მზის დაწვრობა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         მზის დაწვრობა

რა არის მზის დამწვრობა? იხ. ბმულზე წყარო

მიუხედავად თქვენი საუკეთესო განზრახვისა, დაიცვათ თავი მზის მკაცრი სხივებისგან, თქვენ ალბათ განიცადეთ მინიმუმ ერთი მზის დამწვრობა თქვენი სიცოცხლის განმავლობაში. წითელი კანი, რომელიც თბილი და მტკივნეულია შეხებისას, არის შეხსენება, რომ მეტი უნდა გაგეკეთებინა კანის დასაცავად, როცა გარეთ ხართ. და მიუხედავად იმისა, რომ თქვენ იცით, რომ მზეზე ხანგრძლივი ზემოქმედება საზიანოა თქვენი ჯანმრთელობისთვის, იცით თუ არა, როდის მიმართოთ სამედიცინო დახმარებას, თუ დამწვარი ხართ?

მზის დამწვრობა არის ულტრაიისფერი სხივების (ულტრაიისფერი სხივების) გადაჭარბებული ზემოქმედების აშკარა ნიშანი, რომელიც ხშირად გამოწვეულია მზეზე დიდი დროის გატარებით კანის დასაცავად სათანადო ზომების მიღების გარეშე.

მზის დამწვრობა და გარუჯვა ხდება იმის გამო, რომ კანი გამოიმუშავებს მეტ მელანინს, რათა დაიცვას კანის ღრმა ფენები მავნე ულტრაიისფერი სხივებისგან. ეს ზედმეტი მელანინი ცვლის კანის ფერს. ქერათმიან ადამიანებში კანი წითლდება, ხოლო შავგვრემანის პირვანდელი ფერის უფრო ღრმა, მუქ ელფერს იღებს. რამდენიმე დღის შემდეგ ანთება ქრება და ზედმეტი მელანინი რჩება, რაც რუჯს ქმნის. გარუჯვა ასევე ქრება, როდესაც მზის ან ხელოვნური ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედება მცირდება, პროცესი ხშირად აღწერილია, როგორც "რუჯის დაკარგვა".

პირველი დახმარება მზის დამწვრობის დროს

არსებობს რამდენიმე ნაბიჯი, რომელიც შეგიძლიათ დაუყოვნებლივ გადადგათ მზის დამწვრობის შემთხვევაში, რათა დაგეხმაროთ სიმპტომების შემსუბუქებაში:

რაც შეიძლება მალე გამოდით მზისგან

გააცივეთ კანი გრილი შხაპით, აბაზანით ან ნესტიანი პირსახოცით (ფრთხილად იყავით, თუ ბავშვი ხართ, დარწმუნდით, რომ ძალიან არ გაცივდეთ)

დალიეთ ბევრი წყალი, რომ გაცივდეთ და თავიდან აიცილოთ დეჰიდრატაცია

რა უნდა გააკეთოთ, თუ მზის დამწვრობა დაგემართათ

ბუშტუკები. წაისვით ცივი კომპრესები ან დამატენიანებელი. განზრახ არ ამოიღოთ ბუშტუკები, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს ინფექცია. თუ ბლისტერი გასკდა, დაიბანეთ ადგილი რბილი საპნით და წყლით.

ქავილი. ეცადეთ არ დაკაწროთ ქავილის ადგილი, რადგან ეს შეანელებს შეხორცებას და შეიძლება გამოიწვიოს კანის ინფექცია. სცადეთ 1% ჰიდროკორტიზონის კრემი ან მიიღეთ ანტიჰისტამინური საშუალება.

ტკივილი და წვა. მიიღეთ ასპირინი ან იბუპროფენი და თავიდან აიცილეთ მზისგან დამწვრობის შემდგომი დაზიანება.

ცხელი კანი. თუ შეხებისას თქვენი კანი ცხელია, მიიღეთ ხშირად გრილი შხაპი და დალიეთ ბევრი წყალი, რომ დატენიანდეთ.

პილინგი. ნაზად მოეპყარით კანს და ნუ აჭერთ ან დაჭიმავთ კანს. წაისვით დამატენიანებელი, როგორიცაა ალოე ვერა.

მზის დამწვრობის საშუალებები

შემდეგი პროდუქტები განკუთვნილია მხოლოდ მსუბუქი მზის დაზიანებისთვის.

პანთენოლი. ჩვეულებრივი პრეპარატი დამატენიანებელი, დამამშვიდებელი და ანთების საწინააღმდეგო თვისებებით მზის დამწვრობის დროს. მაგრამ გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ პანთენოლის მთავარი ეფექტი არის ჭრილობების შეხორცება. რომ დამწვრობის საწინააღმდეგოა, სიტყვაც არ არის ნათქვამი.

ცივი კომპრესები. წაისვით სუფთა, უცებ ცივი პირსახოცი ან პირსახოცი დღეში რამდენჯერმე 10-15 წუთის განმავლობაში.

ალოე ვერა. ალოე შეიცავს ნივთიერებებს, რომლებსაც აქვთ ანტიბაქტერიული და ანთების საწინააღმდეგო თვისებები.

კიტრი. ეს მაგარი ბოსტნეული ბუნებრივი ანტიოქსიდანტი და ტკივილგამაყუჩებელია. შეგიძლიათ კიტრი გააგრილოთ, ბლენდერში გახეხეთ და ნაყენი წაისვით კანზე

როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მზის დამწვრობის დროს?

ბავშვთა კანი უფრო დაუცველია მზის დამწვრობის მიმართ. ამ მიზეზით, 6 თვემდე ბავშვები არ უნდა მოხვდნენ მზის პირდაპირ სხივებზე; საუკეთესო დაცვა ამ ბავშვებისთვის არის ჩრდილში დარჩენა. 6 თვეზე უფროსი ასაკის პირებმა უნდა ატარონ ქუდი, ულტრაიისფერი სხივებისგან დამცავი სათვალე და მზისგან დამცავი ტანსაცმელი, რომელსაც აქვს ქსოვილში UV დაცვის ფაქტორი.

ბავშვებში მცირე დამწვრობის დროს შეგიძლიათ გამოიყენოთ დამატენიანებელი, მაგრამ არ შეიზილოთ ძალიან ძლიერად, ან კალამინის ლოსიონი. და არ გამოიყენოთ ალკოჰოლის, ჰიდროკორტიზონის ან ბენზოკაინის შემცველი პრეპარატები ექიმის დანიშნულების გარეშე.

თუ 1 წლამდე ბავშვს აქვს კანის UV დაზიანება, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს. თუ 1 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვს აქვს სიცხე, ძლიერი ტკივილი, ბუშტუკები და/ან ლეთარგია, მიმართეთ ექიმს. რადგან დამწვრობა იწვევს გაუწყლოებას, მიეცით ბავშვს წყალი ან წვენი; უთხარით ექიმს, თუ თქვენი შვილი არ შარდავს.

კანის მოვლა მზის დამწვრობის შემდეგ

პოტენციურ მზის დამწვრობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში არ მიიღოთ. ამის გაკეთება შეგიძლიათ, უხვად წაისვით ფართო სპექტრის მზისგან დამცავი კრემი SPF 30 ან უფრო მაღალი ყოველდღე, წვიმის ან ბრწყინვის, კანის იმ ადგილებში, რომლებიც შეიძლება მზის სხივების ზემოქმედების ქვეშ იყოს. თუ დიდი ხნის განმავლობაში იქნებით მზის პირდაპირი სხივების ზემოქმედების ქვეშ ან თუ UV ინდექსი არის 8+, გაითვალისწინეთ SPF 50+. რა თქმა უნდა, მაღალი რისკის ფაქტორების მქონე პირებმა ყოველთვის უნდა დაიცვან ექიმის ან დერმატოლოგის რეკომენდაციები SPF-ის შესახებ.

მზისგან დამცავი საშუალებების გამოყენება მზისგან დამცავი სხვა მეთოდების გამოყენებასთან ერთად (როგორიცაა ქუდი და ტანსაცმლის ტარება SPF-ით) დაგეხმარებათ კიბოს განვითარების რისკის შემცირებაში.

როდის მივმართოთ ექიმს

თუ გაწუხებთ მზის დამწვრობა ან შეამჩნევთ უჩვეულო სიმპტომებს, უნდა მიმართოთ ექიმს. მზის დამწვრობა, როგორც წესი, დროებითი მდგომარეობაა, მაგრამ დაუყონებლივმა მკურნალობამ შეიძლება თავიდან აიცილოს ნებისმიერი გრძელვადიანი დაზიანება, როგორიცაა ინფექციის თავიდან აცილება. სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვაქვს მკურნალობა, რომელიც თავიდან აიცილებს მუდმივ დაზიანებას, ნაადრევ დაბერებას და კანის კიბოს. თქვენი საუკეთესო პრევენციული საშუალება ასეთ შემთხვევებში არის ექსპოზიციის თავიდან აცილება.

დამწვრობა იწვევს მძიმე დისკომფორტს

ბუშტუკები და წყლულები ვითარდება

დაზიანება ძალიან დიდია და მოიცავს თქვენი სხეულის უმეტეს ნაწილს

არანაირი ეფექტი სახლის მკურნალობაზე

მზის ძლიერი დამწვრობა ასევე იწვევს კანის ინფექციას, რომელიც ჩნდება შეშუპების, ჩირქის ან ბუშტუკიდან მომდინარე წითელი ზოლების სახით.

თუ თქვენ მიიღეთ მზის დამწვრობა, რომელიც შეესაბამება რომელიმე ამ აღწერილობას, მნიშვნელოვანია, რაც შეიძლება მალე მიმართოთ ექიმს.

კანის განმეორებით დაზიანებას ულტრაიისფერი სხივებისგან, თუნდაც ის, რისთვისაც მკურნალობას არ მიმართავთ, შეიძლება ჰქონდეს უფრო ხანგრძლივი ეფექტი, ვიდრე ერთი ძლიერი მზის დამწვრობა. დროთა განმავლობაში ულტრაიისფერი სხივების განმეორებითი ზემოქმედების შედეგები, კანის კიბოს განვითარების რისკის ჩათვლით, შეიძლება იყოს კატასტროფული. კიბო ჩნდება სხვადასხვა გზით, მათ შორის, არარეგულარული ფორმისა და ფერის ხალები, კანზე ცვალებადი ან მზარდი ლაქები და ქავილი, სისხლდენა ან ლაქები.

როდის მივმართოთ ექიმს დამწვრობის სასწრაფოდ

მზის დამწვრობის ყველაზე მძიმე შემთხვევებში შეიძლება საჭირო გახდეს ჰოსპიტალიზაცია. თუ მზის დამწვრობას თან ახლავს მაღალი სიცხე, თავის ტკივილი, დამწვრობის ადგილზე ძლიერი ტკივილი, დეჰიდრატაცია, დაბნეულობა, გულისრევა ან შემცივნება, უნდა წახვიდეთ საავადმყოფოში.

რა არ უნდა გააკეთოთ, თუ მზისგან დამწვარი ხართ

არსებობს რამდენიმე რამ, რაც არ უნდა გააკეთოთ საუკეთესო მოვლის უზრუნველსაყოფად და მზისგან დაზიანების დასამშვიდებლად.

არ წაისვათ ყინული პირდაპირ კანზე. უკიდურესი სიცივე იწვევს შემდგომ გაღიზიანებას და აუარესებს ზიანს.

არ გამოიყენოთ კრემები სუნამოებით ან ეგრეთ წოდებული „გამაგრილებელი“ ინგრედიენტებით, როგორიცაა მენთოლი. ისინი შეიძლება იყოს უფრო გამაღიზიანებელი, ვიდრე მზის დაზიანება.

არ წაისვათ სქელი, ოკლუზიური ბალზამები, კრემები ან ზეთები თქვენს კანზე. ეს პროდუქტები იჭერს კანში სითბოს, რაც ზრდის დაზიანებას.

ხშირად დასმული კითხვები

როგორ მოვიშოროთ სიწითლე მზის აბაზანების შემდეგ?

დაუყოვნებელი გაგრილება ხელს შეუწყობს დამწვრობის სიმძიმის მინიმუმამდე შემცირებას, თუ ეს სწრაფად მოხდება. თქვენ ასევე შეგიძლიათ წაისვათ დიდი რაოდენობით სუფთა ალოე ვერას გელის კანზე. ყველაზე იდეალური ვარიანტია ალოე ვერას გელის შენახვა მაცივარში ისე, რომ ის გაცივდეს და დამამშვიდებელი იყოს გამოყენებისას.

რამდენ ხანში გტკივა კანი მზის დამწვრობის შემდეგ?

დამწვრობისგან ტკივილი ჩვეულებრივ იწყება 6 საათში და პიკს აღწევს დაახლოებით 24 საათის შემდეგ. ტკივილი ჩვეულებრივ ქრება 48 საათის განმავლობაში. ტკივილის შემსუბუქება შეგიძლიათ ტკივილგამაყუჩებლების გარეშე, როგორიცაა იბუპროფენი ან ასპირინი.

რა საფრთხეს უქმნის მზის დამწვრობას?

განმეორებითი მზის დამწვრობის გრძელვადიანი შედეგები მოიცავს ნაოჭების ნაადრევ წარმოქმნას და კანის კიბოს გაზრდის რისკს, მათ შორის მელანომას (კანის კიბოს ყველაზე საშიში სახეობა). უჯრედებში არსებული დნმ შეიძლება დაზიანდეს და თუ ორგანიზმი დროთა განმავლობაში მას განმეორებით არ აღადგენს, შეიძლება განვითარდეს არანორმალური უჯრედები, რაც კიბომდე მიგვიყვანს.

იხ. ვიდეო - ექიმი გვირჩევს: როგორ მოვიქცეთ მზით დამწვრობის დროს - ზაფხულის დადგომასთან ერთად ხშირია მზისგან მიყენებული დამწვრობა, გადაცემაში „ექიმი გვირჩევს“ ვსაუბრობთ, როგორ უნდა დავიცვათ თავი მზის სხივებისგან, როგორ უნდა მოვიქცეთ დამწვრობის დროს და როდის უნდა მივმართოთ ექიმს, გადაცემის სტუმარია, ექიმი დერმატოლოგი, მედიცინის დოქტორი, პროფესორო, ელგუჯა ბერაია.

მზსი დამწვრობის დროს - 3-4 ღ არ მიღოთ მზის აბაზანები

მიიღეტ დღეში არანაკლე 1ლ წყალი

საკვებიდან უპირატესობა მიანიწეტ ხაჭოს ხილსა და ბოსტნეულს

დაწმვარ ადგილზე დაიდეთ შავი  ან მწვანე ჩაის ცივი საფენებ და სისტემატიურად ცვალეთ

დაწვარ ადგილებზე დაიდეთ გახეხილი მარლაზე დაფენლი კარტოფილი  როგორც კი გათბება კომპრესორი - გამოიცვალეთ

დამწვარზე დაიდეთ წყალში გახსნლი მაწვნის და კეფირის სველი საფენი

ძლიერი დამწვრობის დროს მიმართეთ ექიმს და დაიცავიტ მისი რეკომნდაციები

მზეზე დიდხანს ყოფნამ შეიძლება გამოიწვიოს მზის დარტყმა მისი სიმპტონებია - უგუნობა, თავბრუ, თავის ტკივილი, ყურებში ხმაური, გულის რევის შეგრძნება გონის დაკრგვაც კი, ცხვირიდან სისლდენა

უმეტეს შემტხვევაში სკმარისია ავადყმოფი ჩრდილში მოათავსოთ, გახადოთ მწიდრო ტანსაცმელი, დაალევინეტ ცივი წყალი, თავზე დაადოთ ცივი კომრესორი, მძიმე შემთხვევაში (კრუნჩხვები, ჰალუცინაციების, ბოდვა 40-41 გრტადუსზეიო ტემ-ზე), ავადყოფი საწიროებს სამდიცინო დახმარებას

 არარეკონდირებულია მზის სხივების აბაზანები: 3 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის, ნებისმიერი მწვავე სტადიაში, ნებისმიერი ლოკალიზაციის კეთილი და ავთვიოსებიანი სიმსივნის ჰიპერტონიის, ბრონქიალური ასთმის (მძიმე ფორმის) დროს.

 ეს არასასრული სია იმ დააავდებებისას, რ-ის დროსაც ეკრძალებატ მზის სხივები, ამიტომ  ზღვაზე გამგზავრებამდე, თუ ქრონიკული დაავადებები გაწუხებთ, კონსულტაცია გაიარეტ ექიმთან.