ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         სემ უოლტონი

(ინგლ. Samuel Moore "Sam" Walton; დ. 29 მარტი, 1918 - 5 აპრილი, 1992) იყო ამერიკელი ბიზნესმენი, Walmart და Sam's Club მაღაზიების ქსელის დამფუძნებელი. 1985 წლიდან 1988 წლამდე, ჟურნალმა Forbes-მა სემ უოლტონი აღიარა ამერიკის უმდიდრეს ადამიანად.

ადრეული წლები

სემ უოლტონი დაიბადა 1918 წლის 29 მარტს კინგფიშერში, ოკლაჰომა, ფერმერების ოჯახში, თომას გიბსონ უოლტონსა და ნან უოლტონში. 1923 წელს, ხუთი წლის ასაკში, ის გადავიდა ქალაქ სპრინგფილდში (მისური), სადაც დაიწყო სკოლაში სიარული.

დიდი დეპრესიის დროს სემ უოლტონმა მონაწილეობა მიიღო საოჯახო რძის ბიზნესში, მისი მოვალეობები მოიცავდა ძროხების წვენს და რძის მიწოდებას მომხმარებლებისთვის.

ჩვენ გვყავდა ათი-თორმეტი კლიენტი, რომლებიც გალონში ათ ცენტს იხდიდნენ. ყველაზე კარგი ის იყო, რომ დედამ ნაღები გადააწურა და ნაყინი მოამზადა.

შვიდი წლის ასაკში სემ უოლტონმა ჟურნალების ხელმოწერების გაყიდვა დაიწყო და მეშვიდე კლასიდან კოლეჯის დასრულებამდე სახლში გაზეთებს აწვდიდა. ასევე სწავლის პერიოდში უოლტონი გასაყიდად ზრდის კურდღლებს და მტრედებს.

ოჯახი მოგვიანებით გადადის პატარა ქალაქ მარშალში, მისურის შტატი, სადაც სემი ზედიზედ რამდენიმე წლის განმავლობაში აირჩევა კლასის პრეზიდენტად. მარშალში სკაუტებთან შეერთების შემდეგ, სემი სხვა ბიჭებთან ერთად დებს ფსონს იმაზე, თუ ვინ იქნება პირველი, ვინც მიიღებს არწივის ხარისხს. ცამეტი წლის ასაკში სემ უოლტონი ხდება ყველაზე ახალგაზრდა არწივი მისურის სკაუტინგის ისტორიაში იმ დროისთვის.

უოლტონი და პრეზიდენტი ჯორჯ ბუში 1992 წლის მარტში; სემ უოლტონი ამ ფოტოს გადაღებიდან 18 დღის შემდეგ უნდა გარდაცვლილიყო. Walton and President George H. W. Bush in March 1992; Sam Walton was to pass away 18 days after this photo was taken.

შელბინა დემოკრატიდან, 1932 წლის ზაფხული:

სკაუტების რიგებში შეძენილი ვარჯიშის წყალობით, სემ უოლტონმა, მისტერ და მისს უოლტონ შელბინის ვაჟმა, გადაარჩინა დონალდ პეტერსენს, პროფესორისა და ქალბატონი პეტერსონის ჩვილი, როდესაც ის დაიხრჩო მდინარე მარილიანში. ხუთშაბათს ნაშუადღევს...

უოლტონები შემდეგ ცხოვრობენ სელბინში, მისური, სადაც სემი საშუალო სკოლაში შედის, მოგვიანებით კი კოლუმბიაში, მისური. იქ უოლტონმა დაამთავრა ჰიკმანის საშუალო სკოლა. სკოლის დამთავრების შემდეგ სემი საუკეთესო სტუდენტების სიაშია. ხდება თვითმმართველობის სტუდენტური საბჭოს თავმჯდომარე და აქტიურად მონაწილეობს მრავალი ინტერესთა კლუბის მუშაობაში, კერძოდ, ორატორულ კლუბში და აირჩევა ყველაზე მრავალმხრივ ბიჭად.

შემდეგ სემი შედის მისურის უნივერსიტეტში, სადაც მიიღება საუკეთესო სტუდენტური საზოგადოების წევრად "Beta Theta Pi [en]", რომელიც მრავალი წლის განმავლობაში ლიდერობს უნივერსიტეტის სპორტულ ლიგაში. მეორე კურსზე ბეტა თეტა პის წევრებმა აირჩიეს სემ უოლტონი მთავარ რეკრუტორად. ამ დროის განმავლობაში სემი მიზნად ისახავს გახდეს უნივერსიტეტის თვითმმართველობის სტუდენტური საბჭოს პრეზიდენტი. იგი აირჩიეს ბაკალავრიატის საპატიო საზოგადოების პრეზიდენტად, სტუდენტური საბჭოს წევრად და უფროსი კურსის პრეზიდენტად, ის იყო აშშ-ს რეზერვის ოფიცერთა მომზადების სამსახურის ელიტარული სამხედრო ორგანიზაციის, Sheath and Blade-ის კაპიტანი და პრეზიდენტი.

კოლეჯის დამთავრებამდე ცოტა ხნით ადრე სემი იღებს სამუშაოს შეთავაზებას J.C Penney Company-სგან და 1940 წლის 3 ივლისს გადადის დეს მოინსში, აიოვაში და იწყებს მუშაობას საცალო მაღაზიაში სტაჟიორის მენეჯერად თვეში 75 დოლარის ანაზღაურებით.

1942 წლის დასაწყისისთვის სემი ტოვებს ჯ.სი პენს და გაემგზავრება ტულსის სამხრეთით, სადაც გაიცნობს თავის მომავალ მეუღლეს, ჰელენ რობსონს.

მათი შეხვედრიდან მალევე, 1942 წელს, სემი გაიწვიეს აშშ-ს არმიაში, მაგრამ გულის პრობლემების გამო მას ბრძოლის უფლება არ მისცეს და ლეიტენანტის, შემდეგ კი კაპიტნის რანგში სემი ზედამხედველობას უწევს საჰაერო ხომალდის ქარხანაში და პატიმარს. ომის ბანაკები კალიფორნიაში და მთელ ქვეყანაში.

ზარიდან დაახლოებით ერთი წლის შემდეგ, 1943 წლის 14 თებერვალს, სემ უოლტონმა და ჰელენ რობსონმა დაქორწინდნენ კლერმორში, ოკლაჰომა.

იხ.ვიდეო -  История успеха Wal-mart / Как торговец Сэм Уолтон стал богатейшим человеком в США

პირველი მაღაზიები

ომის დასრულების შემდეგ უოლტონებმა გადაწყვიტეს საცალო ვაჭრობაზე წასვლა. სემმა იქირავა 25000 დოლარიანი მაღაზია ნიუპორტში, არკანზასი. ქალაქის მოსახლეობა მაშინ 7000 ადამიანს შეადგენდა. ჰელენის მამამ წყვილს სესხი მისცა 20000 დოლარი მაღაზიის შესაძენად.მაღაზია ფუნქციონირებდა ბენ ფრანჩაიზის ქვეშ, რომელსაც ფლობდა Butler Brothers. მაღაზიამ მუშაობა დაიწყო 1945 წლის 1 სექტემბერს. წინა მფლობელის დროს მაღაზიას წელიწადში $72,000 შემოსავალი მოჰქონდა. უოლტონმა მუშაობის პირველ წელს გამოიმუშავა $105,000, მეორე წელს $140,000 და მესამე წელს $175,000.

ნიუპორტის პირველ მაღაზიაში სემ უოლტონმა დაიწყო მუშაობა ტექნოლოგიებზე, რომლებიც მოგვიანებით Wal-Mart-ს გახადა წარმატებული: საქონლის დაბალ ფასებში გაყიდვა, საქონლის დაბალ ფასებში ყიდვა პირდაპირ მწარმოებლისგან და არა შუამავლებისგან, მაღაზიის საათების გახანგრძლივება არდადეგებზე. და ა.შ. დ.

ფუნქციონირების მეხუთე წელს Walton's მაღაზია იყო ყველაზე გაყიდვადი ბენ ფრანკლინის ქსელი ექვს შტატში. მაღაზიის წარმატებამ მიიპყრო ყურადღება და შენობის მფლობელმა იჯარა არ განაახლა, მაღაზიის ფართი შვილს დაუქირავა.

1950 წლის გაზაფხულზე უოლტონის ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა ქალაქ ბენტონვილში, არკანზასი. უოლტონის ოჯახში უკვე ოთხი შვილი იყო: ბობი, ჯონი, ჯიმი და გოგონა ალისა. ბენტონვილის მოსახლეობა შეადგენდა 3000 ადამიანს. ჰელენ უოლტონს მიაჩნდა, რომ 10000-იანი ქალაქები ძალიან დიდი იყო.

ბენტონვილში უოლტონმა გახსნა საკუთარი მაღაზია სახელწოდებით "Walton's Five and Dime". პირველ წელს მაღაზიის შემოსავალი იყო $32000.1952 წელს უოლტონმა გახსნა კიდევ ერთი მაღაზია ქალაქ ფაიეტვილში. 1962 წლისთვის უოლტონმა და მისმა უმცროსმა ძმამ ბადმა გახსნეს 16 მაღაზია არკანზასში, მისურისა და კანზასში. უოლტონი იწყებს პარტნიორობას მაღაზიების დირექტორებთან, რაც მათ საშუალებას აძლევს, განახორციელონ საკუთარი ფული მაღაზიებში. მაღაზიებს შორის უოლტონი მოგზაურობდა თვითმფრინავით, რომლითაც თვითონ დაფრინავდა.

                                                           

უოლტონის პირველი მაღაზია ბენტონვილში

პირველი Wal-Mart მაღაზია გაიხსნა 1962 წლის 2 ივლისს როჯერსში, არკანზასი. სემ უოლტონი უკვე 44 წლის იყო. სახელწოდება Wal-Mart აირჩიეს ასოების სიმცირის გამო, რადგან ნიშნები უფრო იაფი იყო. მაღაზიის მენეჯმენტის ფილოსოფიის დაგეგმვისას უოლტონი შთაგონებული იყო ჩინური ქსელით Ruifuxian.

1979 წლისთვის Wal-Mart-ის მაღაზიების რაოდენობა გაიზარდა 230-მდე და მათი წლიური შემოსავალი 1 მილიარდ დოლარს აღემატებოდა.

დროთა განმავლობაში Wal-Mart-ის მაღაზიათა ქსელი ყველაზე დიდი გახდა შეერთებულ შტატებში. 1985 წლიდან 1988 წლამდე ჟურნალმა Forbes-მა სემ უოლტონი ამერიკის უმდიდრეს ადამიანად დაასახელა. ბილ გეითსი 1992 წელს, ანუ სემის გარდაცვალების შემდეგ, აშშ-ის უმდიდრეს ადამიანად დასახელდა. სემ და ჰელენ უოლტონებმა ფინანსური დახმარება გაუწიეს საგანმანათლებლო, რელიგიურ და სათემო ორგანიზაციებს. მათ დააფინანსეს ზოოპარკების, ბიბლიოთეკების, სპორტული ობიექტების მშენებლობა.

სემ უოლტონი გარდაიცვალა 1992 წლის 5 აპრილს მრავლობითი მიელომით. ჟურნალმა Forbes-მა 1992 წელს უოლტონის ქონება 58,6 მილიარდ დოლარად შეაფასა.

სემ უოლტონმა კომპანიაში თავისი წილი უანდერძა თავის მეუღლეს ჰელენ უოლტონს და ოთხ შვილს (რობ, ჯონ, ჯიმ და ალისს), რომელთა ღირებულება 2021 წლისთვის 200 მილიარდი დოლარია. რობ უოლტონი Wal-Mart-ის დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარე გახდა. ჯონი გარდაცვალებამდე კომპანიის დირექტორი იყო, 2005 წელს ის ავტოკატასტროფაში გარდაიცვალა. ჯიმმა დააარსა Arvest Bank, რომელსაც დღემდე ფლობს, ფინანსური ინსტიტუტის აქტივები $17 მილიარდია. რობი და ალისი მსახურობენ Walton Family Foundation-ის საბჭოში. უოლტონების ოჯახი 2005 წლამდე შეერთებული შტატების უმდიდრესი ადამიანების ათეულში ხუთეულს იკავებს.

იხ. ვიდეო -   video -  Sam Walton Receives Presidential Medal of Freedom