კაროტინოიდები

                                   კაროტინოიდები

                                                           

კარატინი, ლიკონილი და სხვა კარატინოიდები უმრავლესობა ფორთოხლისფერი ხილი და ბოსტნეული

ტეტრატერპენები და ტეტრარპეენეიდები, ფორმალურად წამოადგეს წარმოებელ - ჰიდროგენიზაციის, დეჰიდროგენიზაციის, ციკლიზაციის, დაჟანგვის ან აციკლური წინამორბედის ერთობლიობა - Ψ, Ψ-კაროტინი (ლიკოპენი); რეტინოიდები არ მიეკუთვნებიან კაროტინოიდებს. კაროტინოიდებს მიეკუთვნება აგრეთვე კაროტინები, ქსანტოფილები და ციკლიზაციის ზოგიერთი პროდუქტი და ლიკოპენის ნახშირბადის ჩონჩხის ნაწილის დაკარგვა.

კარატინი წამოადგენს ბუნებრივ ორგანული პიგმეტები, რ-იც სინთეზირდება  ბაქტერიების, სოკოები, წყალმცენარეები, უმაღლესი მცენარები და მარჯნის პოლიპების მიერ, შეღებილ ყვითელ, ნარინჯისფერი ან წითელი.

იხ. ვიდეო

2012წ-ს იყო აღწერილი დაახლ.  600-მდე სხვდასხვა კაროტინი. 50 კაროტინები აღმოჩენილია ადამიანის საკვების რაციონში. ხოლო იქიდან მხოლოდ 10 არის სისხლის პლაზმაში. კარატოინიდები ასრულებენ  ანტიოქსიდანტები ფუნქციას ადამიანის ორგანიზმში. პროვიტამინები A, მაგალითად β-კაროტინი წარმოადგენს წინამორბედები A ვიტამინის.

როგორც A, ასევე β-კაროტინი, მომავალი მძლავრი დამცავი თავის ტვინის  მემბრანის თავისუფალი რდაიკალების მავნე ზემოქედებისგან. β-კაროტინის შემთხვევაქში  ნეტრალიზებას ახდენს ყველაზე საშიში თავისუფალი რადიკალების: პოლიუჯერი მჟავების რადიკალები და ჟანგბადის რადიკალები.

Β-კაროტინის ანტიოქსიდანტური მოქმედება მნიშვნელოვან როლს ასრულებს გულის და არტერიების დაავადებების პროფილაქტიკაში, მას აქვს დამცავი ეფექტი პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ სტენოკარდია, ასევე ზრდის სისხლში „კარგი“ ქოლესტერინის შემცველობას.

                                                      

                                             ადამიანის თვალის მაკულარული პიგმენტები

ლუტეინი და ზაქსანტინი არის მთავარი კაროტინოიდები, რომლებიც ჩვენს თვალებს იცავენ: ისინი ხელს უწყობენ კატარაქტის პროფილაქტიკას, აგრეთვე ამცირებენ მაკულარული დეგენერაციის რისკს (მხედველობის ყველაზე მნიშვნელოვანი ორგანო), რაც ყოველ მესამე შემთხვევაში იწვევს სიბრმავეს.

კიდევ ერთი კაროტინოიდი - ლიკოპენი (გვხვდება ძირითადად პომიდორში) იცავს ათეროსკლეროზისგან, არტერიების კედლებზე ხელს უშლის ჟანგვის და დაბალი სიმკვრივის ქოლესტერინის დაგროვებას. გარდა ამისა, ეს არის ყველაზე ”ძლიერი” კაროტინოიდი კიბოსგან, განსაკუთრებით ძუძუს, ენდომეტრიული და პროსტატის კიბოდან თავის დასაცავად.