ანტიპროტონი

                          ანტიპროტონი

                                          

                                                           ანტიპრტონის სტრუქტურა

პროტონის ანტინაწილაკი. ანტიპროტონის მასა (938,2 მეგევ) და სპინი (1/2) პროტონის მასისა და სპინის ტოლია. ელექტრული მუხტი, მაგნიტური მომენტი, ბარიონული მუხტი და იზოტოპური სპინის მესამე მდგენელი პროტონის შესაბამისი სიდიდეების საპირისპირო ნიშნისაა.

ანტიპროტონის არსებობა იწინასწარმეტყველა ელემენტარული ნაწილაკების თანამედროვე თეორიამ, ექსპერიმენტულად კი აღმოაჩინა ე. სეგრეს ჯგუფმა 1955 წელს ბერკლიში (აშშ) ბევატრონზე სპილენძის ბირთვებისა და 6,3 გევ ენერგიამდე აჩქარებული პროტონების ურთიერთქმედებისას, რის შედეგადაც p, p წყვილები წარმოიშობა. პროტონებთან და ნეიტრონებთან დაჯახებისას ანტიპროტონი განიცდის ანიჰილაციას დიდი ენერგიის მქონე 4-5 π-მეზონის გამოსხივებით.

ასტრონომებმა დედამიწაზე ანტიპოტონის სარტყელი  აღმოაჩინეს. სტატია გამოქვეყნებულია Astrophysical Journal Letters -ში, ხოლო მისი ანაბეჭდი ხელმისაწვდომია arXiv.org– ზე.

იხ. ვიდეო

ცნობილია, რომ როდესაც კოსმოსური სხივები ეჯახება ზედა ატმოსფეროს, წარმოიქმნება მრავალი ელემენტარული ნაწილაკი, რომელთა შორისაა ანტიპროტონები. ვინაიდან ეს უარყოფითად დატვირთული ნაწილაკებია, ისინი მოძრაობენ დედამიწის ძალის ხაზების გასწვრივ, რითაც ქმნიან ერთგვარ ანტიპროტონულ სარტყელს. თუმცა ბოლო დრომდე ვერ მოხერხდა ამ ნაწილაკების დაფიქსირება.

როგორც ახალი გამოკვლევის ნაწილი, მეცნიერებმა გაანალიზეს PAMELA მოწყობილობის მიერ დაბალი ორბიტაზე შეგროვილი მონაცემები ფრენის 850 დღის განმავლობაში. სხვა საკითხებთან ერთად, ამ მოწყობილობას, რომელიც ერთობლივად შეიქმნა რუსეთის, შვედეთის, იტალიისა და გერმანიის მიერ, შეეძლო ანტიპროტონების რეგისტრაცია. ცალკე, მკვლევარებმა შეისწავლეს ინფორმაცია, რომ მოწყობილობა შეგროვდა სამხრეთ ატლანტიკური ანომალიის გავლით ფრენის დროს - რეგიონი, სადაც ვან ალენის გამოსხივების ქამარი ყველაზე ახლოს მდებარეობს დედამიწის ზედაპირთან. ამ რეგიონში, აპარატურა იყო ფრენის მთლიანი დროის 1.7 პროცენტი.

შედეგად, მეცნიერებმა შეძლეს დაადგინონ, რომ სანამ მოწყობილობა იმყოფებოდა ანომალიაში, მან აღრიცხა 28 ანტიპორტონი. ანტიპაწილაკების რეგისტრაციის ეს სიხშირე მნიშვნელოვნად (მასშტაბის რამდენიმე დავალებით) აღემატება ზედა ატმოსფეროში მათი რეგისტრაციის სიხშირეს. მეცნიერთა აზრით, ეს იმის მტკიცებულებაა ანტიპროტონის ქამრის არსებობის შესახებ, რომელიც ანომალიაში დედამიწასთან ახლოსაა. თავად მკვლევარები ხაზს უსვამენ, რომ ანტიპროტონების რაოდენობა დედამიწის მაგნიტური ველის მიერ დატყვევებულ სხვა დატვირთულ ნაწილაკებთან შედარებით ძალიან მცირეა.