დედამიწა

                                         დედამიწა

                         

დედამიწის ფოტოსურათი გადაღებული 2015 წ-ის 29 ივლისი კოსმოსური აპარტ Deep Space Climate Observatory ბორტიდან

მზის სისტემაში მესამე პლანეტა და უდიდესია დედმიწის პლენეტების ტიპს შორის. დასახლებული, უდიდესი ნაწილი წყალს უკავია გარშემო კი ჰაერია- ატმოსფერო დაახლ - 4,5 მილრდ. წ  წინ წარმოიქმნა და შეიძინა მალევე ბუნებრივი თანაგზავრი.  ასევე დღემდე აღმოჩენილია რამდენიმე კვაზი თანაგზავრები. 2018 წ-ის მონაცემებით დედამიწაზე ცხოვრობს 7,6 მილრდ. ადამიანი.

იხ. ვიდეო დედამიწის ბიოგრაფია

სიცოხლე დაახლოებით დედამიწაზე 4,25 მლრდ. წ-ის წინ აისახა. ანუ მალევე მისი წარმოშობის შემდეგ აღმოცენდა ბიოსფერო  დედამიწის ატმორფეროს ჩამოყალიბების ასეთი სახის დამოკიდებული იყო ეკოლოგიური ფაქტორებზე რამაც განაპირობა აერობიული ორგანიზმების წარმოშობა ასევე ოზონის შრისა და მაგნიტური ველის წარმოშობა. ამციერებენ დედმიწაზე მზის რადიაციული ველს სიცოცხცხლის ფორმების შენარჩუნებისთვის. ასევე დროთა განმავლობაში დედმიწის ქანებშიც შემცირდა რადიციული დასხივება დაშლის შედეგად და დაიყო რამდენიმე სეგმენტად ანუ ტექტონიკური პლიტებად, რ-იც მოძრაობს ზედაპირზე რადენიმე სანტიმეწტრი წელიწადში.  მეცნიერება რ-იც იკვლევს ამ მოვლენებს გეოლოგია ეწოდება.

იხ. ვიდეო

პლანეტის ზედაპირის დაახლოებით 70.8% ოკეანეებს უკავია , დანარჩენი ზედაპირი დაკავებულია  კონტინენტებითა და კუნძულებით. კონტინენტებზე არის მდინარეები, ტბები, მიწისქვეშა წყლები და ყინულები, რომლებიც ოკეანეებთან ერთად ჰიდროსფერო ქმნიან მონაკვეთს " ჰიდროსფერო". თხევადი წყალი, რომელიც აუცილებელია ცხოვრების ყველა ცნობილი ფორმისთვის, მზის სისტემის რომელიმე ცნობილი პლანეტისა და პლანეტოიდების ზედაპირზე არ არსებობს, გარდა დედამიწისა. დედამიწის პოლუსები დაფარულია ყინულის სქელი ფენებით, რომელშიც შედის არქტიკული ზღვის ყინულის და ანტარქტიდის ყინულის ფარში

იხ. ვიდეო

.

• ეკვატორული რადიუსი: 6378,1 კმ.
• პოლარული რადიუსი: 6356.8 კმ.
• საშუალო რადიუსი: 6371 კმ.
• ეკვატორის სიგრძე: 40 075,02 კმ.
• მერიდიანის სიგრძე: 40 007,86 კმ.
• დედამიწის ზედაპირი: 510,072 მლნ კმ².
• მსოფლიო ოკეანის ზედაპირი: 361,132 მლნ კმ² (70,8 %).
• ხმელეთის ზედაპირი: 148,94 მლნ კმ² (29 %).
• დედამიწის მოცულობა: 1,0832073 x 10 12 კმ³.
• დედამიწის მასა: 5,9736 x 10 24, რომელთაგან 7 % წყალზე მოდის.
• დედამიწის საშუალო სიმკვრივე: 5.515 გ/სმ³.
• ჰაერის ტემპერატურა მინიმალური: -89 °C (184 °K) პოლუსებზე, მაქსიმალური 57,7 °C (331 °K) ეკვატორზე.
• ჰაერის შემადგენლობა: 78.08 % აზოტი, 20.95 % ჟანგბადი, 0.93 % არგონი, 0.038 % ნახშირორჟანგი.
• აფელიუმი: 152 097 701 კმ, 1.0167103335 ა. ე.
• პერიფელიუმი: 147 098 074 კმ, 0.9832898912 ა. ე.
• ექსცენტრისიტეტი: 0.016710219
• ორბიტაზე მოძრაობის სიჩქარე: 29 783 მ/წმ

დედამიწა ნელნელა გადაიქცევა მარსად -  ნასასპეციალისტები გვაფრთხილებენ, რომ ბევრი მონაცემებით წლების განმავლობაში შეიძლება გადაიქცეს მარსად. მაგნიტოსფეროს გარსი, რ-იც იცავს დედამიწას მზის რადიაციისგან - წარმოიქნება ხვრელები. ისინი არ იკვრებიან. რადიაცის შეუძლიათ შეახწიონ მათში და პლანეტაზე გაანადგუროს მთელი სიცოცხლე.

დედამიწა გარშემორტყმულია მაგნიტური გარსით, რომელიც მზის ქარისგან ფარად ემსახურება - იონიზებული ნაწილაკების ნაკადები აჩქარდება საათნახევრის მილიონ კილომეტრში. თუ ფარი გაქრა, დედამიწა უდაბნოდ გადაიქცევა.
პატარა ხვრელენი ჯერ კიდევ დაწყო გამოჩენა 2008წ-ლს შუა პერიოდში და იმავე წლის დეკემბერში, თანამგზავრებმა აღმოაჩინეს უზარმაზარი ხვრელი. ხვრელი იყო ჩვენი პლანეტის ოთხჯერ დიამეტრი და სიგრძე შვიდჯერ. წელიწადნახევარში, დიდი რაოდენობით პლაზმა თავისუფლად შევა ატმოსფეროში.