ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              რეფლექსები

                                                                            ხელის ჩაჭიდების რეფლექსი

(ლათ. reflexus - ასახვა ) — ეწოდება ორგანიზმის საპასუხო რეაქციას გამღიზიანებელზე, რომელსაც ცენტრალური ნერვული სისტემა ახორციელებს და აკონტროლებს. რეფლექსები თანდაყოლილი ქცევის ფორმებია და ისინი ახალშობილს გარემოსთან ადაპტაციაში ეხმარებიან

სუნთქვის რეფლექსი - სუნთქვა აირთა ცვლის პროცესია, რომლის დროსაც ორგანიზმი ითვისებს ჟანგბადს და ნახშიროჟანგს გამოყოფს. სუნთქვის რეფლექსი თანდაყოლილია და ყოველგვარი ძალდატანებისა და გაცნობიერების გარეშე მიმდინარეობს. ეს რეფლექსი სიცოცხლის ბოლომდე აქვს ადამიანს.

წოვის რეფლექსი - პირთან თითის ან რაიმეს მიახლოებისას ახალშობილი იწყებს მის წოვას.

თვალის გუგის რეფლექსი - ძლიერი შუქის მინათება იწვევს გუგების დავიწროებას,ხოლო სიბნელეში გუგები ფართოვდება. ეს რეფლექსი გრძელდება მთელი სიცოცხლე.

თავიდან კისერზე - ძლიერი შუქის მინათება იწვევს თავის უკან გადაგდებას. გრძელდება 4 თვემდე.

არშავსკის ქუსლის რეფლექსი - ქუსლის ძვალზე ზომიერი ზეწოლით დროული ახალშობილი იღებს ტირილის ნიღაბს. გრძელდება 1-3 თვემდე.

ბაუერის ცოცვის რეფლექსი - 1,5-2 თვემდე. თუ ახალშობილს დავაწვენთ მუცელზე და ხელით შევეხებით მის ფეხის გულებს მოხდება ფეხების უკუკვრა.

საყრდენის რეფლექსი - ბავშვს თუ დავიჭერთ საყრდენის მიმართულებით, დავინახავთ რომ შეეცდება დადგეს (ეძებს საყრდენს). გრძელდება 2 თვემდე.

სიარულის რეფლექსი - თუ ბავშვს ავიყვანთ ხელში და დავიჭერთ საყრდენთან ახლოს, დავინახავთ რომ დაიწყებს ფეხების რითმულ მოძრაობას საყრდენის მიმართულებით. ეს რეფლექსი 2-3 თვის ასაკისთვის ქრება.

ხვოსტეკის ფენომენი - მგლის ფოსოში თითის დარტყმა იწვევს ტუჩის, ცხვირის, თვალის გარეთა კუთხის კუნთების შეკუმშვას. გრძელდება 3 თვემდე.

ხორთუმისებური რეფლექსი - პირის კუთხესთან თითის დარტყმა იწვევს ტუჩების წინ წამოწევას. გრძელდება 3 თვემდე.

მკერდის მოძებნის რეფლექსი - ახალშობილს აქვს მკერდის მოძებნის უნარი. რაიმე საგნის პირთან მიახლოების შემთხვევაში ცდილობს მის პირში ჩადებას.

მოროს რეფლექსი - თუ ახალშობილს ავიტაცებთ ან მაგიდაზე ხელს დაკაკუნებთ მასთან ახლოს, ის გააკეთებს ხელების შემოხვევის მოძრაობას, იდაყვის მოხრით. ეს რეფლექსი გრძელდება 4 თვემდე.

იხ. ვიდეო - მოროს რეფლექსი (მოხვევის რეფლექსი) / ახალშობილთა რეფლექსები / პედიატრია / ნევროლოგია - მოროს რეფლექსი (მოხვევის რეფლექსი, შეშინების რეფლექსი)-  ახალშობილთა თანდაყოლილი უპირობო რეფლექსი (მოძრაობითი ავტომატიზმის გამოვლინება).

 აღმომჩენი: ერნესტ მორო- ავსტრიელი პედიატრი

მოროს რეფლექსი ვლინდება ახალშობილებში (ახალშობილობის პერიოდი პირველი 28 დღე დაბადებიდან) და ძუძუმწოვრობის პერიოდში. პიკს აღწევს 1 თვეზე, 2 თვიდან მცირდება, მე-4 თვიდან ქრება და მე-5 თვეზე მხოლოდ ცალკეული კომპონენტები რჩება. 

 პედიატრიასა და ნევროლოგიაში მოროს რეფლექსით ფასდება ცენტრალური ნერვული სისტემა, პერიფერიული ნერვული სისტემა და საყრდენ-მამოძრავებელი აპარატი. რეფლექსის არარსებობით შეიძლება დიაგნოსტირდეს ტვინის შეშუპება, თავის ტვინში სისხლჩაქცევა, ქალაშიდა ტრავმა მშობიარობის დროს, სხვა ცერებრული დაზიანებები (ბავშვთა ცერებრული დამბლა). რეფლექსის ასიმეტრია (ცალმხრივად გამოხატული რეფლექსი) მეტყველებს ლავიწის ძვლის მოტეხილობაზე ან მხრის წნულის დაზიანებაზე (ჰემიპარეზი).

 მორო რეფლექსის გამოკვლევა აუცილებელია ყველა ახალშობილში. 

 

ახალშობილთა რეფლექსები / თანდაყოლილი რეფლექსი / უპირობო რეფლექსები/  პრიმიტიული რეფლექსები/ პედიატრია  და ახალშობილთა გამოკვლევა / ახალშობილთა პროპედევტიკა/  ბავშვის დაავადებების პროპედევტიკა/  ნევროლოგია და ნევროლოგიური გამოკვლევა/ 

კისრის რეფლექსი - ამ რეფლექსს მოფარიკავის პოზასაც უწოდებენ. ბავშვს თუ დავაწვენთ ზურგზე და თავს მივუბრუნებთ, იმ მხარეს საითაც თავს მივუბრუნებთ ხელს და ფეხს გაჭიმავს, ხოლო მეორე მხარეს კი მოხრის. ამ რეფლექსის მეშვეობით ამოწმებენ ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირებას. ქრება 4 თვის ასაკში.

ბაბკინის რეფლექსი - თუ ბავშვს ხელის გულზე ან მხრის სახსარზე დავაჭერთ ხელს, იმ მხარეს თავს მიაბრუნებს და პირს გააღებს. გრძელდება 5 თვემდე.

ბაბინსკის რეფლექსი - თუ შიშველ ტერფზე თითს სიგრძეზე გაუსვამთ, ოთხ თითს მოხრის და ცერს წამოწევს(აბზეკს). გრძელდება 6 თვემდე.

ცურვის რეფლექსი - ახალშობილს შეუძლია ცურვა. არსებობს მოსაზრება რომ ეს რეფლექსი 6 თვის ასაკამდე გრძელდება, მაგრამ თუ დაბადებიდან ერთ დღეს მაინც გამოვატოვებინებთ ცურვა დაავიწყდება.

პერესის რეფლექსი - თუ კეფის კუთხიდან კისრის მალების წანაზარდებზე თითს გავაყოლებთ ბავშვის რეაქცია იქნება: ა)ხანმოკლე აპნოე ბ)ყვირილი გ)ლორდოზი-თეძოს აწევა დ)ზემო კიდურების მოხრა ე)გენერალიზებული ჰიპერტონია ვ)ანალური ხვრელის გამოზნექა;დეფეკაცია.

გლაბულარული რეფლექსი - გლაბელის არეში თითის ან ჩაქუჩის დარტყმას მოსდევს თვალის ირგვლივ კუნთების შეკუმშვა.

ხელის ტაცების რეფლექსი - ახალშობილი ხელის მტევანთან მიახლოებულ საგნებზე ჩაჭიდებას ცდილობს,აკეთებს ტაცების მოძრაობას. გრძელდება 5 თვემდე.

ტერფის ტაცების რეფლექსი - ახალშობილი ფეხის გულთან მიახლოებული საგნების ჩაბღაუჭებას ცდილობს. გრძელდება 9 თვემდე.

უხ. ვიდეო - პირობითი და უპირობო რეფლექსები

რეფლექსების დოქტრინის მნიშვნელობა

რეფლექსების დოქტრინამ ბევრი რამ მოგვცა ნერვული მოქმედების არსის გასაგებად. თუმცა, თავად რეფლექსური პრინციპი ვერ ხსნიდა მიზანმიმართული ქცევის ბევრ ფორმას. ამჟამად, რეფლექსური მექანიზმების კონცეფციას დაემატა ქცევის ორგანიზებაში საჭიროებების როლის იდეა; საყოველთაოდ მიღებულია, რომ ცხოველების, მათ შორის ადამიანების ქცევა აქტიურია და განისაზღვრება არა მხოლოდ გარკვეული. სტიმული, არამედ გეგმები და განზრახვები, რომლებიც წარმოიქმნება გარკვეული საჭიროებების გავლენის ქვეშ. ეს ახალი იდეები გამოიხატა პ.კ.ანოხინის „ფუნქციური სისტემის“ ფიზიოლოგიურ ცნებებში ან ნ.ა.ბერნშტეინის „ფიზიოლოგიურ აქტივობაში“. ამ ცნებების არსი ემყარება იმ ფაქტს, რომ ტვინს შეუძლია არა მხოლოდ ადეკვატურად რეაგირება მოახდინოს სტიმულებზე, არამედ მომავლის წინასწარ განსაზღვრა, ქცევის აქტიურად დაგეგმვა და მათი მოქმედებაში განხორციელება. იდეები „მოქმედების მიმღებზე“ ან „საჭირო მომავლის მოდელზე“ გვაძლევს საშუალებას ვისაუბროთ „რეალობის წინსვლაზე“.

იხ. ვიდეო - 

Условные и безусловные рефлексы | Пути замыкания временных связей | Нормальная физиология

რეფლექსის ფორმირების ზოგადი მექანიზმი

ნეირონები და ნერვული იმპულსების გზები რეფლექსური მოქმედების დროს ქმნიან ეგრეთ წოდებულ რეფლექსურ რკალს:

სტიმული - რეცეპტორი - ნეირონი - ეფექტორი - რეაქცია.

ადამიანებში, რეფლექსების უმეტესობა ხორციელდება მინიმუმ ორი ნეირონის მონაწილეობით - მგრძნობიარე და მოტორული (საავტომობილო ნეირონი, აღმასრულებელი ნეირონი). რეფლექსების უმეტესობის რეფლექსურ რკალებში ჩართულია აგრეთვე ინტერნეირონები (ინტერნეირონები) - ერთი ან მეტი. ადამიანებში ამ ნეირონებიდან ნებისმიერი შეიძლება განთავსდეს როგორც ცენტრალური ნერვული სისტემის შიგნით (მაგალითად, რეფლექსები ცენტრალური ქიმიო- და თერმორეცეპტორების მონაწილეობით), ასევე მის გარეთ (მაგალითად, ANS-ის მეტასიმპათიკური განყოფილების რეფლექსები).

იხ. ვიდეო - 

Reflex action (& reflex arc) | Control & Coordination | Biology | Khan Academy