ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

       ჩვენ ვეძებთ სიცოცხლეს დედამიწის გარეთ

                               მარს-ექსპრესი  

,,მარს-ექსტერსი'' ტესტირებისას დედამიწაზე

 («Mars Express») - მოქმედი ავტომატური საპლანეტათაშორისო ავტომატური სადგური ევროპული კოსმოსური სააგენტოსი, დანიშნულება მარსის კვლევისთვის. კოსმოსური აპარატი შედგება ორბიტალური სადგურიდან - ხელოვნური თანამგავრი მარსის - და დამშვები აპაარტისგან ავტომატური ამრსიანული სადგური ,, ბიგლ - 2''.

2003წ-ის 2 ივნისს კოსმოსდრომ ბაიკანურიდან კოსმოსური რაკეტა ,, სოიუზ ფრ'' - ით  სტარტი აიღო. დამშვები  აპარატი განშორდა 2003წ-ის 19 დეკემბერს ორბიტალურ სადგურს შენელებული სიჩქარით და მარსის თანამგზავრის ორბიტაზე გადასვლამდე.

დაღმავალი მანქანის გამოყოფის შემდეგ, AMS– მა შეამცირა სიჩქარე 2003 წლის 20 დეკემბერს, შემოვიდა მარსის ხელოვნური თანამგზავრის ორბიტაზე, ანუ ის გახდა ორბიტალური სადგური. 2003 წლის 25 დეკემბერს დაღმართი მანქანა მარსზე დაეშვა, მაგრამ მარსის ავტომატური სადგური "ბიგლ -2" არ დაუკავშირდა. 2005 წლის 19 სექტემბერს ორბიტალური სადგურის მოქმედება გაგრძელდა 2007 წლის ბოლომდე. 2006 წლის 21 სექტემბერს მაღალი რეზოლუციის სტერეო კამერამ (HRSC) გადაიღო კიდონიას სურათი - რეგიონი, სადაც მდებარეობს ცნობილი "მარსიული სფინქსი", რომელიც 1976 წელს გადაიღო "ვიკინგ -1" -ის კოსმოსურმა ხომალდმა. 2006 წლის 26 სექტემბერს ორბიტალური სადგურმა წარმატებით განახორციელა”sumo” (ულტრა დაბალი რეჟიმის ენერგიის მოხმარება), რომელიც შემუშავდა დაბალი განათების პერიოდისთვის. 2006 წლის ოქტომბერში, მზის წინააღმდეგობის გამო (დედამიწა - მზე - მარსის ექსპრეს ხაზში ჩადგმა) ორბიტალურ სადგურთან კომუნიკაცია შეწყდა. კუთხე მზე - დედამიწა - მარს ექსპრესმა მინიმუმ 0.39 ° მიაღწია 23 ოქტომბერს 2.66 ასტრონომიული ერთეულის მანძილზე. გაზომვები გაკეთდა სიგნალის შემცირების შესამცირებლად (მზის პლაზმაში ელექტრონის მაღალი სიმკვრივე სერიოზულად მოქმედებს რადიოსიგნალებზე). 2006 წლის დეკემბერში, NASA- ს JPL Mars Global Surveyor (MGS) - სთან კომუნიკაციის დაკარგვის გამო, Mars Express გუნდს დაევალა ამერიკული ხომალდის განთავსება. MGS– ის ეფემერის უახლესი მონაცემების საფუძველზე, შესაძლო MGS ორბიტა იქნა მიღებული. მოწყობილობის მოსაძებნად გამოიყენეს Mars Express მაღალი გარჩევადობის კამერა, მაგრამ ორივე მცდელობა წარუმატებლად დასრულდა. 2007 წლის იანვარში ხელი მოეწერა შეთანხმებას NASA– სთან, 2008 წლის მაისში Phoenix- ის კოსმოსური ხომალდის დასმის ყოვლისმომცველი დახმარების შესახებ. 2007 წლის თებერვალში, Mars Express VNC კამერა, რომელიც მხოლოდ სადესანტო განყოფილების მონიტორინგისთვის გამოიყენებოდა, ხელახლა შეერთდა. სტუდენტური კამპანია „გადაიღე მარსი მარს ექსპრესთან ერთად“ დაიწყო. 2007 წლის 23 თებერვალს ორბიტალური სადგურის მოქმედება გაგრძელდა 2009 წლის მაისამდე.

იხ. ვიდეო

28 ივნისს მაღალი რეზოლუციის სტერეო კამერამ (HRSC) გადაიღო ეოლისის მაგიდის მთის ძირითადი ტექტონიკური მახასიათებლები. 2009 წლის 4 თებერვალს ორბიტალური სადგურის მოქმედება გაგრძელდა 2009 წლის 31 დეკემბრამდე. 2009 წლის 7 ოქტომბერს, ორბიტალური სადგურის მოქმედება გაგრძელდა 2012 წლის 31 დეკემბრამდე . 2010 წლის 5 მარტს მარს ექსპრესი გაფრინდა ფობოსთან და გაზომა თანამგზავრის სიმძიმე. 2011 წლის 9 იანვარს Mars Express- მა გადაიღო Phobos- ის ”უკანა” მხარე, რომელიც მანამდე არ იყო აღბეჭდილი, 16 მეტრის გარჩევადობით და 3D ფორმატით; იმავე წლის 3 მარტს კოსმოსურმა ხომალდმა დაასრულა ფობოსის შესწავლა ამ თანამგზავრის თავზე ფრენის გზით. 2011 წლის 13 აგვისტოდან - 24 ნოემბრამდე მყარი მეხსიერების ფიზიკურმა გაუმართაობამ გამოიწვია ორბიტალური სადგურის ოპერაციული სისტემის გაუმართაობა. ნოემბრის ბოლოს პრობლემის გვერდის ავლით ორბიტალური სადგურის მართვის სისტემა გამოსწორდა. 2012 წლის 16 თებერვალი - ყველა კვლევითი პროგრამა სრულად აღდგა. 2016 წლის 19 ოქტომბერს, UTC 13:22 საათზე, Mars-Express ჩართულია სიგნალის მისაღებად ატმოსფეროში შესვლისას და სკიაპარელის დაშვების დროს. 2018 წლის 25 ივლისი - მარსის რადარის, რ-იც დაყენებული იყო აპარატზე, აჩვენა, რომ ყინულქვეშა ტბა მარსზე, განლაგებულია 1,5კმ-ის სიღრმეში სამხრ. ეწ პოლარულ ქუდზე Planum Australe დაახლ. 20 კმ სიაგანეა.

იხ. ვიდეო მარსზე კრატერში ნაპოვნია ყინულები

იქ სადაც არის ყინული და თოვლი ბუნებრივია წყალიც შესაძლოა იყო სიცოცხლეც  რაც მომავალი კვლევები გვაჩვენებს მათ შორის დღევანდელი კვლევები და მომავალო დაგეგგმილი ექსპედიციები. ასევე ხელს შეუწყობს მარსის კოლონიზაციას.