ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             VFTS 102

                                                                ვარსკლავი

                                                                        

VFTS 102, როგორც ჩანს მხატვრის მიერ.

ვარსკვლავი ოქროს თევზის თანავარსკვლავედში. ის მდებარეობს ტარანტულას ნისლეულში, მაგელანის დიდი ღრუბლის ვარსკვლავთწარმომქმნელ რეგიონში, მეზობელი ჯუჯა გალაქტიკა. მისგან მზემდე მანძილი დაახლოებით 163 ათასი სინათლის წელია.

VFTS 102-ის მდებარეობა ტარანტულას ნისლეულში.

VFTS 102 არის O-კლასის თავისებური ვარსკვლავი. მიუხედავად მისი დიდი სიკაშკაშისა (ნათობის თვალსაზრისით ის მზეს 100000-ჯერ აჭარბებს), მას აქვს აშკარა სიდიდე 15,8 და შეუიარაღებელი თვალით არ ჩანს. ვარსკვლავს აქვს უკიდურესად მაღალი ზედაპირის ტემპერატურა - დაახლოებით 36 ათასი კელვინი . თუმცა, მისი ყველაზე მნიშვნელოვანი მახასიათებელია მისი სწრაფი ბრუნვა ღერძის ირგვლივ: ეკვატორული ბრუნვის სიჩქარე აღემატება 500 კმ/წმ-ს, რაც 100-ჯერ უფრო სწრაფია, ვიდრე მზის სიჩქარე . 2020 წლის მდგომარეობით, VFTS 102-ს აქვს ყველაზე ცნობილი ბრუნვის სიჩქარე ნებისმიერი მასიური ვარსკვლავისგან (მხოლოდ ნეიტრონული ვარსკვლავები ბრუნავენ უფრო სწრაფად). 

იხ. ვიდეო - video - VFTS 102 – самая быстро вращающаяся звезда во Вселенной

ამ სიჩქარის მიზეზს ასტრონომები უწოდებენ ორი ვარსკვლავის ერთში შერწყმას. გამოთვლებმა აჩვენა, რომ წინამორბედი იყო ორობითი ვარსკვლავი, რომლის კომპონენტები თანდათან უახლოვდებოდნენ ერთმანეთს და ცვლიდნენ ვარსკვლავურ მატერიას ერთმანეთთან. რაღაც მომენტში ისინი იქცნენ მჭიდრო ორობით სისტემად და შემდეგ გაერთიანდნენ ერთ მასიურ, სწრაფად მბრუნავ ვარსკვლავად. VFTS 102-დან არც თუ ისე შორს, 12 პარსეკის დაშორებით არის პულსარი PSR J0537-6910, რომელიც მისგან შორდება. ვარაუდობენ, რომ წარსულში იგი გრავიტაციულად შეკრული სისტემის ნაწილი იყო, მაგრამ მისგან ვარსკვლავთა კატასტროფული შერწყმის დროს გამოიდევნა.

იხ. ვიდეო - VFTS 102