ყველაზე დიდი პოპულარობა მოიპოვეს მარკ ტვენის ნაწარმოებმა „ჰეკლბერი ფინის თავგადასავალი“ და „ტომ სოიერის თავგადასავლები“. თავისი ცხოვრების მანძილზე მეგობრობდა ამერიკის პრეზიდენტებთან, ევროპული სამეფო ოჯახების წევრებთან, ცნობილ მხატვრებთან და მეწარმეებთან.
მწერალი სარგებლობდა უდიდესი პოპულარობით. მისი მწვავე და მახვილგონივრული სატირა ქებას იმსახურებდა როგორც თაყვანისმცემლებისაგან, ისე კრიტიკოსებისაგან. ამერიკელმა მწერალმა უილიამ ფოლკნერმა ტვენს „ამერიკული ლიტერატურის მამა“ უწოდა.
ტვენი დიდ ინტერესს იჩენდა მეცნიერებისადმი. პოლიტიკური შეხედულებებით, იგი ომს ეწინააღმდეგებოდა და განსაკუთრებით აშშ-ის მიერ ფილიპინების ოკუპაციას.
სამუელ კლემენსი დაიბადა 1835 წლის 30 ნოემბერს ფლორიდის პატარა ქალაქში (მისური, აშშ); მოგვიანებით მან ხუმრობით თქვა, რომ როდესაც ის დაიბადა, მან მოსახლეობა ერთი პროცენტით გაზარდა. ის იყო მესამე გადარჩენილი ოთხი ბავშვიდან (სულ შვიდი იყო), ჯონ მარშალ კლემენსი (11 აგვისტო, 1798 - 24 მარტი, 1847) და ჯეინ ლამპტონი (1803-1890). ოჯახი იყო კორნიული, ინგლისური და შოტლანდიურ-ირლანდიური ფესვები. მამას, რომელიც ვირჯინიის მკვიდრი იყო, დაერქვა შეერთებული შტატების უზენაესი სასამართლოს უფროსი ჯონ მარშალის სახელი. მშობლები შეხვდნენ, როდესაც ჯონი მისურიში გადავიდა საცხოვრებლად და დაქორწინდნენ 1823 წლის 6 მაისს კოლუმბიაში, კენტუკი.
მარკ ტვენი 15 წ-ის
საერთო ჯამში, ჯონს და ჯეინს ჰყავდა შვიდი შვილი, რომელთაგან მხოლოდ ოთხი გადარჩა: თავად სამუელი, მისი ძმები ორიონი (1825 წლის 17 ივლისი-1897 წლის 11 დეკემბერი) და ჰენრი (1838-1858) და და პამელა (1827-1904). მისი უფროსი და მარგარეტი (1833-1839) გარდაიცვალა, როდესაც სამუელი 3 წლის იყო, ხოლო კიდევ 3 წლის შემდეგ გარდაიცვალა მისი მეორე უფროსი ძმა ბენიამინი (1832-1842). მისი მეორე უფროსი ძმა, სასიამოვნო (1828-1829), გარდაიცვალა სამუელის დაბადებამდე ექვსი თვის ასაკში. როდესაც სამუელი 4 წლის იყო, ოჯახი უკეთესი ცხოვრების საძიებლად გადავიდა მისურის სხვა ქალაქში - ჰანიბალში. სწორედ ეს ქალაქი და მისი მოსახლეობა აღწერეს მარკ ტვენმა თავის ცნობილ ნაშრომებში, განსაკუთრებით ტომ სოიერის თავგადასავალი (1876).
კლემენსის მამა გარდაიცვალა 1847 წელს პნევმონიით, რის გამოც ბევრი ვალები დარჩა. უფროსმა ვაჟმა, ორიონმა, მალე დაიწყო გაზეთის გამოქვეყნება, ხოლო სემმა შეძლებისდაგვარად შეუწყო ხელი თავისი წვლილის შეტანას, როგორც საბეჭდი მანქანა და ზოგჯერ როგორც სტატიების ავტორს. გაზეთის ზოგიერთი ყველაზე ცოცხალი და საკამათო სტატია მომდინარეობს უმცროსი ძმის კალამიდან - ჩვეულებრივ, როდესაც ორიონი შორს იყო. თავად სემიც ხანდახან მიემგზავრებოდა ქ. ლუისსა და ნიუ იორკში.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ლევ ტოლსტოი
(რუს.Лев Николаевич Толстой; დ. 9 სექტემბერი[ძვ. სტ. 28 აგვისტო], 1828, სოფ. იასნაია-პოლიანა, ახლანდელი ტულის ოლქი ― გ. 20 ნოემბერი[ ძვ. სტ. 7 ნოემბერი], 1910, რკინიგზის სადგური ასტაპოვო, ახლანდელი სადგური ლევ-ტოლსტოი, ლიპეცკის ოლქი, დაკრძალულია იასნაია-პოლიანაში) — რუსი მწერალი. დაიბადა მდიდარ და დიდგვაროვან ოჯახში (მამა — გრაფი ნიკოლოზ ილიას ძე,1812სამამულო ომის მონაწილე; დედა — მარია ვოლკონსკაია). მშობლები ადრე გარდაეცვალა. იასნაია-პოლიანაში მიიღო საფუძვლიანი შინაური განათლება.1844-1847წლებში სწავლობდაყაზანის უნივერსიტეტში.1851უფროს ძმასთან ერთად გაემგზავრაკავკასიაში, სადაცთერგის ოლქისერთ-ერთ სამხედრო ბანაკში განაწესეს.1852წელს თბილისში დაწერა პირველიმოთხრობა„ბავშვობა“ (ამავე წელს დაიბეჭდა „სოვრემენნიკში“), რომელმაც შემდგომ „ყრმობასა“ (1852-1854) და „სიჭაბუკესთან“ (1855-1857) ერთადავტობიოგრაფიულიტრილოგია შეადგინა. ამ პერიოდში1851წელს მწერალითბილისსესტუმრა. მასზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინასაქართველოს სამხედრო გზამ,დარიალის ხეობამ. მოინახულაგერგეტის სამების მონასტერი. თბილისში თითქმის ხუთი თვე დაყო. აქ მან მიიღო სამხედრო ჩინი და დაინიშნა სამსახურში. მის პირად წერილებში და1851-1853ჩანაწერებში ხშირად მოიხსენიება საქართველოს დაქართველებს. 90-იან წლებიდან გაძლიერდა ტოლსტოის კავშირი ქართველ ინტელიგენციასთან. პირადი ურთიერთობა და მიმოწერა ჰქონდათი. ნაკაშიძეს,ნ. ნაკაშიძეს, ბ. გეგიძეს, გ. დადიანს, მ. ბოლქვაძეს,მ. ყიფიანს.
იხ. ვიდეო ბრძნული გამონათქვამები
1854 კავკასიიდან დუნაის არმიაში გადავიდა. ყირიმის ომის დროს სევასტოპოლის სახიფათო IV ბასტიონზე იბრძოდა. იქ მიღებულმა შთაბეჭდილებებმა მდიდარი მასალა მისცა „სევასტოპოლური მოთხრობებისათვის“ (გამოქვეყნდა 1855-1856), რომლებშიც დასმულია ომის, მშვიდობის, პატრიოტიზმის, სიკვდილ-სიცოცხლის, გმირობისა და მამაცობის პრობლემები. მწერლის აზრით, უბრალო ხალხს სძულს ომი, გულმოდგინე შრომისათვის მას მშვიდობა სჭირდება, მაგრამ ქვეყნის, ნაშრომის, ოჯახის მტრისაგან დასაცავად ის იარაღით ხელში აღდგება. ომის ბედსაც სწორედ ხალხი წყვეტს. 1855 ტოლსტოი პეტერბურგში ჩავიდა, დაუახლოვდა ნ. ნეკრასოვს, ი. ტურგენევს, ი. გონჩაროვს, ა. ოსტროვსკის, ნ. ჩერნიშევსკის. 1856 წელს საბოლოოდ გამოეთხოვა სამხედრო სამსახურს . დასახლდა იასნაი-პოლიანაში. ერთი წლის შემდეგ ევროპაში იმოგყაურა. სამშობლოში დაბრუნებულმა 1859 იასნაი-პოლიანაში გახსნა სკოლა გლეხთა ბავშვებისათვის. გამოსცა პედაგოგიური ჟურნალი „იასნაია პოლიანა“ (1862). ჩამოაზალიბა საკუთარი თეორია, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა ძალადობაზე დამყარებულ ოფიციალურ პედაგოგიურ შეხედულებებს. შემდგომაც, 70-იან წლებში, ტოლსტოი კვლავ დაუბრუნდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას იასნაია-პოლიანის სკოლაში. დაწერა „ანბანი“ (1871-1872), „ახალი ანბანი“ (1874-1875), მათ მიუსადაგა ოთხი „რუსული საკითხავი წიგნი“, რომლებშიც შეიტანა თავისი მოთხრობები, გადამუშავებული ზღაპრები და იგავ-არაკები.
60-იანი მწერალმა წლებში გამოაქვეყნა რომანი „ოჯახური ბედნიერება“ (1858-1859), მოთხრობები „კაზეკები“ (1853-1863), „პოლიკუშკა“ (1861-1863), ხოლო 1863-1869 მან შექმნა რომან-ეპოპეა „ომი და მშვიდობა“ (პუბლიკაცია დაიწყო 1868). ტოლსტოის შემოქმედებაში უმნიშვნელოვანესია აგრეთვე რომანი „ანა კარენინა„ (1873-1877, გამოქვეყნდა 1876-1877). მან ამ რომანში ასახა რეფორმის შემდგომ რუსეთის ცხოვრება.
ტოლსტოის კალამს ეკუთვნის მოთხრობა „კრეიცერის სონატა“ (1887-1789, გამოქვეყნდა 1891), დრამა „მეუფება წყვდიადისა“ (1866), კომედია „განათლების ნაყოფი“ (1886-1890, გამოქვეყნდა 1891), მოთხრობა „ივან ილიჩის სიკვდილი“ (1884-1886). უმნიშვნელოვანესი თხზულებაა რომანი „აღდგომა“ (1889-1899). კავკასიის თემისადმი მიძღვნილია მოთხრობა „ჰაჯი-მურატი“ (1896-1904, გამოქვეყნდა 1912). ჰაჯი-მურატის პიროვნებით იგი თბილისში ყოფნის დროს დაინტერესდა.
1910 წელს ტოლსტოიმ სამუდამოდ მიატოვა იასნაია-პოლიანა და სამხრეთისაკენ გასწია, მაგრამ გზაში გარდაიცვალა. მწერლის ანდერძისამებრ, მის საფლავს არ ამშვენებს არც ძეგლი და არც ჯვარი. ვაჟა-ფშაველა გამოეხმაურა მწერლის გარდაცვალებას ლექსით „ლევ ტოლსტოის სიკვდილზე“.
იხ. ვიდეო
მწერლები, მოაზროვნეები და რელიგიური მოღვაწეები ტოლსტოის შესახებ
ციხეში რომ ვიყავი, ამ მსუქანი წიგნების ქვეშ დამმარხეს. ტოლსტოი მაგარი ბიჭია. ყველამ უნდა წაიკითხოს ეს ბიჭი.
მაიკ ტაისონი
ფრანგი მწერალი და საფრანგეთის აკადემიის წევრი ანდრე მაუროა ამტკიცებდა, რომ ლეო ტოლსტოი არის ერთ-ერთი სამი უდიდესი მწერალი კულტურის მთელ ისტორიაში (შექსპირთან და ბალზაკთან ერთად).
გერმანელმა მწერალმა და ნობელის პრემიის ლაურეატმა ლიტერატურაში თომას მანმა თქვა, რომ მსოფლიო არ იცნობს სხვა მხატვარს, რომელშიც ეპიკური, ჰომეროსული ელემენტი ისეთივე ძლიერი იყო, როგორც ტოლსტოის, და რომ მის ნამუშევრებში ცხოვრობს ეპიკური და ურყევი რეალიზმის ელემენტი.
ინდოელი ფილოსოფოსი და პოლიტიკური მოღვაწე მაჰათმა განდი საუბრობდა ტოლსტოის შესახებ, როგორც თავისი დროის ყველაზე პატიოსან ადამიანზე, რომელიც არასოდეს ცდილობდა ჭეშმარიტების დამალვას, მის შელამაზებას, არ ეშინოდა არც სულიერი და არც საერო ძალაუფლების, ქადაგების საქმით მხარდაჭერით და მსხვერპლის გაღებით. სიმართლის გულისთვის.
რუსმა მწერალმა ივან ტურგენევმა, ტოლსტოის ცხოვრების ანტითეზამ, მწერალი შეაფასა, როგორც „ყველაზე ნიჭიერი მწერალი მთელ თანამედროვე ევროპულ ლიტერატურაში“; რომანის „ომი და მშვიდობა“ გამოქვეყნების შემდეგ, მის მიმართ ამბივალენტური დამოკიდებულება გამოხატა, ტურგენევი წერდა: „...მაგრამ ამ ყველაფრის მიუხედავად – ამ რომანში იმდენი პირველი კლასის სილამაზეა, ისეთი სიცოცხლისუნარიანობა, სიმართლე და სიახლე – არ შეიძლება არ ვაღიარო, რომ „ომი და მშვიდობის“ გამოჩენიდან ტოლსტოიმ პირველი ადგილი დაიკავა ყველა ჩვენს თანამედროვე მწერალთა შორის“.
ირლანდიელმა მწერალმა ჯეიმს ჯოისმა ტოლსტოი დაასახელა კიპლინგზე მაღლა ოსტატობის თვალსაზრისით: „ვფიქრობ, მე-19 საუკუნის სამი მწერალი, რომლებსაც ჰქონდათ ნამდვილი ნიჭი, იყვნენ დ'ანუნციო, კიპლინგი და ტოლსტოი და, რაც არ უნდა უცნაურად ჩანდეს, მათ ყველას ჰქონდათ ფანატიკური იდეები. რელიგიური ან პატრიოტული ხასიათისაა».
რუსმა მწერალმა და მოაზროვნემ ფიოდორ დოსტოევსკიმ 1876 წელს თქვა, რომ მხოლოდ ტოლსტოი ანათებს იმაში, რომ გარდა პოემისა, მან „უმცირესი დეტალით (ისტორიული და აქტუალური) იცის რეალობა, რომელსაც იგი ასახავს“.
რუსი მწერალი და კრიტიკოსი დიმიტრი მერეჟკოვსკი ტოლსტოის შესახებ წერდა: „მისი სახე კაცობრიობის სახეა. თუ სხვა სამყაროს მკვიდრებმა ჩვენს სამყაროს ჰკითხეს: ვინ ხარ? — კაცობრიობას შეეძლო უპასუხა ტოლსტოის მინიშნებით: აი, მე ვარ“.
რუსმა პოეტმა ალექსანდრე ბლოკმა ტოლსტოის შესახებ თქვა: ”ტოლსტოი არის თანამედროვე ევროპის უდიდესი და ერთადერთი გენიოსი, რუსეთის უმაღლესი სიამაყე, ადამიანი, რომლის სახელიც სურნელია, დიდი სიწმინდისა და სიწმინდის მწერალი”.
რუსი მწერალი ვლადიმერ ნაბოკოვი თავის ინგლისურ ლექციებში რუსული ლიტერატურის შესახებ წერდა: „ტოლსტოი შეუდარებელი რუსი პროზაიკოსია. მისი წინამორბედების პუშკინისა და ლერმონტოვის გარდა, ყველა დიდი რუსი მწერალი შეიძლება დალაგდეს შემდეგი თანმიმდევრობით: პირველი - ტოლსტოი, მეორე - გოგოლი, მესამე - ჩეხოვი, მეოთხე - ტურგენევი“.
რუსი რელიგიური ფილოსოფოსი და მწერალი ვასილი როზანოვი ტოლსტოის შესახებ: „ტოლსტოი მხოლოდ მწერალია, მაგრამ არა წინასწარმეტყველი, წმინდანი და ამიტომ მისი სწავლება არავის შთააგონებს“.
ცნობილმა თეოლოგმა ალექსანდრე მენმა თქვა, რომ ტოლსტოი კვლავ არის სინდისის ხმა და ცოცხალი საყვედური იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც დარწმუნებულნი არიან, რომ ცხოვრობენ მორალური პრინციპების შესაბამისად.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ლიმონმჟავა
— სამფუძიანი ორგანული ოქსიმჟავა, ფართოდაა გავრცელებული ცოცხალ ბუნებაში. კარგად იხსნებაწყალსადასპირტში, ცუდად უმეტეს ორგანულ გამხსნელებში,დნობის ტემპერატურაა156°C. იძლევა ერთ-, ორ- და სამჩანაცვლებულმარილებს— ციტრატებს. ლიმონმჟავაუჯრედისსუნთქვის ბიოქიმიურ რეაქციათა სისტემის მთავარი რგოლია.ცხოველებისგანგანსხვავებით, ზოგიერთიმცენარისადამიკროორგანიზმისუჯრედებში დიდი რაოდენობით გროვდება (ლიმონისწვენში 5–6%); იყენებენმედიცინაში, კვების მრეწველობაში, სამღებრო საქმესა და ფოტოგრაფიაში.
ლიმონმჟავას კრისტალები მიკროსკოპის ქვეშ გადაკვეთილ პოლაროიდებს შორის.ირიდისცენტური ფერები გამოწვეულია სინათლის პოლარიზაციის სიბრტყის სხვადასხვა ბრუნვით სხვადასხვა ტალღის სიგრძეში.გადიდება 200x.
როდესაც გაცხელებულია 175 ° C- ზე ზემოთ, ლიმონმჟავა გარდაიქმნება აკონიტურ მჟავად, ხოლო მშრალი გამოხდის დროს წყალი იშლება და დეკარბოქსილირდება, ერთდროულად წარმოიქმნება აცეტონი და იძლევა იტაკონის და ციტრაკონის მჟავის ანჰიდრიდებს.35 ° C კალიუმის პერმანგანატთან დაჟანგვა იწვევს აცეტონ დიკარბოქსილის მჟავას, ხოლო 85 ° C ტემპერატურაზე ოქსილის მჟავას.როდესაც კალიუმის ჰიდროქსიდთან ერთად დნება, ლიმონმჟავა ქმნის ოქსილის მჟავას და ძმარმჟავას.
1769 წელს შეელემ შეიმუშავა ნაცრიდან ფოსფორის წარმოების ხერხი. 1774 წელს თავისუფალი სახით გამოყო მანგანუმი და ბარიუმის ოქსიდი. დეტალურად აღწერა ქლორის თვისებები. დაამტკიცა ჰაერის რთული შედგენილობა. მისი სახელობისაა მცირე კრატერი მთვარის ზედაპირზე და მცირე პლანეტა კარლშეელე. მისი სახელობისაა მინერალი შეელიტი.
იხ. ვიდეო
შეელიტი
ვოლფრამატების კლასის მინერალი; ქიმიური შედგენილობა: CaWO4. მინარევებია Mo, Cu, Sr, Mn, Mb, Ta, F და სხვა. კრისტალდება ტეტრაგონურ სინგონიაში, აქვს დაპირამიდული ფორმის კრისტალები და მარცვლოვანი აგრეგატები. უფერული ან თეთრი, მურა, მწვანე და შავი ფერისაა. ახასიათებს ლუმინესცენცია ულტრაიისფერ სინათლეში.
სიმაგრე მინერალოგიური სკალით 3-5; სიმკვრივე 5500-6170 კგ/მ³. ზოგიერთი თვისების ცვალებადობა დამოკიდებულია მოლიბდენის შემცველობაზე. წარმოიქმნება სკარნებში, გრაიზენებსა და ჰიდროთერმულ ძარღვებში. შეელიტი ვოლფრამის მნიშვნელოვანი მადანია.
შეელიტს როგორც მინერალს 1821 წლამდე არ აღიარებდნენ, მანამ სანამ შვედმა ქიმიკოსმა კარლ ვილჰელმ შეელემ (1742-1786) არ დაადგინა მისი მინერალური თვისება. მინერალს კარლ ვილჰელმ შეელეს პატივსაცემად შეელიტი ეწოდა.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ოსკარ ბენტონი
ინგლ. Oscar Benton, ნადვილი სახელი და გვარია ფერდინალდ ვან ეისი, დაიბადა 1949წ-ის 3 თებერვალს ქ. ჰაარლემში (ნიდრლადი). გარდაიცვალა 2020წ-ის 8 ნოემბერი. მუსიკოსი, კომპოზიტორი, ჯგუფის ლიდერი Oscar Benton Blues Band. ცნობილი გახდა 1968წ-ს მეორე ადგილზე გავიდა ჯაზის ფეწსტივალზე ლოსდხერში.
ოსკარ ბენტონმა შეკრიბა თავისი ჯგუფის პირველი შემადგენლობა ჰარლემში 1967 წელს. მუსიკოსებმა მიიღეს ინგლისურენოვანი ფსევდონიმები: პიტერ ვან კაუტენი (ბასისტი) გახდა ჰენკ ჰოკინსი, ჰერმან სუვერენული (დრამერი) - ტენი ლენტი და ფერდინანდ ვან ეიესი - ოსკარ ბენტონი.
1968 წელს ჩაწერა სადებიუტო ალბომი "Feel So Good", ხოლო Loosdrechtse Jazz festival- ზე გამოსვლის შემდეგ - მეორე ალბომი "The Blues Is Gonna Wreck My Life", რომელიც შევიდა ბრიტანულ ჩარტებში.
1974 წელს ჯგუფი დაიშალა, ბენტონი ცდილობს გააკეთოს სოლო კარიერა.
წარმატება ბენტონში მოვიდა 1981 წელს მას შემდეგ, რაც ალენ დელონმა გამოიყენა თავისი სიმღერა Bensonhurst Blues პოლიციელის კანის უკან. შედეგად, სიმღერა გახდა ნომერ პირველი ჰიტი მრავალ ქვეყანაში, მათ შორის საფრანგეთში, რუმინეთში, ბულგარეთში, იაპონიაში, მაროკოში, ჰოლანდიასა და ისრაელში. და მიუხედავად იმისა, რომ სიმღერის ავტორი და პირველი შემსრულებელი არის არტი კაპლანი, ის ცნობილი გახდა ოსკარ ბენტონის შესრულებით.
1987 წელს ოსკარ ბენტონის ბლუზ ბენდი გაერთიანდა და არსებობდა ამ ხაზში 1993 წლამდე. ჯგუფმა დიდი წარმატება მოიპოვა საზოგადოებასთან ერთად, გამოდიოდა ფესტივალებზე, როგორიცაა ამსტერდამის ბლუზის ფესტივალი და ბელგიის რიტმ -ბლუზის ფესტივალი
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
შირვანი
შირვანი 1804 წელს შექმნილი რუკის მიხედვით.
შარვანი (აზერ.Şirvan, სპარს.شروان) — ისტორიული ქვეყანა აზერბაიჯანის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, კასპიის ზღვის დასავლეთ სანაპიროზე, მტკვრის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, პოლიტიკური ცენტრი — ემაზა. შეადგენდა კავკასიის ალბანეთის ნაწილს. ირანის მიერ შირვანის კოლონიზაციისა და აქ ჩრდილოეთისგან თავდასაცავი დიდი მშენებლობების ხანაში ცნობილი გახდა სახელი „შირვანი“ და, შესაბამისად, სასანიანთა მიერ დანიშნულ ადგილობრივი მმართველთა შორის — წოდება „შირვანშაჰი“.
არაბთა სახალიფოს რღვევის ვითარებაში, 861 წლიდან, აქ დამკვიდრდნენ არაბი იაზიდიდები, რომლებმაც მიითვისეს „შირვანშაჰობაც“. იაზიდიდებმა მოქნილი და გონივრული პოლიტიკით მოიგერიეს თურქ-სელჩუკთა შემოსევები და სახელმწიფო შეინარჩუნეს. ეს განაპირობა ამიერკავკასიაში თურქთა ბატონობის წინააღმდეგ საქართველოს ბრძოლამაც. ნიშანდობლივია, რომ ამ ბრძოლაში დავით აღმაშენებელი სწორედ შირვანს ამოუდგა მხარში; მისმა რამდენიმე ძლევამოსილმა ლაშქრობამ ქვეყანა თურქთაგან იხსნა. საქართველოს სიუზერენობით ორი ქვეყნის მრავალმხრივი, მჭიდრო ურთიერთობა შემდგომშიც გაგრძელდა. ამავე ხანაში გაჩნდა საქართველოს მეფეთა ტიტულატურაში წოდება „შირვანშაჰი“.
XII საუკუნეში შირვანმა სოციალური და კულტურულ-ეკონომიკური აღმავლობას მიაღწია: განვითარდა სოფლის მეურნეობა, ხელოსნური წარმოება, ვაჭრობა, ქალაქები და საქალაქო ცხოვრება; გამოცოცხლდა კულტურული ურთიერთობანი, შირვანშაჰების კარზე აღორძინდა ლიტერატურული ცხოვრება — აბუ ლა-ალა განჯევი, ხაკანი შირვანი, ფალექი შირვანი სპარსულენოვანი პოეზიიზ შედევრებს ქმნიდნენ.
მონღოლთა ბატონობამ შირვანიც დიდად დააზარალა. ჰულაგუიანთა და ოქროს ურდოს სახელწიფოთა შორის ბრძოლის ასპარეზი ხშირად შირვანი იყო. ჰულაგუიანთა ბატონობის დროს შირვანმა შეძლო გაურკვეული პოტიკური თავისთავადობის შენარჩუნება. 1382 წლიდან შირვანს მართავდა შირვანშაჰთა ახალი დინასტია. იბრაჰიმ I (1382-1417) თემურლენგის სიკვდილის შემდეგ დამოუკიდებელი მმართველი გახდა. XIV საუკუნეში შირვანი შედარებით ძლიერი და ეკონომიკურად დაწინაურებული სახელმწიფო იყო. გაფართოვდა ტრადიციული აბრეშუმით ვაჭრობა. მაგრამ თურქი ტომების ახალმა გაერთიანებამ შირვანის სახელმწიფო წელში გატეხა (1500). მომდევნო წლებში შირვანშაჰები, თუმცა წინააღმდეგობას უწევდნენ ახალ ძალას, მაგრამ უშედეგოდ - 1538 წელს სახელმწიფომ შეწყვიტა არსებობა. შირვანი სეფიანთა სახელმწიფოს ოლქად გადაიქცა. 1605 წელს შაჰმა აბას I-მაკონსტანტინე I-ს საგამგებლოდ შირვანი უბოძა. მას შაჰის დავალებით შირვანი ოსმალთაგან უნდა გაეთავისუფლებინა. 1748 წელს აქ წარმოიქმნა შირვანის სახანო.
