ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

 მიწისძვრა თურქეთსა და სირიაში სამხედრო ექსპერტის თქმით, ხელოვნური მიწისძვრა შეუძლებელია სამხედრო ექსპერტი კოროტჩენკო: მიწისძვრის გამოწვევა ხელოვნურად შეუძლებელია, მაგრამ ამის პროგნოზირება შესაძლებელია

როგორც კი თურქეთში დამანგერველი მიწისძვრა მოხდა იმწამსვე შეთქმულების თეორიის მოყვარულებმა დაიწყეს საუბარი ამ მიწისძვრის ხელოვნურად გამოწვევისშესახებ. კონკრეტულად თუ რაზეა საუბარი ტექტონიკურაირაღზე ამის შესახებ სტატია ჯერ კიდევ 2019წ-ის 30 აგვისტოს დავწერე იხ ბმულზე ხაზი მინდა გავუსვა რამდენიმე ფაქტორს 

პირველი ის რომ კოვეციებით აკრძალულია ასეთი იარაღის გამოყენება ეს იგივე მასიური განადგურების იარაღია თუ დავიშვებთ თეორიას რომ თქვათ რუსეთმა ან სხვა ქვეყანამ ასეთი რამ  შექმნა და გამოიყება ეს იგივე რომ ბირთვული ომი გამოცხადო მითუმეტეს თურქეთი რომელიც ნატოს ქვეყანაა სხვთაშორის ანალოგიუარდ კოვიდზე იყო შიდზეც საუბარი და სპიტაკის მიწისძვრაზე მეცნიერულად არ მტკიცდება ასეთი იარაღის გამოყენება ვერ დამოლება შემოგთავაზებთ სტატია ან თემაზე იხ ბმუზე წყარო  რა წერენა   ამ საკითხზე მიწისძვრის ხელოვნურად გამოწვევა შეუძლებელია, მაგრამ მისი პროგნოზირება შესაძლებელია. ამის შესახებ 8 თებერვალს „იზვესტიასთან“ ინტერვიუში სამხედრო ექსპერტმა, ჟურნალის „ნაციონალური თავდაცვის“ მთავარმა რედაქტორმა იგორ კოროტჩენკომ განაცხადა.

იხ. ვიდეო - Военный эксперт обнародовал оружие, которое могло вызвать катаклизмы и землетрясения в Турции

მანამდე არაერთმა მედიასაშუალებამ მიუთითა, რომ თურქეთის წინააღმდეგ სეისმური იარაღის გამოყენება შესაძლებელია.

„ამ დროისთვის ადამიანის მიერ შექმნილი მიწისძვრები გამორიცხულია ცივილიზაციის განვითარების ტექნიკურ შესაძლებლობებს. ტექტონიკური იარაღი სისულელეა“, - განაცხადა კოროჩენკომ.

ამასთან, ექსპერტმა აღნიშნა, რომ არის მთელი რიგი ქვეყნები, რომლებსაც გააჩნიათ მძლავრი გარემოსდაცვითი კონტროლის სისტემები, რომლებსაც, სხვა საკითხებთან ერთად, შეუძლიათ მიწისძვრების პროგნოზირება.

„აქედან გამომდინარე, ჩნდება კითხვა: აშშ, როგორც ქვეყანას, რომელსაც აქვს საჭირო სამეცნიერო ბაზა, იწინასწარმეტყველა თუ არა მიწისძვრები და თუ ასეა, გააფრთხილა თუ არა ამის შესახებ თურქეთი, რომელიც აშშ-ს ნატოს მოკავშირეა? სადავო საკითხია“, - დაასკვნა მან.

მანამდე თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა განაცხადა, რომ ქვეყანაში მიწისძვრების შედეგად დაიღუპა 8574 ადამიანი, დაშავდა 49133 და ჩამოინგრა 6444 შენობა.

სეისმოლოგებმა 6 თებერვალს ღამით 7,7 მაგნიტუდის მიწისძვრა დააფიქსირეს. ეს მოხდა თურქეთის ქალაქ გაზიანთეპთან, რომელიც სირიის საზღვართან მდებარეობს. რამდენიმე ათეული შემდგომი ბიძგები მოჰყვა. დღის მეორე ნახევარში 7,6 მაგნიტუდის სიმძლავრის მიწისძვრა მოხდა. თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა განაცხადა, რომ მიწისძვრა 1939 წლის შემდეგ ყველაზე ძლიერი იყო. ქვეყანაში 12 თებერვლამდე საყოველთაო გლოვაა გამოცხადებული.

იხ. ვიდეო - The Science Behind the Massive Turkey-Syria Earthquakes | WSJ

Turkey earthquake fault lines mapped from space - თურქეთის მიწისძვრის რღვევის ხაზები კოსმოსიდან გამოსახულია

იხ.წყარო 

ჯონათან ამოსის მიერ

BBC მეცნიერების კორესპონდენტი

როგორც ჩანს, თითქმის უგრძნობია თურქეთში ორშაბათის მიწისძვრის მოვლენების მიღმა მეცნიერების ღრმა ჩაძირვის დაწყება.

22 000-ზე მეტი ადამიანი უკვე დადასტურებულია გარდაცვლილი და უცნობი რაოდენობა ჯერ კიდევ დევს ხაფანგში, მათი სამაშველო ფანჯარა სწრაფად იხურება.

და მაინც მეცნიერება გაგრძელდება. ამ მოვლენის შედეგად მიღებული შეხედულებები გადაარჩენს სიცოცხლეს მომავალში.

შეხედეთ რუკას ამ გვერდზე. ეს არის ყველაზე ზუსტი ჯერ კიდევ წარმოებული იმის შესახებ, თუ როგორ დაეშვა მიწა იმ უზარმაზარი ენერგიების საპასუხოდ, რომელიც გაჩაღებული იყო.

მის მიღმა არსებული მონაცემები პარასკევს, დილით, ევროკავშირის თანამგზავრმა Sentinel-1A მოიპოვა, როდესაც ის ჩრდილოეთიდან სამხრეთით თურქეთის გავლით 700 კმ სიმაღლეზე (435 მილი) გადიოდა.

Sentinel ატარებს სარადარო ინსტრუმენტს, რომელსაც შეუძლია შეიგრძნოს მიწა ნებისმიერ ამინდში, დღე და ღამე.

ის რეგულარულად სკანირებს მიწისძვრისადმი მიდრეკილ მსოფლიოს ამ რეგიონს, აკვირდება დედამიწის ზედაპირზე სიმაღლის ხშირად ძალიან დახვეწილ ცვლილებებს.

გარდა, რა თქმა უნდა, ორშაბათს ცვლილებები სულაც არ იყო დახვეწილი; ისინი დრამატულები იყვნენ. მიწა მოხრილი, ჩაკეცილი და ადგილ-ადგილ იშლება.

პირდაპირ ეთერში: BBC-ის გაშუქება თურქეთის მიწისძვრების შესახებ

რატომ იყო მიწისძვრა ასეთი მომაკვდინებელი?

როგორ აღწევს სამაშველო ჯგუფები ნანგრევებში მყოფ ადამიანებს?

მკვლევარები იყენებენ ინტერფერომეტრიის ტექნიკას „ადრე“ და „შემდეგ“ შეხედულებების შესადარებლად. მაგრამ თქვენ ნამდვილად არ გჭირდებათ იყო ექსპერტი, რომ ნახოთ შედეგები თურქეთისთვის უახლეს Sentinel რუკაზე.

აქ წითელი ფერები აღწერს მოძრაობას სატელიტისკენ მას შემდეგ, რაც მან ბოლო გადაფრინდა ქვეყანაზე; ცისფერი ფერები აღრიცხავს კოსმოსური ხომალდის დაშორებას.

სრულიად ნათელია, თუ როგორ მოხდა ნიადაგის დეფორმაცია აღმოსავლეთ ანატოლიის რღვევის ხაზის გასწვრივ და მის მახლობლად.

როგორც 7.8 მაგნიტუდის მიწისძვრისთვის, რომელიც პირველად მოხდა ორშაბათს, 01:17 GMT და 7.5 მაგნიტუდის მოვლენისთვის 10:24 საათზე, მოძრაობა არის "მარცხნივ გვერდითი". ანუ: ხარვეზის რომელ მხარესაც ხარ, მეორე მხარე მარცხნივ გადავიდა. და ზოგან რამდენიმე მეტრით.

შემაძრწუნებელი ის არის, რომ რღვევის ხაზები პირდაპირ დასახლებულ პუნქტებში გაიარა; უამრავ ადგილას ისინი პირდაპირ შენობებში გაივლიან

მხატვრის შთაბეჭდილება: სენტინელი რეგულარულად ასახავს მიწისძვრებისადმი მიდრეკილ თურქეთს

Sentinel რუკა მეცნიერებს დაეხმარება გააცნობიერონ ზუსტად რა მოხდა ორშაბათს და ეს ცოდნა შეიტანება მათ მოდელებში იმის შესახებ, თუ როგორ მუშაობს მიწისძვრები რეგიონში, შემდეგ კი, საბოლოო ჯამში, რისკის შეფასებას, რომელსაც თურქეთის ხელისუფლება გამოიყენებს აღდგენის დაგეგმვისას.

რა თქმა უნდა, ბევრი მსჯელობა იქნება იმაზე, თუ როგორ იყო დაკავშირებული ეს ორი ძირითადი ბიძგები და რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს შემდგომი არასტაბილურობისთვის

BBC არ არის პასუხისმგებელი გარე საიტების შინაარსზე.

იხილეთ ორიგინალური ტვიტი Twitter-ზე

რუკა დაამუშავა დიდი ბრიტანეთის მიწისძვრების, ვულკანებისა და ტექტონიკის დაკვირვებისა და მოდელირების ცენტრმა (კომეტა). მისმა დირექტორმა, პროფესორმა ტიმ რაიტმა თქვა, რომ Sentinel-ის დაკვირვებებმა ნათლად გამოიტანა ჩართული ძალების მასშტაბები.

„საინფორმაციო გამოშვებები ყოველთვის აჩვენებენ მიწისძვრებს, როგორც „ეპიცენტრს“, თითქოს ეს არის ერთ წერტილოვანი წყარო (ბომბის მსგავსად). რეალურად, ყველა მიწისძვრა გამოწვეულია გაფართოებულ რღვევებზე ცურვით და რაც უფრო დიდია მიწისძვრა, მით უფრო დიდია რღვევა, რომელიც გატყდა. “ - განუცხადა მან BBC News-ს.

ჩვენ შეგვიძლია გავაფორმოთ ეს რღვევები თანამგზავრებით, რადგან მათ ირგვლივ მიწა გადაადგილებულია, ამ შემთხვევაში 5 მ-მდე ან 6 მ-მდე. პირველი მოვლენის რღვევა იყო 300 კმ ან ამდენი ხნის განმავლობაში, ხოლო მეორე დიდმა მოვლენამ სხვა 140 კმ ან სხვაგვარად გატეხა. ეს მანძილი კონტექსტში რომ ვთქვათ, ლონდონი პარიზამდე არის დაახლოებით 345 კმ.

"ზარალი ყველაზე მაღალი იქნება ბრალის მახლობლად, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ვრცელდება ბრალის ორივე მხარეს ფართო რეგიონზეც. ეს აბსოლუტურად საშინელია."

მიმოხილვები დაეხმარება თურქეთის ხელისუფლებას აღდგენის დაგეგმვისას

თანამგზავრების წინა ეპოქაში, გეოლოგები მიწისძვრის ხარვეზებს ასახავდნენ რღვევის ხაზებით. ეს იყო შრომატევადი პროცესი, რომელიც ბუნებრივად ასევე გამოტოვებდა ბევრ დეტალს. რადარის ინტერფერომეტრია კოსმოსიდან 1990-იან წლებში შემუშავდა და ბოლო წლებში ის განსაკუთრებით დამაჯერებელ იარაღად იქცა.

ნაწილობრივ ეს ორბიტაზე არსებული სენსორების ხარისხზეა დამოკიდებული, მაგრამ ეს ასევე უფრო ძლიერი კომპიუტერებისა და უფრო ჭკვიანი ალგორითმების შედეგია.

დღეს შესაძლებელია მონაცემთა პროდუქტის გადატანა ექსპერტების კომპიუტერებზე, ანალიზისთვის მზად, თანამგზავრის მიერ ოვერჰედის გაშვებიდან რამდენიმე საათში. კომეტას, სამწუხაროდ, რამდენიმე დღე მოუწია ლოდინი Sentinel-1A ცის მარჯვენა ნაწილში რომ ყოფილიყო თურქეთის ოპტიმალური ხედვისთვის. მაგრამ ეს გაუმჯობესდება, რადგან უფრო და უფრო მეტი სარადარო თანამგზავრი გაშვებულია.

„ათწლეულის ბოლოსთვის ჩვენ უნდა შევძლოთ ასეთი ანალიზის გაკეთება ერთ დღეში ყველაზე დამანგრეველი მიწისძვრების დროს და შემდეგ უფრო გამოვიყენებთ დახმარებას. როგორც მდგომარეობს, ჩვენ, რა თქმა უნდა, 72-ის მიღმა ვართ. საათიანი ფანჯარა ძებნისა და გადარჩენისთვის“, - თქვა პროფესორმა რაიტმა.

პს. მე პირადა ვარ მოყვარული შეთქმულები თეორიის მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას რომ რეალური ანალიტიკა შეფასებას უნდა ავცდეთ რათქმა უნდა თეორიულად შესაძლებელი ტექტონიკურიიარაღის შექმნაც და გამოყენება უამრავი ექსპერიმენტებიც ჩატარებულა მაგრამ რეალურად ორი მთავრია მომენტია პირველი ის რომ შეუძლებელი ზუსტად გასაზვრო რომ თუნდა ბირთვული მიწისქვეშა მუხტი იმ ტექტონიკურ პლიტისკენ მიმართო სად მოხდება მიწისძვრა და მეორე ის რომ ამას ვერ დამალავ მე უფრო ფანტასტიკური ვერსიებს შემიგთავაზებთ თუ დავუშვებთ იმას რომ მაღალი განვითერებული ცივილიზაციებისთვსი ასე ვთქვათ ნაკრძალია დედამიწა და ერთგვარი ექსპერინტული შედევრი მაშინშესაძლებელია რომ ამ პროცესებს ისინი მართავდნენ სრულად. მე უფრო მომხრე ვარ იმის რომ როცა ცოდვებით მძიმდება დედამიწა მაშინ ხშირდება ასეთი კატასტროფები ერთგვარი ჯაჭვური რეაქცის შედეგად.