სციპიონ აფრიკელი (უფროსი)

           სციპიონ აფრიკელი (უფროსი)

                                                          

 (დ. ძვ. წ. 235 — გ. ძვ. წ. 183) — რომაელი მხედართმთავარი და პოლიტიკური მოღვაწე, წარჩინებული პატრიციული ოჯახიდან, მეორე პუნიკური ომის გმირი. კანეს ბრძოლაში (ძვ. წ. 216 წელი) თავი ისახელა, როგორც სამხედრო ტრიბუნმა. ძვ. წ. 213 წელს ედილად აირჩიეს. ძვ. წ. 210-205 წწ. პროკონსული, წარმატებით იბრძდა ესპანეთში კართაგენელების წინააღმდეგ. ძვ. წ. 205 წელს კონსულად აირჩიეს. ძვ. წ. 204 წელს აფრიკაში გადასხა 30 ათასიანი არმია და გაანადგურა კართაგენელთა და ნუმიდიელთა ჯარები. 

იხ. ვიდეო

კართაგენის ხელისუფლებამ იტალიიდან გაიწვია ჰანიბალი. ძვ. წ. 202 წელს ჰანიბალი და სციპიონი ერთმანეთს გადამწყვეტ ბრძოლაში შეხვდნენ ზამასთან. სციპიონმა გაიმარჯვა. ძვ. წ. 199 წელს ცენზორად და სენატის პრინცეფსად, ძვ. წ. 194 წელს კი კვლავ კონსულად აირჩიეს. სციპიონის განუზომელმა ავტორიტეტმა და ძალაუფლებამ შეაშფოთა რესპუბლიკელთა ბანაკი. მასში ერთპიროვნული ძალაუფლების მაძიებელი ტირანი დაინახეს და მის დასაკნინებლად „საქმეების“ შედგენა დაიწყეს. შეურაცხყოფილმა სციპიონმა რომი მიატოვა და ლიტერნუმში, საკუთარ ვილაში, გადავიდა სამუდამო საცხოვრებლად. იყო თავისი დროის ფრიად განსწავლული ადამიანი, ბერძნული ენისა და კულტურის დიდი მცოდნე და თაყვანისმცემელი

                                  

                 რომის ტერიტორიები და კართაგენი მეორე პუნიკური ომის დასაწყისში

2018წ-ს რომა მოი გამოუცხადა კართაგენს სციფიონ აფრიკელის მამა კორნელია იყო ერთერთი კონსული . შედეგად კენჭიყრისას მას შეხვდა მეთურობა ესპანეთის: აქ სციფონი  უნდა შებრძოლებოდა ჰანიბალს გემზე რომის არმია მიიწევდა დასავლეთით მის შეამდგენლობაში უნდა ყოფილიყო სციფიონი რ-იც მაშინ 17 წლის იქნებოდა მისთვის პირველი ლაშქრობა იყო.

გადმოსხდნენ მდინარე რონაზე ( რ-იც ეხლა შევიცარიისა და საფრაგენთის საზღვარზე მდებარეობს) რომაელებმა გაიგეს, რომ ჰანიბალის უახლოვდეობოდა მდინარეს  გალიიდან. ვერ შეძლო ბრძოლაში ჩამბმა და კვლავ დაბრუნდა გემებზე ძალების ნაწილი დაბრუნდა პიზაზე სადც უნდა წინაამრდეგობა გაეწია კართაგენელებისთვის თუ ისინი ალპებს გადმოლახავდნენ.

218წ-ის ბოლოს მოხდა პირველი ბრძოლა რ-იც ცნობილია ტიცონის ბრძოლის სახელით აქ მხოლოდ ცხენოსანი ჯარი ბრძოლობდა და მსბუქი ქვეითი

ტიცინოს ბრძოლა — მეორე პუნიკური ომის ბრძოლა, სადაც კართაგენელმა მხედართმთავარმა ჰანიბალმა დაამარცხა რომის არმია პუბლიუს კორნელიუს სციპიონის ხელმძღვანელობით. გაიმართა ძვ. წ. 218 წელს იტალიაში მდინარე ტიცინოს ნაპირზე.

საგუნტის ალყის შემდეგ ჰანიბალი, ალპების გადალახვის შედეგად იტალიაში ჩადის სალაშქროდ და დაბანაკდება მდინარე პადუსის მარცხენა მხარეს. პადუსის მარცხენა მხარეს მდგარმა ჰანიბალმა შეიტყო, რომ სციპიონი უკვე პადუსის ველზე იდგა. კართაგენის ლაშქარი მდინარის ნაპირს მიუახლოვდა. ძვ. წ. 218 წლის ნოემბერში კართაგენელები და რომაელები მდინარე პადუსის (პოს) ჩრდილოეთ ნაპირზე შეხვდნენ, მდინარეებს სესიასა და ტიცინოს შორის. რომის კონსულისა და კართაგენის სარდლის საბრძოლო ტაქტიკა მკვეთრად განსხვავდებოდა ერთმანეთისაგან. სციპიონი დინჯად ცდილობდა შეეკრა რომისკენ მიმავალი გზები, ჰანიბალი სწრაფი მოქმედებებით რომაელებს ამოსუნთქვის საშუალებას არ აძლევდა. პირველი არევ-დარევის შემდეგ თანაბარი ბრძოლა გაიმართა. ხელჩართულ ბრძოლაში სციპიონი დაიჭრა, იგი გადაარჩინა მისმა 17 წლის შვილმა, შემდეგში სციპიონ აფრიკელად (უფროსი) ცნობილმა. მომხდარით შეშფოთებულმა რომაელებმა დიდი წვალებით გაარღვიეს ალყა და ბანაკში დაბრუნდნენ

რომაელები ასეთ სწრაფსა და მოულოდნელ დამარცხებას არ ელოდნენ. სციპიონი გრძნობდა, რომ მისი არმია მტრის ხელახლა თავდასხმას ვერ გაუძლებდა და ლაშქრის გადარჩენაზე უნდა ეზრუნა. საჭირო იყო საიმედო თავშესაფრის პოვნა. სციპიონმა მეორე ღამესვე აყარა ლაშქარი და მდინარე პადუსი ფარულად გადალახა. ჰანიბალმა გვიან გაიგო მტრის გაქცევა, თავისი მეომრები დაადევნა და მაინც მოახერხა რამდენიმე ათასი ლტოლვილი რომაელი მეომრის ხელში ჩაგდება. სციპიონმა ქალაქ პლაცენციას შეაფარა თავი.

პირველმა გამარჯვებამ ჰანიბალის მდგომარეობა განამტკიცა და მის არმიას მოქმედების ახალი გეგმები გადაუშალა. პადუსის ნაპირებზე მყოფ ჰანიბალთან გამოცხადდნენ ციზალპელი გალების წარმომადგენლები და მეგობრობა და თანამშრომლობა შესთავაზეს. ჰანიბალის არმიის რიგები დღითი დღე ახალი მეომრებით ივსებოდა და ის დანაკლისი, რაც ესპანეთიდან იტალიამდე განიცადა, სულ მოკლე ხანში თითქმის ანაზღაურდა.

მამის დაღუპვის შემდეგ სციფიონმა დაიფიცა შერისძიებით მაის მოკვლისთვის

ძვ. წ. აღ. 211 კაპუას დაპყრობის შემდეგ რომაელებმა დაიწყეს ესპანეთის ოპერაციების თეატრის პრიორიტეტად მიჩნევა. რომაული ბრძანების მთავარი ამოცანა იყო ჰანიბალისგან ჩამოშორება იბერიის ნახევარკუნძულისგან დახმარებით, მდიდარი ხალხით და ძვირფასი ლითონებით; ამის გამო, გადაწყდა, რომ ახალი პროკანოს გაგზავნა ესპანეთში .

არჩევანი პოპულარულ ასამბლეას მიენიჭა. იმის გამო, რომ ესპანეთში ვითარება ორი რომაული ჯარის დამარცხების შემდეგ ძალიან რთული იყო, მის კანდიდატურას არავინ შესთავაზა. როდესაც „ყველას საშინელებით მოეპყრო ხელი, კრებაზე დაფარული იყო პირქუში სიჩუმე“, სციპიო წამოვიდა თავის დეიდაზე, რომელიც საუბრობდა მამასა და ბიძაზე და თქვა, რომ იგი მტრისთვის ღირსეული შურისძიება გახდებოდა როგორც მათთვის, ასევე მათი სამშობლოსთვის . ხალხმა იგი მაშინვე აირჩია პროკონსული. მართალია, სენატორებმა პუბლიუს კორნელიუსის ახალგაზრდული ქება-სიტყვები უწოდეს, მაგრამ ამის სანაცვლოდ მან პირობა დადო, რომ ბრძანებას გასცემდა ყველას, ვინც მას ასაკში გადალახავს და დამსახურებას. როდესაც არავინ არ იყო ნებაყოფლობით, დანიშვნა დამტკიცდა . ახალი პროკონსული მაშინ მხოლოდ 24 წლის იყო

                                                     

                                                                 კომპანია 2019 წ ჩვ. აღ. ესპანეთი

                                  206 ძვ ე., გადამწყვეტი გახდა ესპანეთის ბედისთვის.

                                                                  

                                                                                      განლაგება ორი არმიის 

                                                                

                                                         შეცვლა სციპიონის მიერ რომის საბრძოლო წესრიგის