ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

თურქეთში მიწისძვრის შედეგად დაიღუპა საქართველოს კიდევ ერთი მოქალაქე

                         მიწისძვრის შედეგები თურქეთში. 7 თებერვალი, 2023 წელიიხ. წყარო ბმულზე თურქეთში მომხდარ მიწისძვრას საქართველოს კიდევ ერთი მოქალაქის სიცოცხლე ემსხვერპლა - მიწისძვრის შედეგად დაღუპული საქართველოს მოქალაქეების რიცხვი 3-მდე გაიზარდა.
საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ცნობით, გარდაცვლილი პირი, რომელიც დღეს იპოვეს, ორმაგი მოქალაქეობის მქონეა.
"სოციალურ ქსელში გავრცელდა ინფორმაცია თურქეთის რესპუბლიკაში ქ. ადიამანში მიწისძვრის შედეგად ქართველი ქალბატონის ი.ჭ. გარდაცვალების შესახებ. თურქეთში საქართველოს საელჩო დაუკავშირდა გარდაცვლილი მოქალაქის ოჯახის წევრს, რომელმაც დაადასტურა გარდაცვალების ფაქტი. მათივე ინფორმაციით გარდაცვლილი გახლავთ ორმაგი მოქალაქეობის მქონე და ოჯახის წევრების მხრიდან ხორციელდება შესაბამისი პროცედურები", - ნათქვამია უწყების ინფორმაციაში.
თურქეთის პრეზიდენტის, რეჯეპ ტაიპ ერდოანის ინფორმაციით, მიწისძვრის შედეგად დაღუპულთა რიცხვმა უკვე 8574-ს მიაღწია. 49 133 ადამიანი დაშავდა. დანგრეულია 6 444 სახლი.
თურქეთის პრეზიდენტის თქმით, ყველა დაზარალებული ოჯახი სახელმწიფოსგან ფინანსურ დახმარებას მიიღებს და მთავრობის გეგმაა, რომ ერთი წლის განმავლობაში ისინი ახალი ბინებით უზრუნველყოს.
მიწისძვრას, რომლის ეპიცენტრი თურქეთის სამხრეთ-აღმოსავლეთში იყო, მსხვერპლი და ნგრევა მოჰყვა მეზობელ სირიაშიც, სადაც დაღუპულია სულ მცირე 2530 ადამიანი.
დამანგრეველი მიწისძვრა 6 თებერვალს მოხდა. თურქეთის საგანგებო სიტუაციების სამსახურის ცნობით, 7,7 მაგნიტუდის მიწისძვრის ეპიცენტრი ქვეყნის სამხრეთ-აღმოსავლეთში, კაჰრამანმარაშის პროვინციაში მდებარეობდა. ამერიკის შეერთებული შტატების გეოლოგიური სამსახურის მონაცემებით, მიწისძვრა 7,8 მაგნიტუდის იყო. 6 თებერვალს, შუადღის შემდეგ, ეპიცენტრში დაფიქსირდა კიდევ ერთი - 7,6 მაგნიტუდის მიწისძვრა.იხ. ვიდეო - Землетрясения в Турции и Сирии: погибших более 11 тысяч

მიწისძვრები თურქეთსა და სირიაში: 12 ათასზე მეტი დაღუპული, ნაკლები იმედი გადარჩენილთა პოვნისა                       

სისხლიანი სამოქალაქო ომის წლებში ალეპოში მრავალი შენობა უკვე დაზიანდა. მერე იყო საშინელი მიწისძვრა

იხ. ბმულზე წყარო თურქეთსა და სირიაში მომხდარი დამანგრეველი ორმაგი მიწისძვრის შემდეგ მესამე დღეს ნანგრევებიდან ადამიანების გადარჩენის შანსები სულ უფრო ნაკლები რჩება. დაღუპულთა რიცხვმა, ბოლო მონაცემებით, 12 ათას ადამიანს გადააჭარბა.

რიცხვები მატულობს და ნანგრევების ქვეშ არიან მსხვერპლი. ზამთრის სიცივეების პირობებში მათი იქიდან ცოცხლად გამოყვანის შესაძლებლობა სულ უფრო ნაკლებია.

იმავდროულად, ოპოზიცია აცხადებს, რომ პრეზიდენტ რეჯეფ თაიფ ერდოღანის მთავრობა სტიქიაზე ნელა რეაგირებდა და ამისთვის მზად არ იყო. ერდოღანი თავად სტუმრობს დაზარალებულ რაიონებს და აცხადებს, რომ სიტუაცია კონტროლს ექვემდებარება.

პირველი მიწისძვრა 7,8 მაგნიტუდის სიმძლავრით მოხდა ორშაბათს ღამით, თურქეთის სამხრეთ-აღმოსავლეთში, გაზიანთეპთან. რამდენიმე საათის შემდეგ ამას მოჰყვა ახალი 7,5 მაგნიტუდის მიწისძვრა.

რატომ იყო მიწისძვრა თურქეთში ასე დამანგრეველი?

სირიაში სტიქიას ამძიმებს მრავალწლიანი სამოქალაქო ომი - მიწისძვრის შედეგად უკვე დაზიანებულია და ჩამოინგრა მრავალი შენობა, ბევრ რაიონში მაშველებისა და ჰუმანიტარული დახმარების დაშვება რთულია. ასევე ბევრი ლტოლვილი ცხოვრობს სირიიდან სამხრეთ თურქეთში, ხშირად ნაჩქარევად აღმართულ ან დანგრეულ შენობებში.

„ერთი კატასტროფა მეორეს დაედო“, - განუცხადა BBC-ს MSF-ის ბრიტანელმა დირექტორმა ნატალი რობერტსმა. „თურქეთის ამ ნაწილში, ისეთ ადგილებში, როგორიცაა გაზიანთეპი, მილიონობით სირიელი ლტოლვილია და ისინი ხშირად ცხოვრობენ არც თუ ისე გამძლე პირობებში. საცხოვრებელი.ეს არის კატასტროფის რეცეპტი“.

შიმშილი, განადგურება, ქოლერა და ახლა მიწისძვრა. რატომ დაზარალდა სირია თურქეთზე მეტად

პროფესორმა ლუსი ისთჰოპმა, კატასტროფების მენეჯმენტის ექსპერტმა, BBC-სთან ინტერვიუში ურჩია ადამიანებს, რომლებსაც სურთ დახმარება გაუწიონ მსხვერპლს, ფულის გაგზავნა და არა ნივთები. "ამ მომენტში ყველაზე მნიშვნელოვანი და სასარგებლო ფულია. არის არასამთავრობო, საქველმოქმედო, სამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც ყველანაირად ცდილობენ დახმარებას. რაც მათ სჭირდებათ და არა მხოლოდ ახლა, არამედ წლების განმავლობაში, არის ფული." ამბობს ის..

მაგალითად, თბილი ტანსაცმლის შეგროვება, თურქეთიდან ან სირიიდან შორს ქვეყანაში ყოფნა, დიდი ალბათობით უსარგებლოა.

"შენი ქოხი ზღვარზე არ არის." როგორ ეხმარებიან თურქეთში მცხოვრები რუსები მიწისძვრის შედეგებთან ბრძოლაში

სირიაში არსებული პოლიტიკური ვითარებიდან გამომდინარე, გაეროს ჰუმანიტარული დახმარების ყოფილმა კოორდინატორმა იან ეგლენდმა BBC-სთან ინტერვიუში ურჩია, რომ არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გადაეცეს ფული სირიაში პოლიტიკური კონფლიქტის მხარეებს, იქნება ეს ბაშარ ალ-ასადი. რეჟიმი თუ ოპოზიცია.

„ყველა დახმარება უნდა გაიაროს არასამთავრობო ორგანიზაციების - გაეროს სააგენტოების, წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის სისტემის მეშვეობით“, - განაცხადა მან.

  

      მიწისძვრიდან დაახლოებით ერთი დღის შემდეგ კაჰრამანმარასში დანგრეული შენობის ნანგრევებიდან 14 წლის ბიჭი ამოიყვანეს.      

                                    

მავდროულად, თურქეთში სულ უფრო ძლიერდება მთავრობისა და პირადად ერდოღანის კრიტიკა. მათ ბრალად ედებათ უსწრაფესი რეაგირება და სამაშველო სამუშაოების დაუყოვნებელი განხორციელება.

დაზარალებულ რაიონებში ბევრი ადანაშაულებს თურქეთის კატასტროფებისა და საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურს (AFAD) შენელებაში.

სამშაბათს ისკენდერუნის მცხოვრებმა BBC-ს განუცხადა, რომ ხელისუფლებამ აუკრძალა მის ოჯახს ტექნიკის გამოყენება ნანგრევების გასასუფთავებლად, რომლის ქვეშაც მისი ორი დისშვილი იყო დაკრძალული. „გვიან საღამომდე ვიცადეთ, მაგრამ არავინ მოსულა, მერე ჩვენი ხარჯით გამოვიარეთ ექსკავატორი, მაგრამ [ხელისუფლებას] არ ისურვეს, რომ გამოგვეყენებინა – გაგვაჩერეს. ნანგრევების ქვეშ ორი შვილი გვყავს: ჩემი დის ქალიშვილი, აიშეგიული და ელიდა“, - ამბობს ქალი.

როდესაც სასწრაფო დახმარება მაინც მივიდა შემთხვევის ადგილზე, ახლობლებს იმედი არ ჰქონდათ, მათ სჯეროდათ, რომ გოგონები უკვე გარდაცვლილები იყვნენ. თუ ვინმე არის ამაში დამნაშავე, ეს ერდოღანია“, - განაცხადა თურქეთის მთავარი ოპოზიციური პარტიის ლიდერმა ქემალ კილიჩდაროღლუმ.

მან ერდოღანის მეთაურობით ხელისუფლება მიწისძვრების შემდეგ პიარში დაადანაშაულა. მაისში თურქეთში საპრეზიდენტო არჩევნები უნდა ჩატარდეს, სადაც ერდოღანი აშკარად შეეცდება შეინარჩუნოს ადგილი. არჩევნებში მონაწილეობას თავად კილიჩდაროღლუც აპირებს.

                                        

რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა მიწისძვრის ეპიცენტრში მდებარე კაჰამანმარაშის რაიონი მოინახულა. მან პროვოკატორებს უწოდა ისინი, ვინც მთავრობას აკრიტიკებს სტიქიაზე რეაგირებაში ძალიან ნელი.

თურქეთი უკმაყოფილოა ეგრეთ წოდებული „მიწისძვრის გადასახადითაც“ - 1999 წლის მიწისძვრის შემდეგ, როდესაც 17 000 ადამიანი დაიღუპა. მას შემდეგ შეგროვებული 88 მილიარდი ლირა (დაახლოებით 4,6 მილიარდი დოლარი) სავარაუდოდ მოხმარდება კატასტროფების პრევენციას და სასწრაფო დახმარების სერვისების განვითარებას.

თუმცა, ხელისუფლებას არასოდეს საჯაროდ არ განუმარტავს, სად მიდის ფული და ოპოზიციის თქმით, ხელისუფლება არ იყო მზად სტიქიისთვის.

ამასთან დაკავშირებით, ერდოღანმა, რომელიც სამშაბათს ეწვია დაზარალებულ რაიონებს, თქვა: „შეუძლებელია იყო მზად ამხელა კატასტროფისთვის“.

მისი თქმით, ახლა სიტუაცია კონტროლს ექვემდებარება. მათ, ვინც ამტკიცებს, რომ არასდროს უნახავს უსაფრთხოების ძალები ზოგიერთ დაზარალებულ რაიონში, მან პროვოკატორებს უწოდა. "ჩვენ მობილიზებული გვაქვს მთელი ჩვენი რესურსი. სახელმწიფო მუშაობს მუნიციპალიტეტებთან, განსაკუთრებით AFAD-თან, იყენებს მის ხელთ არსებულ ყველა საშუალებას", - განაცხადა ერდოღანმა.

იხ. ვიდეო - video - Earthquakes in Turkey and Syria: more than 12 thousand dead, fewer hopes to find survivors

რატომ იყო მიწისძვრა თურქეთში ასე დამანგრეველი?

თურქეთისა და სირიის საზღვართან მომხდარი მიწისძვრის შედეგად დაღუპულთა რიცხვმა ხუთ ათას ადამიანს გადააჭარბა. სირიის საზღვრის მახლობლად ქალაქ გაზიანთეპთან ძლიერი ბიძგები კიდევ ერთი მოჰყვა - თურქეთის პროვინციის კაჰრამანმარაშის მიდამოში. მას შემდეგ ასობით ბიძგები დაფიქსირდა. რა შეიძლება ითქვას ამ მიწისძვრის სიძლიერესა და მის გამომწვევ მიზეზებზე მეცნიერების თვალსაზრისით?

გაზიანთეპის რეგიონში მიწისძვრის სიმძლავრე შეფასებულია 7.8 მაგნიტუდად, რაც განიხილება, როგორც დამანგრეველი მიწისძვრა მაგნიტუდის მასშტაბით. მისი ეპიცენტრი მდებარეობდა შედარებით არაღრმა სიღრმეზე - დაახლოებით 18 კმ მიწისქვეშ, რამაც ზედაპირზე მნიშვნელოვანი ნგრევა გამოიწვია.

„ბოლო 10 წლის განმავლობაში ამ მაგნიტუდის მხოლოდ ორი მიწისძვრა იყო და კიდევ ოთხი წინა ათწლეულის განმავლობაში“, განმარტავს პროფესორი ჯოანა ფორ უოლკერი, ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის რისკისა და კატასტროფების შემცირების ინსტიტუტის ხელმძღვანელი.

თუმცა, დარტყმების ძალა არ არის განადგურების სიდიდის ერთადერთი მიზეზი. ამ შემთხვევაში ეს მოხდა გვიან ღამით, როცა ხალხს ეძინა. მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო შენობების სიძლიერე, რომლებშიც ისინი მდებარეობდნენ.

თურქეთსა და სირიაში მაშველები ნანგრევების ქვეშ მყოფ ადამიანებს ეძებენ; მიწისძვრის შედეგად დაღუპულთა რიცხვმა 5000-ს გადააჭარბა და კვლავ იზრდება

შიმშილი, განადგურება, ქოლერა და ახლა მიწისძვრა. რატომ დაზარალდა სირია თურქეთზე მეტად

პორტსმუთის უნივერსიტეტის ვულკანოლოგიისა და რისკის კომუნიკაციის სპეციალისტის, დოქტორ კარმენ სოლანას თქმით, პირველი ბიძგების შემდეგ მეორე დღე გადამწყვეტია ადამიანების გადასარჩენად.

"ინფრასტრუქტურის მდგრადობა, სამწუხაროდ, მცირეა სამხრეთ თურქეთში და განსაკუთრებით სირიაში, ამიტომ სიცოცხლის გადარჩენა ახლა ძირითადად პასუხზეა დამოკიდებული. მომდევნო 24 საათი გადამწყვეტია გადარჩენილების მოსაძებნად - 48 საათის შემდეგ გადარჩენილთა რიცხვი მკვეთრად იკლებს", - განმარტავს სოლანა.

ამ რეგიონს არ განუცდია ძლიერი მიწისძვრები ბოლო 200 წლის განმავლობაში, ამიტომ მზადყოფნის დონე უფრო დაბალია, ვიდრე იმ ადგილებში, რომლებიც უფრო მიჩვეულნი არიან რეგულარულ ბიძგებს.

დედამიწის ქერქი შედგება ტექტონიკური ფირფიტებისაგან, რომლებიც ერთმანეთთან მჭიდროდ არიან დაჭერილი. ხშირად ფილები ცდილობენ გადაადგილებას, მაგრამ ხელს უშლიან ხახუნის მიმდებარე ფილასთან შეხებისას. ზოგჯერ წნევა მატულობს მანამ, სანამ ერთი ფირფიტა უეცრად არ ამოვა ადგილიდან, რაც იწვევს ზედაპირზე მოძრაობას.

იხ. ვიდეო - Турция после землетрясений сегодня. Причины землетрясения в Турции. Новости на 7 февраля 2023

ამ შემთხვევაში, ჩრდილოეთით მოძრავი არაბული ტექტონიკური ფირფიტა ამოქმედდა და შეეჯახა ანატოლიის ფირფიტას.

ამ ფირფიტების ხახუნი წარსულში იყო დამანგრეველი მიწისძვრების მიზეზი. 1822 წლის 13 აგვისტოს მან გამოიწვია 7,4 მაგნიტუდის მიწისძვრა, რაც მნიშვნელოვნად ნაკლები იყო ორშაბათს დაფიქსირებულ 7,8 მაგნიტუდაზე.

თუმცა, მე-19 საუკუნის მიწისძვრამ მასიური ზიანი მიაყენა ტერიტორიის ქალაქებს, მხოლოდ ქალაქ ალეპოში 7000 ადამიანი დაიღუპა. დამანგრეველი ბიძგები თითქმის ერთი წლის განმავლობაში გაგრძელდა.

ამჟამინდელი მიწისძვრის შემდეგ უკვე მოხდა რამდენიმე შემდგომი ბიძგები და მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ის იგივე ტენდენციას მიჰყვება, როგორც რეგიონში წინა ძლიერი მიწისძვრა.

როგორ იზომება მიწისძვრები?

ისინი იზომება მასშტაბით, სახელწოდებით მაგნიტუდის სკალა, ან რიხტერის სკალა, რომელსაც ეწოდა ამერიკელი სეისმოლოგის ჩარლზ რიხტერი, რომელმაც თავდაპირველად შემოგვთავაზა ეს მასშტაბი.

ასე რომ, ამ მასშტაბის მიხედვით, ყველაზე ნაკლებად საშიში ბიძგები - 2,5 ბალამდე - ჩვეულებრივ არ იგრძნობა და მათი აღმოჩენა მხოლოდ სპეციალური ინსტრუმენტებითაა შესაძლებელი.

5 ბალამდე დარტყმა უკვე იგრძნობა და მცირე ზიანს აყენებს.

თურქეთის ამჟამინდელი 7.8 მაგნიტუდის მიწისძვრა მიეკუთვნება დამანგრეველთა კატეგორიას და სერიოზულ ზიანს აყენებს შენობებს ზედაპირზე.

8-ზე მაღლა მყოფი ყველაფერი ითვლება კატასტროფულ მიწისძვრად, რომელსაც შეუძლია მთლიანად გაანადგუროს ეპიცენტრი.

ამრიგად, 2011 წლის მარტში იაპონიის სანაპიროზე 9 მაგნიტუდის მიწისძვრამ გამოიწვია ხმელეთზე ფართო განადგურება და გამოიწვია გიგანტური ცუნამის სერია, რომელთაგან ერთ-ერთმა კატასტროფა გამოიწვია იაპონიის ატომურ ელექტროსადგურზე Fukushima-1.

ყველაზე ძლიერი 9.5 მაგნიტუდის მიწისძვრა დაფიქსირდა ჩილეში 1960 წელს. (ფუკუსიმას კატასტროფაზე მიდევ სტატია)

იხ. ვიდეო - Global National: Feb. 7, 2023 | Race against time to rescue Turkey, Syria earthquake survivors - As the death toll keeps climbing, time is running out to rescue people trapped under the rubble of collapsed buildings in earthquake-ravaged Turkey and Syria. Redmond Shannon looks at the deepening despair and frustration among people and the fear Syrians will be forgotten. Then, Jackson Proskow reports on the influx of aid workers arriving to lend a helping hand in the earthquake zone, and Eric Sorensen explains how the international community's response is helping to restore faith in humanity. 

Could Canada provide more aid to Syria and Turkey? Mike Drolet has reaction from Kerim Uras, Turkey's ambassador to Canada, who couldn't hide the fact he expected more. 

It's being called a "true miracle": see the moment an entire family in Syria was pulled from the wreckage of their home. 

Prime Minister Justin Trudeau is offering the provinces and territories $196 billion in health-care funding over 10 years. David Akin breaks down why premiers are not thrilled about the proposal, and how the money would be allocated. 

And the U.S. Navy has released new images of that suspected Chinese spy balloon that was shot down.