პური

                                             პური

               

                                                                          დაუჭრელი ბატონი

პურ-პრიდუქტი შიგთავსის გარეშე 19% -ზე მეტი ტენიანობის შემცველობით (GOST 32677-2014 წონის ტერმინოლოგიით, რომელიც 500 გ-ზე მეტს იწონის ), მიღებული ცომის გამოცხობის შედეგად (რომელიც შედგება მინიმუმ ფქვილისა და წყლისგან), loosened ერთად საფუარი ან sourdough .

პურის მოსამზადებლად გამოიყენება ხორბლის და ჭვავის ფქვილი, უფრო იშვიათად - სიმინდი, ქერი და სხვ. სიტყვა პურს ხშირად უწოდებენ ნათესებს (ხორბალი, ჭვავის, ქერი და სხვ.), აგრეთვე ამ კულტურების მარცვლეულს და მისგან დამზადებულ ფქვილს (იხ. მარცვლეული) . პურის ზოგი სახეობაში სანელებლებიც ემატება - მაგალითად, კარაქის თესლი, კაკალი, ქიშმიში, ნიორი, გამხმარი გარგარი და ბირთვის (სეზამის თესლი, ყაყაჩოს თესლი და სხვ.). თესლი ასევე ემსახურება როგორც დეკორაციას.

პურის ცალკე მიღება შეგიძლიათ, მაგრამ მას ხშირად ჭამენ კარაქი, არაქისის ან მზესუმზირის ზეთი, ჯემი, მარგარინი, ჯემი, ჯემი, ჟელე, მარმელადი, თაფლი, რაც არსებითად არის კერძი, რომელსაც უწოდებენ სენდვიჩს. პური ასევე გამოიყენება როგორც სენდვიჩის საფუძველი. იგი შეიძლება მხოლოდ გამომცხვარი ან შემდგომში გახეხილი (მაგალითად, ტოსტერში) და შეიძლება მიირთვათ თითქმის არანაირი შეზღუდვა ოთახის ტემპერატურადან ცხელ მდგომარეობამდე. ზოგიერთ კულტურაში პურს იყენებენ როგორც ჭურჭელს.

შეფუთული პურის შენახვა შესაძლებელია პურის ყუთში, შემდეგ კი იგი უფრო მეტხანს დარჩება.

არსებობს მემკვიდრეობითი დაავადება, ცელიაკიური დაავადება, რომლის დროსაც პურის ჭამა უკუნაჩვენებია, რადგან პური შეიცავს გლუტენს, ხოლო პაციენტმა უნდა დაიცვას უწყვეტი წებოვანა დიეტა

იხ. ვიდეო

ურის გამოსაცხობად, სადაც თონეც არის და ფურნეც, უფრო ხშირად ფურნეს ხმარობენ, თუმცა თონის პური უფრო უყვართ და საპატიოდაც ითვლება. ფურნეში ყველანაირი ჯიშის პური ცხვება. პურის მცხობელ ქალს თუ თონეში სახე ეწვის, ფურნეში გამოცხობისას, ამისგან დაზღვეულია. ამასთან ერთად, თონის პურს გამძლეობაც ნაკლები აქვს: სამი დღის მერე შრება, ფურნისა კი ერთი კვირა ძლებს. ფორმის მიხედვით პურები ცხვებოდა მრგვალი, გრძელი, ოთხკუთხედი, ადამიანისა და ცხოველის გამოსახულებით და გულიანი ნამცხვრები. დანიშნულების მიხედვით იყო რიტუალური, საოჯახო, სასტუმრო. რიტუალურს განეკუთვნება მიცვალებულის კულტთან დაკავშირებული, ღვთაებათა თაყვანსაცემად, ბუნების ძალთა აღორძინებასთან დაკავშირებით და სხვა რიგის ქადა-კვერები.

იხ. ვიდეო ქართული პური

გამომცხვარი პური საქართველოს ზოგიერთ სოფელში სამოხელეო გადასახადში შედიოდა. პურისათვის ერთი სახის ხორბლის ფქვილი გამოიყენებოდა ან ნარევი. ძველ საქართველოში „გლეხნი ხმარობდნენ ოდესმე ქერჭრელ პურსა, ესე იგი ხორბალსა და ქერსა ერთად დაფქვიან და გამოაცხობენ“ (კალმასობა). „წმინდის“ პური დელიკატესს წარმოადგენდა და მხოლოდ განსაკუთრებულ დღეებში მოიხმარდნენ სუფრაზე. ქართველები როგორც მიწათმოქმედებასთან მჭიდროდ დაკავშირებული ხალხი, პურის ერთ-ერთი პირველი მომხმარებლები არიან მთელს მსოფლიოში. პურისადმი დამოკიდებულება ჩვენში ყოველთვის სარიტუალო რანგში იყო აყვანილი. მას მოწიწებით ეპყრობოდნენ და უფრთხილდებოდნენ. სუფრაზე პირველად ღვინო და პური მიჰქონდათ, რომელსაც კი არ ჭრიდნენ, არამედ ხელით ტეხავდნენ, ხოლო თუ ძირს დაუვარდებოდათ, აიღებდნენ და აკოცებდნენ. პურის ცხობა ტრადიციულად საოჯახო რიტუალს წარმოადგენდა, ხოლო თონე წმინდა ადგილად იყო მიჩნეული. სწამდათ, რომ პურის ცხობისას მიცვალებულთა სულებიც იქვე ტრიალებდნენ, ამიტომ ცომის ზელისას და თონის კურთხევისას მათ აუცილებლად ახსენებდნენ. გამომცხვარ პურებს აგრილებდნენ ხის ვარცლში და შემდეგ ინახავდნენ ხისავე კიდობნებში, რომელთა ხარატული ორნამენტიკა ერთ-ერთი საუკეთესოა ხალხურ ხელოვნებაში. საქართველოში პურის რამდენიმე ათეული სახეობაა დადასტურებული, რომელთა ცხობის ტექნოლოგიასა და ფორმებში მკვეთრადაა გამოხატული ამ უპირველესი საკვები პროდუქტის წარმოების უხვი ემპირია და დიდი კულტურა.

იხ. ვიდეო

თეთრი პურის ჭარბი მოხმარებამ შეიძლება გამოიწვიოს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები ქალებში.

  

  იტალიაში ონკოლოგიის ეროვნული ინსტიტუტის ექიმების თქმით, ეს პროდუქტი იწვევს სისხლში გლუკოზის მომატებას, რაც გულის დაავადებებს იწვევს. თეთრი პურის გარდა, ბრინჯსა და სიმინდის ფანტლებსაც აქვთ მსგავსი ეფექტი სხეულზე. არ არის აუცილებელი ჩამოთვლილი ზემოთ ჩამოთვლილი პროდუქტების სრულად უარის თქმას, მაგრამ  სიფრთხილის თ უნდა მოვეკიდოთ განსაკუთრების თუ ჯამრთელობის პრობლები გვაქს.ღირს მისი შემცირება. ზოგადად კი უფრო სერი პური ან ჭვავის პურია მისღები ან შერეულად მაინც. 

ჯანსაღი კვების წესები

ჭარბი წონა ბავშვები მსოფლიოში სულ უფრო და უფრო მატულობენ და ექიმები სერიოზულად აწუხებენ ბავშვების სიმსუქნის პრობლემებს. არბორის მიჩიგანის უნივერსიტეტის მეცნიერებს შეუძლიათ დაეხმარონ მშობლებს შვილებს ასწავლონ ჯანსაღი კვების საფუძვლები. ბავშვებს ასაკში სჭირდებათ რამდენადაც საჭიროა ძილი - ძილის ნაკლებობამ შეიძლება ჭარბი წონა გამოიწვიოს. არ არის საჭირო ბავშვის შეშინება, თუ ის არ ჭამს ბოსტნეულს: ჯანსაღი საკვები ასოცირდება დადებით ემოციებთან. დაეკისრეთ თქვენს შვილს, შეიძინოს პროდუქტები საკუთარ თავს, რომ მოაწყოს მენიუ.

პური დაავადებების სამკურნალოდ საუკეთესო საშუალებაა

ოდითგანვე ხალხურ მედიცინაში ბევრ დაავადებას პურით მკურნალობდნენ.

გთავაზობთ ზოგიერთ რეცეპტს:
სურდოს დროს: ჭვავის პურის ორცხობილა ან გამომშრალი ნაჭერი დადეთ გაზქურაზე, როდესაც პური წვას დაიწყებს, ცხვირით შეისუნთქეთ ბოლი 2-5 წუთის განმავლობაში. პროცედურა გაიმეორეთ 2-3-ჯერ დღეში.

შაკიკის დროს: ჭვავის პურს ძირის ქერქი მოაჭერით. საფეთქლებზე წაისვით მცენარეული ზეთი და ქერქის ნაჭრები დაიდეთ.
კუჭის ტკივილის დროს: თეთრი პურის ნაჭერი შეწვით 1ჩ/კ კარაქში, გააცივეთ და ჩადეთ 30 წუთი 1ჩ/ჭ წყალში. გადაწურეთ და ნაყენი მიიღეთ დღის განმავლობაში 3-4-ჯერ.

კანის ანთების დროს: დაქუცმაცებული ხორბლის პური დაალბეთ წყალში, დაამატეთ თაფლი და აზილეთ. მიღებული წებოვანი მასა 15-20 წუთით დაიდეთ მტკივნეულ ადგილებზე დღეში რამდენჯერმე.

მტვრევადი თმისა და ცვენის დროს: 2 სმ სისქის ჭვავის პურის ნაჭერი დაალბეთ თბილ წყალში და ჭურჭელს თავზე დაახურეთ. გაგრილების შემდეგ შეურიეთ 1-2 კვერცხის გული. თავი გაისაპნეთ შამპუნით და შეიზილეთ მარილი. შემდეგ დაიბანეთ თავი და შეიზილეთ პურისა და კვერცხის ნარევი. შემოიკარით ცელოფნის პაკეტი და ზემოდან შემოიხვიეთ პირსახოცი. ნახევარი საათის შემდეგ კარგად დაიბანეთ.

პროცედურა გაიმეორეთ ყოველდღე 10 დღის განმავლობაში, შემდეგ კი კვირაში 2-ჯერ - მარტო ნიღაბი წაისვით (მარილი აღარ შეიზილოთ). 

მიუხედავად იმისა, რომ ქართული ტრადიციიიდან გამომდინარე საქართველო დიდი მომხარებელია პურის ულუფაში ვიდრე ბერვ სხვა ქვეყნებში თეთრი პურს ფრთხილად უნდა მოვეკიოდოთ