ცნობილი ლონდონელი ვექილის შვილი ჯონ გოლზუორთი დაიბადა 1867 წელს. დაამთავრა საშუალო კლასის წარმომადგენელთა შვილებისათვის განკუთვნილი პრივილეგირებული სასწავლებელი და ოქსფორდის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი. მშობლების და პირადად მისი სურვილი იყო საფუძვლიანად შეესწავლა საზღვაო სამართალი, რის გამოც ორი თუ სამი წელი სავაჭრო გემზე მოგზაურობაში გაატარა. ასე შემოიარა ევროპა, სამხრეთი არქიპელაგი, ავსტრალია, აშშ და რუსეთი. ბეჭდვა 1897 წლიდან დაიწყო. გოლზუორთიმ ლიტერატურის თითქმის ყველა ჟანრში მოსინჯა თავისი კალმის ძალა. ნოველებსა და პიესებში მწერალმა მრავალი დასამახსოვრებელი სახე გამოკვეთა. იგი, როგორც ჭეშმარიტ რეალისტს შეჰფეროდა, თვალს არ არიდებდა არც სოციალურ ყოფით ამბებს. სწორედ ამ სოც-ფსიქოლოგიურ თემათა სიუხვემ განაპირობა მისი, როგორც მწერლისა და დრამატურგის წარმატება.
ჯონ გოლზუორთი იმ რჩეულ, მცირერიცხვოვან მწერალთა ჯგუფს ეკუთვნის, რომლის კალამმა მომავალ თაობებს და ისტორიის ანალებს სამუდამოდ შემოუნახა გარდასულ დროში მცხოვრებ ადამიანთა ფერუცვლელი, ამაღლებული სიყვარულის განცდის წადილი, მისკენ ლტოლვა. მწერალმა დაურიდებლად აღწერა აგრეთვე ადამიანთა სულმდაბალი, ანგარებიანი, ეგოისტური მიდრეკილებანი. გოლზუორთიმ უკვდავი ფუნჯით დაგვისურათხატა XIX საუკუნის დასასრულსა და XX საუკუნის გარიჟრაჟზე ბრიტანეთის კუნძულების საშუალო კლასის და მისი ზედაფენის წარმონადგენელთა პიროვნული ცხოვრების ამბები და საზოგადოებრივი ურთიერთობანი. და როგორც პირადად თვითონ უყვარდა თქმა: ქაღალდზე შემოუნახა ისტორიას ადამიანები, მათი ურთიერთობანი და განცდები ისე, როგორც ჰერმეტულად დახურულ ქილებში პომიდორს ინახავენ საკუთარ წვენში... ჩვენი ეპოქით დაინტერესებულ მკითხველს შეუძლია მათი იქიდან ამოღება, ხილვა, ფერის, გემოსა და სურნელის შეგრძნება”.
დიდი ყურადღება მიიქცია მწერლის პირველივე პიესამ ვერცხლის კოლოფი. ამ პიესაში გოლზუორთიმ ამხილა ბურჟუაზიულ კანონმდებელთა ფარისევლობა. პიესაში სრულიად აშკარად ჩანს, რომ ინგლისის სასამართლლოს ორი კანონი გააჩნია, ერთს, უფრო ლმობიერს შეძლებულთათვის იყენებს, მეორეს, უფრო მკაცრსა და პირქუშს - ღარიბების წინააღმდეგ. ამ თემის გაღრმავებასა და ინგლისის სასამართლოს კიდევ უფრო ულმობელ მხილებას ეძღვნება პიესა მართლმსაჯულება. გოლზოურთი ინგლისელ მწერალთა შორის ის პიონერია, ვინც თავისი პიესის ”ბრძოლის” გმირებად მუშათა კლასის წარმომადგენლები გამოიყვანა.
გოლზუორთის კალამს მრავალი პიესა ეკუთვნის. მათი რიცხვი ოცდაათამდე აღწევს. მის მეგობარსა და სახელგანთქმულ კრიტიკოსს ედვარდ გარნეთს მწერლის პიესები და ნოველები ფორსაიტების საგის ტოლფასოვნად მიაჩნდა. გოლზუორთის ნოველები ერთიანად სოციალ-ფსიქოლოგიურია.
იხ. ვიდეო - Известные люди Джон Голсуорси Док фильм
გალსვორტის მიერ 1897 წელს გამოცემული პირველი წიგნი იყო მოთხრობების კრებული "ოთხი ქარიდან". მას მოჰყვა „პოეტური თავის ტრაგედიაში“, ჯოზეფ კონრადის მიმოხილვით, რომელმაც მას მაღალი შეფასება მისცა, რომანი „ჯოსლინი“. ეს ორი და რამდენიმე შემდგომი ნაშრომი მის მიერ გამოქვეყნდა ჯონ სინჯონის სახელით. მისი პირველი პიესა, ვერცხლის ყუთი, გამოჩნდა 1906 წელს და წარმატებული იყო, რასაც მოჰყვა იმავე წელს The Owner, პირველი წიგნი Forsyte-ის ტრილოგიაში. მიუხედავად იმისა, რომ გალსვორთი წერდა პიესებსაც და რომანებსაც, ამ პერიოდში მაინც ამჯობინებდა სპექტაკლებზე მუშაობას, რომელთა მთავარი თემა, როგორც იმდროინდელი სხვა მწერლების მსგავსად, კლასობრივი და სოციალური ურთიერთობები იყო.
გალსვორტი ასევე პოპულარული გახდა, როგორც დრამატურგი. მისი პიესები ეხებოდა საზოგადოებაში არსებული უთანასწორობის და ღარიბების მიმართ უსამართლობის პრობლემებს. პიესაში „ვერცხლის ყუთი“ (1906 წ.) ითქვა, რომ ერთი კანონია მდიდრებისთვისაც და ღარიბებისთვისაც, ხოლო პიესაში „სამართლიანობა“ მწერალი სასამართლო რეფორმის მომხრე იყო.
გალსვორტის შემოქმედების მთავარი თემა მესაკუთრეთა და საკუთრების სამყაროა, რომელიც ადამიანებს თავის მონებად აქცევს. ეს სამყარო ეწინააღმდეგება სილამაზისა და თავისუფლების სამყაროს. ასე, მაგალითად, რომანში "ვილა რუბეინი" კონფლიქტი ვითარდება მხატვრის სამყაროს ბურჟუაზიულ სამყაროსთან შეჯახების გარშემო, რომელშიც ადამიანის მთავარი ღირებულება მისი სიმდიდრეა.
თუმცა, გალსვორტი ახლა უფრო ცნობილია თავისი რომანებით, განსაკუთრებით The Forsyte Saga, ტრილოგიით ამავე სახელწოდების ოჯახის შესახებ. დაწერილი 1906 და 1921 წლებში, ეს არის ერთგვარი პარალელი თომას მანის ბუდენბრუკებთან. გალსვორთი რომანს სოციალურ კამათად უყურებდა. მას, როგორც მწერლის მოვალეობად მიაჩნდა საზოგადოების პრობლემის შესწავლა, მაგრამ არა გამოსავლის წარმოჩენა. თავად ავტორმა აღიარა, რომ „საგის“ დაწერამდე ხელახლა წაიკითხა კიპლინგი, ზოლა, ტურგენევი, ტოლსტოი და ფლობერი.
ამ ტრილოგიაში, ისევე როგორც სხვა რომანებში, დაწვრილებით არის აღწერილი სოციალური კლასების, განსაკუთრებით კი საშუალო დონის ფენის ცხოვრება. მიუხედავად მისი პერსონაჟების მიმართ სიმპათიისა, გალსვორტი აჩვენებს მათ იზოლაციას, სნობობას, სიხარბეს და ზოგჯერ საეჭვო მორალურ პრინციპებს. ის ითვლება ერთ-ერთ პირველ ედვარდიელ მწერალთაგან, ვინც ეჭვქვეშ აყენებს სოციალურ იდეალებს ადრე ვიქტორიანულ ლიტერატურაში. მიუხედავად იმისა, რომ გალსვორტიმ აჩვენა ცვლილებები ინგლისში საშუალო კლასის ოჯახში, ის თავად საუბრობდა იმაზე, რომ ინგლისური საზოგადოება ცოტათი შეიცვალა.
საგა მიჰყვება ბრიტანეთის საშუალო კლასის სამ თაობას 1914 წლამდე. ფორსაიტის ისტორია შეიქმნა არტურ გალსვორტის, მწერლის ბიძაშვილის მიხედვით. ასე რომ, მოვლენა, როდესაც სომსმა გააუპატიურა ცოლი, ეფუძნება რეალურ მოვლენებს, რომლებიც მოხდა ადასა და მის ყოფილ ქმარს არტურთან. რომან როლანმა, ჟან-კრისტოფის ავტორმა, გამოიგონა ტექნიკური ტერმინი რომანი-მდინარე მსგავსი რომანების აღსაწერად, რომლებიც შეიძლება ცალკე წაიკითხოთ, მაგრამ მაინც ერთსა და იმავე თემას ეხება.
ფორსაიტები, როგორც მთავარი გმირები, ჩნდებიან მოთხრობაში "ფორსაიტის გადარჩენა" და სპექტაკლში "ცივილიზებული". სწორედ მათში ჩნდება Forsytes-ის, როგორც მფლობელების თვისებები.
რომანში „ფარისელების კუნძული“ ავტორი ავლენს ბურჟუას თვალთმაქცობას, რომელიც იმალება პატივმოყვარეობის ნიღბის მიღმა. კუნძულის მეტაფორაში ავტორი გმობს მთელ ინგლისს თავისი თვალთმაქც პოლიტიკოსებით, საეკლესიო მოღვაწეებით, მეცნიერებითა და ხელოვანებით.
გალსვორთი თავს რეალისტად აფასებდა და გამოსახულების სინამდვილეს ეგრეთ წოდებულ „სუფთა ხელოვნებას“ უპირისპირებდა, ცრუ თვლიდა მას. ხელოვნების დანიშნულებაზე, რაზეც მან ისაუბრა თავის სტატიებში "ალეგორია მწერლის შესახებ", "ნისლიანი აზრები ხელოვნებაზე", ასევე "ხელოვნება და ომი", მან განიხილა ხელოვნების სოციალური მიზანი და შთაგონება ცხოვრებიდან.
როგორც რომანისტმა, გალსვორტიმ მნიშვნელოვანი მიიჩნია გმირის ცხოვრებას, მის პერსონაჟსა და მის აზრს შორის ურთიერთობის დაფიქსირება. რომანის ყველაზე მნიშვნელოვანი პირობაა რომანის „სიცოცხლის ჭეშმარიტი“ გმირის არსებობა.
თავის საქმიანობაში ის მხარს უჭერდა ბევრ რეფორმას, მათ შორის სასამართლო სისტემის რეფორმას, ქალთა უფლებებისთვის ბრძოლას, ცხოველთა უფლებებისთვის ბრძოლას და ცენზურის წინააღმდეგობას.
ჯონ გალსვორტი იყო 20 რომანის, 27 პიესის, 3 პოეზიის კრებულის, 173 მოთხრობის, 5 ესეის, 700 წერილისა და მრავალი სხვა ჩანახატის ავტორი სხვადასხვა თემაზე. მისი ნამუშევრების პოპულარობა შემცირდა ავტორის გარდაცვალების შემდეგ, მის ნამუშევრებს თავს დაესხნენ ლოურენს და ვირჯინია ვულფებს, მაგრამ 1967 წელს The Forsyte Saga-ს წარმატებულმა ადაპტაციამ გააჩინა ინტერესი მისი ნამუშევრების მიმართ. გალსვორტიმ გავლენა მოახდინა თომას მანის შემოქმედებაზე, ავტორის ნამუშევრები ფართოდ იყო ცნობილი საფრანგეთსა და რუსეთში
იხ. ვიდეო - Biography of John Galsworthy || famous novelist and writer
Комментариев нет:
Отправить комментарий