ფარისებული ჯირკვალი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

               ფარისებული ჯირკვალი

ფარისებრი ჯირკვალი არის პეპლის ფორმის ჯირკვალი, რომელიც მდებარეობს კისერზე ადამის ვაშლის ქვემოთ.

ფარისებრი ჯირკვალი (ლათ. glandula thyr(e)oidea) არის ხერხემლიანების ენდოკრინული ჯირკვალი, რომელიც ინახავს იოდს და გამოიმუშავებს იოდის შემცველ ჰორმონებს (იოდთირონინებს), რომლებიც მონაწილეობენ მეტაბოლიზმის რეგულირებაში და ცალკეული უჯრედების ზრდაში, ისევე როგორც ორგანიზმში. მთლიანი - თიროქსინი (ტეტრაიოდთირონინი, T4) და ტრიიოდთირონინი (T3). ამ ჰორმონების სინთეზი ხდება ეპითელიუმის ფოლიკულურ უჯრედებში, რომელსაც ეწოდება თიროციტები. კალციტონინი, პეპტიდური ჰორმონი, ასევე სინთეზირდება ფარისებრ ჯირკვალში: პარაფოლიკულურ ან C უჯრედებში. ის აკომპენსირებს ძვლის ცვეთას ძვლოვან ქსოვილში კალციუმის და ფოსფატების ჩართვით, ასევე აფერხებს ოსტეოკლასტების წარმოქმნას, რაც გააქტიურებისას შეიძლება გამოიწვიოს ძვლის დესტრუქცია და ასტიმულირებს ოსტეობლასტების ფუნქციურ აქტივობას და გამრავლებას. ამრიგად, იგი მონაწილეობს ამ ორი ტიპის წარმონაქმნების აქტივობის რეგულირებაში, სწორედ ჰორმონის წყალობით წარმოიქმნება ახალი ძვლოვანი ქსოვილი.

ფარისებრი ჯირკვალი მდებარეობს კისერში, ხორხის ქვეშ, ტრაქეის წინ. ადამიანებში მას აქვს პეპლის ფორმა და მდებარეობს ფარისებრი ჯირკვლის ხრტილის ზედაპირზე. მას აქვს ფოლიკულები, რომლებიც შედგება გარე და შიდა გარსებისგან, სისხლძარღვებისა და კოლოიდურისგან.

ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებები შეიძლება მოხდეს ენდოკრინული ფუნქციის უცვლელი, დაქვეითებული (ჰიპოთირეოზი) ან მომატებული (ჰიპერთირეოზი, თირეოტოქსიკოზი) ფონზე. იოდის დეფიციტი, რომელიც ხდება გარკვეულ ადგილებში, შეიძლება გამოიწვიოს ენდემური ჩიყვის განვითარება და კრეტინიზმიც კი.

ადამიანის ფარისებრი ჯირკვალი (რუჯი), წინა მხრიდან დანახული; და არტერიები (წითელი) ამარაგებს ჯირკვალს.

ადამიანის ფარისებრი ჯირკვალი

ანატომია და ფიზიოლოგია

ფარისებრი ჯირკვალი შედგება ორი წილისგან (ლათ. lobus dexter და lobus sinister), რომლებიც დაკავშირებულია ვიწრო ისთმუსით (ისთმუსი). ეს ისთმუსი მდებარეობს ტრაქეის მეორე ან მესამე რგოლის დონეზე. გვერდითი წილები ფარავს ტრაქეას და მასზე მიმაგრებულია შემაერთებელი ქსოვილით. ფარისებრი ჯირკვლის ფორმა შეიძლება შევადაროთ ასო "H"-ს, ქვედა რქები მოკლე და განიერია, ხოლო ზედა - მაღალი, ვიწრო და ოდნავ განსხვავებული. ზოგჯერ დგინდება ფარისებრი ჯირკვლის დამატებითი (პირამიდული) წილი.

საშუალოდ, ზრდასრული ადამიანის ფარისებრი ჯირკვალი იწონის 12-25 გ-ს, ხოლო ახალშობილში 2-3 გ-ს. თითოეული წილის ზომებია 2,5-4 სმ სიგრძე, 1,5-2 სმ სიგანე და 1-1,5 სმ სისქე. 18 მლ-მდე მოცულობა ქალებში და 25 მლ-მდე მამაკაცებში ნორმად ითვლება. ფარისებრი ჯირკვლის წონა და ზომა განსხვავდება ადამიანში; ამდენად, ქალებში შეიძლება იყოს მოცულობის უმნიშვნელო გადახრები მენსტრუალური ციკლის გამო.[1]

ფარისებრი ჯირკვალი არის ენდოკრინული ჯირკვალი, რომლის უჯრედებში - თიროციტები - წარმოიქმნება ორი ჰორმონი (თიროქსინი, ტრიიოდთირონინი), რომლებიც აკონტროლებენ მეტაბოლიზმს და ენერგიას, ზრდის პროცესებს, ქსოვილებისა და ორგანოების მომწიფებას. C- უჯრედები (პარაფოლიკულური), რომლებიც მიეკუთვნებიან დიფუზურ ენდოკრინულ სისტემას, გამოყოფენ კალციტონინს - უჯრედებში კალციუმის მეტაბოლიზმის მარეგულირებელი ერთ-ერთი ფაქტორი, მონაწილე ძვლის აპარატის ზრდისა და განვითარების პროცესებში (სხვა ჰორმონებთან ერთად). ფარისებრი ჯირკვლის გადაჭარბებული (ჰიპერთირეოზი, თირეოტოქსიკოზი) და არასაკმარისი (ჰიპოთირეოზი) ფუნქციური აქტივობა იწვევს სხვადასხვა დაავადებებს, რომელთაგან ზოგიერთმა შეიძლება გამოიწვიოს გვერდითი მოვლენები, როგორიცაა სისტემური დისტროფია ან სიმსუქნე. ფარისებრი ჯირკვლის დისფუნქციის დიაგნოსტირებისთვის ტარდება T3, T4, TSH და აუტოიმუნური პროცესის გამოკვლევა.

სისხლის მიწოდება

ჯირკვლის სისხლით მომარაგება ძალზე უხვადაა, რომელსაც ახორციელებს ორი ზედა (ლათ. arteria thyroidea superior), რომელიც ვრცელდება გარე საძილე არტერიიდან (lat. arteria carotis externa) და ორი ქვედა ფარისებრი არტერიით (lat. arteria thyroidea inferior). ფარისებრი-საშვილოსნოს ყელის ღეროდან გაშლილი (ლათ. . truncus thyrocervicalis) სუბკლავის არტერიიდან (ლათ. arteria subclavia). ცხოველებში ზემო ფარისებრი ჯირკვლის არტერიებს კრანიალურ ფარისებრ არტერიებს (arteria thyroidea cranialis) უწოდებენ, ქვედას კი - კუდის ფარისებრი არტერიებს (ლათ. arteria thyroidea caudalis). ადამიანების დაახლოებით 5%-ს აქვს დაუწყვილებელი არტერია (ლათ. arteria thyroidea ima), რომელიც წარმოიქმნება უშუალოდ აორტის რკალიდან (ასევე შეიძლება წარმოიშვას brachiocephalic ღეროდან (lat. truncus brachiocephalicus), სუბკლავის არტერია (lat. A. subclavia), ასევე ფარისებრი ჯირკვლის ქვედა არტერიიდან (ლათ. A. thyroidea inferior) ის ხვდება ფარისებრ ჯირკვალში ჯირკვლის ქვედა პოლუსში. ფარისებრი ჯირკვალი ასევე მიეწოდება სისხლს ტრაქეის წინა და გვერდითი ზედაპირების მცირე არტერიული ტოტებით ფარისებრი ჯირკვალი აგროვებს ნახშირორჟანგს, ჰორმონებს და სხვა მეტაბოლიტებს მცირე ვენებში, რომლებიც ნაქსოვია ფარისებრი ჯირკვლის კაფსულის ქვეშ. ვენური გადინება ხდება დაუწყვილებელი ფარისებრი წნულის მეშვეობით (ლათ. plexus thyroideus impar), რომელიც იხსნება brachiocephalic ვენებში (lat. vena brachiocephalica) ქვედა ფარისებრი ვენების მეშვეობით (lat. vena thyroidea inferior).[1][2]

ლიმფური დრენაჟი

ფარისებრი ჯირკვლის უჯრედებს შორის მდებარე ინტერსტიციული სითხე (ლიმფა) ლიმფური სისხლძარღვების მეშვეობით ლიმფურ კვანძებში მიედინება. ფარისებრი ჯირკვლის ლიმფური დრენაჟი უზრუნველყოფილია ლიმფური სისხლძარღვების კარგად სტრუქტურირებული სისტემით. ცალკეულ ლიმფურ გემებსა და კვანძებს შორის ბევრი ტოტია. ლიმფური ჭურჭელი მიედინება რეგიონალურ ლიმფურ კვანძებში, რომლებიც მდებარეობს შიდა საუღლე ვენების გასწვრივ (ლათ. vena jugularis interna). ერთი გვერდითი წილის ლიმფს შეუძლია მიაღწიოს მეორე გვერდითი წილის დაკავშირებულ ლიმფურ კვანძებს ტრაქეის წინ მდებარე ლიმფური კვანძების მეშვეობით. ლიმფური დრენაჟის გზები მნიშვნელოვანია ონკოლოგიაში (კიბოს უჯრედებს შეუძლიათ მეტასტაზირება ლიმფური ნაკადით).[2]

ინერვაცია

ფარისებრი ჯირკვალს აქვს როგორც სიმპათიკური, ასევე პარასიმპათიკური ინერვაცია. იგი ხორციელდება ავტონომიური ნერვული სისტემის ნერვული ბოჭკოებით. სიმპათიკური ინერვაციის ბოჭკოები წარმოიქმნება ზედა საშვილოსნოს ყელის განგლიონიდან (ლათ. ganglion cervicae superius) და ქმნის ზედა და ქვედა ფარისებრი ნერვებს. პარასიმპათიკურ ინერვაციას ახორციელებენ საშოს ნერვის ტოტები (ლათ. nervus vagus) - ზედა ხორხის და მორეციდივე ხორხის ნერვები (ლათ. nervus laryngeus).

პარათირეოიდული ჯირკვლები

ფარისებრი ჯირკვლის უკანა ზედაპირზე კაფსულის გარეთ არის რამდენიმე პარათირეოიდული (პარათირეოიდული) ჯირკვალი. ჯირკვლების რაოდენობა ინდივიდუალურად იცვლება, ჩვეულებრივ ოთხია, მათი საერთო მასა 0,1-0,13 გ გამოყოფს პარათირეოიდულ ჰორმონს, რომელიც არეგულირებს სისხლში კალციუმის და ფოსფორის მარილების შემცველობას. ამ ჰორმონის ნაკლებობით, ძვლებისა და კბილების ზრდა დარღვეულია და ნერვული სისტემის აგზნებადობა იზრდება (შესაძლებელია კრუნჩხვების განვითარება).

ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებები

ჰიპერთირეოზი(თირეოტოქსიკოზი)

აუტოიმუნური თირეოიდიტი

მიქსედემა

კრეტინიზმი

დიფუზური ტოქსიკური ჩიყვი

ფარისებრი ჯირკვლის ადენომა

ფარისებრი ჯირკვლის კიბო

წარმოშობა

ევოლუციის დროს ფარისებრი ჯირკვალი წარმოიშვა ენდოსტილიდან, ღარის ფორმის ორგანო, ფარინქსის ვენტრალურ მხარეს, პრიმიტიულ აკორდებში. ის შეიცავს ჯირკვლოვან და მოციმციმე უჯრედებს, გამოყოფს და მოძრაობს ლორწოს, რომელსაც საკვების ნაწილაკები ეკვრის, ასევე შთანთქავს იოდს და გამოიმუშავებს ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონებს. ლამპრებში ენდოსტილის ტრანსფორმაცია ფარისებრ ჯირკვალში შეინიშნება ონტოგენეზის დროს. ყველა აკორდატს აქვს ენდოსტილი ან ფარისებრი ჯირკვალი; ეს არის მათი რამდენიმე საერთო ანატომიური მახასიათებელი.

კვლევის ისტორია

ძველი რომაელი ექიმი კლავდიუს გალენი ჩვენს წელთაღრიცხვამდე II საუკუნეში ვარაუდობდა, რომ ფარისებრი ჯირკვალი (რომელსაც მაშინ სხვანაირად ეძახდნენ) გამოყოფს სეკრეტს, რომელიც ატენიანებს ხორხს და ეხმარება ლაპარაკს. მე-16 საუკუნის იტალიელმა ანატომისტმა ანდრეას ვესალიუსმა აღწერა ჯირკვალი და განსაკუთრებით აღნიშნა, რომ მას არ აქვს სადინრები და მას არ შეუძლია რაიმე სეკრეციის გამოყოფა სასუნთქ გზებში, მაგრამ გალენის ავტორიტეტი უფრო ძლიერი აღმოჩნდა. 1656 წელს თვით სახელწოდება "ფარისებრი ჯირკვალი" შემოგვთავაზა ინგლისელმა ექიმმა თომას უორტონმა, რომელიც ფარისებრი ჯირკვალს თვლიდა კისრის ორნამენტად, რომელიც შექმნილია მის მრგვალ გასაკეთებლად. მე-18 საუკუნეში შვეიცარიელმა ანატომისტმა ალბრეხტ ფონ ჰალერმა კვლავ დაადგინა გალენის აზრის მცდარი აზრი, მაგრამ არ შესთავაზა ჯირკვლის განსხვავებული ფუნქცია.

1833 წელს სხვა შვეიცარიელმა ქირურგმა ა.კოჩერმა გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც გაანალიზებულია ფარისებრი ჯირკვლის ნაწილობრივი და სრული მოცილების 100 შემთხვევა (შვეიცარია განთქმული იყო ენდემური ჩიყვით), განხორციელებული რწმენით, რომ ამ ორგანოს მნიშვნელოვანი ფუნქცია არ ჰქონდა. ფარისებრი ჯირკვლის სრული მოცილების 16 შემთხვევაში (24-დან) პაციენტებს განუვითარდათ კრეტინიზმის სიმპტომები და შეწყდა ფარისებრი ჯირკვლის სრული მოცილების პრაქტიკა. შედეგად, კოჩერმა დაიწყო დაჯერება, რომ ფარისებრი ჯირკვლის მოქმედება გარკვეულწილად დაკავშირებულია იოდთან, რომელიც უკვე ცნობილი იყო, როგორც კრეტინიზმის სამკურნალო საშუალება. იგივე აჩვენა ცხოველებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტებში. 1891 წელს ინგლისელმა ექიმმა დ.რ. მიურეიმ ადამიანის ფარისებრი ჯირკვლის ამონაწერი მიიღო და აჩვენა, რომ ის ეხმარება გარკვეული დაავადებების წინააღმდეგ. რამდენიმე წლის შემდეგ, მაგნუს-ლევიმ, ჯანმრთელ ადამიანებში ცხოველის გამხმარი ფარისებრი ჯირკვლების ინექციით, აღმოაჩინა მეტაბოლური პროცესების სიჩქარის ზრდა.

1896 წელს კ.ე.ბაუმანმა აღმოაჩინა ფარისებრი ჯირკვალში იოდის უკიდურესად მაღალი კონცენტრაცია სხეულის სხვა ქსოვილებთან შედარებით (ზღვის მახლობლად მცხოვრებ ადამიანებში ეს უფრო მაღალი იყო, ვიდრე მისგან შორს მცხოვრებ ადამიანებში). დაახლოებით 1900 წელს ამერიკელმა ექიმმა დ. მარინმა დაიწყო ხანგრძლივი ექსპერიმენტი ცხოველებზე. უიოდის დიეტაზე მან მათში ჩიყვი გამოიწვია, რომელიც წარმატებით განიკურნა იოდით და შესთავაზა სასმელი წყლისა და მარილის იოდირება ზღვიდან მოშორებულ ადგილებში. როდესაც მისი წინადადება მიიღეს, დეტროიტში ბავშვებში ჩიყვის სიხშირე 20-ჯერ დაეცა. 1920-იანი წლების დასაწყისისთვის იზოლირებული იყო ჰორმონი თიროქსინი მისი სუფთა სახით, მოგვიანებით კი ტრიიოდთირონინი და ტეტრაიოდთირონინი.

იხ.ვიდეო - ფარისებრ ჯირკვალთან დაკავშირებული ყველა პრობლემის გადაწყვეტა სახლში/100% გარანტირებული

ვარ 35 წლის 4 წლის წინ გავიკეთე ჩიყვის მარცხენა წილის რეზექცია. დავდივარ ედნოკროლოგთან. მაგრამ სედეგი არ მაქვს . ვარ 44კგ და წონას ვერ ვიმატებ. სეიძლება ჩემი სიგამხტრე ჩიყვის ბრალი იყო?

პასუხი; ფარისებული ჯირკვალის დაავადების დროს ადამიანი წინაში მაშინ იკლებს როცა სისხლში ჯრკვლის ჰორმონების სემცვლელობა მომატებულია თუ თქვენს შემთხვევასი ასე სიაგმხტრის მიზეზი მართლაც ფარისებული ჯირკვის დაავდება ყოფილა.

ბარძაყის დისპლაზია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                    ბარძაყის დისპლაზია

მარცხენა ბარძაყის თანდაყოლილი დისლოკაცია ხანდაზმულ ადამიანში. დახურული ისარი აღნიშნავს აცეტაბულუმს, ღია ისარი ბარძაყის თავს.

ბარძაყის თანდაყოლილი დისლოკაცია (სინ. თეძოს დისპლაზია) არის სახსრის თანდაყოლილი არასრულფასოვნება, რომელიც გამოწვეულია მისი პათოლოგიური განვითარებით, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს (ან გამოიწვიოს) ბარძაყის თავის სუბლუქსაცია ან დისლოკაცია - „თეძოს თანდაყოლილი დისლოკაცია“. ” (ინგლ. ბარძაყის თანდაყოლილი დისლოკაცია).

ამ პათოლოგიის თანამედროვე სახელია ბარძაყის განვითარების დისპლაზია. საუბარია განვითარების დისპლაზიაზე (ყველა სახსრის სტრუქტურის განვითარების დარღვევა პრე და პოსტნატალური ონტოგენეზის პროცესში).

მარცხენა ბარძაყის სახსრის პათოლოგია ჩვეულებრივ გვხვდება, უფრო ხშირად გოგონებში, ეს არის ძვალ-კუნთოვანი სისტემის თანდაყოლილი ანომალიების დაახლოებით 60% -ის მიზეზი (მნიშვნელოვნად ჭარბობს მომდევნო ყველაზე გავრცელებულ თანდაყოლილ ტერფსა და თანდაყოლილ კუნთოვან ტორტიკოლისზე), გვხვდება სამი ფორმით. , რომელიც შეიძლება გადავიდეს ერთიდან მეორეზე:

არასტაბილური თეძო (ბარძაყის დისპლაზია);

ბარძაყის თანდაყოლილი სუბლუქსაცია;

თეძოს თანდაყოლილი დისლოკაცია.

სქემატური წარმოდგენა: A - ნორმალური სახსარი, B - დისპლაზია, C - სუბლუქსაცია, D - დისლოკაცია.

სტატისტიკა

ბარძაყის დისპლაზია გავრცელებულია ყველა ქვეყანაში (2-3%), მაგრამ არსებობს მისი გავრცელების რასობრივი და ეთნიკური მახასიათებლები. მაგალითად, ბარძაყის სახსრების თანდაყოლილი განუვითარებლობის სიხშირე ახალშობილებში სკანდინავიის ქვეყნებში აღწევს 4%, გერმანიაში – 2%, აშშ-ში უფრო მაღალია თეთრკანიან მოსახლეობაში, ვიდრე აფროამერიკელებში და არის 1. -2%, ამერიკელ ინდიელებში, ბარძაყის დისლოკაცია ხდება 25-50 1000-ზე, ხოლო თანდაყოლილი ბარძაყის დისლოკაცია თითქმის არასოდეს ხდება სამხრეთ ამერიკის ინდიელებში. სამხრეთ ჩინელები და შავკანიანები.

აღინიშნა კავშირი ავადობასა და ეკოლოგიურ პრობლემებს შორის. რუსეთის ფედერაციაში სიხშირე დაახლოებით 2-3% -ს შეადგენს, ხოლო ეკოლოგიურად არახელსაყრელ რეგიონებში - 12%-მდე.

დისპლაზიის შესახებ სტატისტიკა წინააღმდეგობრივია. ამრიგად, უკრაინაში (2004) თანდაყოლილი დისპლაზია, ბარძაყის სუბლუქსაცია და დისლოკაცია ხდება 50-დან 200-მდე შემთხვევა 1000 (5-20%) ახალშობილზე, რაც მნიშვნელოვნად (5-10-ჯერ) აღემატება. იგივე ტერიტორია საბჭოთა პერიოდში.

არსებობს პირდაპირი კავშირი ბავშვის გასწორებული ფეხების მჭიდროდ გადახვევის ტრადიციას შორის. ტროპიკებში მცხოვრებ ხალხებს შორის ახალშობილებს არ ახვევენ, მათი გადაადგილების თავისუფლება შეზღუდული არ არის, ატარებენ ზურგზე (მაშინ, როცა ბავშვის ფეხები მოქნილობისა და გატაცების მდგომარეობაშია), სიხშირე უფრო დაბალია.

მაგალითად, იაპონიაში, 1975 წელს ეროვნული პროექტის ფარგლებში, შეიცვალა ჩვილების გასწორებული ფეხების მჭიდროდ გადახვევის ეროვნული ტრადიცია. სასწავლო პროგრამა მიმართული იყო ბებიებისთვის, რათა თავიდან აიცილონ ჩვილების ტრადიციული გადახვევა. შედეგად, დაფიქსირდა ბარძაყის თანდაყოლილი დისლოკაციის შემცირება 1.1-3.5-დან 0.2%-მდე.

ეს პათოლოგია უფრო ხშირად გვხვდება გოგონებში (დაავადების გამოვლენილი შემთხვევების 80% შეადგენს დაახლოებით მესამედს); ბარძაყის დისპლაზია 10-ჯერ უფრო ხშირია ბავშვებში, რომელთა მშობლებს ჰქონდათ თეძოს თანდაყოლილი დისლოკაციის ნიშნები. ბარძაყის თანდაყოლილი დისლოკაცია 10-ჯერ უფრო ხშირად ვლინდება ბარძაყით დაბადებულებში, უფრო ხშირად პირველი დაბადებისას. დისპლაზია ხშირად ვლინდება ორსულობის წამლის კორექციის დროს, ან ტოქსიკოზით გართულებული ორსულობის დროს. ყველაზე ხშირად ზიანდება მარცხენა ბარძაყის სახსარი (60%), ნაკლებად ხშირად მარჯვენა (20%) ან ორივე (20%)

გასული საუკუნის პირველ ნახევრამდე გათვალისწინებული იყო დისპლაზიის მხოლოდ მძიმე ფორმა: ბარძაყის თანდაყოლილი დისლოკაცია (3-4 შემთხვევა 1000 დაბადებულზე). იმ წლებში დისპლაზიის „მსუბუქი ფორმები“ არ გამოვლენილა და არ მკურნალობდა. 70-დან 90-იან წლებამდე. გამოიყენება ტერმინი „ბარძაყის სახსრის დისპლაზია“, რაც ნიშნავს არა მხოლოდ დისლოკაციას, არამედ ბარძაყის სახსრის პრელუქსაციას და სუბლუქსაციას. შემთხვევების რიცხვი ათჯერ გაიზარდა.

უნდა აღინიშნოს, რომ მკაფიო სტანდარტების არარსებობა და მძიმე ორთოპედიული პათოლოგიის გამოტოვების შიში ჭარბი დიაგნოზის მიზეზია (20-30% დისლოკაციისწინა სტადიაზე). დილემა „თეძოს მოუმწიფებელი სახსარი და პრელუქსაცია“ ჩვეულებრივ წყდება დისპლაზიის სასარგებლოდ, რაც ზრდის ავადობის მაჩვენებლებს.

ბარძაყის სახსრის ანატომიური მახასიათებლები დისპლაზიით

ქირურგია

ხანდაზმულ ბავშვებში შემაერთებელ და ილიოფსოას კუნთებს შეიძლება დასჭირდეს ქირურგიული მკურნალობა, რადგან ისინი ადაპტირებენ სახსრის დისლოცირებულ პოზიციას (კონტრაქტურა). ბრეკეტები და სპლინტები ხშირად გამოიყენება რომელიმე ამ მეთოდის შემდეგ მკურნალობის გასაგრძელებლად. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი ბავშვი „აჭარბებს“ არანამკურნალევ მსუბუქ მენჯ-ბარძაყის დისპლაზიას[42] და არანამკურნალევი დისპლაზიის ზოგიერთი ფორმა იწვევს ცხოვრების ხარისხის მცირე დაქვეითებას ან საერთოდ არ იწვევს, კვლევებმა ჯერ ვერ იპოვა შედეგების პროგნოზირების მეთოდი. მეორე მხრივ, ხშირად დადასტურებულია, რომ მკურნალობის დაგვიანებით დაწყება იწვევს გართულებებს და მთავრდება ცუდი შედეგებით.

ბარძაყის ჩანაცვლება და ოსტეოტომია

ბარძაყის დისპლაზია ხშირად მოიხსენიება, როგორც ბარძაყის ოსტეოართრიტის გამომწვევი შედარებით ახალგაზრდა ასაკში. დისლოცირებული დატვირთვის მზიდი ზედაპირები იწვევს გაზრდილ და უჩვეულო ცვეთას, თუმცა არის კვლევები, რომლებიც ეწინააღმდეგება ამ დასკვნებს (იხ.). პერი-აცეტაბულური ოსტეოტომიის (PAO) ოპერაცია შეიძლება გამოყენებულ იქნას ბარძაყის სახსრის გადასასწორებლად ზოგიერთ მოზარდსა და მოზრდილში. შემდგომი მკურნალობა ბარძაყის ტოტალური ართროპლასტიკით (თეძოს ჩანაცვლება) გართულებულია რევიზიის ქირურგიის საჭიროებით (ხელოვნური სახსრის ჩანაცვლება) სხეულის მომწიფებისას ჩონჩხის ცვლილებების, შესუსტების/ცვეთა ან ძვლის რეზორბციის გამო. ბარძაყის ზედაპირის აღდგენა კიდევ ერთი ვარიანტია მოზრდილებში ჰიპ დისპლაზიის გამოსასწორებლად. ეს არის ბარძაყის ჩანაცვლების ტიპი, რომელიც ინარჩუნებს მეტ ძვალს და შეიძლება იმუშაოს მენჯ-ბარძაყის დისპლაზიის ახალგაზრდა პაციენტებში.

ოსტეოტომია გამოიყენება ან ართროპლასტიკასთან ერთად, ან თავისთავად, არასწორი განლაგების გამოსასწორებლად.

ეპიდემიოლოგია

სიხშირის დადგენა შეიძლება რთული იყოს. გარდა ამისა, დიაგნოსტიკური შედეგების დიდი ზღვარია. გერმანულმა კვლევამ, რომელიც ადარებს ორ მეთოდს, აჩვენა ორჯერ მეტი ჩვეულებრივი მაჩვენებელი ერთი მეთოდისთვის. მდგომარეობა რვაჯერ უფრო ხშირია ქალებში, ვიდრე მამაკაცებში.

ადგილობრივ ამერიკელებს უფრო მეტად აქვთ ბარძაყის თანდაყოლილი დისლოკაცია, ვიდრე ნებისმიერ სხვა რასას. ადგილობრივი ამერიკელებისთვის რისკი დაახლოებით 25-50-ია 1000-ში. ბარძაყის განვითარების დისპლაზიის საერთო სიხშირე არის დაახლოებით 1 შემთხვევა 1000 ინდივიდზე; თუმცა, ბარლოუს სჯეროდა, რომ ახალშობილებში ბარძაყის არამდგრადობის სიხშირე შეიძლება იყოს 1 შემთხვევა ყოველ 60 ახალშობილზე, და სიხშირე მცირდება 1:240-მდე ერთ კვირაში.

ისტორია

Frejka-ს ბალიშის ცალი სახელი ეწოდა დოქტორ ბედრიხ ფრეიკას (1890-1972), ჩეხი ორთოპედიული ქირურგის პატივსაცემად. პავლიკის აღკაზმულობა ეწოდა დოქტორ არნოლდ პავლიკის (1902-1962) პატივსაცემად, ასევე ჩეხი ორთოპედი ქირურგი.

საზოგადოება და კულტურა

სატელევიზიო გადაცემაში ER, კერი უივერი იყენებს ყავარჯენს თანდაყოლილი ბარძაყის დისპლაზიის გამო. მე-12 სეზონში, მას უტარდება ბარძაყის ჩანაცვლება დისპლაზიის განსაკურნებლად, როდესაც მისი ადრე არანამკურნალევი სახსარი გაუარესდება.

კვლევა

კვლევის ერთ-ერთი გზა ღეროვანი უჯრედების გამოყენებაა. ისინი გამოიყენება გადანერგვისას (ძვლის გადანერგვისას) ან ფოროვანი ართროპლასტიკური პროთეზის დათესვით აუტოლოგიური ფიბრობლასტებით ან ქონდროციტების წინამორბედი უჯრედებით, რათა ხელი შეუწყონ ხელოვნური მასალის მყარად დამაგრებას ძვლის ფსკერზე.

სხვა ცხოველები

მთავარი სტატია: ბარძაყის დისპლაზია (კანი)

ძაღლებში ბარძაყის დისპლაზია არის მენჯ-ბარძაყის არანორმალური წარმონაქმნი, რომელიც, უფრო მძიმე ფორმით, საბოლოოდ შეიძლება გამოიწვიოს დამღუპველი კოჭლობა და სახსრების მტკივნეული ართრიტი. ეს არის გენეტიკური (პოლიგენური) თვისება, რომელიც გავლენას ახდენს გარემო ფაქტორებით. გავრცელებულია ძაღლების ბევრ ჯიშში, განსაკუთრებით დიდ ჯიშებში.

ბარძაყის დისპლაზია არის ძაღლების ერთ-ერთი ყველაზე შესწავლილი ვეტერინარული მდგომარეობა და ბარძაყის ართრიტის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი.  კატებსაც აქვთ ეს მდგომარეობა, განსაკუთრებით სიამის.

იხ.ვიდეო - მენჯ-ბარძაყის დისპლაზია ბავშვებში | დროული მკურნალობის მნიშვნელობა - ვსაუბრობთ ერთ-ერთ ყველაზე გავრცელებულ დაავადებაზე ბავშვებში, მენჯ-ბარჯაყის დისპლაზიაზე, რომელსაც მშობლის განსაკუთრებული ყურადღება სჭირდება.

6 თვოს ბავშვს დაუსვეს მენჯ-ბარძაყის სახსრების დისპაზმიის დიაგნოზი. რედგენზე არ გამოჩნდა ბარძაყის თავები, დაუნიშნეს ეელქტროფოზერის 15 დღიანი კურსი, ასევე - პრეპარატი ოსტეოქვა ერთი თვის განმავლობაში ნერვუოლობისგან აღარ მზინავს, გთხოვთ რამდენად საშიშია ეს პატარასათვის მეშინია არ დაინვალიდეს.

პასუხი - თუ დისპაზია რენდენულად არის დადგენილი აუცილებელია სათანადო მკურნალობაც. ამ საკში ამისათვსი იეყენებენ სპეციალურ თასმებს. მხოლოდ ოსტეოქვა ან ელექტროფოზერი არ არის საკმარისი. მიმართეთ კვალიფიციაუდ ბავშთა ექიმს.

პარესთეზია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               პარესთეზია

ამავე სახელწოდების ობიექტები

პარესთეზია, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც ქინძისთავები, არის კანის არანორმალური შეგრძნება (ჩხვლეტა, ჩხვლეტა, გაციება, წვა, დაბუჟება) აშკარა ფიზიკური მიზეზის გარეშე. პარესთეზია შეიძლება იყოს გარდამავალი ან ქრონიკული და შეიძლება ჰქონდეს მრავალი შესაძლო გამომწვევი მიზეზი. პარესთეზიები, როგორც წესი, უმტკივნეულოა და შეიძლება მოხდეს სხეულის ნებისმიერ წერტილში, მაგრამ ყველაზე ხშირად ჩნდება ხელებსა და ფეხებში.

პარესთეზიის ყველაზე ცნობილი სახეობა არის შეგრძნება, რომელიც ცნობილია როგორც "ქინძისთავები" კიდურის "დაძინების" შემდეგ. ნაკლებად ცნობილი და იშვიათი პარესთეზია არის ფორმირება, კანზე მწერების დაცოცვის შეგრძნება.

მიზეზები

გარდამავალი

ხელების, ფეხების, ფეხების და მკლავების პარესთეზია საერთო გარდამავალი სიმპტომებია. ყველაზე ხანმოკლე ელექტროშოკის ტიპის პარესთეზია შეიძლება გამოწვეული იყოს იდაყვის მახლობლად იდაყვის ნერვის მოშლით; ეს ფენომენი სასაუბროდ ცნობილია, როგორც "მხიარული ძვლის" დარტყმა. მსგავსი ხანმოკლე დარტყმა შეიძლება განიცადოს ნებისმიერი სხვა ნერვის მოწესრიგებისას (მაგ., კისრის ნერვის დაჭიმვამ შეიძლება გამოიწვიოს ხანმოკლე შოკისმაგვარი პარესთეზია სკალპის მიმართ). ხანდაზმულ ასაკობრივ ჯგუფში, ზურგის სვეტის დარღვევებმა შეიძლება მოკლედ დაარღვიოს ზურგის ტვინი, როდესაც თავი ან ზურგი არის მობრუნებული, მოქნილი ან გაშლილი მოკლე უჩვეულო პოზიციებზე (Lhermitte's sign).[საჭიროა ციტატა]

ყველაზე გავრცელებული ყოველდღიური მიზეზია ნერვული იმპულსების დროებითი შეზღუდვა ნერვების მიდამოზე, რაც ჩვეულებრივ გამოწვეულია სხეულის ნაწილებზე დაყრით ან დაყრით, როგორიცაა ფეხები (ხშირად მოჰყვება ქინძისთავები და ნემსების ჩხვლეტის შეგრძნება). სხვა მიზეზები მოიცავს მდგომარეობებს, როგორიცაა ჰიპერვენტილაციის სინდრომი და პანიკის შეტევები. პირის ღრუს გარეთ გაჩენილ წყლულს (არა პირის ღრუს ტკივილს) შეიძლება წინ უძღოდეს ჩხვლეტა გამომწვევი ჰერპეს სიმპლექსის ვირუსის აქტივობის გამო. ვარიცელა ზოსტერის ვირუსმა (ზოსტერი) ასევე შეიძლება გამოიწვიოს განმეორებადი ტკივილი და ჩხვლეტა კანში ან ქსოვილში ამ ნერვის განაწილების გზაზე (ყველაზე ხშირად კანში, დერმატომის გასწვრივ, მაგრამ ზოგჯერ თავის ტკივილის, გულმკერდის ან მუცლის ტკივილის შეგრძნებას). ან მენჯის ტკივილი).

სხვა გავრცელებული მაგალითები ჩნდება, როდესაც ნერვზე ზეწოლა განხორციელდა, რაც აფერხებს ან ასტიმულირებს მის ფუნქციას. წნევის მოხსნა, როგორც წესი, იწვევს ამ პარესთეზიების თანდათანობით შემსუბუქებას. ზეწოლით გამოწვეული პარესთეზიების უმეტესობა გამოწვეულია უხერხული პოზებით, როგორიცაა ჯვარედინი ჯდომა ხანგრძლივი დროის განმავლობაში.

რეაქტიულ ჰიპერემიას, რომელიც ჩნდება იშემიის პერიოდის შემდეგ სისხლის ნაკადის აღდგენის დროს, შეიძლება თან ახლდეს პარესთეზია, მაგ. როდესაც რეინოს დაავადების მქონე პაციენტები გაციების ეპიზოდის შემდეგ ხელახლა თბებიან.

ასევე დაფიქსირდა პარესთეზიის შემთხვევები სხვადასხვა სიხშირით ჯილეხის,  გრიპის, [ HPV და COVID-19 ვაქცინის მიღების შემდეგ. ბენზოდიაზეპინის მოხსნამ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს პარესთეზია, რადგან წამლის მოცილება ტოვებს GABA რეცეპტორებს გაშიშვლებულს და შესაძლოა არასწორად ფორმირებულს. 

ქრონიკული

ქრონიკული პარესთეზია (ბერგერის პარესთეზია,  სინაგეზია, [11] ან ბერნჰარდტის პარესთეზია)  მიუთითებს ან ნეირონების ფუნქციონირების პრობლემაზე, ან ცუდ ცირკულაციაზე.

ხანდაზმულებში პარესთეზია ხშირად არის კიდურებში ცუდი მიმოქცევის შედეგი (როგორიცაა პერიფერიული სისხლძარღვთა დაავადება), რომელიც ყველაზე ხშირად გამოწვეულია ათეროსკლეროზით, ათწლეულების განმავლობაში არტერიის კედლებში დაფის დაგროვებით, ნადების საბოლოო გახეთქვით, შინაგანი თრომბებით. რღვევები და შემდგომი თრომბის შეხორცება, მაგრამ ტოვებს არტერიის შევიწროებას ან დახურვას ღიობები, ადგილობრივად და/ან ქვედა დინების მცირე ტოტებში. სისხლით და საკვები ნივთიერებებით სათანადო მიწოდების გარეშე, ნერვულ უჯრედებს ადეკვატურად ვეღარ უგზავნიან სიგნალებს ტვინში. ამის გამო, პარესთეზია ასევე შეიძლება იყოს ვიტამინის დეფიციტის ან სხვა არასწორი კვების სიმპტომი, ისევე როგორც მეტაბოლური დარღვევები, როგორიცაა დიაბეტი, ჰიპოთირეოზი ან ჰიპოპარათირეოზი. ის ასევე შეიძლება იყოს ვერცხლისწყლით მოწამვლის სიმპტომი.

ნერვის გაღიზიანება ასევე შეიძლება გამოწვეული იყოს ქსოვილის ანთებით. სახსრების დაავადებები, როგორიცაა რევმატოიდული ართრიტი, ფსორიაზული ართრიტი და კარპალური გვირაბის სინდრომი, პარესთეზიის საერთო წყაროა. თავის ქვემოთ ნერვები შეიძლება იყოს შეკუმშული იქ, სადაც კისრისა და ხერხემლის ქრონიკული პრობლემებია და შეიძლება გამოწვეული იყოს, სხვა საკითხებთან ერთად, კუნთების კრუნჩხვით, რომელიც შეიძლება იყოს კლინიკური შფოთვის ან გადაჭარბებული ფსიქიკური სტრესის შედეგი, ძვლის დაავადება, ცუდი პოზა, სახიფათო მძიმე აწევის პრაქტიკა ან ფიზიკური ტრავმა, როგორიცაა მათრახის დარტყმა.

პარესთეზიის კიდევ ერთი მიზეზი შეიძლება იყოს უშუალოდ ნერვების დაზიანება, ანუ ნეიროპათია, რომელიც თავისთავად შეიძლება მომდინარეობდეს ტრავმისგან, მაგალითად, მოყინვისგან; ინფექციები, როგორიცაა ლაიმის დაავადება; ან შეიძლება მიუთითებდეს მიმდინარე ნევროლოგიურ აშლილობაზე. ნეიროპათია ასევე არის ზოგიერთი ქიმიოთერაპიის გვერდითი ეფექტი, მაგალითად, ქიმიოთერაპიით გამოწვეული პერიფერიული ნეიროპათიის შემთხვევაში. ქრონიკული პარესთეზია ხანდახან შეიძლება იყოს სერიოზული მდგომარეობების სიმპტომატიკა, როგორიცაა გარდამავალი იშემიური შეტევა; ან აუტოიმუნური დაავადებები, როგორიცაა გაფანტული სკლეროზი, კომპლექსური რეგიონალური ტკივილის სინდრომი ან წითელი მგლურა.  ფტორქინოლონების გამოყენებამ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს პარესთეზია. ინსულტის გადარჩენილებს და თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების (TBI) მქონე ადამიანებს შეიძლება განიცადონ პარესთეზია ცენტრალური ნერვული სისტემის დაზიანებისგან.

აკროპარესთეზია

აკროპარესთეზია არის ძლიერი ტკივილი კიდურებში და შეიძლება გამოწვეული იყოს ფაბრიის დაავადებით, სფინგოლიპიდოზის ტიპით.

ის ასევე შეიძლება იყოს ჰიპოკალციემიის ნიშანი.

სტომატოლოგია

სტომატოლოგიური პარესთეზია არის მგრძნობელობის დაკარგვა, რომელიც გამოწვეულია ყბის ან ქვედა ყბის ანესთეზიის შეყვანით სტომატოლოგიური მკურნალობამდე.

პოტენციური მიზეზები მოიცავს ნერვულ გარსში შეყვანის დროს მიყენებულ ტრავმასინექციის, გარსის გარშემო სისხლდენის, საანესთეზიო საშუალების უფრო გვერდითი მოვლენებისადმი მიდრეკილი ტიპების გამოყენება, ან ალკოჰოლით ან სასტერილიზაციო ხსნარებით დაბინძურებული საანესთეზიო საშუალებების შეყვანა.სხვა

სხვა მიზეზები შეიძლება შეიცავდეს:

ავტონომიური სენსორული მერიდიანული პასუხი ("ASMR")

კარპალური გვირაბის სინდრომი

ცერებრალური ამილოიდური ანგიოპათია

ჩიარის მალფორმაცია

ცელიაკია

კომპლექსური რეგიონალური ტკივილის სინდრომი

კუბიტალური გვირაბის სინდრომი

დეკომპრესიული ავადმყოფობა

დეჰიდრატაცია

ერითრომელალგია

ფაბრიის დაავადება

ფიბრომიალგია

ფტორქინოლონის ტოქსიკურობა

გილენ-ბარეს სინდრომი (GBS)

მძიმე ლითონები

ჰერპეს ზოსტერი

ჰიდროქსი ალფა სანშოლი, სიჩუანის წიწაკის კომპონენტი

ჰიპერგლიკემია (სისხლში მაღალი შაქარი)

ჰიპერკალიემია

ჰიპერვენტილაცია

ჰიპოკალციემია და თავის მხრივ:

ჰიპერმაგნიემია, მდგომარეობა, რომელშიც ჰიპოკალციემია ჩვეულებრივ აღინიშნება, როგორც მეორადი სიმპტომი

ჰიპოგლიკემია (სისხლში დაბალი შაქარი)

ჰიპოთირეოზი

იმუნოდეფიციტი, როგორიცაა ქრონიკული ანთებითი დემიელინიზებული პოლინეიროპათია (CIDP)

წითელი მგლურა

ლაიმის დაავადება

მაგნიუმის დეფიციტი, ხშირად პროტონ-ტუმბოს ინჰიბიტორის ხანგრძლივი გამოყენების შედეგად

მენოპაუზის

ვერცხლისწყლით მოწამვლა

შაკიკი

გაფანტული სკლეროზი

ნერვის შეკუმშვის სინდრომი

დაბნეულობა

ჟანგბადის ტოქსიკურობა, განსაკუთრებით ჟანგბადის სუნთქვა წნევის ქვეშ, როგორიცაა სკუბა დაივინგი

პირეტრომი ან პირეტროიდი პესტიციდები

პოსტპოლიომიელიტის სინდრომი

ცოფი

რადიაციული მოწამვლა

სარკოიდოზი

რადიკულიტი

მორიელი კბენს

ხერხემლის დისკის თიაქარი ან დაზიანება

ზურგის სტენოზი

ჭინჭრის ციება

სირინგომიელია

განივი მიელიტი

კრეიტცფელდ-იაკობის დაავადების ვარიანტი (აკა "შეშლილი ძროხის დაავადება")

ვიტამინი B5 დეფიციტი

ვიტამინი B6 ჭარბი

ვიტამინი B12 დეფიციტი

ნარკოტიკები

კრუნჩხვის საწინააღმდეგო ფარმაცევტული პრეპარატები, როგორიცაა ტოპირამატი, სულთიამი ან აცეტაზოლამიდი

ანტიდეპრესანტების შეწყვეტის სინდრომი

ბენზოდიაზეპინის მოხსნის სინდრომი

ბეტა ალანინი

დექსტრომეტორფანი (რეკრეაციული გამოყენება)

ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე (ცნს) მოქმედი ძლიერი ფარმაცევტული პრეპარატების ინტრავენური შეყვანა, ძირითადად ოპიატების, ოპიოიდების ან სხვა ნარკოტიკული საშუალებების, განსაკუთრებით არასამედიცინო გამოყენებისას (ნარკოტიკების ბოროტად გამოყენება)

კეტოროლაკი

ლიდოკაინის მოწამვლა

ლომოტილი

აზოტის ოქსიდი, ხანგრძლივი ექსპოზიცია

რიტონავირი

დიაგნოსტიკა

ნერვული გამტარობის კვლევა ჩვეულებრივ გვაწვდის სასარგებლო ინფორმაციას დიაგნოზის დასადგენად. MRI ან CT სკანირება ზოგჯერ გამოიყენება ცენტრალური ნერვული სისტემის პრობლემებისგან გამოწვეული გარკვეული მიზეზების გამოსარიცხად.

მკურნალობა

შემოთავაზებული მედიკამენტები შეიძლება მოიცავდეს იმუნოსუპრესანტ პრედნიზონს, ინტრავენურ გამა გლობულინს (IVIG), ანტიკონვულსანტებს, როგორიცაა გაბაპენტინი ან ტიაგაბინი, ან ანტივირუსული მედიკამენტები, ძირითადი მიზეზის მიხედვით. 

გარდა ძირითადი აშლილობის მკურნალობისა, პალიატიური მზრუნველობა შეიძლება მოიცავდეს ადგილობრივი დამამშვიდებელი კრემების გამოყენებას, როგორიცაა ლიდოკაინი ან პრილოკაინი. კეტამინი ასევე წარმატებით იქნა გამოყენებული, მაგრამ ზოგადად არ არის დამტკიცებული დაზღვევის მიერ. ფრთხილად უნდა იქნას მიღებული მხოლოდ საჭირო თანხის გამოყენება, რადგან გადაჭარბებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ამ პირობებს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ეს პროდუქტები ზოგადად გთავაზობთ უკიდურესად ეფექტურ, მაგრამ ხანმოკლე განთავისუფლებას ამ პირობებისგან.

ინსულტით გამოწვეულმა პარესთეზიამ შეიძლება მიიღოს გარკვეული დროებითი სარგებელი ბაკლოფენის მაღალი დოზებით დღეში რამდენჯერმე.

ზოსტერით გამოწვეული პარესთეზია მკურნალობს შესაბამისი ანტივირუსული მედიკამენტებით.

ეტიმოლოგია

სიტყვა პარესთეზია (/ˌpærɪsˈθiːziə, -ʒə/; ბრიტანული ინგლისური პარესთეზია; მრავლობითი პარესთეზია /-zii/ ან პარესთეზია) მომდინარეობს ბერძნული para ("გვერდით", ანუ არანორმალური) და აისთეზია ("გრძნობა").

იხ.ვიდეო - Numbness and Tingling, Causes of Paresthesia - Paresthesia is an abnormal sensation of the skin: (tingling, pricking, numbness, sometimes described as pins-and-needle.

The most common, everyday cause of tingling sensation,  is temporary restriction of nerve impulses to an area of nerves, commonly caused by leaning or resting on parts of the body,  such as the legs.

So, most Common cause of tingling is nerve compression.

Most pressure-induced paraesthesia results from awkward posture, such as engaging in cross-legged sitting for prolonged periods of time.

 when sustained pressure has been applied over a nerve, inhibiting or stimulating its function. Removing the pressure typically results in gradual relief of these paresthesias.

Paresthesias are usually painless and can occur anywhere on the body, but most commonly occur in the arms and legs.

The most familiar kind of paresthesia is the sensation known as "pins and needles" after having a limb "fall asleep".

A less well-known and uncommon paresthesia is formication, the sensation of insects crawling on the skin.

Another type of paresthesia can be: The briefest, electric shock type of paresthesia,  caused by tweaking the ulnar nerve near the elbow; this phenomenon known as bumping one's "funny bone".

More serious cause of tingling paresthesia is caused by  diabetic neuropathy. At this case there is direct damage to the nerves themselves. which is called neuropathy.

If person is overweight and have other risk factors for diabetes,  numbness of legs can be sign of diabetes.  

In many cases tingling is the first sign patient experience, when she has diabetes mellitus.

 Other causes of paresthesias:  Hyperventilation syndrome and panic attacks. A cold sore outside the mouth   can be preceded by tingling.

In older individuals, paresthesia is often the result of poor circulation in the limbs (such as in peripheral vascular disease), most often caused by atherosclerosis.

Without a proper supply of blood and nutrients, nerve cells can no longer adequately send signals to the brain. 

Because of this, paresthesia can also be a symptom of vitamin deficiency and malnutrition. For example:

Vitamin B12 deficiency and Alcoholism.

 as well as metabolic disorders like diabetes, hypothyroidism, and hypoparathyroidism. It can also be a symptom of mercury poisoning.

Other less common causes include: Central nervous system  ischemia, obstruction, compression, infection, inflammation and degenerative conditions.

ვარ 38 წის 3 თვეა მარცხენა ხელზე გამუდმებით დაბუჯებული მაქვს ნეკა თითი, არათითის გასწვრივ. ხშირად მაქვს მარალი წნევა გთხოვთ მირჩიოთ, რომელი პრეპარატით შეი₾ძება დაბუჟების მოხსნა ან როგორ მოვიქცე

პასუხი - აუცილებელად უნდა დადგინდეს დაბჟების მიზეზი ეს შესაძლოა ხერხემლის პათოლოგიასთან იყოს დაკავშირებული, მაგრამ რაკი მაღალი წნევა გაქვთ გირჩევთ, ერთხელ მაინც მიმართოთ ნერვოლოგს ზუსტი მიზეზის დასდაგდენად მკურნალობის ტაქტიკაზე.

GW170814

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             GW170814

სიგნალის წყაროს გამოთვლილი ფართობი: ლურჯი აჩვენებს შედეგს ორ დეტექტორზე დაყრდნობით, ყვითელი გვიჩვენებს სამი დეტექტორის ერთობლივ მუშაობას

GW170814 არის გრავიტაციული ტალღის აფეთქება, რომელიც აღმოჩენილია LIGO და Virgo გრავიტაციული ტალღების ობსერვატორიების მიერ 2017 წლის 14 აგვისტოს, 10:30:43 (UTC). სიგნალის აღმოჩენა გამოცხადდა 2017 წლის 27 სექტემბერს. ეს არის გრავიტაციული ტალღების მეოთხე აღმოჩენა და პირველი აღმოჩენა სამი დეტექტორის მიერ, რაც უფრო ზუსტ მონაცემებს იძლევა წყაროს ადგილმდებარეობის, შერწყმის დროს ობიექტების ორიენტაციისა და გრავიტაციული ტალღების პოლარიზაციის შესახებ. მიღებული უფრო ზუსტი მონაცემები კარგად ეთანხმება ფარდობითობის ზოგად თეორიას.

ანალიზმა აჩვენა, რომ მოვლენა იყო ორი შავი ხვრელის შერწყმის შედეგი, რომელთა მასები დაახლოებით 31 და 25 მზის მასაა (M⊙) და ეს მოხდა დედამიწიდან 1,8 მილიარდი სინათლის წლის მანძილზე. შერწყმის შედეგად წარმოიქმნა შავი ხვრელი, რომლის მასა 53 M⊙ იყო და გრავიტაციული ტალღების მიერ გადატანილი ენერგიის რაოდენობა არის დაახლოებით სამი მზის მასა.

ეს არის პირველი სიგნალი, რომელიც ერთდროულად გამოვლინდა სამი LIGO და Virgo დეტექტორის მიერ, რამაც უკეთესი გამოვლენის სიზუსტე მისცა - ციურ სფეროზე "საეჭვო არეალის" ფართობი შემცირდა 1160-დან 60 კვადრატულ მეტრამდე. გრადუსი.

მეოთხე ჩაწერილი გრავიტაციული ტალღის სიგნალი

ისტორია - 2017 წლის 1 აგვისტოს იტალიაში გრავიტაციული ტალღების დეტექტორი დამონტაჟდა და ამერიკულ დეტექტორებთან ერთად დაიწყო მუშაობა. გაშვების დროს ევროპულ დეტექტორს უფრო ნაკლები სიზუსტე ჰქონდა, ვიდრე ამერიკულს, მაგრამ მონაცემთა სამი წყაროს არსებობამ შესაძლებელი გახადა სიზუსტის გაუმჯობესება.

ლივინგსტონის დეტექტორმა პირველმა აღმოაჩინა სიგნალი, 8 მილიწამის შემდეგ მოვლენა მოხდა ჰენფორდის დეტექტორთან, ქალწულმა კი სიგნალი ლივინგსტონიდან 14 მილიწამში მიიღო.

დეტექტორების ერთობლივი მოქმედება გაგრძელდა 25 აგვისტომდე.

ასტრონომიული წარმოშობა

სამეცნიერო შედეგები

ზოგადი ფარდობითობა პროგნოზირებს, რომ გრავიტაციულ ტალღებს უნდა ჰქონდეს ტენზორული პოლარიზაცია. სამი დეტექტორიდან მიღებული მონაცემები აჩვენებს, რომ თეორია კარგად არის დადასტურებული ექსპერიმენტულად.

სამი დეტექტორის ქსელმა გააუმჯობესა სავარაუდო წყაროს არეალის სიზუსტე, შეამცირა ფართობი 90%-ით 1160-დან 60 კვადრატულ მეტრამდე. გრადუსი. პირველად შესაძლებელი გახდა გრავიტაციული ტალღების პოლარიზაციის ექსპერიმენტული შემოწმება, რამაც გახსნა ექსპერიმენტების ახალი კლასი გრავიტაციულ-ტალღურ ასტრონომიაში.

იხ.ვიდეო - GW170814: First triple-coincident observation of a black hole merger by the LIGO and Virgo detectors - The animation shows the coalescence of two orbiting black holes as detected by the Advanced LIGO and Advanced Virgo observatories on the 14th of August 2017. The strength of the gravitational wave is indicated by elevation as well as colour, with dark green indicating weak fields and bright violet indicating strong fields. The amplitude of the gravitational wave is rescaled in time which allows to show the signal during the entire coalescence and not just close to merger, where it is strongest. Additionally, the sizes of the black holes are increased by a factor of two to improve visibility. 

სახე

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                    სახე

უილიამ ჰოგარტი. მხატვრის მსახურები

სახე არის ადამიანის თავის წინა ნაწილი, ზედა საზღვარი გადის ორბიტის ზედა კიდის გასწვრივ, ქვემოთ - კუთხეების და ქვედა ყბის ქვედა კიდის გასწვრივ, გვერდებზე - ქვედა ყბის ტოტების კიდეები და ფუძე. აურიკულების.

სტრუქტურა

ადამიანის თავის წინა მხარეს სახე ეწოდება. იგი მოიცავს რამდენიმე განსხვავებულ სფეროს,  რომელთა ძირითადი მახასიათებლებია:

შუბლი, რომელიც მოიცავს კანს თმის ხაზის ქვეშ, ესაზღვრება გვერდით ტაძრებით და ქვედა წარბებითა და ყურებით

თვალები, ორბიტაზე მჯდომარე და დაცული ქუთუთოებითა და წამწამებით

გამორჩეული ადამიანის ცხვირის ფორმა, ნესტოები და ცხვირის ძგიდე

ლოყები, რომელიც ფარავს ყბას და ქვედა ყბას (ან ყბას), რომლის კიდური არის ნიკაპი

პირი, ზედა ტუჩით გაყოფილი ფილტვრით, ზოგჯერ აჩენს კბილებს

სახის გარეგნობა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ადამიანის ამოცნობისა და კომუნიკაციისთვის. ადამიანებში სახის კუნთები ემოციების გამოხატვის საშუალებას იძლევა.

სახე თავისთავად არის ადამიანის სხეულის ძალიან მგრძნობიარე რეგიონი და მისი გამოხატულება შეიძლება შეიცვალოს, როდესაც ტვინი სტიმულირდება ადამიანის მრავალი გრძნობით, როგორიცაა შეხება, ტემპერატურა, ყნოსვა, გემო, სმენა, მოძრაობა, შიმშილი ან ვიზუალური სტიმული. 

სახის კუნთები მნიშვნელოვანია სახის გამონათქვამებში ჩართვისას.

ცვალებადობა

აგრეთვე: ადამიანის ცვალებადობა

სახე არის თვისება, რომელიც ყველაზე კარგად განასხვავებს ადამიანს. ადამიანის ტვინის სპეციალიზებული უბნები, როგორიცაა fusiform face area (FFA), იძლევა სახის ამოცნობის საშუალებას; როდესაც ისინი დაზიანებულია, შესაძლოა შეუძლებელი იყოს ოჯახის ინტიმური წევრების სახეების ამოცნობა. კონკრეტული ორგანოების ნიმუში, როგორიცაა თვალები, ან მათი ნაწილები, გამოიყენება ბიომეტრიულ იდენტიფიკაციაში ინდივიდების ცალსახად იდენტიფიცირებისთვის.

სახის ჩონჩხის ანატომია

სახის ფორმაზე გავლენას ახდენს ქალას ძვლოვანი სტრუქტურა და თითოეული სახე უნიკალურია ვისცეროკრანიუმის (და ნეიროკრანიუმის) ძვლებში არსებული ანატომიური ვარიაციით. სახის ფორმირებაში ჩართული ძვლები ძირითადად არის ყბა, ქვედა ყბა, ცხვირის ძვალი, ზიგომატური ძვალი და შუბლის ძვალი. ასევე მნიშვნელოვანია სხვადასხვა რბილი ქსოვილები, როგორიცაა ცხიმი, თმა და კანი (რომელთა ფერი შეიძლება განსხვავდებოდეს).

სახე დროთა განმავლობაში იცვლება და ბავშვებში ან ჩვილებში გავრცელებული თვისებები, როგორიცაა გამოჩენილი ბუკალური ცხიმოვანი ბალიშები დროთა განმავლობაში ქრება, მათი როლი ჩვილში არის ლოყების სტაბილიზაცია ძუძუთი კვების დროს. მიუხედავად იმისა, რომ ბუკალური ცხიმოვანი ბალიშები ხშირად მცირდება ზომით, ძვლების გამორჩეულობა ასაკთან ერთად იზრდება და ვითარდება.

სახის ფორმა - როგორიცაა სახის სიმეტრია - სილამაზის მნიშვნელოვანი განმსაზღვრელია.

სხვა მახასიათებლები

სახის ხილული ცვლადი ნიშნები, გარდა ფორმებისა და პროპორციებისა, მოიცავს ფერს (სიფერმკრთალე, მზის გარუჯვა და გენეტიკური ნაგულისხმევი პიგმენტაცია), თმა (სიგრძე, ფერი, ცვენა, ნაცრისფერი), ნაოჭები,  სახის თმა (მაგ. წვერი), კანის დაქვეითება,  გაუფერულება  (მუქი ლაქები,  ჭორფლები და თვალის წრეები), ფორების ცვალებადობა, კანის ლაქები (აკნე, ნაწიბურები, დამწვრობის ნიშნები). ამ მახასიათებლების უმეტესობა ასევე შეიძლება განსხვავდებოდეს დროთა განმავლობაში დაბერების გამო,  კანის მოვლის, კვების,  ექსპოზიციის გამო (როგორიცაა ზოგადი გარემოს მავნე ნივთიერებები,  სამუშაო ადგილი და კოსმეტიკა), ფსიქოლოგიური ფაქტორები,  და ქცევა (როგორიცაა მოწევა,  ძილი,  ფიზიკური აქტივობა და მზე. დაზიანება).

მექანიზმები, რომლებიც ემყარება მათ მოიცავს პეპტიდებთან დაკავშირებულ ცვლილებებს (განსაკუთრებით კოლაგენს),  ანთებას,  სხვადასხვა ცილების (განსაკუთრებით ელასტინის და სხვა ECM ცილების) წარმოებას,  კანქვეშა ქსოვილის სტრუქტურას,  ჰორმონები,  ბოჭკოები (როგორიცაა ელასტიური ბოჭკოები ან ელასტიურობა) და კანის ბარიერი.

ბევრის სურვილმა გამოიყურებოდეს ახალგაზრდულად მათი ასაკისთვის და/ან მიმზიდველად გამოიწვია დიდი კოსმეტიკური ინდუსტრიის ჩამოყალიბება, რომელიც ძირითადად ეხება მაკიაჟს, რომელიც გამოიყენება კანზე (ადგილობრივად) დროებით შეცვალოს გარეგნობა, მაგრამ ის ან დერმატოლოგია ასევე ავითარებს დაბერების საწინააღმდეგო პროდუქტებს (და მათთან დაკავშირებულ პროდუქტებსა და პროცედურებს), რომლებიც ზოგიერთ შემთხვევაში გავლენას ახდენს ფუძემდებლურ ბიოლოგიაზე და ნაწილობრივ გამოიყენება პრევენციულად. სახის თვისებები ასევე გამოიყენება ბიომეტრიაში და იყო მცდელობები რეპროდუცირებადი რაოდენობების შესახებ. კანის ჯანმრთელობა განიხილება ადამიანის კეთილდღეობისა და ადამიანებში ჯანმრთელობის აღქმის მთავარ ფაქტორად.

გენეტიკა

გენები არის მთავარი ფაქტორი პირის სახის კონკრეტულ გარეგნობაში, იდენტური ტყუპების სახეების მაღალი მსგავსებით, რაც მიუთითებს იმაზე, რომ სახის ცვალებადობის უმეტესი ნაწილი გენეტიკურად არის განსაზღვრული.

კვლევებმა გამოავლინა გენები და გენების რეგიონები, რომლებიც განსაზღვრავენ სახის ფორმას და განსხვავებებს სახის სხვადასხვა მახასიათებლებში. 2021 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ტუჩის სისქესთან დაკავშირებული გენის ვერსია - შესაძლოა შერჩეული ცივ კლიმატთან ადაპტაციის გამო ცხიმის განაწილების გზით - ძველი ადამიანებისგან - დენისოვანებიდან - თანამედროვე ადამიანებში, მკვიდრ ამერიკელებში. სხვა კვლევამ აჩვენა, რომ მსგავს ადამიანებს (doppelgängers) აქვთ გენეტიკური მსგავსება, იზიარებენ გენებს, რომლებიც გავლენას ახდენენ არა მხოლოდ სახეზე, არამედ ფიზიკისა და ქცევის ზოგიერთ ფენოტიპზე. კვლევამ გამოავლინა გენები, რომლებიც აკონტროლებენ ცხვირის და ნიკაპის ფორმას. ბიოლოგიური მონაცემთა ბაზები შეიძლება გამოყენებულ იქნას სახის ფენოტიპებსა და გენს შორის ასოციაციების აგრეგაციისა და აღმოსაჩენად.

იხ.ვიდეო - Припухшее лицо 👉 как избавиться? Главная причина отечного лица

ჩემს ქალისვილს ბავშობიდანვე ჰქონდა სახის კანთან დაკავშირებული პრობლემები, რ-იც გარდატეხის ასაკში განსაკთრებით გაუმწვავდა. ყველას გევგონა, ასაკი ცაივლის და ყველაფერი თავისთავად მოგვარდებაო, მაგრამ ამაოდ რასაც ძლერ განიცადა. ანტიმოკრობული და ანტების საიწნაამღდეგო ნიღბებს ხმარობდა. მცრე უკეთესობა ნადვილად დაეტყო, მაგრამ დროთა განმავლობაში კანი ისევ იცვლიდა იერს. ბოლოს დავადგინეთ: კანის გარეგანი გაწმენდა ეფექტიანი მხოლოდ იმ შემთხვევაში ყოფილა, როდესაც შინაგანი გამღიზიანებელი ჰანიკურნება. ამსათვის კი ხალხური საშუალების გამოყენება გვირჩიეს.

თანაბარი რაოდენობით გვირილას, ოროვანდის, არყის ხის ფოთლების და მიდვრის შვიტას 2 ს/კ ნარევს დაასხით 1 წ მდუღარე  წყალი და დაადგით 2-3 სთ, გაადწურეთ და მიირეტ 1/3 ჭ. 3-ჯერ დღეში

 ამავე ნარევისგან უნდა მოამზადო სახის კრემიც: 1 ჩ/კ ნარევი კარგად დაფხვენიტ და დაუმატეთ 4 ჩ/კ ნაღების კარაქი, თქვიფეთ, ვიდრე ერთგვაროვან მასას არ მიიღებთ და წაისვით კანზე დილიტ, თბილი წყლით დაბანის შემდეგ. როგორც ნაყენი, ისე კრემი განსაკუთრებით უხდება მშრალ კანს. ცხიმოვანს -  ნაკლებად. ჩემი ქალისვილი ასე რამდენიმე თვე მკურნალობდა და გასაოცარი შედეგი მიიღო -  კანი ისეთი გლუვი და პრიალა გახდა. დეფექტის ნაკვალევის კი აღარსად დაჩა.

ექიმის კომენტარი - კანის მდგომარეობა მართლაც ბევრადაა დამოკიდებული ორგანიზმის შიანაგანი მდგომარეობაზე, განსაკუთრებით  კი ვისაც კუწ-ნაწლავის ნორმალური მოქედების პრობლემა აქვს. ამოტომ ვისაც კანის პრობლემები აქვს აუცილებლად უნდა მოიწერიგოს კუწის მოქედება.

 მცენარეული ნაკრები, რ-იც მკითხველმა მოგვაწოდა ხახლურ ემდიცინაში საკმაოდ გარვეცელებულია და მრავალმხრივი ფარმაკოლოგიური ეფექტიტ ცნობილ მცენარეებს შეიცავს.

ეს მცენარეები ხასიათდება ანთების საწინაამღდეგო, ნაღველმდენი, შარდმდენი, ნივთიერაბათა ცვლის მომწესიგრებელი, ანტისპაზმური საჭმლის მონელების გასაუმჯიბესებელი ეფექტით. ამ ნაკრების მოქედება დადებიტად აისახება კუწ-ნაწლავთა ტრაქტის ფუნქციონირებაზე, რაც აუცილებელად კარგ შედეგს მოგვცემს კანის დაზიანების მკურნალბაზე.

ნიშნები და სიმპტომები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -

                  ნიშნები და სიმპტომები

მწვავე აივ ინფექციის ნიშნები (მათ შორის გადიდებული ღვიძლი და ელენთა) და სიმპტომები (თავის ტკივილისა და ღებინების ჩათვლით)

 ნიშნები და სიმპტომები არის დაავადების, ტრავმის ან მდგომარეობის დიაგნოსტიკური ჩვენება.

ნიშნები ობიექტურია და გარედან დაკვირვებადი; სიმპტომები არის პიროვნების მიერ მოხსენებული სუბიექტური გამოცდილება.

ნიშანი, მაგალითად, შეიძლება იყოს ნორმაზე მაღალი ან დაბალი ტემპერატურა, არტერიული წნევის მომატება ან დაქვეითება ან სამედიცინო სკანირებაზე გამოვლენილი პათოლოგია. სიმპტომი არის რაღაც უჩვეულო, რომელიც განიცდის ინდივიდს, როგორიცაა ცხელება, თავის ტკივილი ან სხვა ტკივილები სხეულში, რაც ხდება სხეულის იმუნური სისტემის წინააღმდეგ ინფექციის წინააღმდეგ. 

ნიშნები და სიმპტომები

ნიშნები

სამედიცინო ნიშანი არის დაავადების, ტრავმის ან სამედიცინო მდგომარეობის ობიექტური დაკვირვება, რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს ფიზიკური გამოკვლევის დროს. ეს ნიშნები შეიძლება იყოს ხილული, როგორიცაა გამონაყარი ან სისხლჩაქცევა, ან სხვაგვარად გამოვლენილი, მაგალითად, სტეტოსკოპის გამოყენებით ან არტერიული წნევის გაზომვით. სამედიცინო ნიშნები სიმპტომებთან ერთად ხელს უწყობს დიაგნოზის ფორმირებას. ნიშნების ზოგიერთი მაგალითია ფრჩხილების ჩხვლეტა ფრჩხილების ან ფეხის ფრჩხილებზე ან არანორმალური სიარული.

სიმპტომები

სიმპტომი არის რაღაც იგრძნობა ან განცდილი, როგორიცაა ტკივილი ან თავბრუსხვევა. ნიშნები და სიმპტომები არ არის ურთიერთგამომრიცხავი, მაგალითად, ცხელების სუბიექტური შეგრძნება შეიძლება აღინიშნოს თერმომეტრის გამოყენებით, რომელიც აღრიცხავს მაღალ მაჩვენებელს. CDC ჩამოთვლის სხვადასხვა დაავადებებს მათი ნიშნებითა და სიმპტომების მიხედვით, როგორიცაა წითელა, რომელიც მოიცავს მაღალ სიცხეს, კონიუნქტივიტს და ხველას, რასაც მოჰყვება რამდენიმე დღის შემდეგ წითელას გამონაყარი.

კარდინალური ნიშნები და სიმპტომები

კარდინალური ნიშნები და სიმპტომები ძალიან სპეციფიკურია პათოგნომონურამდეც კი. კარდინალური ნიშანი ან კარდინალური სიმპტომი ასევე შეიძლება მიუთითებდეს დაავადების ძირითად ნიშანზე ან სიმპტომზე. არანორმალური რეფლექსები შეიძლება მიუთითებდეს ნერვულ სისტემასთან დაკავშირებულ პრობლემებზე. ნიშნები და სიმპტომები ასევე გამოიყენება ფიზიოლოგიურ მდგომარეობებზე დაავადების კონტექსტის მიღმა, მაგალითად, როდესაც ეხება ორსულობის ნიშნებსა და სიმპტომებს, ან დეჰიდრატაციის სიმპტომებს. ზოგჯერ დაავადება შეიძლება იყოს რაიმე ნიშნების ან სიმპტომების გამოვლენის გარეშე, როდესაც ის ცნობილია როგორც ასიმპტომური. აშლილობა შეიძლება გამოვლინდეს ტესტების საშუალებით, სკანირების ჩათვლით. ინფექცია შეიძლება იყოს უსიმპტომო, მაგრამ მაინც გადამდები.

სინდრომი

მთავარი სტატია: სინდრომი

ნიშნები და სიმპტომები ხშირად არასპეციფიკურია, მაგრამ ზოგიერთი კომბინაცია შეიძლება მიუთითებდეს გარკვეულ დიაგნოზებზე, რაც ხელს უწყობს შეზღუდოს რა შეიძლება იყოს არასწორი. დამახასიათებელი ნიშნებისა და სიმპტომების გარკვეული ნაკრები, რომლებიც შეიძლება დაკავშირებული იყოს არეულობასთან, ცნობილია როგორც სინდრომი.

დაკავშირებული ტერმინები

სიმპტომური

როდესაც დაავადება ვლინდება სიმპტომებით, იგი ცნობილია როგორც სიმპტომური. არსებობს მრავალი მდგომარეობა, მათ შორის სუბკლინიკური ინფექციები, რომლებიც არ ავლენენ სიმპტომებს და მათ უწოდებენ ასიმპტომურს.

ნიშნები და სიმპტომები შეიძლება იყოს მსუბუქი ან მძიმე, ხანმოკლე ან უფრო ხანგრძლივი, როდესაც ისინი შეიძლება შემცირდეს (რემისია), ან შემდეგ განმეორდეს (რეციდივი ან რეკრუდუსენცია), რომელიც ცნობილია როგორც გამწვავება. გამწვავებამ შეიძლება გამოავლინოს უფრო მძიმე სიმპტომები.

ტერმინი მთავარი საჩივარი, ასევე "პრობლემის წარმოდგენა", გამოიყენება სამედიცინო დახმარების მოთხოვნისას ინდივიდის თავდაპირველი შეშფოთების აღსაწერად და როგორც კი ეს მკაფიოდ შეინიშნება, შეიძლება მოხდეს ამ დაავადების ისტორია. სიმპტომს, რომელიც საბოლოოდ იწვევს დიაგნოზს, ეწოდება კარდინალური სიმპტომი.  ზოგიერთი სიმპტომი შეიძლება იყოს შეცდომაში შემყვანი მიმართული ტკივილის შედეგად, სადაც, მაგალითად, მარჯვენა მხრის ტკივილი შეიძლება გამოწვეული იყოს ნაღვლის ბუშტის ანთებით და არა ვარაუდით. კუნთების დაძაბვა.

პროდრომი

ბევრ დაავადებას აქვს ადრეული პროდრომული სტადია, სადაც რამდენიმე ნიშანი და სიმპტომი შეიძლება მიუთითებდეს არეულობის არსებობაზე შემდგომი სპეციფიკური სიმპტომების გამოვლენამდე. მაგალითად, წითელას აქვს პროდრომული პრეზენტაცია, რომელიც მოიცავს გახშირებულ ხველას, ცხელებას და კოპლიკის ლაქებს პირში. შაკიკის ეპიზოდების ნახევარზე მეტს აქვს პროდრომული ფაზა. შიზოფრენიას აქვს შესამჩნევი პროდრომული სტადია, ისევე როგორც დემენცია.

არასპეციფიკური სიმპტომები

ზოგიერთი სიმპტომი სპეციფიკურია, ანუ ისინი დაკავშირებულია ერთ კონკრეტულ სამედიცინო მდგომარეობასთან.

არასპეციფიკური სიმპტომები, რომლებსაც ზოგჯერ ასევე უწოდებენ ორაზროვან სიმპტომებს,  არ არის სპეციფიკური კონკრეტული მდგომარეობისთვის. მათ შორისაა წონის აუხსნელი კლება, თავის ტკივილი, ტკივილი, დაღლილობა, მადის დაკარგვა, ღამის ოფლიანობა და სისუსტე. სამი კონკრეტული არასპეციფიკური სიმპტომისგან შემდგარი ჯგუფი - ცხელება, ღამის ოფლიანობა და წონის დაკლება - ექვსი თვის განმავლობაში ეწოდება B სიმპტომებს, რომლებიც ასოცირდება ლიმფომასთან და მიუთითებს ცუდ პროგნოზზე.

სიმპტომების სხვა ქვეტიპები მოიცავს:

კონსტიტუციური ან ზოგადი სიმპტომები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ზოგად კეთილდღეობაზე ან მთელ სხეულზე, როგორიცაა ცხელება;

თანმხლები სიმპტომები, რომლებიც ვლინდება პირველადი სიმპტომის პარალელურად;

პროდრომული სიმპტომები, რომლებიც უფრო დიდი პრობლემების პირველი სიმპტომებია;

დაგვიანებული სიმპტომები, რომლებიც ჩნდება ტრიგერის შემდეგ გარკვეული დროის შემდეგ; და

ობიექტური სიმპტომები, რომლებიც არის სიმპტომები, რომელთა არსებობაც შეიძლება დაფიქსირდეს და დადასტურდეს ჯანდაცვის პროვაიდერის მიერ.

სასიცოცხლო ნიშნები

სასიცოცხლო ნიშნები არის ის ოთხი ნიშანი, რომელსაც შეუძლია მყისიერი მნიშვნელობის მიცემა    სხეულის ზოგადი ფუნქციონირებისა და ჯანმრთელობის მდგომარეობის უზრუნველყოფა. ეს არის ტემპერატურა, გულისცემა, სუნთქვის სიხშირე და არტერიული წნევა. ამ გაზომვების დიაპაზონი განსხვავდება ასაკის, წონის, სქესის და ზოგადი ჯანმრთელობის მიხედვით.

ციფრული აპლიკაცია შემუშავებულია კლინიკურ პარამეტრებში გამოსაყენებლად, რომელიც ზომავს სამ სასიცოცხლო ნიშანს (არა ტემპერატურას) მხოლოდ სმარტფონის გამოყენებით და დამტკიცებულია ინგლისის NHS-ის მიერ. აპლიკაცია დარეგისტრირებულია როგორც Lifelight First, ხოლო Lifelight Home დამუშავების პროცესშია (2020) მონიტორინგი-გამოყენებისთვის სახლში მცხოვრები ადამიანების მიერ მხოლოდ კამერის გამოყენებით მათ სმარტფონზე ან ტაბლეტზე. ეს დამატებით გაზომავს ჟანგბადის გაჯერებას და წინაგულების ფიბრილაციას. სხვა მოწყობილობები მაშინ არ არის საჭირო.

სინდრომები

დამატებითი ინფორმაცია: სინდრომების სია და სამედიცინო ტრიადების, ტეტრადების და პენტადების სია

ბევრი მდგომარეობა მითითებულია ცნობილი ნიშნების, ან ნიშნებისა და სიმპტომების ჯგუფით. ეს შეიძლება იყოს სამი ჯგუფი, რომელიც ცნობილია როგორც ტრიადა; ოთხკაციანი ჯგუფი („ტეტრადი“); ან ხუთკაციანი ჯგუფი ("პენტადი").

ტრიადის მაგალითია მელცერის ტრიადა, რომელშიც წარმოდგენილია პურპურა გამონაყარი, სახსრების მტკივნეული ართრალგია და კუნთების მტკივნეული და სუსტი მიალგია. მელცერის ტრიადა მიუთითებს კრიოგლობულინემიის მდგომარეობაზე. ჰანტინგტონის დაავადება არის ნეიროდეგენერაციული დაავადება, რომელიც ხასიათდება მოტორული, კოგნიტური და ფსიქიატრიული ნიშნებისა და სიმპტომების ტრიადით. ამ ჯგუფების დიდი რაოდენობა, რომლებიც შეიძლება იყოს დამახასიათებელი კონკრეტული დაავადებისთვის, ცნობილია როგორც სინდრომი. მაგალითად, ნუნანის სინდრომს აქვს სახის და კუნთ-კუნთოვანი მახასიათებლების დიაგნოსტიკური ნაკრები. ზოგიერთ სინდრომს, როგორიცაა ნეფროზული სინდრომი, შეიძლება ჰქონდეს მრავალი გამომწვევი მიზეზი, რომლებიც დაკავშირებულია თირკმელებზე მოქმედ დაავადებებთან.

ზოგჯერ ბავშვს ან მოზარდს შეიძლება ჰქონდეს სიმპტომები, რომლებიც მიუთითებს გენეტიკურ აშლილობაზე, რომლის იდენტიფიცირება შეუძლებელია გენეტიკური ტესტირების შემდეგაც კი. ასეთ შემთხვევებში შეიძლება გამოყენებულ იქნას ტერმინი SWAN (სინდრომი სახელის გარეშე). ხშირად დიაგნოზი შეიძლება დაისვას რაღაც მომავალში, როდესაც სხვა უფრო სპეციფიკური სიმპტომები გამოჩნდება, მაგრამ ბევრი შემთხვევა შეიძლება დარჩეს დიაგნოსტირებული. დიაგნოსტიკის შეუძლებლობა შეიძლება გამოწვეული იყოს სიმპტომების უნიკალური კომბინაციით ან პირობების გადაფარვით, ან სიმპტომების ატიპიური ცნობილ აშლილობისთვის, ან აშლილობის უკიდურესად იშვიათი გამოვლინებით.

შესაძლებელია, რომ კონკრეტული სინდრომის მქონე ადამიანმა არ გამოავლინოს ყველა ის ნიშანი და/ან სიმპტომი, რომელიც ქმნის/განსაზღვრავს სინდრომს.

დადებითი და უარყოფითი

სენსორული სიმპტომები ასევე შეიძლება შეფასდეს, როგორც დადებითი სიმპტომები, ან როგორც უარყოფითი სიმპტომები, იმისდა მიხედვით, არის თუ არა სიმპტომი არანორმალურად, როგორიცაა ჩხვლეტა ან ქავილი, ან არანორმალურად არარსებობა, როგორიცაა ყნოსვის დაკარგვა. ნეგატიური სიმპტომებისთვის გამოიყენება შემდეგი ტერმინები - ჰიპოესთეზია არის მგრძნობელობის ნაწილობრივი დაკარგვა ზომიერი სტიმულის მიმართ, როგორიცაა წნევა, შეხება, სითბო, სიცივე. ანესთეზია არის მგრძნობელობის სრული დაკარგვა უფრო ძლიერი სტიმულის მიმართ, როგორიცაა ქინძისთავი. ჰიპოალგეზია (ანალგეზია) არის მგრძნობელობის დაკარგვა მტკივნეული სტიმულის მიმართ.

სიმპტომები ასევე დაჯგუფებულია უარყოფით და პოზიტიურად ზოგიერთი ფსიქიკური აშლილობისთვის, როგორიცაა შიზოფრენია. დადებითი სიმპტომებია ის სიმპტომები, რომლებიც გვხვდება აშლილობაში და ჩვეულებრივ არ განიცდის ადამიანთა უმეტესობას და ასახავს ნორმალური ფუნქციების გადაჭარბებას ან დამახინჯებას; მაგალითებია ჰალუცინაციები, ბოდვები და უცნაური ქცევა. ჩვეულებრივ გვხვდება, მაგრამ ისინი შემცირებულია ან არ არსებობს, როგორიცაა აპათია და ანჰედონია.

დინამიური და სტატიკური

დინამიური სიმპტომები შეიძლება შეიცვალოს გარემოების მიხედვით, ხოლო სტატიკური სიმპტომები ფიქსირებული ან უცვლელია, მიუხედავად გარემოებისა. მაგალითად, ვარჯიშის შეუწყნარებლობის სიმპტომები დინამიურია, რადგან ისინი გამოწვეულია ვარჯიშით, მაგრამ მსუბუქდება დასვენების დროს. კუნთების ფიქსირებული სისუსტე არის სტატიკური სიმპტომი, რადგან კუნთი სუსტი იქნება ვარჯიშის ან დასვენების მიუხედავად.

მეტაბოლური მიოპათიების მქონე პაციენტთა უმრავლესობას აქვს დინამიური და არა სტატიკური გამოვლინებები, როგორც წესი, განიცდის ვარჯიშის აუტანლობას, კუნთების ტკივილს და კრუნჩხვებს ვარჯიშის დროს და არა ფიქსირებული სისუსტის დროს. მაკარდლის დაავადების მეტაბოლური მიოპათიის მქონე ადამიანებს (GSD-V) და ფოსფოგლუკომუტაზას დეფიციტის მქონე ზოგიერთ პირს (CDG1T/GSD-XIV), თავდაპირველად განიცდიან ვარჯიშის შეუწყნარებლობას მსუბუქი და ზომიერი აერობული ვარჯიშის დროს, მაგრამ სიმპტომები მცირდება 6-10 წუთის შემდეგ. ცნობილია როგორც "მეორე ქარი".

ნეიროფსიქიატრიული

ნეიროფსიქიატრიული სიმპტომები გვხვდება ბევრ დეგენერაციულ აშლილობაში, მათ შორის დემენცია და პარკინსონის დაავადება. სიმპტომები ჩვეულებრივ მოიცავს აპათიას, შფოთვას და დეპრესიას. ნევროლოგიური და ფსიქიატრიული სიმპტომები ასევე გვხვდება ზოგიერთ გენეტიკურ დარღვევებში, როგორიცაა ვილსონის დაავადება. აღმასრულებელი დისფუნქციის სიმპტომები ხშირად გვხვდება ბევრ აშლილობაში, მათ შორის შიზოფრენიასა და ADHD-ში.

რადიოლოგიური

რენტგენოლოგიური ნიშნები არის პათოლოგიური სამედიცინო დასკვნები გამოსახულების სკანირებაზე. მათ შორისაა მიკი მაუსის ნიშანი და ოქროს S ნიშანი. გამოსახულების გამოყენებისას საჩივრის მიზეზის დასადგენად, სხვა დაუკავშირებელი აღმოჩენაშეიძლება მოიძებნოს, როგორც შემთხვევითი აღმოჩენა.

კარდინალი

კარდინალური ნიშნები და სიმპტომები არის ის, რაც შეიძლება იყოს დიაგნოსტიკური, ხოლო პათოგნომონური - დიაგნოზის სიზუსტით. მაგალითად, ანთებას აქვს კარდინალური ნიშნები და სიმპტომების აღიარებული ჯგუფი,  ისევე როგორც ქრონიკული ბრონქიტის გამწვავება,  და პარკინსონის დაავადება.

პათოგნომონური კარდინალური ნიშნისგან განსხვავებით, ნიშნის ან სიმპტომის არარსებობამ ხშირად შეიძლება გამორიცხოს მდგომარეობა. ეს ცნობილია ლათინური ტერმინით sine qua non. მაგალითად, მემკვიდრეობითი დაავადებისთვის სპეციფიკური ცნობილი გენეტიკური მუტაციების არარსებობა გამორიცხავს ამ დაავადებას. კიდევ ერთი მაგალითია, როდესაც ვაგინალური pH 4.5-ზე ნაკლებია, ბაქტერიული ვაგინოზის დიაგნოზი გამოირიცხება.

რეფლექსები

რეფლექსი არის სხეულის ავტომატური რეაქცია სტიმულზე. მისი არარსებობა, შემცირებული (ჰიპოაქტიური) ან გადაჭარბებული (ჰიპერაქტიური) პასუხი შეიძლება იყოს ცენტრალური ნერვული სისტემის ან პერიფერიული ნერვული სისტემის დაზიანების ნიშანი. მაგალითად, პატელარულ რეფლექსში (მუხლზე აჩქარება), მისი შემცირება ან არარსებობა ცნობილია, როგორც ვესტფალის ნიშანი და შეიძლება მიუთითებდეს ქვედა საავტომობილო ნეირონების დაზიანებაზე. როდესაც პასუხი არის გადაჭარბებული, შეიძლება მიეთითოს ზედა საავტომობილო ნეირონების დაზიანება.

ფეისები

რიგი სამედიცინო მდგომარეობები დაკავშირებულია სახის გამორჩეულ გამომეტყველებასთან ან გარეგნობასთან, რომელიც ცნობილია როგორც ფაცია. მაგალითად არის ელფის ფაცია, რომელსაც აქვს ელფის მსგავსი სახის თვისებები და ეს შეიძლება ასოცირებული იყოს უილიამსის სინდრომთან ან დონოჰიუს სინდრომთან. ყველაზე ცნობილი სახეები, ალბათ, ჰიპოკრატეს სახეებია, რომელიც ჩანს ადამიანზე, როდესაც ის სიკვდილთან ახლოსაა.

ანამნეზური ნიშნები

ანამნეზური ნიშნები (დან anamnēstikós, ἀναμνηστικός, "გონების გახსენების უნარი") არის ნიშნები, რომლებიც მიუთითებს წარსულ მდგომარეობაზე, მაგალითად, მკლავის დამბლა შეიძლება მიუთითებდეს წარსულის ინსულტზე.:

ასიმპტომური

ზოგიერთი დაავადება, მათ შორის კიბო და ინფექციები, შეიძლება იყოს წარმოდგენილი, მაგრამ არ ავლენს ნიშნები ან სიმპტომები და ისინი ცნობილია როგორც ასიმპტომური. ნაღვლის ბუშტის ქვა შეიძლება იყოს უსიმპტომო და აღმოჩენილი იყოს მხოლოდ შემთხვევითი აღმოჩენის სახით. ადვილად გავრცელებული ვირუსული ინფექციები, როგორიცაა COVID-19, შეიძლება იყოს უსიმპტომო, მაგრამ მაინც გადამდები.

ისტორია

სიმპტომოტოლოგია

სიმპტომი (ბერძნულიდან σύμπτωμα, "უბედური შემთხვევა, უბედურება, რაც ემართება",  συμπίπτω, "მე ვეცემი", დან συν- "ერთად, ერთად" და πίπτω, "ვვარდები") არის ნორმალური ფუნქციიდან გადასვლა. ან გრძნობა. სიმპტომატოლოგია (ასევე უწოდებენ სემიოლოგიას) არის მედიცინის ფილიალი, რომელიც ეხება დაავადების ნიშნებსა და სიმპტომებს. ეს კვლევა ასევე მოიცავს დაავადების ჩვენებებს. იგი პირველად აღწერა, როგორც სემიოტიკა ჰენრი სტუბმა 1670 წელს, ტერმინი, რომელიც ახლა გამოიყენება ნიშნების კომუნიკაციის შესასწავლად.

მეცხრამეტე საუკუნემდე მცირე განსხვავება იყო ექიმისა და პაციენტის დაკვირვების უფლებამოსილებაში. სამედიცინო პრაქტიკის უმეტესობა ჩატარდა როგორც თანამშრომლობითი ურთიერთქმედება ექიმსა და პაციენტს შორის; ეს თანდათან შეიცვალა "მონოლითური აზრის კონსენსუსით, რომელიც დაწესდა სამედიცინო გამომძიებელთა საზოგადოების შიგნით". მიუხედავად იმისა, რომ თითოეულმა შეამჩნია ერთი და იგივე რამ, ექიმს ჰქონდა უფრო ინფორმირებული ინტერპრეტაცია ამ საგნების შესახებ: "ექიმებმა იცოდნენ, რას ნიშნავდა დასკვნები და ხალხმა - არა"..

სამედიცინო ტესტირების განვითარება

დამატებითი ინფორმაცია: სამედიცინო ტესტი

რენე ლაენეკის ნახატი 1816 წელს ტუბერკულოზით დაავადებულ ადამიანზე აუსკულტაციის ადრეული მეთოდით.

მე-19 საუკუნეში დანერგილი მთელი რიგი მიღწევები საშუალებას აძლევდა ექიმის უფრო ობიექტური შეფასებას დიაგნოზის ძიებაში და პაციენტის მხრიდან ნაკლები ინფორმაციის საჭიროებას. მე-20 საუკუნის განმავლობაში ვიზუალიზაციის ტექნიკისა და სხვა ტესტირების მეთოდების დანერგვამ, როგორიცაა გენეტიკური ტესტირება, კლინიკური ქიმიის ტესტები, მოლეკულური დიაგნოსტიკა და პათოგენომიკა, დიდი გავლენა მოახდინა დიაგნოსტიკის შესაძლებლობებზე.

1761 წელს ლეოპოლდ აუენბრუგერმა აღმოაჩინა პერკუსიის ტექნიკა რესპირატორული მდგომარეობის დიაგნოსტიკისთვის. სხეულის ღრუების დაჭერის ეს მეთოდი რაიმე არანორმალური ბგერის აღსანიშნავად უკვე დიდი ხანია პრაქტიკაში იყო კარდიოლოგიაში. გულმკერდის პერკუსია უფრო ფართოდ ცნობილი გახდა 1808 წლის შემდეგ ჟან-ნიკოლა კორვიზარტის მიერ ოენბრუგერის ნაწარმოების ლათინურიდან ფრანგულზე თარგმნით.

1819 წელს რენე ლაენეკის მიერ სტეტოსკოპის შემოღებამ დაიწყო დაუყოვნებელი აუსკულტაციის მრავალსაუკუნოვანი ტექნიკის შეცვლა - გულის მოსმენა ყურის პირდაპირ მკერდზე მოთავსებით, შუალედური აუსკულტაციით სტეტოსკოპის გამოყენებით გულის ბგერების მოსასმენად და. სასუნთქი გზები. ლაენეკის პუბლიკაცია ინგლისურად თარგმნა 1824 წელს ჯონ ფორბსმა.

ქირურგი ჯონ ჰაჩინსონის (1811–1861) მიერ 1846 წელს შემოვიდა სპირომეტრი, აპარატი ფილტვების მექანიკური თვისებების შესაფასებლად იძულებითი ამოსუნთქვისა და იძულებითი ჩასუნთქვის გაზომვით. (ფილტვების დაფიქსირებული მოცულობები და ჰაერის ნაკადის სიხშირე გამოიყენება შემაკავებელი დაავადების (რომლის დროსაც ფილტვების მოცულობა მცირდება: მაგ., კისტოზური ფიბროზი) და ობსტრუქციული დაავადებებისაგან (რომლებშიც ფილტვების მოცულობა ნორმალურია, მაგრამ ჰაერის ნაკადის სიჩქარე შეფერხებულია; მაგ. , ემფიზემა).)[საჭიროა ციტატა]

ჰერმან ფონ ჰელმჰოლცის (1821–1894) 1851 წლის ოფთალმოსკოპის გამოგონება, რომელიც ექიმებს საშუალებას აძლევდა შეესწავლათ ადამიანის თვალი.

სერ თომას კლიფორდ ოლბატის (1836–1925) ექვს დიუმიანი (და არა თორმეტი დიუმიანი) ჯიბის კლინიკური თერმომეტრის (დაახლოებით  1870) უშუალო ფართოდ გავრცელებული კლინიკური გამოყენება, რომელიც მან შექმნა 1867 წელს.

1882 წელს რობერტ კოხის მიერ ბაქტერიული კულტურების შემოღება, თავდაპირველად ტუბერკულოზისთვის, იყო პირველი ლაბორატორიული ტესტი ბაქტერიული ინფექციების დასადასტურებლად.

1895 წლის რენტგენის სხივების კლინიკური გამოყენება, რომელიც დაიწყო თითქმის მაშინვე, როდესაც ისინი აღმოაჩინა იმ წელს ვილჰელმ კონრად რენტგენის მიერ (1845–1923).

1896 წელს შემოვიდა სფიგმომანომეტრი, შექმნილი სციპიონ რივა-როჩის (1863–1937) მიერ არტერიული წნევის გასაზომად.

დიაგნოსტიკა

ნიშნების ამოცნობამ და სიმპტომების აღნიშვნამ შეიძლება გამოიწვიოს დიაგნოზი. წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება ჩატარდეს ფიზიკური გამოკვლევა და სამედიცინო ისტორიის აღება. შეიძლება საჭირო გახდეს დამატებითი დიაგნოსტიკური სამედიცინო ტესტები, როგორიცაა სისხლის ტესტები, სკანირება და ბიოფსია. მაგალითად, რენტგენი მალე იქნება საეჭვო ძვლის მოტეხილობის დიაგნოსტიკა. გამოკვლევის ან სამედიცინო ტესტის დროს გამოვლენილი მნიშვნელოვანი მნიშვნელობა შეიძლება ცნობილი იყოს როგორც სამედიცინო აღმოჩენა.

იხ.ვიდეო - Heart Attack Signs and Symptoms

ეს არცთუ უსაფრტხო სიმპტომებია - ხშირად სეროზულად არ არვიქვავთ რ-საც ორგანიზმი გვიგზავნის და ვცდილობთ მოვუძებნოთ ახსნა: გულძმარვა გვაწუხებს? ე.ი. რარაცამ მაწყინა, რაღაც იასეთი ვწამე , რ-მაც კუწი გამოღიზიანა, თავი ამტკივდა? სამსახურში ვინერვიულე და ა.შ. ზოგჯერ ამ სმპტომების უყურადღებოდ დატოვება არ შეიძლება.

მაგ., თუ გახდომისათვის არ იოცავთ მყარ დიეტას და სხვა მეთოდებსაც არ მიმართვთ, მაგრამ ამინვ სწრაფად იკლებთ წონაში, ეს ყურადსაღები სიმპტომია ახალგაზრდა ასაკაში სწრაფი გახდომის მიზეზი შეიძლება იყოს ჰიპეთირეოზი. ამ დაავადების დროს ფარისებული ჯირკვალი გამოყოფს ჰორმონების ზემტ რაოდნობას. ხანში შესულებში წინაში სწრაფი კლბის მიზეზი შეიძლება იყო ონკოლოგიური დავადებები.

 ვის არ გამოუცდია გაძლერებული წყურვილის გრძნობა: ინტესიური სპორტის ან მარილიანი საკვბის შემდეგ, მაგრამ როდესაც წყურვილი ჩნდება უმიზეზოდ და სვავთ 2-3ლ წყალს ეს საშიში სიგნალია. უპირველეს ყოვლისა უნდა გამოვირიცხოთ შაქრიანი დიაბეტი - მიმართეთ ენდოკროლგს. გარდა ამისა, შეიძლება მიზზი იყოს თირკმელებისა და ფარისებური ჯირკვლის დაავადებები.

 სასქესო ორგანოებიდან სისხლდენა შეიძლება გამოიწვოს ჰორმონული ფონის მერყეობამ, არაბალანსიებულმა კვებამ ან მკაცრმა დიეტამ, კონცტრატევიბების მიღებამ. საშვილოსნოსა და სხვა ორგანოების დაავადებამ, ამიტომ საჭიროა გინეკოლოგის ცარევა, ხოლო ანალური სისხლდნის დროს (რასაც შეიძლება იწვევდეს ბუასილი, პოლიპები ნაწლავებში და სხვ.) კი მამრთეთ კოლოპროქტოლოგს

შავი ფერის ფეკალური მასა (თუ ეს არ არის გამოვული ჭარხლით, წითელი ღვინოთი, შავი ქლიავით ან წამლებით აქტივირებული ნახარშით, რკინის წამლებით, ვიტამინებით კომპლექსებით), სიმპტომია კუწნაწლავის სრიზული დაავადებისა, რ-საც შეიძლება გამოიწვიოს შინაგანი სისხლდნა გირჩევტ სასწრაფოდ მიმართეთ ქიმს.

გულძმარვის ერთ-ერთი ყველაზე გარკვეული მიზეზია მაძღრსობა, უზომოდ მირებული მარინადები, ცხიმიანი საკვები და მწარე, მჟავე კერძები. გულძმარვა შეიძლება გამოიწვიოს ალკოჰოლმა, კოფეინმა, სიგარეტმა და მჭიდრო ტანსაცმელმა, მაგრამ თუ ხშირად და დიტური საკვბის შმდეგაც შეგაუხათ ვიტ გასტროენტროლოგს, რათა გამოირიცხოს კუჭ-ნაწლავის სერიოზული დააცადება.

ზბიგნევ ბჟეზინსკი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -

                           ზბიგნევ ბჟეზინსკი

ზბიგნევ ბჟეზინსკი 1977 წელს
აშშ-ის პრეზიდენტის მრჩეველი უსაფრთხოების საკითხებში
თანამდებობაზე ყოფნის დრო
20 იანვარი, 1977 – 20 იანვარი, 1981
პრეზიდენტი	ჯიმი კარტერი
წინამორბედი	ბრენტ სკოუკროფტი
მემკვიდრე	რიჩარდ ალენი
დაბადებული	28 მარტი, 1928 ვარშავა, პოლონეთი
გარდაცვლილი	26 მაისი, 2017 (89 წლის) ფოლს-ჩერჩი, ვირჯინია, აშშ
მოქალაქეობა	აშშ
პოლიტიკური პარტია	დემოკრატიული
მამა	ტადეუშ ბჟეზინსკი
დედა	ლეონია რომანი
მეუღლე	ემილი ბენეში (იქ. 1961–2017)
შვილები	იენი მარკი მიკა
განათლება	მაკგილის უნივერსიტეტი ჰარვარდის უნივერსიტეტი
ჯილდოები

ზბიგნიევ კაზიმიერზ ბჟეზინსკი (პოლ. Zbigniew Kazimierz Brzeziński; დ. 28 მარტი, 1928, ვარშავა — გ. 26 მაისი, 2017, ფოლს-ჩერჩი, ვირჯინია), ასევე ზბიგი (ინგლ. Zbig) — პოლონელ-ამერიკელი დიპლომატი და პოლიტოლოგი, სოციოლოგი და სახელმწიფო მოღვაწე. დიდი ხნის განმავლობაში ამერიკის საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი წამყვანი იდეოლოგი იყო. ის მსახურობდა პრეზიდენტ ლინდონ ბ. ჯონსონის მრჩევლად 1966-1968 წლებში და იყო პრეზიდენტი ჯიმი კარტერის მრჩეველი ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში 1977 წლიდან 1981 წლამდე. როგორც მეცნიერი, ბჟეზინსკი მიეკუთვნებოდა საერთაშორისო ურთიერთობების რეალისტურ სკოლას, რომელიც დგას ჰალფორდ მაკინდერისა და ნიკოლას ჯ. სპიკმანის გეოპოლიტიკურ ტრადიციაში, თუმცა ამავე დროს მის მსოფლმხედველობაში მნიშვნელოვანია ლიბერალური იდეალიზმის ელემენტები^[3]. ბჟეზინსკი იყო სამმხრივი კომისიის მთავარი ორგანიზატორი. 

მისი თანამდებობაზე ყოფნის პერიოდში მთავარი საგარეო პოლიტიკური მოვლენები იყო ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკასთან ურთიერთობის ნორმალიზებას (და ტაივანთან ურთიერთობების მინელება ); საბჭოთა კავშირთან მეორე სტრატეგიული იარაღის შეზღუდვის ხელშეკრულების (SALT II) ხელმოწერა; ეგვიპტესა და ისრაელს შორის კემპ-დევიდის შეთანხმებაში შუამავლობა; აშშ-სადმი მეგობარული მოჰამად რეზა ფეჰლავის დამხობა და ირანის რევოლუციის დაწყება; შეერთებული შტატების მიერ აღმოსავლეთ ევროპაში დისიდენტების მხარდაჭერა და ადამიანის უფლებების დაცვის ხელშეწყობა^[5] საბჭოთა კავშირის გავლენის შემცირების მიზნით; ავღანელი მოჯაჰედების მხარდაჭერა საბჭოთა კავშირის მიერ მხარდაჭერილი ავღანეთის დემოკრატიული რესპუბლიკისა და, საბოლოოდ, საბჭოთა საოკუპაციო ჯარების წინააღმდეგ საბჭოთა-ავღანეთის ომის დროს და ტორიიოს-კარტერის ხელშეკრულებების ხელმოწერა, რომლითაც 1999 წლის ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა დათმო კონტროლი პანამის არხზე .

ბჟეზინსკის პირადი შეხედულებები ხასიათდებოდა „პროგრესული“, „საერთაშორისო“, პოლიტიკურად ლიბერალური და „უაღრესად ანტიკომუნისტური“ პოზიციებით. ის იყო სსრკ-ის შეკავების, უფლებადამცველი ორგანიზაციების აქტიური მხარდამჭერი და „ძლიერი დასავლეთის მშენებლობის“ ქომაგი. მას განსაკუთრებით გამოარჩევდა „დიდი სურათის“ დანახვის უნარი. კრიტიკოსები მას ასევე მიიჩნევდნენ საგარეოპოლიტიკურ ქორად ან „საგარეო პოლიტიკის მტკიცე ხაზის“ გამტარებლად ზოგიერთ საკითხში, განსაკუთრებით პოლონეთ-რუსეთის ურთიერთობებთან მიმართებაში.

ბჟეზინსკი იყო ამერიკის საგარეო პოლიტიკის რობერტ ე. ოსგუდის სახელობის პროფესორი ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის საერთაშორისო კვლევების სკოლაში , სტრატეგიული და საერთაშორისო კვლევების ცენტრის მკვლევარი და სხვადასხვა ორგანიზაციების საბჭოების წევრი. მას ხშრად იწვევდნენ ექსპერტად PBS-ის გადაცემაში The NewsHour ჯიმ ლერერთან ერთად, ABC News-ის გადაცემაში ამ კვირაში კრისტიან ამანპურთან ერთად და MSNBC- ის Morning Joe- ში, სადაც მისი ქალიშვილი, მიკა ბჟეზინსკი არის წამყვანი. ის იყო პრაღის პროცესის მხარდამჭერი. მისი უფროსი ვაჟი, იანი, საგარეო პოლიტიკის ექსპერტია, ხოლო მისი უმცროსი ვაჟი, მარკი, არის შეერთებული შტატების ამჟამინდელი ელჩი პოლონეთში და მანამდე მსახურობდა შეერთებული შტატების ელჩად შვედეთში 2011 წლიდან 2015 წლამდე.

ბიოგრაფია

თავისუფლების საპრეზიდენტო მედალი (ერთ-ერთი ნიმუში)

ოფიციალური ბიოგრაფიის თანახმად, დაიბადა ვარშავაში პოლონელი წარჩინებული არისტოკრატი დიპლომატის ოჯახში. მეორე ვერსიის თანახმად, ის დაიბადა პოლონეთის საკონსულოში, ქალაქ ხარკოვში, ოლმინსკის ქუჩაზე, სადაც მისი მშობლები მუშაობდნენ. 1938 წლიდან ის ცხოვრობს კანადაში, 50-იან წლებში გახდა აშშ-ის მოქალაქე და ხელი მიჰყო აკადემიურ საქმიანობას. მან დაამთავრა მაკგილის უნივერსიტეტის მაგისტრის ხარისხით, ჰარვარდის უნივერსიტეტში პოლიტიკურ მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხით 1953 წელს. სადოქტორო დისერტაცია დაიცვა თემაზეː „ტოტალიტარული სისტემის ფორმირება საბჭოთა კავშირში“. მოღვაწეობდა ჰარვარდში, 1961 წლიდან გადავიდა კოლუმბიის უნივერსიტეტში, სადაც სათავეში ჩაუდგა კომუნიზმის საკითხების შემსწავლელ ახალ ინსტიტუტს (Institute on Communist Affairs).

60–იანი წლების შუა ხანებში ის დაინიშნა დაგეგმარების საბჭოს წევრად სახელმწიფო დეპარტამენტში. პირველი წინადადებით, მან შემოგვთავაზა ტოტალიტარიზმის კონცეფციის თვალსაზრისით ახსნა იმ ყველაფრის, რაც სოციალისტურ ქვეყნებში ხდებოდა. ის არის ანტიკომუნიზმის გლობალური სტრატეგიის, აგრეთვე, ტექნოტრონული ეპოქის და ახალი ტიპის აშშ–ს ჰეგემონიის კონცეფციის თეორიების ავტორი. 60–ან წლებში ის იყო მრჩეველი ამერიკის პრეზიდენტების — კენედის და ჯონსონის ადმინისტრაციებში. საბჭოთა კავშირთან ურთიერთობაში ეკავა ურყევი ხაზი. ჯონსონის პრეზიდენტობის დასასრულს ბჟეზინსკი წარმოადგენდა ვიცე-პრეზიდენტი ჰამფრის და მისი საპრეზიდენტო კამპანიის ვადაში მრჩეველს საგარეო პოლიტიკის საკითხებში. ბჟეზინსკი იყო ნიქსონ — კისინჯერის თანმიმდევრული პოლიტიკის კრიტიკოსი.

1977—1981 ბზეჟინსკი იკავებდა ეროვნული უსაფრთხოების მრჩევლის თანამდებობას კარტერის ადმინისტრაციაში. იყო ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს საიდუმლო პროგრამების აქტიური მხარდამჭერი საბჭოთა კავშირის ძვირადღირებულ სამხედრო კონფლიქტებში ჩასართვად, რის შესახებაც წერდა კარტერი ავღანეთის ომის დაწყების შემდეგː „ჩვენ ახლა გვაქვს შესაძლებლობა, მივცეთ საბჭოთა კავშირს საკუთარი ვიეტნამის ომი“.

პრეზიდენტ კლინტონის მოღვაწეობის პერიოდში ბზეჟინსკი გახდა „ნატოს“ აღმოსავლეთით გაფართოების კონცეფციის ავტორი.

დღეისათვის ის წარმოადგენს ამერიკის სტრატეგიული და საერთაშორისო კვლევების ცენტრის კონსულტანტს (ინგლ. Center for Strategic and International Studies) და ვაშინგტონში ჯონ ჰოპკინზის უნივერსიტეტთან არსებულ წარმატებული საერთაშორისო კვლევების პოლ ნიცის სკოლაში ამერიკის საგარეო პოლიტიკის პროფესორს (ინგლ. School of Advanced International Studies), დემოკრატიის ეროვნული მხარდაჭერის დირექტორთა საბჭოს წევრს (ინგლ. National Endowment for Democracy), ორგანიზაცია „Freedom House“ წევრს, სამმხრივი კომისიის წევრს (ინგლ. Trilateral Commission), ჰუმანიტარულ და ბუნებრივ მეცნიერებათა ამერიკის აკადემიის წევრს (ინგლ. American Academy of Arts and Sciences) და ამერიკული კომიტეტის „მშვიდობისათვის ჩეჩნეთში“ თანათავმჯდომარეს.

ბჟეზინსკი თეთრ სახლში ჩინეთის დელეგაციასთან შეხვედრაზე დენ სიაოპინგის ხელმძღვანელობით

საბჭოთა კავშირთან და რუსეთთან დამოკიდებულება

ბჟეზინსკი აშშ–ს თვლის მსოფლიო ჰეგემონად და უახლოესი 20–25 წლის მანძილზე გამორიცხავს რომელიმე სახელმწიფოს მსგავს მდგომარეობაში აღმოჩენას. ის საბჭოთა კავშირს და მის სამართალმემკვიდრე რუსეთს განიხილავს, როგორც დამარცხებულ მოწინააღმდეგეს გერმანიასა და იაპონიასთან ერთად მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ.

ზბიგნევ ბჟეზინსკიმ დაგმო იჩქერიის პრეზიდენტის ასლან მასხადოვის მკვლელობა რუსეთის სპეცსამსახურების მიერ.

ბჟეზინსკი დღემდე კონსულტაციას უწევს ამერიკელ პოლიტიკოსებს საგარეო პოლიტიკის საკითხებში. რუსეთში მიაჩნიათ, რომ მისი შეხედულებები ჯერ კიდევ სერიოზულ გავლენას ახდენს აშშ–ს საგარეო–პოლიტიკურ კურსზე.

შემდგომ წლებში

ეროვნული უსაფრთხოების ყოფილი მრჩევლები ხვდებიან პრეზიდენტ ბარაკ ობამას 2010 წელს. მაგიდასთან მარცხნიდან სხედან ბრენტ სკოუკროფტი, ბად მაკფარლეინი, კოლინ პაუელი, დენის როსი, სენდი ბერგერი, ფრენკ კარლუჩი და ბჟეზინსკი.

მას შემდეგ, რაც მისი, როგორც ეროვნული უსაფრთხოების მრჩეველის როლი დასრულდა, ბჟეზინსკი დაუბრუნდა მასწავლებლობას, მაგრამ დარჩა გავლენიანი ხმა საერთაშორისო ურთიერთობებში. პოლონელი პოლიტიკოსი რადეკ სიკორსკი წერდა, რომ პოლონელებისთვის ბჟეზინსკი "ჩვენს სახელმწიფო მოხელედ" ითვლებოდა და მისი ერთ-ერთი ყველაზე პატივსაცემი ხმა იყო პოლონეთში: "ათწლეულების განმავლობაში, როდესაც პოლონეთი რკინის ფარდის მიღმა მისი ნების საწინააღმდეგოდ იყო ჩარჩენილი, ის და პოლონელი პაპი იყვნენ. ორი ყველაზე მნიშვნელოვანი ხმა თავისუფალი პოლონეთისთვის საზღვარგარეთ გათავისუფლების შემდეგ, იგი მოქმედებდა როგორც მრჩეველი და ჩემპიონი ახალი დემოკრატიების ხელახლა შეერთების გზაზე. დასავლური ინსტიტუტები“.

მიუხედავად იმისა, რომ მან მოიპოვა ეროვნული პოპულარობა, როგორც კარტერის ადმინისტრაციის წევრი, ბჟეზინსკი თავს არიდებდა პარტიზანულ პოლიტიკას და ზოგჯერ მოგვიანებით ხმას იღებდა რესპუბლიკელებისთვის. 1988 წლის არჩევნებში მან მხარი დაუჭირა ჯორჯ ბუშს პრეზიდენტის პოსტზე დემოკრატ მაიკლ დუკაკისთან შედარებით.

ბჟეზინსკი ამტკიცებდა ერაყში 2003 წლის შეჭრას და გამოთქვამდა იმდროინდელ არაპოპულარულ აზრს, რომ შეჭრა შეცდომა იქნებოდა. როგორც დევიდ იგნაციუსმა იხსენებს, „ბჟეზინსკიმ გადაიხადა ვაშინგტონის საგარეო პოლიტიკური აზრის იზოლირებულ, თვითგანმტკიცებულ სამყაროში, სანამ თითქმის ყველასთვის ცხადი გახდა, რომ ის (სკოუკროფტი ერაყის ომის ოპოზიციას შეუერთდა) მართალი იყო“.მოგვიანებით მან პრეზიდენტ ჯორჯ ბუშის საგარეო პოლიტიკას „კატასტროფული“ უწოდა.

ბჟეზინსკი იყო ჯორჯ ბუშის ადმინისტრაციის ტერორის წინააღმდეგ ომის წამყვანი კრიტიკოსი. 2004 წელს ბჟეზინსკიმ დაწერა „არჩევანი“, რომელიც გაფართოვდა მის ადრინდელ ნაშრომზე „დიდი საჭადრაკო დაფა“ (1997) და მკვეთრად გააკრიტიკა ჯორჯ ბუშის საგარეო პოლიტიკა. 2007 წელს, The Washington Post-ის სვეტში, ბჟეზინსკი აკრიტიკებდა ბუშის ადმინისტრაციას და ამტკიცებდა, რომ მათმა ქმედებებმა 11 სექტემბრის შემდგომ დააზიანა შეერთებული შტატების რეპუტაცია "უსასრულოდ იმაზე მეტი, ვიდრე ნებისმიერი ველური სიზმარი, რომელსაც ასრულებდნენ 9/9/9-ის ფანატიკოსები. 11 თავდასხმა“ და გაანადგურა მსოფლიოს გაერთიანების ნებისმიერი შანსი ექსტრემიზმისა და ტერორიზმის დასამარცხებლად. მოგვიანებით მან განაცხადა, რომ მას "ვისცერული ზიზღი" ჰქონდა ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრის ტონი ბლერის მიმართ, რომელიც მხარს უჭერდა ბუშის ქმედებებს ერაყში. 2007 წლის სექტემბერში მან დაიცვა წიგნი ჯონ მეარშაიმერის „ისრაელის ლობი და აშშ-ს საგარეო პოლიტიკა“.

2007 წლის აგვისტოში ბჟეზინსკიმ მხარი დაუჭირა დემოკრატიული საპრეზიდენტო კანდიდატს ბარაკ ობამას. მან განაცხადა, რომ ობამა „აცნობიერებს, რომ გამოწვევა არის ახალი სახე, ახალი მიმართულების გრძნობა, ამერიკის როლის ახალი განსაზღვრება მსოფლიოში“ და რომ „რაც ობამას ჩემთვის მიმზიდველს ხდის არის ის, რომ მას ესმის, რომ ჩვენ ვცხოვრობთ ძალიან განსხვავებული სამყარო, სადაც ჩვენ უნდა დავუკავშირდეთ მრავალფეროვან კულტურას და ხალხს.“ 2007 წლის სექტემბერში ერაყის ომზე გამოსვლისას, ობამამ წარმოადგინა ბჟეზინსკი, როგორც „ჩვენი ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული. მოაზროვნეები", მაგრამ ზოგიერთმა პრო-ისრაელის კომენტატორმა ეჭვქვეშ დააყენა მისი კრიტიკა ისრაელის ლობის შეერთებულ შტატებში.

2009 წლის სექტემბერში The Daily Beast-თან ინტერვიუში ბჟეზინსკიმ უპასუხა კითხვაზე, თუ რამდენად აგრესიული უნდა იყოს პრეზიდენტი ობამა, რათა დაჟინებით მოითხოვდეს ისრაელს არ განახორციელოს საჰაერო თავდასხმა ირანზე და თქვა: „ჩვენ არ ვართ ზუსტად იმპოტენტური პატარა ბავშვები. მათ უნდა გადაფრინონ ​​ჩვენს თავზე. საჰაერო სივრცე ერაყში, ხომ არ ვაპირებთ იქ დავსხდეთ და ვუყუროთ?“ ეს ისრაელის ზოგიერთმა მომხრემ განმარტა, როგორც გაერთიანებული სამეფოს მიერ ისრაელის თვითმფრინავების ჩამოგდებას. სახელმწიფოები ირანზე თავდასხმის აღკვეთის მიზნით.

2009 წლის 1 ოქტომბერს ბჟეზინსკიმ წაიკითხა ვალდოს ოჯახის ლექცია საერთაშორისო ურთიერთობების შესახებ ძველ დომინიონის უნივერსიტეტში ნორფოლკში, ვირჯინიაში. 2011 წელს ბჟეზინსკიმ მხარი დაუჭირა ნატოს ინტერვენციას მუამარ კადაფის ძალების წინააღმდეგ ლიბიის სამოქალაქო ომში, ჩარევას უწოდა "მორალურად საეჭვო" და "პოლიტიკურად საეჭვო".

2012 წლის დასაწყისში ბჟეზინსკიმ იმედგაცრუება გამოხატა და თქვა, რომ დაბნეული იყო ობამას ზოგიერთმა ქმედებებმა, როგორიცაა ავსტრალიაში 2500 ამერიკელი ჯარისკაცის გაგზავნის გადაწყვეტილება, მაგრამ მხარი დაუჭირა ხელახლა არჩევნებში.

ბჟეზინსკი მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაზე, 2014 წ

2014 წლის 3 მარტს, უკრაინის პრეზიდენტის ვიქტორ იანუკოვიჩის გადადგომასა და 16 მარტის ყირიმის რეფერენდუმს შორის, 2014 წლის 3 მარტს, ბჟეზინსკიმ დაწერა სტატია The Washington Post-ისთვის სათაურით „რა უნდა გაკეთდეს? პუტინის აგრესია უკრაინაში პასუხს საჭიროებს.  ის ხელმძღვანელობდა რუსეთის აგრესიას; მან შეადარა რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის „ყირიმის აღების თაღლითური ტაქტიკა“ და „თხელად შენიღბული შემოჭრა“ ადოლფ ჰიტლერის მიერ სუდეტის ოლქის ოკუპაციას 1938 წელს და პუტინი დაახასიათა, როგორც მულტფილმი ბენიტო მუსოლინი, მაგრამ შეაჩერა აშშ-ში წასვლის ადვოკატირება. . პირიქით, მან შესთავაზა, რომ ნატო უნდა მოექცნენ მაღალ მზადყოფნაში და რეკომენდაცია გაუწია "მცდარი გათვლების თავიდან ასაცილებლად". მან ცალსახად განაცხადა, რომ დარწმუნება მიეცეს „რუსეთს, რომ ის არ ცდილობს უკრაინის ნატოში შეყვანას“.

იგნაციუსისა და სიკორსკის თქმით, ბჟეზინსკი "ღრმა შეწუხებული იყო" დონალდ ტრამპის შეერთებული შტატების პრეზიდენტად არჩევით და აწუხებდა მომავალს. არჩევნებიდან ორი დღის შემდეგ, 2016 წლის 10 ნოემბერს, ბჟეზინსკიმ გააფრთხილა „მოახლოებული არეულობა ერსა და მსოფლიოში“ მოკლე გამოსვლაში მას შემდეგ, რაც მას თავდაცვის დეპარტამენტის მედალი დაჯილდოვდნენ გამორჩეული საჯარო სამსახურისთვის.

პიოტრ პიეტრზაკი ამტკიცებდა, რომ „ბჟეზინსკი არასოდეს ენდობოდა პუტინს და მას ხედავდა როგორც პოსტსაბჭოთა კაცს, საბჭოთა იმპერიალისტური ინდოქტრინაციის პროდუქტს, რომელიც ღრმად დამცირებულად გრძნობდა თავს საბჭოთა კავშირისა და ვარშავის პაქტის დაშლის გამო, მაგრამ მან იწინასწარმეტყველა სიტუაციის ესკალაცია. აღმოსავლეთი პუტინის ხელისუფლებაში მოსვლამდე ბევრად ადრე და ბევრად უფრო ადრე, ვიდრე ჩვენგან უმეტესობა, შესაძლოა იმიტომ, რომ მისი გეოპოლიტიკური შეხედულებებზე დიდი გავლენა მოახდინა ალფრედ თაიერ მაჰანის, ჰალფორდ ჯ. მაკინდერის, ნიკოლას ჯ. სპიკმანისა და ფრიდრიხ რატცელის ნაშრომებმა.

პიეტრზაკმა ასევე გამოთქვა მოსაზრება, რომ "მიუხედავად იმისა, რომ ზბიგნევ ბჟეზინსკი მკვდარია, მისი მუშაობა ძალიან ცოცხალია; ბაიდენის ადმინისტრაცია მიჰყვება ბჟეზინსკის გეოსტრატეგიულ გეგმას, რომელიც მხარს უჭერს უკრაინას სამხედრო, ლოგისტიკურად, დიპლომატიურად და პოლიტიკურად. პოლონეთი და ეხმარება თავის უფროსებს განახორციელოს მამის გეოსტრატეგიული ხედვა ადგილზე, რომლის წყალობითაც უკრაინული არმია დგას და შეუძლია არა მხოლოდ მოიგერიოს რუსული შეტევა, არამედ რეალურად წამოიწყოს წარმატებული კონტრშეტევა როგორც ნატოს პოტენციური წევრი ან გაყინული ბუფერული ზონა ტრანსატლანტიკურ საზოგადოებასა და სულ უფრო თავდაჯერებულს, ქორისტულ და არაპროგნოზირებად საზოგადოებას შორის რუსული გიგანტი?“.

პირადი ცხოვრება

ბჟეზინსკი დაქორწინებული იყო ჩეხო-ამერიკელ მოქანდაკე ემილი ბენესზე (ჩეხოსლოვაკიის მეორე პრეზიდენტის ედვარდ ბენეშის დისშვილი), რომელთანაც სამი შვილი შეეძინა. მისი უფროსი ვაჟი, იან ბჟეზინსკი (დ. 1963 წ.), არის საერთაშორისო უსაფრთხოების პროგრამის უფროსი თანამშრომელი და არის ატლანტიკური საბჭოს სტრატეგიული მრჩეველთა ჯგუფში. იანი ასევე მსახურობდა თავდაცვის მდივნის თანაშემწის მოადგილედ ევროპასა და ნატოში (2001–2005) და იყო Booz Allen Hamilton-ის დირექტორი. მისი უმცროსი ვაჟი, მარკ ბჟეზინსკი (დ. 1965) არის ადვოკატი, რომელიც მუშაობდა პრეზიდენტ კლინტონის ეროვნული უშიშროების საბჭოში, როგორც ექსპერტი რუსეთისა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის საკითხებში, და მსახურობდა აშშ-ს ელჩად შვედეთში (2011-2015) და პოლონეთში (დან. 2022). მისი ქალიშვილი, მიკა ბჟეზინსკი (დაბ. 1967) არის სატელევიზიო ახალი ამბების წამყვანი და MSNBC-ის დილის გადაცემის დილის დილის გადაცემის თანაწამყვანი, სადაც ის რეგულარულ კომენტარს აკეთებს და კითხულობს გადაცემის ახალი ამბების სათაურებს.

საზოგადოებრივი ცხოვრება

ბჟეზინსკი იყო ატლანტიკური საბჭოსა და დემოკრატიის ეროვნული ფონდის წარსული წევრი. გარდაცვალების დროს იყო ევროპული დიპლომატიის აკადემიის საგარეო ურთიერთობათა საბჭოს და საერთაშორისო საპატიო საბჭოს წევრი.

მას ასევე მოიხსენიებდნენ მეტსახელით „ზბიგი“.

ფილმების გამოჩენა

ბჟეზინსკი თავად გამოჩნდა რამდენიმე დოკუმენტურ ფილმსა და სერიალში, როგორიცაა: 1997 წლის ფილმი მარადიული მეხსიერება: ხმები დიდი ტერორიდან, რეჟისორი დევიდ პულცი; 1998 წლის CNN-ის სერიალის ცივი ომის მე-17 ეპიზოდები (კარგი ბიჭები, ცუდები), 19 (გაყინვა) და 20 (ღვთის ჯარისკაცები) ჯერემი აიზეკის მიერ; 2009 წლის დოკუმენტური ფილმი Back Door Channels: The Price of Peace; და 2014 წლის პოლონური ბიოგრაფიული ფილმი სტრატეგი (სტრატეგი) რეჟისორი კატაჟინა კოლენდა-ზალესკა და პროდიუსერი TVN. 2014 წლის პოლონურ ფილმში ჯეკ სტრონგი მონაწილეობს კშიშტოფ პიეჩინსკის ბჟეზინსკის როლში.

გარდაცვალება

ზბიგნევ ბჟეზინსკი 89 წლის ასაკში გარდაიცვალა 2017 წლის 26 მაისს, ფოლს-ჩერჩში მდებარე საავადმყოფოში Inova Fairfax Hospital.

იხ.ვიდეო - Збигнев Бжезинский о Кавказе и России -В Национальном фонде Демократии в Вашингтоне состоялась презентация  книги "Борьба Чечни: победа и поражение", написанной бывшим министром иностранных дел Чечни Ильясом Ахмадовым и директром программы России и Евразии в НФД Мириам Ланской. Збигнев Бжезинский выступил комментатором книги и рассказал о значении этой работы на презентации.