აცეტილქტორიდი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       აცეტილქტორიდი

აცეტილ ქლორიდი (აცეტილ ქლორიდი - 

CH₃COCl, AcCl)

ძმარმჟავას ქლორიდი, აქროლადი უფერო სითხე მძაფრი გამაღიზიანებელი სუნით, ჰაერში აორთქლებული; შერევა აპროტიკულ ორგანულ გამხსნელებთან, როგორიცაა ბენზოლი, ნახშირბადის დისულფიდი, ქლოროფორმი და დიეთილის ეთერი

სინთეზის მეთოდები

ინდუსტრიაში აცეტილ ქლორიდი სინთეზირდება ძმარმჟავას ფოსფორის ქლორიდებთან (ფოსფორის ტრიქლორიდი ან ფოსფორის პენტაქლორიდი) რეაქციით:

ინდუსტრიაში გამოყენებული სინთეზის კიდევ ერთი მეთოდია ძმარმჟავას რეაქცია თიონილ ქლორიდთან.

ამ მეთოდის მინუსი არის პროდუქტების გასწორების საჭიროება პროდუქტის დუღილის წერტილებისა და თიონილ ქლორიდის სიახლოვის გამო.

ძმარმჟავას ანჰიდრიდის რეაქცია წყალბადის ქლორიდთან

ქლორმეთანის კარბონილირება

რეაქტიულობა და გამოყენება

უფერო სითხე, რომელიც ჰაერში ორთქლდება წყლის ორთქლის ჰიდროლიზის და მარილმჟავას წვეთებიდან ნისლის წარმოქმნის გამო.

ძლიერი ელექტროფილი, რომელიც ფართოდ გამოიყენება ორგანულ სინთეზში, როგორც აცილირების საშუალება აცეტილის ჯგუფის (აცეტილ) CH3CO სინთეზირებულ მოლეკულაში ესტერიფიკაციის დროს:

ამინების აცილება და სხვ.

აცეტილ ქლორიდით აცეტილაცია ხშირად ხორციელდება არაორგანული ბაზების (ნატრიუმის ჰიდროქსიდი, კარბონატი ან აცეტატი - შოტენ-ბაუმანის რეაქცია) ან მესამეული ამინების (პირიდინი, ტრიეთილამინი - ეინჰორნის მოდიფიკაცია (Einhorn?)) თანდასწრებით, რომლებიც ააქტიურებენ აცეტილ ქლორიდს აცეტილამონიუმის მარილების წარმოქმნა და მიღებული HCl-ის განეიტრალება.

აცეტილ ქლორიდი ასევე გამოიყენება Friedel-Crafts-ის არომატული ნაერთების აცეტილირებისთვის.

აცეტილ ქლორიდი რეაგირებს სპილენძ(I) ციანიდთან და წარმოქმნის აცეტილ ციანიდს.

უსაფრთხოება

აცეტილ ქლორიდს აქვს ზოგადი ტოქსიკური ეფექტი. აღიზიანებს კანს და ლორწოვან გარსებს.

ნივთიერება მიეკუთვნება მეორე საშიშროების კლასს GOST 12.1.007-76 შესაბამისად. MPC 0.1 მგ/მ³.

LD50 ვირთხებში - 50 მგ/კგ.

იხ. ვიდეო - Lab Notes - Acetyl Chloride from Pool Chlorine Tablets (Fail)