ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                ყარსაღი 

ყარსაღი - სამეფო - ცხოველები, ტიპი - ქრდიანები, კლასი - ძუძუმწოვრები, რიგი - მტაცებელი, ოჯახი - ძაღლისებრნი, გვარი - მელა, 

 (ლათ. Alopex lagopus) — მტაცებელი ძუძუმწოვარი ძაღლისებრთა ოჯახისა. მისი სხეულის სიგრძე 46–68 სმ აღწევს, წონა 2,9–9,4 კგ-მდე. კუდის სიგრძე 30 სმ-ია.  აქვს მომრგვალებული ყურები, მოკლე დინგი და ბეწვით შემოსილი თათები. შეფერილობა დამოკიდებულია „თეთრი“ ან „ლურჯი“ ფერის ფაზაზე. თეთრი ფაზის ინდივიდი ზაფხულში მონაცრისფრო-ყავისფერია, ხოლო ზამთარში თეთრი, მაშინ როდესაც ლურჯ ფაზაში ყოფნისას ზაფხულში მონაცრისფროა, ხოლო ზამთარში რუხი-ლურჯი. დღის ნებისმიერ დროსაა აქტიური. გავრცელებულია ცირკუმპოლარულად ჩრდილოეთ ევროპაში, ჩრდილოეთ აზიასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში. მისი გავრცელების არეალი მოიცავს: გრენლანდიას, ისლანდიას, ფენოსკანდიას, შპიცბერგენს, იან-მაიენსა (სადაც მასზე ნადირობდნენ გადაშენებამდე) და ბარენცის ზღვის სხვა კუნძულებს, ჩრდილოეთ რუსეთს, ბერინგის ზღვის კუნძულებს, ალასკას და კანადას — შორს სამხრეთით ჰუდსონის ყურემდე. XIX საუკუნის ბოლოს, შეიყვანეს ალეუტის კუნძულებზე. ზოოპარკში ცოცხლობს 10 წლამდე; ველურ ბუნებაში დაახლოებით 3 წელი.  ყარსაღის ბუნებრივი მტერია მთის არწივი, თეთრი დათვი, სამურავი, ჩვეულებრივი მელა, მგელი და გრიზლი.

იხ. ვიდეო ყარსაღი ანუ იგივე თეთრი  მელა ყველაზე ეშმაკი 

როგორც წესი, ეს ცხოველები მონოგამიურია, თუმცა ზოგჯერ (მეთაურის კუნძულებზე) შეინიშნება მრავალცოლიანობის შემთხვევები. არქტიკული მელაების ტიპიური ოჯახი შედგება მამაკაცი, ქალი, ახალგაზრდა ქალი წინა ნაგვისა და მიმდინარე წლის ბლისგან. როგორც წესი, ოჯახები ცალკე ცხოვრობენ, მაგრამ მათ ასევე შეუძლიათ 2-3 ოჯახის კოლონიებში დასახლება. მელა ოჯახის საცხოვრებლის ფართობი 2-დან 30 კმ-მდეა. არქტიკული მელა წლის მნიშვნელოვან ნაწილს საჭმლის საძებნელად როუმინგში ატარებს. გამრავლების მომენტამდე არქტიკული მელაები ბრუნდებიან იმ ადგილებში, საიდანაც შემოდგომაზე და ზამთარში მიგრირდნენ და ან მზა ბურუსებს იკავებენ, ან ახლებს იჭრებიან.

იხ. ვიდეო

სიცხე ხდება მარტი-აპრილში და მას თან ახლავს მამაკაცების ბრძოლა. ორსულობა 49-57 დღე; 7-12 და მეტი ბელი ნაგავში (ყველაზე მეტი რიცხვია მტაცებლებს შორის). მამაკაცი, მდედრთან ერთად, ზრუნავს შთამომავლობაზე. თეთრი მელა იბადება დაფარული მუქი, შებოლილი ყავისფერი ბეწვით, ცისფერი მელა თითქმის ყავისფერია. თვალები 9-18 დღეს იხსნება. ექვსი თვის ასაკში ახალგაზრდა არქტიკული მელა მშობლების ზომას აღწევს. მათ შეუძლიათ მომრავლება მომდევნო წელს, თუმცა სრულ განვითარებას მხოლოდ მეორე წელს აღწევენ (ძალიან იშვიათად პირველში).