფოთოლი, თეთრი, ხუთფოთოლაკიანი, ჩვეულებრივ ცალსქესიანი ყვავილი (კულტურაში გვხვდება ორსქესიანი ყვავილებიც). ნაყოფი წვრილია, მოვარდისფრო-მოიისფრო, რბილობი — თეთრი, ტკბილი, ძლიერი სპეციფიკური არომატით.

ხენდრო საკმაოდ ზამთარგამძლეა, ვერ იტანს გვალვას, უკეთ იზრდება და მსხმოიარობს ოდნავ ჩრდილიან ადგილებში. ველურად იზრდება ევროპაში. ნაყოფს იყენებენ ნედლად და გადამუშავებული სახით (მურაბა და სხვა). ცნობილია ჯიშები: შპანკა, მილანური და სხვა. ხენდროს ხშირად არასწორად მარწყვსაც უწოდებენ. ხენდრო ცნობილია აგრეთვე მუშკის მარწყვის სახელწოდებით. საქართველოში ყველგანაა გავრცელებული.

იხ. ვიდეო