ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - შემეცნება - როგორ არის სამყარო მოწყობილი
მუსიკალური პაუზა - 13
იდუმალი პლანეტა: რატომ არის ურანი NASA-სთვის ფრენის მთავარი სამიზნე
ფოტო: The Guardian | რატომ არის ურანი ნასას ფრენის მთავარი სამიზნე?
ურანის შესწავლას შეუძლია მეტი ინფორმაცია მოგვაწოდოს არა მხოლოდ მზის სისტემის ფორმირების, არამედ ზოგადად ჩვენი გალაქტიკის შესახებ. იხ ბმულზე წყარობოლოს როცა ნასას კოსმოსური ხომალდი ურანს მიუახლოვდა 1986 წელი იყო. სწორედ ვოიაჯერ 2-მა მისცა ასტრონომებს უფრო ახლოს დაეთვალიერებინათ მასიური ღია ცისფერი ყინულის გიგანტი წყალბადის, ჰელიუმის და მეთანის ატმოსფეროთი, რომელსაც აქვს მრავალი თანამგზავრი და ძლიერი მაგნიტური ველი. მაგრამ აქამდე მეცნიერებმა ძალიან ცოტა იციან მზის სისტემის მეშვიდე პლანეტის შესახებ. ურანის შესწავლამ შესაძლოა ნათელი მოჰფინოს იმაზე, თუ რატომ გვხვდება ასეთი პლანეტები ხშირად ირმის ნახტომში და კიდევ რას მალავს ეს ყინულის გიგანტი, ნეპტუნის მეზობელი, მეცნიერებს. აშშ-ის მეცნიერებათა ეროვნულმა აკადემიამ NASA-ს დაავალა ურანში კოსმოსური ხომალდის გაგზავნა რაც შეიძლება მალე ამის გასარკვევად.
ურანი 1781 წელს აღმოაჩინა ინგლისელმა ასტრონომმა უილიამ ჰერშელმა. გასული საუკუნეების განმავლობაში მეცნიერებმა გაარკვიეს, რომ ეს ძალიან უცნაური პლანეტაა.
ურანი 1781 წელს აღმოაჩინა ინგლისელმა ასტრონომმა უილიამ ჰერშელმა.
ფოტო: Guardian
ურანი არ ჰგავს სხვა პლანეტებს
მზის სისტემის დანარჩენი პლანეტებისგან განსხვავებით, ურანი მზის გარშემო ისე ტრიალებს, თითქოს მის გვერდზე წევს. ამიტომ, 42 წლის განმავლობაში ერთ ნახევარსფეროში ყოველთვის ბნელი და ცივია, მეორეში კი პირიქით. მეცნიერებმა ასევე დაადგინეს, რომ ეს არის ყველაზე ცივი პლანეტა მზის სისტემაში, მიუხედავად იმისა, რომ მისი უახლოესი მეზობელი ნეპტუნი მზისგან უფრო შორს არის. ურანი ერთადერთი პლანეტაა, რომელსაც ძველი ბერძნული ღმერთის სახელი დაარქვეს და არა ძველი რომაული ღმერთის.
მზის სისტემის დანარჩენი პლანეტებისგან განსხვავებით, ურანი მზის გარშემო ტრიალებს, თითქოს მის გვერდზე წევს.
ფოტო: NASA
მზადაა, ყურადღება, NASA
იმის გათვალისწინებით, რომ ამ ყინულოვან სამყაროს, რომელიც მზიდან 2,8 მილიარდ კილომეტრშია, ბოლოს კოსმოსური ხომალდი ეწვია 36 წლის წინ, აშშ-ს მეცნიერებათა ეროვნულმა აკადემიამ NASA-ს დაავალა ურანში ახალი კოსმოსური ხომალდის გაგზავნა უახლოეს მომავალში მის გულდასმით შესასწავლად.
"ეს ძალიან კარგი ამბავია. მზის სისტემაში ბევრი ადგილია, რომლებზეც ჩვენ ბევრად მეტი ვიცით, ვიდრე ურანის შესახებ. იუპიტერი და სატურნი განსაკუთრებით საინტერესოა, მაგრამ ურანის მონაცემები დაგვეხმარება უკეთ გავიგოთ ჩვენი მზის სისტემის ფორმირება." ამბობს ლი ფლეტჩერი ლესტერის უნივერსიტეტიდან, დიდი ბრიტანეთი.
იხ. ვიდეო - САМАЯ СТРАННАЯ ПЛАНЕТА СОЛНЕЧНОЙ СИСТЕМЫ - УРАН
გასული ათწლეულების განმავლობაში, როდესაც მეცნიერებმა დაიწყეს პლანეტების აღმოჩენა მზის სისტემის გარეთ, აღმოჩნდა, რომ მასიური ყინულის გიგანტები, როგორიცაა ურანი და ნეპტუნი, ძალიან ხშირად ბრუნავენ ჩვენი გალაქტიკის სხვა ვარსკვლავების გარშემო.
"ჯერ არ არის ნათელი, რატომ არის ამდენი ასეთი პლანეტა. მე მჯერა, რომ ამ პლანეტებს გარკვეული მნიშვნელობა აქვთ. მათში არის რაღაც განსაკუთრებული. ეს ნიშნავს, რომ ურანის შესწავლით ჩვენ შეგვიძლია მივიღოთ მეტი ინფორმაცია თავად გალაქტიკის შესახებ. და რა თქმა უნდა. დროა გავარკვიოთ რა ხდება სინამდვილეში ურანზე და რა არის მისი ზუსტი შემადგენლობა“, - ამბობს ფლეტჩერი.
გასული ათწლეულების განმავლობაში, როდესაც მეცნიერებმა დაიწყეს პლანეტების აღმოჩენა მზის სისტემის გარეთ, აღმოჩნდა, რომ მასიური ყინულის გიგანტები, როგორიცაა ურანი და ნეპტუნი, ძალიან ხშირად ბრუნავენ ჩვენი გალაქტიკის სხვა ვარსკვლავების გარშემო.
ფოტო: ვიკიპედია
ფრენა გრძელდება 13 წელი
მეცნიერთა აზრით, ახალი კოსმოსური მისიის დახმარებით შესაძლებელია რამდენიმე მნიშვნელოვან კითხვაზე პასუხის გაცემა და ურანის საიდუმლოებების ამოცნობა:
რატომ არის ასეთი ყინულის გიგანტები ასე გავრცელებული ირმის ნახტომში?
რატომ არის ურანი ყველაზე ცივი პლანეტა მზის სისტემაში?
რატომ არის ურანის ღერძი დახრილი ისე, რომ იგი თითქმის ემთხვევა მზის გარშემო ორბიტის სიბრტყეს და მისი პოლუსები მდებარეობს იქ, სადაც სხვა პლანეტებს აქვთ ეკვატორი?
ურანის „მწოლიარე პოზიციასთან“ დაკავშირებით, არსებობს ძირითადი თეორია, რომელიც ამბობს, რომ უზარმაზარი ასტეროიდი შეეჯახა პლანეტას და ამგვარად ის „მის გვერდზე იწვა“.
იხ. ვიდეო - What has NASA discovered around Uranus so far? - Uranus was the first planet that scientists could locate with a telescope. Herschel and his colleagues first looked at what is now the seventh planet of the Sun as a comet or star. The blue-green ice giant has confronted science with many puzzles. The distance to its home star is so great that a complete orbit takes 84 Earth years. Because of the enormous distance, astronomers find it very difficult to observe and study Uranus. The Voyager missions were enormously important for the raw data.
"შესაძლოა ამიტომაა, რომ ურანს თითქმის არ აქვს შიდა სითბო და იქ ძალიან ცივა. ამ კითხვებზე მხოლოდ კოსმოსური ხომალდი გასცემს პასუხს", - ამბობს პატრიკ ირვინი ოქსფორდის უნივერსიტეტიდან.
მაგრამ არა მხოლოდ ურანი შეიძლება გახდეს ნომერ პირველი სამიზნე NASA-ს ახალი კოსმოსური ხომალდის ფრენისთვის. მეორე კანდიდატი არის სატურნის მთვარე ენცელადუსი, რომელსაც შეუძლია აჩვენოს იქ არსებული მიკრობული სიცოცხლის ნიშნები, წინასწარი მტკიცებულებებით ვარაუდობენ. აშშ-ის მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია კოსმოსურ სააგენტოს იქაც კოსმოსური ხომალდის გაგზავნას სთავაზობს.
სხვათა შორის, ურანის აღმომჩენს, უილიამ ჰერშელს, თავდაპირველად სურდა პლანეტას დაერქვა ბრიტანეთის მეფე ჯორჯ III-ის პატივსაცემად. ამრიგად, პლანეტას შეიძლება ეწოდოს Georgium Sidus, ან გიორგის ვარსკვლავი. მაგრამ სამეცნიერო საზოგადოება საბოლოოდ შეთანხმდა სახელზე ურანი.
ურანის აღმომჩენს, უილიამ ჰერშელს, თავდაპირველად სურდა პლანეტას დაერქვა ბრიტანეთის მეფე ჯორჯ III-ის სახელი. ამრიგად, პლანეტას შეიძლება ეწოდოს Georgium Sidus, ან გიორგის ვარსკვლავი
ფოტო: The Guardian
ურანის დეტალები
ურანს აქვს 27 თანამგზავრი;
ითვლება, რომ იგი შედგება სამი ნაწილისაგან: ქვის ბირთვი, ყინულის გარსი და წყალბადისა და ჰელიუმის ატმოსფერო;
ურანს აქვს რგოლები, რომლებიც არ არის ისეთი კარგად განსაზღვრული, როგორც სატურნის;
ურანზე ერთი წელი გრძელდება 84 დედამიწის წელიწადს;
ურანზე მინიმალური ტემპერატურა შეიძლება იყოს -224 გრადუსი ცელსიუსი.
Focus-მა უკვე დაწერა, რომ მეცნიერებმა შეძლეს გაერკვნენ, რატომ აქვთ ყინულის გიგანტებს ურანს და ნეპტუნს ზედა ატმოსფეროს განსხვავებული ფერი.
ასევე, Focus-მა უკვე დაწერა ურანზე ტემპერატურული რეჟიმის თავისებურებებზე, ასევე მზის სისტემის სხვა ყველაზე ცივ ადგილებზე.
Комментариев нет:
Отправить комментарий