среда, 16 ноября 2022 г.

ბაობაბი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             ბაობაბი

(ლათ. Adansonia digitata) — ხე ბომბაქსისებრთა ოჯახისა. იზრდება აფრიკის სავანებში. აქვს ძალზე მსხვილი ღერო, რომლის გარშემოწერილობა 25 მ-ს აღწევს, სიმაღლე 18-25 მ-ს. თათისებრ რთული ფოთლები გვალვიან პერიოდში სცვივა. ამ დროისთვის მწიფდება ნაყოფი, რომელიც კიტრს წააგავს. აქვს დიდი თეთრი ყვავილები.

ცოცხლობს 4000-5000 წელს. ბაობაბის სქელი ქერქისაგან იღებენ ბოჭკოს და ამზადებენ თოკსა და უხეშ ქსოვილებს. ნაყოფის წვნიანი მომჟავო რბილობი იჭმება. აშენებენ ტროპიკებში.
იხ. ვიდეო - ბაობაბი
ზამთარში, მშრალ პერიოდში, ხე იწყებს ტენიანობის რეზერვების გამოყენებას - ის მცირდება მოცულობაში და იშლება ფოთლები. ბაობაბი ყვავის ოქტომბრიდან დეკემბრამდე. ბაობაბის ყვავილები დიდია (20 სმ-მდე დიამეტრის), თეთრია ხუთი ფურცლითა და მეწამული მტვრიანებით, დაკიდებულ ფრჩხილებზე. ისინი იხსნება გვიან შუადღისას და ცხოვრობენ მხოლოდ ერთ ღამეს, იზიდავს მათ ხილის ღამურების არომატით, რომლებიც აბინძურებენ მათ. დილით, ყვავილები ხმება, იძენს უსიამოვნო გაფუჭებულ სუნს და ცვივა.

ბაობაბის ნაყოფი წააგავს კიტრს ან ნესვს, დაფარული სქელი ბეწვის კანით. შიგნით ნაყოფი ივსება მჟავე ფხვნილის რბილობით შავი თესლებით. ისინი საკვებია. მაიმუნების (ბაბუნების)ადმი დამოკიდებულების გამო ბაობაბს მეტსახელად "მაიმუნის პურის ხილი" შეარქვეს.

რბილი, წყლით გაჯერებული ბაობაბის ხე მიდრეკილია სოკოვანი დაავადებებისადმი, რის გამოც ზრდასრული მცენარეების ტოტები ჩვეულებრივ ღრუ ან ღრუა, შიგნით დამპალი. ბაობაბი ასევე თავისებურად კვდება: ის თითქოს იშლება და თანდათან წყდება და ტოვებს მხოლოდ ბოჭკოს გროვას. თუმცა, ბაობაბი ძალიან გამძლეა. ისინი სწრაფად აღადგენენ გაშიშვლებულ ქერქს; განაგრძეთ ყვავილობა და ნაყოფის გამოღება ცარიელი ბირთვით; მოჭრილ ან მოჭრილ ხეს შეუძლია ახალი ფესვების აღება.


Комментариев нет:

უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი) ინგლ. Ancient Aliens Ancient Aliens არის ამერიკული...