ბერძნული ცეცხლი

                        ბერძნული ცეცხლი

                                 

                                              ბერძნული ცეცხლის გამოყენება საზღვაო ბრძოლაში

 ცეცხლგამჩენი ნაზავი, რომელსაც აქტიურად იყენებდნენ ბიზანტიის იმპერიაში. ვარაუდობენ, რომ შედგებოდა ასფალტში არეული ნავთის, გოგირდის, ფისის, გვარჯილისა და დაუშლელი კირისაგან. როგორც წესი, ბიზანტიელები მას საზღვაო ბრძოლებში იყენებდნენ მისი დიდი ეფექტის გამო, რაც იმაში მდგომარეობდა, რომ ნაზავი წყალში მოხვედრის შემდეგაც აგრძელებდა წვას.

ბერძნული ცეცხლი იყო მრავალ ბრძოლაში ბიზანტიელების გამარჯვების საიდუმლო, განსაკუთრებით კი მიზეზი კონსტანტინოპოლის ასაღებად მოწყობილ ორ არაბულ ლაშქრობაში დედაქალაქის გადარჩენისა, რამაც იმპერია დაცემას გადაარჩინა.

იხ. ვიდეო

425წ-ს ჩვ. წ. აღ. სახმელეთო ბრძოლა დელისთან ძველბერძნული მებრძოლებმა შიგნიდან გამოშიგნული მორიდან გადმოდიოდა ცეცხლგამჩენი ნარევი, რ-იც  შედგებოდა ნედლი ნავთობისგან, გოგირდისგან და საპონისგნა. და შესაძლოა სხვა ნივთიერებებისგანაც.  ელინისტური მეცნიერი ფილონ ბიზანტიელი (III ს ჩვ. წ. აღ)) რ-იც ცხოვრობდა და მუშაობდა ალექსანდრიასნა და როდესზე თავის ტაქტატში ,,მექანიკა'' იუწყება, რომ ცეცხლსასროლი იარაღიდან იარაღი ცეცხლი წააგავს "ბერძნული ცეცხლის" პროტოტიპი, სავარაუდოდ, ძვ.წ. 190 წელს გამოჩნდა. ე. როდესაც ის გამპოიყენეს კუნძულის როდოსის დასაცავად.

  მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვეობაში ამ ნივთიერების აღსანიშნავად გამოიყენება ტერმინი „ბერძნული ცეცხლი”, ორიგინალურ ბიზანტიურ წყაროებში მას სხვადასხვა სახელს უწოდებდნენ, მაგ. „ზღვის ცეცხლი” (ძველ ბერძნ. πῦρ θαλάσσιον pyr thalássion), „რომაული ცეცხლი” (πῦρ ῥωμαϊκόν pyr rhomaïkón), „ომის ცეცხლი” (πολεμικὸν πῦρ polemikòn pyr), „თხევადი ცეცხლი” (ὑγρὸν πῦρ hýgron pyr), „წებოვანი ცეცხლი” (πῦρ κολλητικόν pyr kolletikón) და ა. შ

იხ. ვიდეო

მრავალი ალქიმიკოსი და, მოგვიანებით, მეცნიერები მუშაობდნენ ნარევის საიდუმლო კომპონენტების აღმოჩენაზე. ერთ-ერთი ასეთი მკვლევარი იყო ფრანგი დუპრი, რომელმაც 1758 წელს განაცხადა, რომ მან აღმოაჩინა "ბერძნული ხანძრის" საიდუმლო. ტესტები ჩატარდა ლე ჰავრეს მახლობლად, რის შედეგადაც დაიწვა ხის ნადავლი, რომელიც მდებარეობს ღია ზღვაზე დიდ მანძილზე. ამ იარაღის მოქმედებით აღფრთოვანებულმა და შეშინებულმა მეფე ლუი XV- მა, დუპრიდან იყიდა ყველა მისი ნაშრომი და გაანადგურა ისინი.

XIX საუკუნის შუა წლებში, ჩინეთის განვითარების დაწყების შემდეგ, აღმოაჩინეს, რომ „ბერძნული ცეცხლის“ შემადგენლობა ახლოს იყო ჩინურ ცეცხლგამჩენი ნივთიერებებთან, რომლებიც დიდი რაოდენობით ნიტრატს შეიცავს, და ცნობილი იყო პირველ ათას წლეულში ჩვ. წ. აღ. 

ბერძნული ცეცხლის თანამედროვე გამოყენების ანალოგი ითვლება ნაპალის ნარევი და (აგნიმიოტი) ცეცხლგამჩენი ცეცხლმტყოცნელი.

ძებნა ბერძნული ცეცხლის საიდუმლოების - ბერძნული ცეცხლის საიდუმლოების ახსნზე მუშაობდნენ ალქიმიკები. 

მისი პროტოტიპი იყო ,,ველური ცეცხლი'' ფანტეიზი საგაში ,,ყინულისა და ცეცხლის სიმღერა'' რ-ის ეკრანიზაცია განახოციელა ამერიკულმა ტელეარხმა HBO  სერიალის სახით სამეფო კარის თამაშები (2011-2019)