ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           დართ ვეიდერი

დართ ვეიდერი, დევიდ პრაუზის შესრულებით, იმპერიის საპასუხო დარტყმა

გავიხსენოთ ჩემი ბავშბის კინო განსაკუთრებით პირველი ნაწილი

 დაბადებული ანაკინ სკაიუოკერად — გამოგონილი პერსონაჟი ვარსკვლავური ომების სამყაროში.

 იგი პერსონაჟის სახით ჩნდება ვარსკვლავური ომების ორიგინალურ, ისევე, როგორც წინარეისტორიის ტრილოგიაში.

პერსონაჟი შეიქმნა ჯორჯ ლუკასის მიერ. იგი განსახირებული იქნა მრავალი მსახიობის მიერ. დართ ვეიდერი ჩნდება ვარსკვლავური ომების ექვსივე ფილმში. იგი არის მნიშვნელოვანი პერსონაჟი ვარსკვლავური ომების ვრცელ სამყაროში, რომელიც აღწერილია ტელესერიალებში, ვიდეო თამაშებში, რომანებსა და კომიქსებში. თავდაპირველად დართ ვეიდერი იყო ჯედაი, რომელსაც უნდა შეენარჩუნებინა წონასწორობა ძალაში. მაგრამ იგი მოექცა ძალის ბნელ მხარეს და ემსახურებოდა გალაქტიკურ იმპერიას, როგორც სითების მბრძანებელ პალპატინის მარჯვენა ხელი. იგი არის ლუკ სკაიუოკერისა და პრინცესა ლეია ორგანას მამა.

ამერიკის კინოინსტიტუტმა დართ ვეიდერი დაასახელა რიგით მესამე ადგილზე კინოს ისტორიაში უდიდესი ბოროტი პერსონაჟების სიაში 100 წელი…100 გმირი და მტერი, ჰანიბალ ლეკტერისა და ნორმან ბეიტსის შემდეგ.

იხ. ვიდეო  - Энакин Скайуокер || Дарт Вейдер (Трибьют)

ბავშვობა და აღმოჩენა

ანაკინი პირველად გამოჩნდა საგის პირველ ნაწილში "Episode I. Phantom Menace", როგორც ცხრა წლის ბიჭი. ის და მისი დედა უსარგებლო დილერისა და ნაწილების მოვაჭრე ვატოს მონები იყვნენ. ანაკინი არის ბავშვი საოცრება და გამოჩენილი ტექნიკოსი. მას დიდი ცოდნა ჰქონდა ტექნოლოგიაში - მან პირადად ააწყო C-3PO დროიდი და სარბოლო მანქანა, რომელზედაც მოიგო რბოლები, რომლებზეც მისი მომავალი ბედი იყო დამოკიდებული.

ანაკინი ტატუინზე იპოვა კვი-გონ ჯინმა, რომელმაც ანაკინი რჩეულად აღიარა - უძველესი წინასწარმეტყველების თანახმად, მას უნდა გაენადგურებინა მთელი სითები და მოეტანა წონასწორობა ძალაში. კვი-გონმა გაათავისუფლა ანაკინი და წაიყვანა იგი კორუსკანტში, სადაც ჯედაების საბჭოსგან ანაკინის გაწვრთნის ნებართვა მოითხოვა. თხოვნა უარყვეს, რადგან კვი-გონს უკვე ჰყავდა შეგირდი, ასევე იმის გამო, რომ ანაკინი იყო საჭირო ასაკზე, ეშინოდა და გაბრაზებული იყო მონის დღეებიდან და ასევე დაკავშირებული იყო დედასთან განშორებასთან.

უშიშარი არ ხარ! შიში არის ბნელი მხარის გზა. შიში აჩენს ბრაზს; ბრაზი სიძულვილს შობს; სიძულვილი ტანჯვის გასაღებია. შენში ძლიერ შიშს ვგრძნობ,

  იოდას სიტყვები ანაკინს საბჭოს სხდომაზე.

მოგვიანებით ანაკინი დაეხმარა ნაბუს ძალებს ვაჭრობის ფედერაციის დამარცხებაში. ვარსკვლავური მებრძოლით ფრენისას მან გაანადგურა სავაჭრო ფედერაციის ხომალდი, რომელიც დროიდებს აკონტროლებდა. მოგვიანებით, მომაკვდავმა კვი-გონმა ობი-ვანისგან ფიცი დადო, რომ ემზადებოდა ანაკინს და საბჭო უნდა დაეთანხმებოდა ამ გადაწყვეტილებას.

იხ. ვიდეო -  Star Wars | Darth Vader

კლონთა ომების დასაწყისი

ამ განყოფილებაში აღწერილი მოვლენები ხდება ვარსკვლავურ ომებში. ეპიზოდი II: კლონების თავდასხმა"

ანაკინი გახდა ობი-ვანის ახალგაზრდობა და პადავანი. პირველი ეპიზოდის მოჩვენებითი მუქარის შემდეგ 10 წლის განმავლობაში ის ძალიან მომწიფდა და განვითარდა.

ამასობაში, პალპატინი თანდათან იწყებს თავისი გრძელვადიანი გეგმის განხორციელებას: ანაკინის გადაქცევა ძალის ბნელ მხარეს, გახადოს იგი თავის შეგირდად, მეორე სითში. პალპატინი ამაოების თესლს თესავს ანაკინის სულში, შთააგონებს მას მომავალ ძალაუფლებაზე და იმაზე, რომ მას შეუძლია კონკურენცია გაუწიოს ყველაზე ძლიერ ჯედას, რომ მას არ სჭირდება მენტორი. მენტორებისადმი ნდობის ნაკლებობა და მორჩილება მნიშვნელოვან როლს ითამაშებს ანაკინის ძალის ბნელ მხარეზე გადასვლაში. ასევე, ჯედაისადმი აკრძალული სიყვარული, რომელიც ანაკინს ჰქონდა პადმეს მიმართ, არ დაუმალავს დაკვირვებულ პალპატინს და, რათა დაეჩქარებინა საქმეები, პალპატინი, ერთი მხრივ, მაქცია მკვლელის მეშვეობით, აწყობს მკვლელობის მცდელობებს პადმეზე და მეორეს მხრივ, ნიშნავს ობი-ვანს (და ანაკინს, შედეგად) მის პირად დაცვას. ამრიგად, ანაკინი ყოველთვის უნდა იყოს პადმესთან ახლოს. პადმე ამჟამად პლანეტა ნაბუს სენატორია და ჯედაების საბჭომ და კანცლერმა პალპატინი აიძულებენ ნაბუში გამგზავრებას, კორუსკანტზე მისი დიდი საფრთხის გამო. პადმე უხალისოდ დათანხმდა, რადგან გალაქტიკურ სენატში არმიის შექმნაზე საუბრობენ. პადმე ეწინააღმდეგება ამ კანონს. ანაკინი გაგზავნილია მასთან, ხოლო ობი-ვანი საბჭოსგან იღებს დავალებას - მოძებნოს დაქირავებული. ამგვარად, პალპატინის გეგმამ გააწყვეტინა მოსწავლეები და მასწავლებლები, იმუშავა, ისევე როგორც მისმა გეგმამ აიძულა ანაკინი დაარღვიოს თავისი აღთქმა საბჭოსადმი მისი მიუღებელი ვნების გამო. ნაბუზე ანაკინის ვნება სრულად იჩენს თავს: ის, ყველაფრის დავიწყებას, გულს უხსნის პადმას. მისი სიყვარული სავსეა ფლობის სურვილით და, შედეგად, ტანჯვას მოაქვს. ამიტომ ჯედაებმა უნდა დაიცვან თავიანთი გული ასეთი მიჯაჭვულებისგან: ისინი პირდაპირი გზაა ძალის ბნელი მხარისკენ. მაგრამ ანაკინი ძალიან ახალგაზრდა და გამოუცდელია, ის მთლიანად ემორჩილება გრძნობების დინებას. ნაბუ ასევე აჩვენებს ძალაუფლების სიყვარულის საწყისებს ანაკინის პერსონაჟში, როდესაც ის პოლიტიკის შესახებ დისკუსიებში მიანიშნებს, რომ იდეალური პოლიტიკური სისტემა დიქტატურაა. რაც შეეხება პადმეს, ის მოხიბლულია ანაკინის საოცარი შესაძლებლობებით, მისდამი ყურადღება და ჯედაების გზაზე საუბარი. თუმცა, მისი რაციონალისტური გონება არ აძლევს მას უფლებას განიცადოს გრძნობები: ის პასუხობს ანაკინს უარით.

ნაბუზე ანაკინი ოცნებობს, რომ დედამისი ძალიან იტანჯება. დილით ის გადაწყვეტს საბჭოს ბრძანების უარყოფას და დედამისის დასახმარებლად ტატუინში წავიდეს. ანაკინი და პადმე მიფრინავენ ტატუინში, სადაც კლიგ ლარსისგან (შმის ქმარი) იგებენ, რომ იგი ერთი თვის წინ გაიტაცეს ტუსკენის მომთაბარე რაზმმა და რომ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ იგი ამდენ ხანს გადარჩება ბარბაროსების ტყვეობაში. მიუხედავად ამისა, ანაკინი ჩქარობს ძიებას, ფარულად შეიპარება მომთაბარე სოფელში და აღმოაჩენს დედის სიცოცხლის ბოლო წუთებს: ის მის მკლავებში კვდება. მწუხარებითა და სიძულვილით შთანთქმული ანაკინი ანადგურებს მომთაბარეთა ტომს, არავის ზოგავს, შვილებსაც კი. რესპუბლიკის დედაქალაქში ოსტატი იოდა გრძნობს დიდ აღშფოთებას ძალაში: იმდენად დიდია ახალგაზრდა სკაიუოკერის ტკივილი და რისხვა. დედის ცხედრით მამინაცვლის სახლში დაბრუნებული მწუხარება პადმას ასხამს. ანაკინს აბსოლუტურად არ აქვს სინანული ჩადენილი დანაშაულისთვის. მისი სიტყვებით - სიამაყე, ეგოიზმი და ბრაზი, უკმაყოფილება საკუთარი თავის, მისი მენტორის ობი-ვანით და გრძნობების და მისწრაფებების შეკავების სურვილი. ფაქტობრივად, მან უარყო ჯედაების ფილოსოფია და ეთიკა, თუმცა დარჩა ნათელი იდეალების მომხრე.

ობი-ვანისგან სეპარატისტული შეთქმულების შესახებ სიტყვის მიღების შემდეგ, ანაკინი პადმესთან ერთად მიფრინავს მის დასახმარებლად. სამივე შეთქმულებმა შეიპყრეს და თითქმის სიკვდილით დასაჯეს. სიკვდილის პირას მყოფი პადმე ანაკინს პირველად აღიარებს სიყვარულს. ჯედაების და კლონთა არმიის დროული ჩარევა, რომელიც სანქცირებულია გალაქტიკური სენატის მიერ, იხსნის მათ სიკვდილს. თუმცა, გრაფ დუკუსთან დუელში ობი-ვანი მძიმედ დაშავდა, ანაკინმა კი მკლავი დაკარგა.

პადმესთან ერთად ნაბუში დაბრუნებული ანაკინი მასზე დაქორწინდება. ცერემონია ტარდება საიდუმლოდ, მხოლოდ ორი მოწმის თანდასწრებით: დროიდები R2-D2 და C-3PO.

იხ. ვიდეო-  Darth Vader's rage | Star Wars: Rogue One [Ending scene]

ძალის ბნელ მხარეზე გადასვლა

ამ განყოფილებაში აღწერილი მოვლენები ხდება ვარსკვლავურ ომებში. ეპიზოდი III: სითების შურისძიება"

ანაკინ სკაიუოკერი 19 BBY-ში, ძალის ბნელ მხარეზე გადასვლის წელს

კლონთა ომებში მონაწილეობის შემდეგ ანაკინი და ობი-ვანი ბრუნდებიან კორუსკანტში. დედაქალაქის ალყის დროს მათ ევალებათ შეაღწიონ საბრძოლო ხომალდ Invisible Hand-ში, სეპარატისტული არმიის ერთ-ერთი მეთაურის, გენერალ გრიევუსის ხომალდში, რათა კანცლერი პალპატინი ტყვეობიდან გაათავისუფლონ. სეპარატისტების ლიდერი გრაფი დუკუ აოხრებს ობი-ვანს ჯედაებთან დუელში, მაგრამ ის თავად დამარცხებულია ანაკინის მიერ. პალპატინი უბრძანებს ანაკინს თავი მოჰკვეთოს დაუცველ ერლს. ანაკინი ასრულებს თხოვნას, მაგრამ ეჭვი ეპარება მის სისწორეში. დაუცველი პატიმრის მოკვლა ჯედაის საქმე არ არის. პალპატინი აცხადებს, რომ დუკუ "ზედმეტად საშიშია იმისთვის, რომ ცოცხალი დარჩეს". კანცლერის გადარჩენის შემდეგ, ანაკინი, ობი-ვანის დახმარებით, დანგრეულ კრეისერს აფრენს ასაფრენ ბილიკზე კორუსკანტის ერთ-ერთ კოსმოსურ პორტში.

მას შემდეგ, რაც ანაკინი დაბრუნდება კორუსკანტში, პადმე უხსნის მას, რომ ორსულადაა.

                                                                              

                            ანაკინ სკაიუოკერი 19 BBY-ში, ძალის ბნელ მხარეზე გადასვლის წელს

პალპატინი, რომელიც ფაქტობრივად ხდება ანაკინის მფარველი და მენტორი, ნიშნავს მას მის პირად წარმომადგენლად ჯედაების საბჭოში. თუმცა, საბჭო, იძულებული გახდა დაეთანხმოს კანცლერის გადაწყვეტილებას, უარს ამბობს ანაკინის ოსტატის წოდებაზე და პროტოკოლის გარეშე ანდობს მას პალპატინის ქმედებების დაჩრდილვას. საბჭოს ამ გადაწყვეტილებით განრისხებული ანაკინი კარგავს მთელ რწმენას ჯედაების მიმართ. ძალის დახმარებით ის ხედავს მომავალს: პადმე მშობიარობის დროს მოკვდება. კანცლერი პალპატინი უბიძგებს ანაკინს ისწავლოს ძალის ყველა გამოვლინება, მათ შორის მისი ბნელი მხარე, რათა ისწავლოს სიკვდილის დაპყრობა. ანაკინისთვის ცხადი ხდება, რომ პალპატინი არის სით უფალი, რომელსაც ჯედაების ორდენი ამდენი ხანი ეძებდა. ის პალპატინის საიდუმლოს უხსნის ოსტატ ვინდუს. შემდეგ, ოსტატ ფისტოსთან, ტიინთან და კოლართან ერთად, ვინდუ მიდის პალპატინის დასაპატიმრებლად. ის უარს ამბობს ანაკინის თან წაყვანაზე, რადგან არ ენდობა და უბრძანებს ჯედაების ტაძარში დაბრუნებას დაელოდოს. ანაკინს გარდაუვალი აზრი აქვს: პალპატინის გარეშე ცოლის გადარჩენის შანსს დაკარგავს. გარდა ამისა, მას არ სურს უღალატოს თავის მენტორს, რომელიც მხარს უჭერდა მას თითქმის მთელი ცხოვრება.

ანაკინი მიემართება პალპატინისკენ და შეესწრო მას და ვინდუს შორის ჩხუბს. ამ დროისთვის სითებმა მოკლეს თანმხლები ოსტატები, მაგრამ ვინდუმ პალპატინს მახვილი ჩამოაგდო ხელიდან და უკვე სასიკვდილო დარტყმის მიყენებას ემზადებოდა, მაგრამ ანაკინმა ჯედაის კოდი გაიხსენა, თქვა, რომ ჯედაები არ კლავდნენ მათ ტყვეებს. . იმავდროულად, სიდიუსი, რომელიც თავს დაუცველ პატიმარად წარმოაჩენს, არწმუნებს ანაკინს, რომ ჯედაი ცდილობს ხელში ჩაიგდოს. ვინდუ იღებს საბედისწერო გადაწყვეტილებას სიდიუსის მოკვლაზე, იმის შიშით, რომ ბნელი ლორდის გავლენა რესპუბლიკის მთავრობაზე იმდენად დიდია, რომ ნებისმიერი სასამართლო მის მხარეს დაიჭერს. ამრიგად, ის საბოლოოდ ანაკინს ბნელ მხარეს აქცევს. კონტრშეტევით ანაკინმა ოსტატ ვინდუს ხელი მახვილით მოკვეთა. ამის შემდეგ, სიდიუსი იყენებს ძალის ელვას, რათა განიარაღებული ვინდუ გადააგდოს ფანჯრიდან, რომელიც ადრე გატეხილი იყო ბრძოლის სიცხეში.

ანაკინს უკან დასაბრუნებელი გზა არ აქვს, რადგან ის არსებითად დაეხმარა ერთ-ერთი ჯედაის ოსტატის მოკვლას. სასოწარკვეთილი ანაკინი უბრუნდება ძალის ბნელ მხარეს და ერთგულების ფიცი დებს თავის ახალ მასწავლებელს და ბატონს. დართ სიდიუსი მას სითს ასახელებს, დართ ვეიდერი. სიდიუსის ბრძანებით, ის, კლონი ჯარისკაცების მხარდაჭერით, კლავს ყველა ჯედას ტაძარში და არავის ზოგავს, ვინც მის გზაზე დადგა. კლონებზე ასევე გაიცემა "ბრძანება 66" - ბრძანება მოკლან ყველა რაინდი ჯედაი, რომლებიც უმეტესწილად მზად არ არიან ზურგზე დარტყმისთვის.

Sidious-ის ბრძანებით, ვეიდერი კლავს კონფედერაციის ყველა დარჩენილ ლიდერს ვულკანურ პლანეტაზე მუსტაფარზე, ფიქრობს, რომ ამით იგი რესპუბლიკას მოუტანს დიდი ხნის ნანატრ მშვიდობას. ობი-ვანი და იოდა, 66-ე ორდენის გადარჩენილები, ჩადიან ჯედაების ტაძარში და იცავენ მას კლონებისგან. სათვალთვალო სისტემის ჰოლოგრამის ნახვის შემდეგ, ობი-ვანი გაიგებს, ვინ მეთაურობდა კლონებს. იოდა ავალებს ობი-ვანს დართ ვეიდერის მოკვლას და ის მიდის პადმასთან, მაგრამ ის უარს ამბობს სად არის ვეიდერი და არც კი სჯერა, რომ ის ბნელ მხარეს გადავიდა. ამ საუბრის შემდეგ პადმე მიფრინავს დართ ვეიდერთან მუსტაფარზე და ობი-ვანი ფარულად შედის მის გემზე. ვეიდერი, რომელმაც უკვე დაასრულა დართ სიდიუსის მიერ მიცემული დავალება, შედის პლატფორმაზე პადმეს გემზე. მათი საუბრის დროს ობი-ვანი გემიდან გამოდის, რის გამოც ვეიდერი, ეჭვობს, რომ პადმემ თავისი ყოფილი მასწავლებელი სპეციალურად მის მოსაკლავად მიიყვანა, გაბრაზებული ცდილობს მის დახრჩობას ძალით. ობი-ვან კენობი შეშინებულია იმით, რაც ხდება და ბრძოლა იწყება. ოსტატი კენობი ამთავრებს ვეიდერის ორივე ფეხს და მარცხენა მკლავს თავისი განათების მახვილით. ის მდინარის კალაპოტს ეცემა გამდნარი ლავის მდინარესთან. სიცხისგან მისი ტანსაცმელი იფშვნება, ცოცხლად იწვის. ობი-ვანი, რომელიც ზურგს აქცევს თავის ყოფილ შეგირდს, აიღებს ვეიდერის შუქის მახვილს და მივარდა დასახმარებლად მწოლიარე პადმას.

ნახშირწყალ და ძლივს ცოცხალ ვეიდერს გადაარჩენს დართ სიდიუსი, რომელიც სამაშველოში მოვიდა. მას აცვია დალუქული კოსტიუმი, რომელიც ამიერიდან მისი საყრდენი და სიცოცხლის მხარდაჭერის სისტემა იქნება.

თუმცა, ანაკინმა პირველი ნაბიჯი გადადგა ძალის ბნელ მხარეს ამ მოვლენებამდე 3 წლით ადრე - როდესაც ტატუინზე მან გაანადგურა ქვიშის ხალხის მთელი ტომი, შური იძია დედამისზე შმი სკაიუოკერზე. ანაკინის შემდეგი ნაბიჯი ძალების ბნელ მხარეს იყო უიარაღო გრაფ დუკუს თავის მოკვეთა კანცლერ პალპატინის ბრძანებით. და ბოლოს, მან გადამწყვეტი ნაბიჯი გადადგა, როდესაც უღალატა ჯედაის ოსტატ ვინდუს და დაეხმარა სიდიუსს მის დამარცხებაში.

კრიტიკა და მიმოხილვები

ეს პერსონაჟი კინოს ისტორიაში ბოროტმოქმედებს შორის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი პოპ კერპია.

ის ამერიკის კინოს ინსტიტუტის 100 გმირისა და ბოროტმოქმედის სიაში მესამე ადგილზე იყო.

ჟურნალმა Empire-მა დართ ვეიდერი ყველა დროის მეცხრე საუკეთესო კინოგმირად დაასახელა.

ფრანგი ფსიქიატრებისა და ფსიქოლოგების ჯგუფმა დართ ვეიდერის პერსონაჟში აღმოაჩინა არასტაბილურობისა და იმპულსურობის ნიშნები, რაც დიდი ალბათობით მიუთითებს პიროვნულ აშლილობაზე. ეს დიაგნოზი ფრანგმა მეცნიერებმა წარმოადგინეს 2007 წელს ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის ყოველწლიურ კონფერენციაზე. მათი აზრით, ანაკინ სკაიუოკერის დართ ვეიდერად გადაქცევა შეიძლება აიხსნას ფსიქოლოგიური ფაქტორებით და არა ძალის გავლენით. ერიკ ბუიმ, კერძოდ, აღნიშნა, რომ ძალის ბნელი მხარის გამოყენება ნარკოტიკების მსგავსია:

„ძალიან კარგი შეგრძნება გეუფლება, როცა იყენებ, ის ცვლის შენს აზრს და იცი, რომ ეს არ უნდა გააკეთო“.

ორიგინალური ტექსტი 

- "ჯედაის გონების თამაშებიდან: მეცნიერები იკვლევენ დართ ვეიდერის ფსიქოლოგიას"