აპოლონ-16
ტომას მიჩელი, ჯონ იანგი, ჩარლზ დიუკი
მე-10 პოლოტირებული ფრენა ,,აპოლონის'' პროგრამით, 1972წ-ის 16 - 27 აპრილს.მეხუთე გადასხდომა მთვარეზე (21 აპრილს) პირველი გაადსხდომა მთის მასვში ,,დეკარტის'' კრატერტან ახლოს. ეს იყო პირველი ,,აპოლონ-15'' ჯემინ-მისია (ინგლ.J-mission) სამეცნიერო აქცენტებით. ეკიპაჟის ხელთ იყო მთვარის ავტომობილი. იხ. ვიდეო
მთვარაზე დაშვება კინაღამ იქნა უარყოფილი ხარზვების გამო სარეზვერვო სისტემის წევის ძრავის ვექტორის მართვის სამთეურო-მოდულის. დაწვრილებითი ანალიზის შედეგად სპეციალისტების მიერ დასაშვებად იქმნა მიჩნეული 6 საათიანი დაყოვნების შემდეგ.
მთვარის მოდული ,,ორიონი'' და მთვარის ,,როვერი'' ,,როვერთან'' ჩანს ჯონ იანგი
დაყენება სამეცნიერო მოწყობილობა ALSEP. ტრასპოტირებისას იყო ირი პაკეტი ყუთი. იანგმა შეართა სპეციალურ გადამყვანში ორივე 100მ დასავლეთით მოდულთან. მუშაობისას დიუკის გულის პულსი იყო 160 წთ-ში
მოწყობილობა შედგებოდა ოთხი ექსპერინეტისგან: მოწყობილობა რ-იც ზომავს სითბური წყაროებს მთვარის გრუნტში, მაგნიტომეტრი, პასიური სესმოგრფაი და მოწყობილობა ასევე აქტიური სემოგრაფიული ექსპერიმენტებისათვის.
მთვარის გეოლოგია ოთხმა ექსპედიციამ დაამტკიცა გეოლოგების ვარაუდი თუ რას იპოვიდნენ კონკრეტულად მთვარისროგორც კი სპეციალისტებმა დაიწყეს დუკის მიერ მთვარის გრუნტის ნიმუშების სინჯების ლაბორატორიაში შესწავლა, გაირკვა, რომ ასტრონავტები მართლები იყვნენ, როდესაც აცნობეს, რომ ისინი გვხვდება მხოლოდ ბრექეებში, მაგრამ არა ვულკანური წარმოშობის ქვებით.
ნიმუში № 60025 მთვარეზე პირდაპირი ლაბორატორიის. ერთერთი ყველაზე ძველი აპოლონების პროგრამის შეგრივებისას
მოხსენებაში მისიის წინასწარი სამეცნიერო შედეგების შესახებ, რომელიც მომზადებული იყო 1972 წლის ნოემბერში, ნათქვამია, რომ განსხვავებით წინა მისიებისგან, ფოტოების მხრიდან სადესანტო ადგილის წინასწარი ფრენის გეოლოგიური ინტერპრეტაცია მცდარი აღმოჩნდა. თუმცა, მოულოდნელობის აღმოჩენამ არამარტო შეამცირა, არამედ, პირიქით, გააძლიერა მისიის მეცნიერული ეფექტი. დეკარტის სიურპრიზი არ იყო ქვების შემადგენლობა, არამედ მათი მდგომარეობა. დომინირებდა ბრექჩასი, არა ვულკანური ქანები. მათი შემადგენლობა ახლოსაა ანორტორზიტან გაბორო ან გაბრობული ანორთოზიტების შემადგენლობაში. ალუმინის და სილიციუმის და მაგნიუმის სილიკონის კოეფიციენტები, როგორც ეს დადგენილია სამეცნიერო ინსტრუმენტების მოდულის რენტგენოლოგიური ფლუორესცენტური სპექტრომეტრის გამოყენებით, აჩვენა, რომ დეკარტის მხარე კომპოზიციურად განსხვავდება წინა სადესანტო ადგილებისგან და რომ მისი ქიმიური მახასიათებლები დამახასიათებელია მთვარის მაღალმთიანეთის უზარმაზარ რეგიონებში. დაშვების ადგილზე.
ალუმინის და სილიციუმის და მაგნიუმის სილიკონის კოეფიციენტები, როგორც ეს დადგენილია სამეცნიერო ინსტრუმენტების მოდულის რენტგენოლოგიური ფლუორესცენტური სპექტრომეტრის გამოყენებით, აჩვენა, რომ დეკარტის მხარე კომპოზიციურად განსხვავდება წინა სადესანტო ადგილებისგან და რომ მისი ქიმიური მახასიათებლები დამახასიათებელია მთვარის მაღალმთიანეთის უზარმაზარ რეგიონებში.
იხ. ქვემოთ სტატიები.
ბრექჩია
მეგაბრეჩქია (მარცხნივ)
(იტალ. breccia) — დაკუთხული ნატეხებით აგებული შეცემენტებული ქანი. ნატეხების სისხოა – 2 მმ და მეტი. შედგენილობის მიხედვით შეიძლება იყოს ერთგვაროვანი (მონომიქტური), ბრექჩია და არაერთგვაროვანი (პოლიმიქტური) ბრექჩია. განარჩევენ ვულკანურ, დანალექ და ტექტონიკურ ბრექჩიებს. ვულკანური ბრექჩია წარმოიქმნება ლავის ნაკადის დინების პროცესში თხევადი ლავის მიერ მისივე უკვე გამყარებული ქერქის მსხვრევისა და შეცემენტების შედეგად (ლავური ბრექჩია), ვულკანურ-ნამსხვრევი მასალის დაგროვების გზით (ტუფური ბრექჩია) და ვულკანურ მხარეებში ტალახის ნაკადების ნალექების (ლახარების) დიაგენეზისით. დანალექი ბრექჩია წარმოიქმნება კონტინენტურ პირობებში დელუვიონის, ქვატალახიანი ღვარების ნატანისა და ფიზიკური გამოფიტვის შედეგად წარმოქმნილი მასალის შეცემენტებით. კარსტული მღვიმეების ჩაქცევისას ჩნდება კარსტული ბრექჩია.
თავისებურია ძვლების ბრექჩია, რომელიც წარმოიქმნება ხერხემლიანი ცხოველების მასობრივი დაღუპვისა და განამარხების ადგილებში. ზღვიურ პირობებში დანალექი ბრექჩია წარმოიქმნება ზვირთცემის ზოლში კლდოვანი ნაპირის ან რიფების ნგრევისა და შემდგომი შეცემენტების შედეგად. ტექტონიკური ბრექჩია წარმოიქმნება ტექტონიკური რღვევის ზოლებში ქანთა მსხვრევისას
იხ.ვიდეო
გაბრო
(იტალ. gabbro) — შავი ან მუქი ნაცრისფერი, ფუძე შედგენილობის სრულკრისტალური სიღრმული ინტრუზიული ქანი. დაახლოებით თანაბარი რაოდენობით შეიცავს ფუძე პლაგიოკლაზსა და პიროქსენს. მეორეხარისხოვანი მინერალებია ამფიბოლი, ოლივინი, მაგნეტიტი და ტიტანომაგნეტიტი. განლაგებულია დაიკის, შტოკის, სილის, ლაკოლითისა და ლოპოლითის სახით. ზოგიერთი გაბროს სხეულის გამოსავლის ფართობი რამდენიმე ათასეული კვადრატული კილომეტრია. გაბროს გამოფიტვის შედეგად წარმოიქმნება რკინოვანი თიხები, ოხრა და იშვიათად დაბალხარისხიანი კაოლინი. გაბროს გაკრიალებულ ფილაქნებს იყენებენ მოსაპირკეთებელ დეკორატიულ მასალად. საქართველოში ფართოდაა გავრცელებული.
Комментариев нет:
Отправить комментарий